غذاهای زمستانی ایران را بشناسید

هر فصل سبزی‌ها، تره‌بارها و میوه‌های متنوعی را در ایران پرورش می‌دهد که با آن‌ها غذاهایی خاص طبخ می‌شود و این سنتی است که از دیرباز رایج بوده است. این روزها اگرچه مرز میان فصل‌ها کم‌رنگ‌تر از گذشته شده، اما همچنان سنت غذاهای فصلی تا حدودی برجا مانده‌است؛ البته این امر ریشه‌ای هم در طب سنتی داشته که باور دارد هر خوراک طبعی خاص دارد، مثلا در زمستان و هوای سرد، خوراک‌های گرم به حفظ سلامتی کمک می‌کند و برعکس در فصول گرم، مردم به خوراک‌های سرد روی‌ می‌آورند.

هلیم

صبح‌های جمعه‌ است و هلیم داغ! این روزها در هر ماهی از سال می‌توانید هلیم تهیه کنید، اما در گذشته این خوراک محبوب، بیشتر مواقع در فصول سرد طبخ می‌شد و کمتر ممکن بود که در تابستان یک هلیم جا افتاده پیدا کنید. البته بر سر نوشتن هلیم نیز اختلاف نظر وجود دارد و روی تابلوی بسیاری از مغازه‌ها به‌صورت حلیم نوشته شده، اما به با توجه و لغت نامه دهخدا شکل درست آن همین هلیم است. به معنی خوراکی است که از بلغور و گوشت پزند و در ضمن پختن پیوسته به هم زنند تا لعاب گیرد و سپس بر آن روغن و گونه ای از ادویه معطر (بیشتر دارچین) ریزند.

این غذا را با گوشت مرغ، بوقلمون یا حتی گوسفند طبخ می‌کنند، گندم، نخود و کره از دیگر مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن است و البته مهم‌ترین بخش پخت این غذا، صبر و حوصله‌ی آشپز برای هم زدن طولانی و یک دست آن است. بر سر مواد افزودنی پایانی هم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، برخی آن را با شکر و دارچین می‌خورند و برخی دیگر با نمک.

فرنی

فرنی یک خوراک خوشمزه و آسان است که می‌توان آن را برای صبحانه یا عصرانه میل کرد؛ فرنی را از آرد برنج، آب، شیر و گلاب درست کرده و به‌صورت  داغ در کاسه‌ها می‌کشند و سپس شیره‌ی انگور یا عسل به آن اضافه می‌کنند، این ترکیب می‌تواند بهترین تقویت‌کننده برای روزهای سرد یا سرماخوردگی باشد.

آش انار

آش از گذشته تاکنون از مهم‌ترین غذاهای آشپزی ایرانی بوده و هست و مثل خورش‌های ایرانی تنوعی بی‌پایان دارد. آش را شله یا «با» نیز می‌گویند، همان طور که «در ترکیب نام برخی از آن‌ها مثل شله قلمکار یا شوربا هنوز دیده می‌شود.»

مقوی بودن این غذا و نیز حس گرمابخش آن را محبوب روزهای سرد کرده است. برنج، لپه، نخود، لوبیا، سبزی‌های معطر، سیر داغ و ... از جمله اجزای همیشگی آش‌ها هستند، به این‌ها می‌توان مواد مختلفی را افزود، یکی از این افزودنی‌ها که در زمستان بیشتر رایج است، رب یا آب انار است که ترکیب فوق را بدل به آش انار می‌کند؛ شما هم می‌توانید آن را به میل خود ترش یا ملس طبخ کنید. اگر مسافر یزد، مهریز یا اراک هستید، حتما این آش محلی را مزه کنید.

خورش فسنجان

خورش فسنجان هم مثل اقلیم ایران تنوعی جالب توجه دارد، به‌نوعی هر خطه‌ای سبک و سیاق خاص خود را برای طبخ آن دارد، اما یک اشتراک وجود دارد و آن این است که این غذا، انتخابی مناسب برای روزهای زمستانی است، دلیلش هم استفاده از گردو است، یک دانه‌ی روغنی که به شما انرژی می‌بخشد.

به‌طور معمول این غذا با مرغ یا کوفته ریزه، مغز گردو و رب انار طبخ می‌شود، برخی که دوست دارند غذا را شیرین‌تر کنند، به آن شکر می‌افزایند. در گیلان برای طبخ فسنجان به‌جای مرغ یا گوشت از فیله‌ی ماهی سفید استفاده می‌شود، البته اهالی رشت یک دستور طبخ دیگر نیز دارند و آن استفاده از خودکا یا مرغابی است؛ اگر به گشت و گذار در گیلان مشغول  هستید، پیشنهاد می‌کنیم هر دو نوع این خوراک‌ها را امتحان کنید.

گفتنی است که گونه‌های متنوعی دیگر هم از این غذا موجود است، مثل فسنجان کدو حلوایی، فسنجان پسته، بادام، فندق، ماست و به.

عدس پلو خراسانی

عدس پلو ترکیب ساده‌ای دارد، اما برخی برای تزیین به آن کشمش و خرما نیز اضافه می‌کنند که با اضافه شدن آن‌ها طبع این غذا گرم‌ می‌شود؛ اما عدس پلوی خراسانی‌ها زیره‌ی سیاه نیز دارد و به این ترتیب این غذا منبعی سرشار از انرژی می‌شود، برای روزهای زمستانی.

ماهی‌هایی از جنوب

می‌گویند بهترین زمان برای خوردن غذاهای دریایی فصل زمستان است؛ اگر دل‌تان می‌خواهد خوش‌ طعم‌ترین غذاهای دریایی را امتحان کنید، راهی شهر‌ها و جزایر جنوبی ایران شوید؛ ماهی‌های متنوعی وجود دارد که از آن‌ها خوراک‌های خوش‌طعمی طبخ می‌کنند.

شوریده، راژگو، حلوا سفید و خارو از جمله ماهی‌های فصل زمستان است که در طبخ قلیه‌ ماهی و پلو ماهی و ماهی شکم‌پر استفاده می‌شود؛ یکی از آن غذاهای خوشمزه‌ی بوشهری، سالونه‌ی ماهی است که از حلوای سفید، گوجه فرنگی ، رب، زنجبیل و ادویه‌های مختلف طبخ می‌شود.

قلیه به و انار

این غذا از شوشتر آمده‌ و در واقع نوعی آش انار است. خوردن آن در مراسم عروسی مردم شوشتر رواج دارد که البته در جشن‌ها  کمی شیرین‌تر طبخ‌اش می‌کنند. گوشت، بلغور، برنج، پیاز و سیر از مواد تشکیل‌دهنده‌ی این قلیه‌ی خوش‌طعم است که به آن آب انار و به نیز افزوده می‌شود.

لبو، شلغم، باقلا

هوا که سرد می‌شود، خیابان‌های بسیاری از شهرها از جمله تهران پر می‌شود از چرخ‌هایی که لبوی داغ و باقلا می‌فروشند؛ این خوراکی‌ها دیگر به‌نوعی پیام‌آور رسیدن فصل سرد و خوردن آن‌ها بدل به یک رسم شده است، علاوه بر مزه‌ی خوب، این خوراکی‌ها یک میان وعده‌ی سالم نیز به شمار می‌روند.

شلغم هم که دیگر از واجبات گذرن فصل سرد است؛ شلغم پخته را می‌توان به‌عنوان صبحانه یا عصرانه میل کرد؛ خوردن شلغم نیز مثل هلیم روش‌های مختلفی دارد، برخی آن را با شیره می‌خورند و برخی دیگر روی آن نمک می‌زنند.

هر فصل رنگ و بویی خاص دارد که خود را در غذاها و خوراکی نیز جلوه می‌دهد؛ استفاده از سبزی‌ها و تره‌بار خاص هر فصل خود می‌توانند تجربه‌ای باشد که شاید فرصت تکرار آن در فصل‌های دیگر چندان میسر نباشد؛ خوردن یک کاسه آش گرم یا یک ظرف لبوی داغ می‌تواند خاطره‌ی یک روز زمستانی را در ذهن شما ماندگارتر کند.