حمل و نقل عمومی در تهران؛ تاکسی
حمل‌ونقل عمومی در تهران، مانند اکثر نقاط دنیا با مترو، اتوبوس‌های عمومی، سامانه اتوبوس تندرو و تاکسی‌ها انجام می‌شود. در اولین بخش از راهنمای حمل‌ونقل عمومی تهران، در مورد تاکسی‌ها خواهیم گفت. اولین بار چه کسی تاکسیرانی را در تهران بنیان‌گذاری کرد؟ تاکسیرانی کنونی تهران چگونه شکل گرفت و اکنون چه خدماتی به شهروندان می‌دهد. برای دانستن پاسخ این پرسش‌ها همراه کجارو باشید.
سیستم حمل‌ونقل عمومی در تهران، شامل اتوبوس‌ها، مترو و تاکسی‌ها است که جا به جایی شهروندان در سطح شهر تهران را بر عهده دارند. در راهنمای حمل‌ونقل عمومی در تهران، با هر یک آشنا خواهیم شد. در این بخش در مورد تاکسیرانی تهران خواهید خواند.
بد نیست پیش از هر چیز، مختصری از تاریخچه تاکسیرانی در تهران را بدانیم. آیا می‌دانید اولین بار چه کسی تاکسیرانی را در تهران بنیان‌گذاری کرد؟ اولین بار چه کسی تاکسی را وارد تهران کرد و این سازمان چگونه شکل گرفت؟
سال‌ها پیش که زندگی شهرنشینی در حال گسترش بوده و حمل‌ونقل درون شهری به صورت سازمان یافته امروزی وجود نداشته است، کالسکه‌ها تنها تکیه‌گاه مردم برای جابهجایی و تردد در شهرها بوده‌اند.
اما این وسیله نقلیه با سرعت حرکت قطارها همخوانی نداشت و به این ترتیب موتورهای بنزینی و اتومبیل‌ها متولد شدند. در ابتدا اتومبیل‌ها به عنوان وسیله‌ای تجملی برای گردش‌های آخر هفته ثروتمندان بودند، اما کم‌کم بخشی از زندگی روزمره مردم شدند.
بنیان‌گذار شرکت تاکسیرانی تهران اشرف‌الملوک، ملقب به «فخرالدوله» بوده است. وی دختر مظفرالدین شاه قاجار بوده و به لیاقت و کاردانی در تاریخ مشهور است. او برای اولین بار سیستم تاکسیرانی در تهران را برقرار کرد. همچنین وی اولین واردکننده تاکسی به تهران بوده است و گفته می‌شود فخرالدوله به پسرانی که می‌خواستند متاهل شوند، برای امرار معاش تاکسی هدیه می‌داده است.
با رشد سریع شهرها و به دنبال آن افزایش ناگهانی تعداد اتومبیل‌ها، کنترل خیابان‌ها مشکل شد، به این ترتیب شهرداری هدایت اتومبیل‌ها در شهر را به ماموران خاصی سپرد. به این ترتیب این سازمان شکل گرفت. بعد از انقلاب، این سازمان زیر نظر شهرداری تهران فعالیت می‌کند.
در حال حاضر وظیفه اموری چون تعین نرخ خدمات سالانه تاکسی‌ها، نظارت بر اجرای کرایه‌ها و ... بر عهده سازمان تاکسیرانی تهران است.
تاکسیرانی تهران اکنون بیش از ۱۰۰ هزار تاکسی‌ران و ۸۰ هزار تاکسی دارد که روزانه ۴/۵ میلیون مسافر (سهم ۲۲ درصدی در سفرهای حمل‌ونقل درون‌شهری) را در سطح شهر ج‌به‌جا می‌کنند.
انواع تاکسی‌های فعال در تاکسیرانی تهران
- تاکسی گردشی
- تاکسی خطی
- تاکسی تلفنی (بیسیم)
- تاکسی ویژه
تاکسی‌های گردشی
تاکسی‌های گردشی در شهر تهران زرد رنگ با نوار شطرنجی مشکی هستند. این تاکسی‌ها مبدا و مقصد مشخصی ندارند و به صورت آزاد در سطح شهر (خیابان‌های اصلی و فرعی) تردد می‌کنند.
مسیر تقریبی این خودروها مشخص است و معمولا بستگی به مقصد مسافر اول دارد.
هزینه این تاکسی‌ها با تاکسی‌متر محاسبه و پرداخت می‌شود. این تاکسی‌ها نمی‌توانند به صورت دربستی اقدام به جابهجایی مسافران کنند.
تاکسی‌های خطی
تاکسی‌های خطی زرد رنگ یا سبز فسفری هستند. این تاکسی‌ها دو نوع تاکسی‌های سواری و ون را شامل می‌شوند. بر روی تاکسی‌های خطی، آرم شرکت تاکسیرانی و همچنین علائم شرکت خصوصی تحت پوشش روی درب‌های جلوی خودروها نصب شده است. نام مبدا و مقصد این تاکسی‌ها نیز روی درب آن‌ها درج شده است.
تاکسی‌های خطی دارای مبدا و مقصد مشخص هستند و در ایستگاه‌های مشخص در ۴۶ پایانه تاکسیرانی تهران یا ایستگاه‌های مشخصی که تابلو دارد، خدمات ارائه می‌کنند. تابلوهای موجود در ایستگاه‌های این تاکسی‌ها مشخصات مبدا و مقصد خط را به همراه کرایه مسیر نشان می‌دهند.
هزینه تاکسی‌های خطی ثابت است و به صورت سالیانه تعیین می‌شود. مبلغ کرایه این تاکسی‌ها روی برچسب شیشه جلو خودرو درج می‌شود. تاکسی‌های خطی امکان فعالیت به صورت دربستی یا خارج از مسیر مشخص خود را ندارند.
تاکسی تلفنی
تاکسی‌های تلفنی در تهران، مانند تاکسی‌های خطی زرد رنگ بوده و نوار شطرنجی مشکی روی آن‌ها وجود دارد. آرم و علائم شرکت‌های تاکسیرانی خصوصی تحت پوشش هم بر روی درب‌های این خودروها نصب شده است. علاوه بر این‌ها، تاکسی‌های تلفنی همگی یک تابلو سقفی با عنوان «تاکسی تلفنی» دارند. این خودروها بسته به شرکت تحت پوشش خود، مجهز به دستگاه بیسیم یا سیستم‌های ناوبری هوشمند هستند.
تاکسی تلفنی‌ها در ایستگاه‌های مشخصی در سطح شهر قرار دارند. بعد از تماس مشتریان با این مراکز، درخواست آن‌ها به نزدیک‌ترین خودرو مستقر در ایستگاه مبدا شهروندان منتقل شده و خودروها برای ارائه خدمات حرکت می‌کنند.
هزینه این تاکسی‌ها بر اساس تاکسی‌متر محاسبه می‌شود. مبلغ ورودی این تاکسی‌ها و شیوه محاسبه کرایه آن‌ها در ساعات مختلف شبانه‌روز، با برچسبی بر روی شیشه خودروها مشخص شده است. این تاکسی‌ها به صورت گردشی در سطح شهر اجازه فعالیت ندارند.
در بخش تاکسی‌های بیسیم، تاکسی‌های مخصوص بانوان به منظور افزایش ایمنی و تامین آرامش خاطر آن‌ها فراهم شده است.
تاکسی ویژه
تاکسی‌های ویژه در تهران شامل تاکسی‌های دفاتر ویژه (راه‌آهن، فرودگاه، پایانه‌های مسافربری غرب، شرق، جنوب و بیهقی)، تاکسی‌های ویژه ایستگاهی (هتل‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری) و تاکسی‌های ویژه سازمان‌ها و ادارات هستند.
تاکسی‌های دفاتر ویژه
تاکسی‌های دفاتر ویژه مشابه تاکسی‌های تلفنی هستند، با این تفاوت که روی تابلوی سقفی آن‌ها، محل فعالیت‌شان (فرودگاه، راه‌آهن یا ترمینال) نوشته شده است. این تاکسی‌ها در مبدا حضور دارند و با تقاضای مسافر یا گروهی از مسافران، مقصد آن‌ها مشخص می‌شود.
هزینه این تاکسی‌ها با تاکسی‌متر محاسبه می‌شود و مبلغ ورودی آن‌ها به همراه شیوه محاسبه کرایه، در معرض دید مسافران قرار می‌گیرد. این تاکسی‌ها مجاز به نصب باربند برای حمل بار مسافران هستند.
تاکسی‌های ویژه ایستگاهی
تاکسی‌های ویژه ایستگاهی دارای تابلو سقفی با عبارت «تاکسی ویژه» هستند. این تاکسی‌ها برای مراکزی مانند مراکز خرید، مراکز درمانی، تفریحی و ورزشی، ایستگاه‌های مترو و ... پیش‌بینی شده‌اند. خدمات این تاکسی‌ها به صورت دربستی است و دارای مبدا مشخص هستند. مقصد این تاکسی‌ها با تقاضای مسافران مشخص می‌شود.
هزینه این تاکسی‌ها هم با تاکسی‌متر محاسبه و پرداخت می‌شود. این تاکسی‌ها در نقاط مشخصی مجاز به دربستی سوار کردن هستند. مبلغ ورودی و شیوه محاسبه کرایه در آن‌ها نیز در معرض دید مسافران قرار می‌گیرد.
تاکسی‌های ویژه سازمان‌ها و ادارات
تاکسی‌های ویژه سازمان‌ها و ادارات، بر اساس قرارداد شرکت‌های خصوصی تاکسیرانی با اداره‌ها، موسسه‌ها، شرکت‌ها، مراکز دولتی و غیردولتی فعالیت می‌کنند. قرارداد این شرکت ها با مجوز شرکت تاکسیرانی منعقد می‌شود.
هزینه این تاکسی‌های در اختیار، بر اساس مصوبه شورای اسلامی تهران مشخص می‌شود که باید در معرض دید مسافران قرار گیرد.
تاکسیرانی تهران، علاوه بر خدامتی که ذکر شد، در مواقع خاصی با مجوز سازمان تاکسیرانی به شهروندان تهران خدمات دیگری هم ارائه می‌کند.
این خدمات شامل سرویس مدارس است که از میان رانندگان متعهد با خودروهایی که استانداردهای مشخصی داشته باشند انتخاب می‌شود. این خودروها معمولا ون هستند و با برچسب «سرویس مدارس» روی شیشه عقب آن‌ها مشخص می‌شوند. همچنین در مراسم‌های خاصی مانند نماز جمعه، عید فطر یا ارتحال امام، سازمان تاکسیرانی اقدام به ارائه خدمات رایگان به شهروندان می‌کند.
نرخ کرایه‌های انواع تاکسی در تهران
نرخ کرایه انواع تاکسی‌های مختلف در تهران از طرف سازمان تاکسیرانی شهر تهران تعیین و تصویب می‌شود. نرخ مصوب تاکسی‌های خطی در سال ۹۵ در شهر تهران را می‌توانید در این لینک مشاهده کنید. نرخ تاکسی‌های گردشی و تاکسی‌های بیسیم در این آدرس، نرخ تاکسی‌های فرودگاه مهرآباد از طریق این لینک، نرخ سرویس مدارس در این آدرس و نرخ خدمات سازمان تاکسیرانی به سازمان‌ها و شرکت‌ها از طریق این لینک قابل دسترسی است.
بیشتر بخوانید: کرایه تاکسی مناطق تهران به گزارش سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی
شهروندان می‌توانند تخلفات تاکسیرانان را با ذکر شماره خودرو از طریق اطلاع‌رسانی به دفاتر تاکسیرانی مستقر در مناطق ۲۲ گانه شهرداری، اطلاع‌رسانی به دفاتر شرکت‌های تاکسیرانی خصوصی یا از طریق سامانه ۱۸۸۸ شهرداری تهران و اعلام نوع تخلف و پلاک تاکسی متخلف، گزارش کنند.
شرکت‌های تاکسیرانی خصوصی
نزدیک به ۲۰ شرکت تاکسیرانی خصوصی، تحت پوشش سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران هستند. این شرکت‌ها با نظارت سازمان تاکسیرانی تهران فعالیت می‌کنند. آدرس این شرکت‌ها و اطلاعات مربوط به آن‌ها را می‌توانید در این صفحه ببینید.
برای مسیریابی در تهران از طریق تاکسی، می‌توانید به این صفحه مراجعه کنید.
دیدگاه