طرز تهیه فرنی مجلسی؛ دسری محبوب و لذیذ در ایران
با طرز تهیه فرنی، یکی از پرطرفدارترین دسرهای ایرانی به‌خصوص در ماه رمضان آشنا شوید و با طبخ انواع آن در منزل، سفره مهمانی خود را تکمیل کنید.
دسرها یکی از مهم‌ترین بخش‌های میز مهمانی به شمار می‌آیند و بدون آن‌ها مهمانی شما کامل نخواهد شد. البته درست کردن برخی از دسرها بسیار زمان‌گیر است یا مواد اولیه آن‌ها به‌راحتی پیدا نمی‌‌شود. در این میان برخی دسرها مانند فرنی، ژله، کارامل و شله زرد، دسرهایی خوشمزه و راحت هستند که می‌توانند رنگ و لعابی زیبا به مهمانی شما اعطا کنند.
فرنی که نام اصلی آن «کِهیر» (Kheer) است، یکی از دسرهای اصیل و قدیمی شبه قاره هند به شمار می‌رود که با شیر جوشیده، شکر و برنج درست می‌شود. البته فرنی طرز تهیه‌های مختلفی دارد و می‌توان به‌جای برنج از بلغور گندم، ارزن، تاپیوکا (نشاسته استخراج شده از ریشه گیاه مانیوک)، رشته فرنگی یا ذرت شیرین نیز استفاده کرد. فرنی معمولا با نارگیل، هل، کشمش، زعفران، پسته، بادام، بادام هندی یا هر نوع میوه یا آجیل دیگری طعم‌دار می‌شود و می‌توان آن را همراه با غذا یا به‌عنوان دسر سرو کرد.
فرنی از آن دسته دسرهایی است که به سرعت آماده می‌شود و مواد اولیه آن در همه جا قابل دسترس است. فرنی، دسری مناسب برای فصل‌های گرم و سرد سال و همچنین برای سفره‌های سحری و افطار است. فرنی با دارا بودن مواد اولیه‌ای ساده و مفید، همچینن به‌عنوان غذایی فوق‌العاده برای نوزادان و کودکان شناخته می‌شود؛ اما آیا شما با طرز تهیه فرنی آشنا هستید یا اندازه دقیق مواد لازم برای تهیه این دسر را می‌دانید؟ در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با انواع فرنی و طرز تهیه آن‌ها آشنا کنیم.
هرآنچه باید درباره فرنی بدانید:
- فرنی با آرد برنج و طرز تهیه آن
- نکات مهم برای تهیه فرنی
- فرنی نشاسته و طرز تهیه آن
- فرنی با آرد گندم و طرز تهیه آن
- فرنی مجلسی و طرز تهیه آن
- فرنی نوزاد و طرز تهیه آن
- فرنی اصفهانی و طرز تهیه آن
- فرنی بدون شیر و طرز تهیه آن
- خاستگاه فرنی
- فواید فرنی
- طعم فرنی
فرنی با آرد برنج و طرز تهیه آن
مواد لازم برای دو نفر
- ۴ لیوان شیر
- ۴ قاشق غذاخوری سرپر آرد برنج
- ۴ قاشق غذاخوری شکر
- نصف استکان آب
- نصف استکان گلاب
- نصف قاشق چای‌خوری هل سابیده شده و پودر شده
- یک قاشق مرباخوری زعفران دم‌کرده غلیظ برای تزئین
- دارچین و خلال پسته برای تزئین
طرز تهیه فرنی مجلسی با آرد برنج
مرحله اول:
شیر سرد را با لیوان دسته‌دار در یک قابلمه مناسب (ترجیحا تفلون) بریزید. سپس آرد برنج را به‌همراه آب، شکر و هل به شیر اضافه کنید و کاملا هم بزنید تا آرد و شکر در شیر سرد حل شوند.
مرحله دوم:
قابلمه را روی شعله ملایم بگذارید و مرتب هم بزنید تا غلیظ شود. توجه داشته باشید که اگر برای چند لحظه هم زدن را متوقف کنید، آرد برنج در شیر گلوله گلوله می‌شود.
مرحله سوم:
پس از غلیظ شدن فرنی، گلاب را به آن اضافه کنید و هم بزنید تا قوام و غلظت لازم برای دسر به‌دست آید.
مرحله چهارم:
شعله گاز را زمانی خاموش کنید که فرنی، نه سفت و نه شل باشد. دقت کنید که فرنی پس از سرد شدن، کمی سفت‌تر می‌شود. فرنی را در همان حالت گرم، بلافاصله در ظرف‌های سرو یا کاسه‌های کوچک بریزید.
مرحله پنجم:
چند قطره زعفران دم‌کرده غلیظ را با استفاده از نوک قاشق یا یک قطره‌چکان، روی فرنی که در ظرف سرو، کمی سرد شده و خود را گرفته است، بریزید و آن را با خلال پسته و دارچین تزئین کنید.
نکات مهم برای تهیه فرنی
- اگر فرنی ته گرفت، به‌هیچ‌وجه مواد را از ته قابلمه هم نزنید و از دو میلی‌متر بالاتر قابلمه بقیه مواد را هم بزنید.
- برای اینکه از آماده شدن فرنی مطمئن شوید، با کفگیر یا قاشق روی آن یک خط بکشید. اگر جای خط باقی ماند و سریع از بین نرفت، فرنی شما آماده شده است.
- در حین تهیه فرنی، شعله گاز باید حتما کم باشد و فرنی مدام هم زده شود.
- فرنی را بلافاصله پس از آماده شدن در ظرف‌های سرو بریزید.
- فرنی را هم به‌صورت گرم و هم به‌صورت سرد سرو می‌کنند؛ اما طعم فرنی گرم بهتر است.
- اجازه دهید تا فرنی پس از آماده شدن، حتما در محیط آشپز خانه خنک شود و سپس آن را داخل یخچال قرار دهید تا فرنی آب نیندازد.
- شما می‌توانید از عسل یا هر شیرین‌کننده طبیعی دیگری به‌جای شکر و پودر قند استفاده کنید.
- برای تزئین فرنی می‌توان از دارچین، گل سرخ، خلال پسته، خلال بادام، کنجد یا هر نوع آجیل یا دانه دیگر استفاده کرد.
- معمولا ۱۲ تا ۱۵ دقیقه زمان لازم است تا فرنی قوام بیاید.
نکات مربوط به آرد برنج
- آرد برنج را حتما با شیر سرد حل کنید تا گلوله گلوله نشود.
- آرد برنج تازه، رنگ و عطر فوق‌العاده‌ای به فرنی می‌دهد.
- بهتر است آرد برنج را قبل از استفاده، یک بار الک کنید.
- از آرد برنج مرغوب برای تهیه فرنی استفاده کنید تا رنگ آن را تیره نکند.
طرز تهیه فرنی با طعم‌های دیگر
- در طرز تهیه فرنی زعفرونی، کافی است در مرحله اضافه کردن گلاب به شیر، به دلخواه به آن زعفران دم‌کرده غلیظ اضافه کنید.
- طرز تهیه فرنی شکلاتی بسیار ساده است. برای تهیه این دسر خوشمزه شکلاتی، در مرحله اضافه کردن آرد به شیر، به دلخواه به آن پودر کاکائو اضافه کنید.
- برای تهیه فرنی قهوه کافی است در مرحله افزودن آرد به شیر، کمی پودر قهوه فوری در آن بریزید.
- شما می‌توانید شکر را از طرز تهیه فرنی حذف کنید و در هنگام سرو، روی آن مربای گل محمدی یا شیره انگور بریزید.
- علاوه بر گلاب، می‌توان از نصف قاشق چای‌خوری عصاره وانیل هم استفاده کرد تا یک فرنی وانیلی داشته باشید.
- در هنگام پخت فرنی، می‌توان به آن کمی کره یا خامه اضافه کرد تا طعم بهتری به خود بگیرد.
- برای تهیه فرنی موزی یا توت فرنگی، باید فرنی را با شیر موز یا شیر توت فرنگی درست کنید.
- طرز تهیه فرنی با آرد ذرت به این ترتیب است که باید آرد ذرت را جایگزین آرد برنج کنید. البته در نسخه اصفهانی فرنی، از آرد برنج و آرد ذرت در کنار هم استفاده می‌شود.
- طرز تهیه فرنی گیاهی به این ترتیب است که باید به‌جای شیر از شیر گیاهی مانند شیر نارگیل، شیر بادام یا شیر سویا استفاده کنید.
فرنی نشاسته و طرز تهیه آن
مواد لازم برای دو نفر
- ۲ لیوان شیر
- ۴ قاشق سوپخوری یا نصف لیوان کوچک شکر
- ۲ قاشق سوپخوری نشاسته
- گلاب و هل به‌اندازه کافی
طرز تهیه فرنی نشاسته
مرحله اول:
شستشوی نشاسته: نصف استکان آب را روی نشاسته بریزید و کمی هم بزنید. سپس آب را بلافاصله دور بریزید و اجازه ندهید تا نشاسته با آب کاملا مخلوط شود.
مرحله دوم:
شیر سرد را در یک قابلمه بریزید و سپس نشاسته و شکر را به آن اضافه کنید. مواد را خوب با هم بزنید تا نشاسته کمی در شیر حل شود. سپس قابلمه را روی شعله ملایم گاز قرار دهید و شروع به هم زدن مواد کنید تا نشاسته گلوله گلوله نشود.
مرحله سوم:
زمانی که غلظت نشاسته به حد مناسب رسید، گلاب و هل را اضافه کنید و هم بزنید. شعله گاز را پس از چند دقیقه خاموش کنید.
مرحله چهارم:
فرنی را بلافاصله در ظرف‌های سرو دسر بریزید و به‌صورت گرم سرو کنید.
مرحله پنجم:
نکات مهم برای تهیه فرنی نشاسته
- در گذشته حتما نشاسته را می‌شستند؛ اما نشاسته‌های امروزی و کارخانه‌ای نیازی به شستشو ندارند. اگر حس کردید که نشاسته شما نیاز به شستن دارد، مرحله اول طرز تهیه را انجام دهید؛ در غیر این صورت از شستن نشاسته خودداری کنید.
- شما می‌توانید در ابتدا نشاسته را با یک پیمانه آب سرد مخلوط کنید و سپس آن را به‌همراه شیر و شکر در قابلمه بریزید.
فرنی با آرد گندم و طرز تهیه آن
مواد لازم برای دو نفر
- یک قاشق غذاخوری آرد گندم
- ۲ پیمانه شیر
- ۴ پیمانه آب
- ۵۰ گرم کره
- یک قاشق غذاخوری شکر
- دارچین، مغز پسته و گل محمدی خشک شده برای تزئین
طرز تهیه فرنی با آرد گندم
مرحله اول:
آرد گندم را دو بار الک کنید. آرد و شیر را در یک قابلمه مناسب بریزید و آن‌ها را خوب هم بزنید تا آرد در شیر کاملا حل شود. سپس شکر و ۴ پیمانه آب را در قابلمه بریزید و مواد با یک ملاقه چوبی هم بزنید تا شکر در مواد حل شود.
مرحله دوم:
قابلمه را روی شعله ملایم گاز قرار دهید تا شیر به جوش بیاید. سپس کره را در فرنی بیندازید و خوب هم بزنید. پس از اینکه فرنی به غلظت مناسب رسید، شعله گاز را خاموش کنید.
مرحله سوم:
فرنی را بلافاصله در ظرف سرو بریزید و با دارچین، مغز پسته و گل محمدی خشک شده تزئین کنید.
فرنی مجلسی و طرز تهیه آن
فرنی مجلسی با استفاده از پودر ژلاتین درست می‌شود تا بافتی سفت‌تر پیدا کند و بتوان آن را از قالب درآورد.
مواد لازم
- ۲ قاشق غذاخوری آرد برنج
- نیم لیتر شیر
- ۲ قاشق سوپخوری گلاب
- یک پیمانه پودر ژلاتین
- ۳ قاشق غذاخوری شکر
طرز تهیه فرنی مجلسی
مرحله اول:
پودر ژلاتین را در یک شیر جوش بریزید و یک پیمانه آب به آن اضافه کنید. شیرجوش را روی شعله ملایم گاز قرار دهید و پودر ژلاتین را مرتب هم بزنید تا کاملا در آب حل شود.
مرحله دوم:
آرد برنج و شیر را در قابلمه‌ای دیگر بریزید و خوب هم بزنید تا آرد در شیر حل شود. سپس گلاب و شکر را به آن بیفزایید و خوب مخلوط کنید. قابلمه را روی شعله ملایم گاز قرار دهید و مواد را مرتب هم بزنید تا ته نگیرند.
مرحله سوم:
پس از اینکه فرنی به غلظت مناسب رسید، شعله گاز را خاموش کنید و اجازه دهید تا فرنی کمی سرد شود. سپس پودر ژلاتین حل شده در آب را در آن بریزید و خوب هم بزنید.
مرحله چهارم:
فرنی را داخل قالب بریزید و برای چند ساعت داخل یخچال قرار دهید تا خودش را ببندد. سپس آن را در ظرف مناسب برگردانید و با دارچین، انواع خلال و گل محمدی تزئین کنید.
نکات مهم برای تهیه فرنی مجلسی
- در مرحله افزودن پودر ژلاتین به دسر، فرنی باید حتما سرد شده باشد؛ در غیر این صورت فرنی خراب می‌شود و اصطلاحا می‌برد.
- برای تهیه یک فرنی مجلسی‌تر، آن را به‌صورت سه لایه درست کنید. لایه اول را با فرنی زعفرانی پر کنید و اجازه دهید تا کمی در یخچال خنک شود. برای لایه بعدی از فرنی ساده استفاده کنید و لایه نهایی را فرنی شکلاتی بریزید.
- برای ریختن فرنی در قالب از قالب‌های سیلیکونی استفاده کنید؛ اما از قبل آن را چرب نکنید؛ زیرا باعث خراب شدن فرنی شما می‌شود.
فرنی نوزاد و طرز تهیه آن
فرنی به‌دلیل وجود شیر و نشاسته، دارای انواع ویتامین و مواد مغذی است و به همین علت غذایی مناسب برای کودکان و نوزادان به شمار می‌آید. برای تهیه فرنی نوزاد بهتر است از شیر خشک استفاده کنید؛ اما اگر می‌خواهید در فرنی نوزاد، شیر معمولی بریزید، حتما آن را قبل از مصرف بجوشانید تا از سالم بودن آن مطمئن شوید. در ضمن، فرنی بهتر است در رژیم غذایی نوزادان بالای ۵ یا ۶ ماه قرار بگیرد و قبل از این کار، حتما با پزشک نوزاد مشورت شود. برخی افراد توصیه می‌کنند که بهتر است از شکر برای تهیه فرنی نوزادان استفاده نشود؛ اما استفاده خیلی کم از شکر برای فرنی مشکلی ندارد.
مواد لازم
- ۲۴۰ میلی‌لیتر شیر یا یک پیمانه شیر خشک
- یک فنجان آب
- یک قاشق غذاخوری آرد برنج
- نصف قاشق مرباخوری شکر
طرز تهیه فرنی نوزاد
مرحله اول:
آرد برنج را با آب در یک قابلمه کوچک مخلوط کنید و روی شعله ملایم گاز قرار دهید. مواد را خوب با هم هم بزنید تا آرد برنج شما گلوله گلوله نشود و فرنی به غلظت مناسب برسد.
مرحله دوم:
شکر را به فرنی اضافه کنید و خوب هم بزنید.
مرحله سوم:
پس از اینکه فرنی به غلظت مورد نظر رسید، شعله گاز را خاموش کنید و اجازه دهید تا کمی سرد شود. سپس شیر خشک را در آن بریزید و فرنی را هم بزنید تا آماده سرو شود.
فرنی اصفهانی و طرز تهیه آن
در طرز تهیه فرنی اصفهانی هم از آرد برنج و هم نشاسته ذرت استفاده می‌شود و معمولا آن را با شهد انگور یا خرما شیرین می‌کنند.
مواد لازم
- ۴ لیوان شیر
- ۲ قاشق غذاخوری سرپر آرد برنج
- ۲ قاشق غذاخوری سرپر نشاسته ذرت
- ۴ قاشق غذاخوری شیره خرما یا انگور
- نصف استکان آب
- نصف استکان گلاب
- نصف قاشق چای‌خوری عرق هل
طرز تهیه فرنی اصفهانی
مرحله اول:
شیر سرد و آرد برنج را در قابلمه بریزید و خوب هم بزنید تا آرد در شیر حل شود. سپس قابلمه را روی شعله ملایم گاز قرار دهید و شیر و آرد را مرتب هم بزنید تا شیر به جوش آید.
مرحله دوم:
نشاسته ذرت را با کمی آب سرد مخلوط کنید تا نشاسته در آب حل شود. سپس مخلوط نشاسته را در قابلمه فرنی بریزید و آن‌قدر هم بزنید تا فرنی به قوام لازم برسد.
مرحله سوم:
شهد خرما یا انگور را در فرنی بریزید و هم بزنید. در آخر هم به دلخواه، عرق هل و گلاب در فرنی بریزید و اجازه دهید تا برای چند دقیقه بجوشد.
مرحله چهارم:
فرنی را در ظرف‌های سرو بکشید و پس از کمی خنک شدن در یخچال قرار دهید تا سرد شود.
فرنی بدون شیر و طرز تهیه آن
مواد لازم برای دو تا چهار نفر
- ۲ پیمانه آب
- ۴ قاشق غذاخوری آرد برنج
- ۲ قاشق غذاخوری خلال بادام
- ۴ قاشق غذاخوری شکر
- ۲ قاشق غذاخوری گلاب
طرز تهیه فرنی بدون شیر
مرحله اول:
آب، شکر، آرد برنج و خلال بادام را در یک قابلمه بریزید و خوب هم بزنید تا آرد در آب حل شود. سپس قابلمه را روی حرارت ملایم گاز قرار دهید و مرتب هم بزنید تا فرنی غلیظ و آماده شود.
مرحله دوم:
در مرحله آخر گلاب را در فرنی بریزید و آن را از روی حرارت بردارید. فرنی را بلافاصله در ظرف‌های سرو بریزید.
خاستگاه فرنی
فرنی که با نام‌های «کِهیر»، «پایاسا» (Payasa)، «پایاسام» (Payasam)، پایش، فیرینی و گیل فردوس نیز شناخته می‌شود، دسری پودینگ مانند و شبیه به شیر برنج و متعلق به شبه قاره هند است. واژه «کِهیر» از لغت «کِشیر» (Ksheer) در زبان سانسکریت می‌آید. البته لغت «کِشیر» (Ksheer)، نامی باستانی برای پودینگ شیرین برنج نیز است.
فرنی، بخشی از رژیم غذایی هند باستان بوده است و در طب باستانی آیورودا (Ayurveda) یا علم زندگی به آن اشاره شده است. طبق گفته «کی تی آچایا» (KT Achaya)، یک تاریخ‌دان در حوزه غذا، فرنی یک غذای محبوب در هند باستان بود که اولین بار در ادبیات هند باستان به آن اشاره شده است. این دسر مخلوطی از برنج، شیر و شکر بود و فرمول تهیه آن، بیش از دو هزار سال دوام آورد. فرنی، همچنین یکی از غذاهای اصلی و نمادین معبد هندها به شمار می‌آمد و در معابد لرد شیوا به‌عنوان غذای نذری در میان فدائیان و نیازمندان پخش می‌شد.
فرنی در حال حاضر در شمال هندوستان و پاکستان از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. زمان دقیق ابداع این دسر در تاریخ مشخص نیست؛ اما به باور بسیاری از افراد، این دسر در دوران جنگ مغول و امپراتوری هندوستان ابداع شده است.
فواید فرنی
فرنی با دارا بودن ویتامین B و مواد مغذی چون شیر و آرد غلات از خواص فراوانی برخوردار است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- اگر برای شیرین کردن فرنی به‌جای شکر از عسل استفاده کنید، این دسر، کاهش قندخون در اثر روزه گرفتن را جبران می‌کند و می‌توان از آن به‌عنوان دسری برای لاغری نیز کمک گرفت.
- فرنی داغ در فصل سرما، دسری فوق‌العاده برای رفع سرماخوردگی و گلودرد است.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
- جلوگیری از بروز انواع سرطان
- کاهش وزن و تناسب اندام
- غذایی مفید برای بدن‌سازی با تامین انرژی لازم برای ورزش
طعم فرنی
فرنی با طرز تهیه‌ای ساده، یکی از محبوب‌ترین دسرهای ایرانی است که بیشتر به‌عنوان غذای مخصوص افطاری شناخته می‌شود. لذت خوردن فرنی با بافتی لطیف و سبک در کنار انواع مربا، به‌خصوص مربای گل محمدی، از آن دسته لذت‌های نوستالژیک است که همه ما را به یاد سفره‌های افطار دوران کودکی‌مان در خانه‌های پدربزرگ مادربزرگ‌ها می‌اندازد.
با تهیه فرنی سه لایه شکلاتی، زعفرانی، وانیلی و فرنی‌های میوه‌ای، میز مهمانی خود را وسوسه‌کننده و جذاب کنید. این دسرهای خوشمزه را می‌توان به‌شکل‌های خلاقانه‌ای با رشته‌های زعفران، گل محمدی خشک، خلال بادام و خلال پسته تزئین کرد؛ پس به آشپزخانه بروید و دست به کار شوید.
آیا به‌دنبال طرز تهیه طرز تهیه فرنی مجلسی می‌شد؟ اگر دوست دارید یک فرنی متفاوت و خوشمزه درست کنید، دست به کار شوید و از طرز تهیه انواع فرنی خانگی ارائه شده در این مقاله استفاده کنید. اگر موفق به درست کردن این دسر لذیذ ایرانی شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. در ضمن در صورت تمایل، تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران کجارو در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.
دیدگاه