ضیافت و آداب شام در قرون وسطی

مهمانی‌های قرون وسطی در نوع خود کم‌نظیر تلقی می‌شدند و گاهی با آدابی همراه بودند که امروزه عجب و غریب به نظر می‌رسد.

این مهمانی‌ها بسیار زود آغاز می‌شدند به طوری که آغاز  جشن‌ها معمولا حدود ۱۰ یا ۱۱ صبح بود. به این معنا که، همه‌ی پیشخدمت‌ها باید تا قبل از سپیده‌دم همه چیز را آماده می‌کردند.

ضمن اینکه هیچ غذای از پیش آماده شده‌ای وجود نداشت و هر تکه‌ای از هر غذا باید تازه می‌بود. رومیزی در قرون وسطی ابداع شد و نکته‌ی عجیب اینکه رنگ محبوب برای رومیزی سفید بود.

 هر کدام از میزبانان می‌خواستند جذاب‌ترین و تجملاتی ترین مهمانی را برگزار کنند، بنابراین برخی از خانواده‌های ثروتمند دستمال سفره را از ابریشم خالص تهیه می‌کردند.

ظروف معمولا از چوب یا نقره ساخته می‌شد. در خانه‌ی افراد بسیار ثروتمند ممکن بود چند ظرف نقره وجود داشته باشد، اما اکثر ظروف معمولا از ترکیب قلع و سرب ساخته شده بود. در آن زمان آن‌ها نمی‌دانستند که پیوتر (ظروف ساخته شده از ترکیب قلع و سرب) سمی است.

جام‌های شیشه‌ای فوق‌العاده کمیاب و بسیار گران بودند و به راحتی می‌شکستند. بیشتر جام‌ها از ترکیب قلع و سرب، چوب، شاخ یا گاهی اوقات نقره ساخته می‌شدند.

در بیشتر جشن‌های قرون وسطی از ظروفی استفاده می‌شد که ما آن را به‌عنوان ظرف آبنبات هم روی میز شام قرار نمی‌دهیم. این ظروف نیف نامیده می‌شدند و بیشتر از ظرف غذا به نوعی بخوردان شبیه بودند. این ظروف را برای نگهداری آبنبات یا مقادیر زیادی از چاشنی‌ها نگه می‌داشتند.

 اما مهم‌ترین چیز بر روی میز، نمکدان و فلفل‌‌دان بود. آن‌ها پول بسیاری صرف طراحی و ساخت این نمکدان‌ها می‌کردند. رسم بود که میزبان جشن نمکدان را در نزدیک خود نگه دارد و به مهمانان مورد علاقه‌ی خود مقداری نمک هدیه بدهد (این نکته را در نظر داشته باشید که نمک در آن زمان بسیار گران بود).

 در قرون وسطی برای بسیاری از اربابان فئودال، هر وعده غذایی شبیه یک جشن کوچک بود، اما مهمانی‌های بزرگ سه بار در سال برگزار می‌شد: روز کریسمس و دو مهمانی بعد روز قبل و روز بعد از ماه روزه‌داری برگزار می‌شد.

مردم توسط شیپور به مهمانی فراخوانده می‌شدند و سپس به سمت صندلی که به آن‌ها اختصاص داده شده بود، می‌رفتند. میزبان و مهمان‌های مهم پشت میز تجملاتی که معمولا از دیگران جدا بود و اغلب در بالا قرار داشت، می‌نشستند.

از همه انتظار می‌رفت دست های خود را بشویند. پیشخدمت‌ها با تشت‌هایی حاوی گلاب و دستمال در اطراف صندلی‌ها می‌ایستادند.

در ابتدا غذا برای میز بالایی، میز متعلق به اربابان، سرو می‌شد. میز بالایی اولین انتخاب را در همه چیز داشت، گرچه برخی از ارباب‌ها اغلب از خوراکی‌های بسیار خوب برای شوالیه‌های خود که در میزهای پایین تر نشسته بودند، نگه می‌داشتند.

اجراهای نوازندگان، دلقک‌ها، پانتومیم کارها و دیگر تئاتری‌ها بسیار محبوب بود. ضمن اینکه هنگام صرف غذا کتاب مقدس با صدای بلند خوانده می‌شد و به هیچ عنوان سکوت برقرار نبود.

علاوه بر غذاهای گوشتی مرسوم، گوشت نهنگ‌ها، دلفین‌ها، ماهیان خاویاری و شاه‌ماهی معمولا در منوی غذایی جشن‌های ساحلی برقرار بود و مارماهی بهعنوان لذیذترین خوراک مهمانی حساب می‌شد.

 در سال‌های ابتدایی برگزاری مهمان‌های بزرگ، غذاها بدون ادویه بودند و در سال‌های بعد به طور قابل توجهی بیش از حد ادویه‌دار شدند. به طوری که زعفران در دربار انگیسی ادوارد سوم بسیار محبوب بود.

ناز و نعمت و وفور غذا در جشن‌های قرون وسطی به تنهایی به اشراف اختصاص داشت. از طرفی محصولات غذایی برای دهقانان جامعه فئودالی در قرون وسطی کمیاب بود. اما پس از شیوع طاعون سیاه که به دنبال آن ۲۰۰ میلیون نفر در قرن سیزدهم از بین رفتند، جامعه به سمتی حرکت کرد که این مهمانی‌ها نوعی ریخت و پاش و خودنمایی محسوب می‌شد.

گاهی نمونه‌ی امروزی این خودنمایی‌ها را در اینستاگرام و پینترست مشاهده می‌کنیم.