روزشمار: ۱۱ بهمن؛ درگذشت «ارویل رایت» مخترع نخستین هواپیما
«ارويل رايت» سازنده نخستين هواپيمای موتوردار جهان در ۳۰ ژانویه سال ۱۹۴۸ میلادی درگذشت. شاید بتوان گفت که هواپیماهای امروزی و صنعت حمل و نقل مرهون تلاش‌های او و برادرش ویلبر است. با کجارو همراه باشید تا با این مخترع بزرگ بیشتر آشنا شوید.
«ارويل رايت»، مبتكر آمريكايى و یکی از سازندگان اولين هواپيمای موتوردار جهان در ۱۹ اوت سال ۱۸۷۱ میلادی در ايالت اوهايو در آمريكا به دنيا آمد. ارويل چهار سال از برادرش ويلبر كوچکتر بود. آن‌ها فرزندان كشيشی بودند كه وی به سبب تنگدستی نمیتوانست وسيله تحصيل آنان را فراهم آورد. از اين رو اين دو برادر كه به كارهای فنی و ساختمان موتورها و ماشينها علاقهمند بودند، یک كارگاه دوچرخه‌سازی تأسيس كردند.
زمانی كه ارويل رايت، هفت ساله بود، شخصی یک اسباب‌سازی به شكل بالگرد به وی داد كه پس از كوک كردن، كمی به هوا میرفت. اين بازيچه چنان ارويل را شيفته خود ساخت كه بر آن شد خود، بالگرد بزرگتری بسازد. ارويل فکر می‌کرد اگر بتواند بالگرد بزرگی بسازد خواهد توانست با آن پرواز كند. علاقه روز افزون او به پرواز باعث شد كه هر روز بادبادکی درست كند و آن را به پرواز درآورد.
ارویل و ویلبر نابغه بودند و به موضوع پرواز انسان علاقه زيادی داشتند. در سال ۱۸۹۲ مغازه‌ای را دائر كردند كه در آن به فروش، تعمير و ساخت دوچرخه مشغول شدند. اين كار پول مورد نياز را برای كار موردعلاقه آنان، تحقيقات هوانوردی، تأمين می‌كرد. آنان با ولع تمام، نوشته‌های كسانی مثل «اوتوليتلينتهال»، «اوكتاو چانوت» و «ساموئل لانگلی» را كه در زمينه هوانوردی كار كرده بودند، مطالعه كردند و در سال ۱۸۹۹ كار خود را آغاز کردند.
آن‌ها به‌زودی موفق به ساخت بادبادک‌های جعبهای كه میتوانستند بسيار بالا بروند، شد. ارويل پس از آنكه از جريان ساخت بالنهای پرنده در آلمان مطلع شد، با كمک برادرش ويلبر، هواپيمای بیموتور كوچکی ساخت و آن را به پرواز درآورد، ولی آنان پس از چندی متوجه شدند كه با اين وسيله كسی قادر به پرواز نخواهد بود چرا كه اين هواپيما فقط تابع جريان باد است. از اين رو به تكميل بادبادک جعبهای خود پرداختند. تكميل اين بادبادک باعث ساخت هواپيمای بیموتور ديگری شد كه تا حدودی قابل كنترل بود.
برادران رايت در سال ۱۸۹۹ میلادی با اين هواپيما پرواز كردند. با اين حال از تلاش دست برنداشتند و بالاخره پس از زحمات فراوان، روی هواپيمای خود موتور نصب كردند. سرانجام در دسامبر ۱۹۰۳ تلاش‌های آنان با موفقيت به نتيجه رسيد. در روز هفدهم دسامبر ۱۹۰۳ آرزوی ديرينه آنان تحقق يافت و اولين هواپيمای موتوردار جهان به‌مدت ۵۹ ثانيه در آسمان پرواز كرد. این هواپيما هم‌اكنون در موزه ملی هوا و فضا در واشنگتن نگهداری می‌شود.
تنها پنج نفر شاهد اولين پروازها بودند و معدودی از روزنامه‌ها روز بعد، آن هم نه خيلی دقيق به آن اشاره‌ای كردند. روزنامه محلی آن‌ها «ديتون اوهايو» چنين رويدادی را به كلی ناديده گرفت. در واقع پنج سال ديگر زمان لازم بود تا عموم مردم در سراسر جهان دريابند كه پرواز انسان واقعا عملی شده است.
پس از انجام پروازهای مزبور در كيتی هاوک، برادران رايت به زادگاه خويش، ديتون، بازگشتند و دومين هواپيمای خود (فلاير ۲) را ساختند. در سال ۱۹۰۴ بدون آنكه توجه زيادی را جلب كنند، با آن هواپيما ۱۰۵ پرواز انجام دادند. (فلاير ۳) كه مدل اصلاح شده و قابل استفاده‌تری بود در ۱۹۰۵ ساخته شد. حتی زمانی كه آن‌ها پروازهای زيادی در اطراف ديتون انجام دادند باز هم بسياری از مردم باور نمی‌كردند كه هواپيما اختراع شده است. در سال ۱۹۰۶ روزنامه «هرالد تريبون» در چاپ پاريس خود مقاله‌ای درباره برادران رايت داشت كه عنوان آن «پروازكنندگان يا دروغگويان» بود!
به هر حال در سال ۱۹۰۸ برادران رايت به تمام ترديدها خاتمه دادند. ويلبر یکی از هواپيماهای خود را به پاريس برد و در انظار عموم چند پرواز با آن انجام داد و شركتی را برای بازاريابی اختراع خود تأسيس كرد. ارويل نيز در آمریکا به انجام كارهای مشابهی پرداخت.
برادران رايت در طراحی بال هواپيما نيز كارهای مهمی انجام دادند. آن‌ها دريافتند كه نمی‌توانند به اطلاعاتی كه در اين زمينه قبلاً چاپ و منتشر شده بود، اعتماد كنند. بنابراين آنان برای خود یک تونل هوا ساختند و در آن بيش از دويست شكل مختلف بال را آزمايش كردند. بر مبنای اين آزمایش‌ها آن‌ها موفق شدند جدولی تهيه کنند كه در آن چگونگی فشار هوا بر بال با توجه به شكل با توصيف شده بود. از اين اطلاعات سپس برای طراحی بال‌های هواپيمای خود استفاده كردند.
علی‌رغم تمام اين دستاوردها اگر برادران رايت در مقطع مناسبی از زمان قرار نداشتند، نمی‌توانستند موفق شوند. تمام تلاش‌ها برای پرواز در نيمه قرن نوزدهم محكوم به شكست غير‌قابل اجتناب بود. ماشين‌های بخار نسبت به نيرویی كه توليد می‌كردند بسيار سنگين بودند. هنگامی‌که برادران رايت در صفحه ظاهر شدند ماشين‌های درون‌سوز كارآمد اختراع شده بود. با اين حال چون وزن ماشين‌های درون‌سوز متعارف نسبت به نيروی توليد آن بسيار زياد بود استفاده از آن در وسايل پروازی امكان نداشت.
از آنجا كه به نظر نمی‌رسيد هيچ‌یک از توليدكنندگان بتوانند ماشين سبک‌تری توليد كنند بنابراين برادران رايت با کمک یک مكانیک، خود چنين ماشينی را طراحی كردند. اين نيز نشانه ديگری از نبوغ آن‌ها بود. با اين كه وقت كمی برای طراحی اين ماشين گذاشتند ولی موفق شدند ماشينی بسازند كه نسبت به تمام ماشين‌هایی كه اغلب توليدكنندگان قادر به ساخت آن بودند، برتری داشته باشد. علاوه بر اين برادران رايت مجبور بودند ملخ‌های هواپيما را نيز طراحی كرده و بسازند. ملخی را كه از آن در سال ۱۹۰۳ استفاده شد حدود ۶۶ درصد كارایی داشت.
هر چند «ويلبر رايت» در سال ۱۹۱۲ میلادی درگذشت ولی ارويل مدتها بعد از او دنباله اختراع بزرگ خود را گرفت و در تكميل بيشتر آن كوشيد و جهان را با دنيای هواپيما آشنا كرد.
ارويل رايت پس از دهها سال تلاش خستگی‌ناپذير سرانجام در ۳۰ ژانویه سال ۱۹۴۸، درست ۴۵ سال پس از آزمايش موفقيتآميز اولين پرواز هواپيمای موتوردار جهان، در اوج شهرت و افتخار در ۷۷ سالگی درگذشت. ساخت هواپيماهای غول‌پيكر و سريع امروزی و جابه‌جایی فوری بار و مسافر در نقاط مختلف جهان، مرهون تلاش‌های فراوان برادران رايت است.
در همین روز:
- تغییر نام «یبرا بوئنا» کالیفرنیا به سان فرانسیسکو (۱۸۴۷ میلادی)
- درگذشت «مهاتما گاندی» رهبر هند (۱۹۴۸ میلادی)
- روز عدم‌خشونت و صلح در اسپانیا
دیدگاه