مهم‌ترین اخبار و ماجراهای زیست محیطی دهه اخیر

با ورود به دهه جدید، نگاهی می‌اندازیم به مهم‌ترین اخبار و ماجراهای زیست محیطی دنیا از سال ۲۰۱۰ تاکنون. تعداد کمی خبر خوب و تعداد زیادی خبرهای نه چندان خوب در مورد محیط زیست وجود دارد. هنوز هم می‌توانیم به گذشته نگاه کنیم و از رویدادهای گذشته درس بگیریم تا بتوانیم آینده‌ای روشن‌تر برای سیاره‌مان رقم بزنیم.

ورود تغییر اقلیم به جریان اصلی و درگیر شدن بیشتر کودکان

در عین حال که هنوز خیلی از افراد منکر تغییرات اقلیمی می‌شوند، تغییر اقلیم به‌عنوان یک واقعیت، به‌طور گسترده‌ای پذیرفته شده است و فراتر از یک اعتقاد است. از سال ۲۰۱۰ این پدیده اهمیت بیشتری پیدا کرد. به نقل از بلاگ TED، در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ فقط ۴ سخنرانی تد با موضوع تغییر اقلیم ارائه شد، البته گاهی از این پدیده نام برده می‌شد. تا سال ۲۰۱۵، به گفته تد، به لطف مناظراتی در مورد اینکه آیا جزیره‌هایی مثل کریباتی در حال غرق شدن هستند، مردم به این نتیجه رسیده‌اند که تغییر اقلیم هم‌اکنون در حال اتفاق افتادن است و مربوط به آینده‌ای دور نیست.

در انتهای این دهه، تغییر اقلیم به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم، به‌خصوص جوانان تبدیل شده است. جنبش‌های جهانی متعدد از جمله شورش انقراض (Extinction Rebellion) اعتراضاتی گسترده و غیرخشونت آمیز را برپا کرده است تا سیاست‌مداران را وادار کند که گرم شدن زمین را کندتر کنند. نوجوان سوئدی، گرتا تونبرگ، در زمینه فعالیت‌های زیست‌محیطی در سطح دنیا به شهرت رسید و سیاستمداران را به انجام کاری برای تغییر اقلیم، فراخواند. او حتی در سال ۲۰۱۹ به‌عنوان شخص سال مجله تایم انتخاب شد.

دیپ‌واتر هاریزون (Deepwater Horizon)

دهه گذشته با یک حادثه تراژیک انفجار سکوی نفتی در ۲۰ آوریل سال ۲۰۱۰ آغاز شد که یکی از بدترین حوادث مشابه در طول تاریخ بود. انفجار سکوی نفتی شناور Deepwater Horizon که در خلیج مکزیک قرار داشت، ۱۱ نفر را به کام مرگ کشید. برای مدت ۸۷ روز، نفت به خلیج نشت داشت که درمجموع ۳/۱۹ میلیون بشکه نفت خام، سواحل لوییزیانا، آلاباما، میسیسیپی و فلوریدا را آلوده کرد.

تصاویری از مردمی که سعی می‌کردند نفت را از روی بال‌های پلیکان‌ها پاک کنند، تمام اخبار روز دنیا را به خود اختصاص داد. هزینه‌های تمیز کردن آلودگی‌های ناشی از این انفجار حداقل به ۶۵ میلیارد دلار رسید. علاوه بر خسارات اقتصادی از جمله آسیب زدن به صنعت صید میگو در لوییزیانا، تعداد مرگ حیوانات در آن حادثه بسیار بالا بود. به نقل از مرکز تنوع زیستی، حدود ۲۸ هزار پرنده، ۶۱۶۵ لاک‌پشت دریایی، ۲۵۹۰۰ پستاندار دریایی و تعداد غیر قابل شمارشی از ماهی‌ها در این انفجار از بین رفتند. محققان هنوز هم در حال اندازه‌گیری تاثیرات بلندمدت این حادثه هستند.

رویدادهای آب‌وهوایی شدید، شایع‌تر شدند

همان طور که اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا هشدار داده است، گرم شدن آب‌وهوای زمین تعداد فاجعه‌های آب‌وهوایی را افزایش داده است. دهه گذشته شاهد ۱۱۱ بلای طبیعی مرتبط با اقلیم بود که هرکدام از آن‌ها بیش از یک میلیارد دلار خسارت به بار آوردند. این حوادث طبیعی عبارت‌اند از گردباد، طوفان، آتش‌سوزی، سیل، خشکسالی، امواج گرمایی و طوفان‌های زمستانی. در سال ۲۰۱۷، توفند ماریا پرتوریکو را در نوردید، ۲۹۸۱ نفر را کشت و حدود ۹۳/۶ میلیارد دلار خسارت به بار آورد. از قابل‌توجه‌ترین فجایع طبیعی آمریکا می‌توان به توفند سندی در سال ۲۰۱۲ و پیچند میسوری در سال ۲۰۱۱ اشاره کرد.

انقراض حیوانات

انسان‌ها در تقابل با مشکلات کمبود منابع و زیستگاه‌ها، موفق‌تر از حیوانات عمل کرده‌اند. به نقل از بنیاد جهانی حیات وحش، از دست رفتن گونه‌ها، بین هزار تا ده هزار بار بیشتر از نرخ طبیعی انقراض است؛ یعنی بیشتر از نرخی که اگر بشر روی زمین وجود نداشت، گونه‌های حیات وحش با انقراض مواجه می‌شد. در سال ۲۰۱۲، جرج تنها، آخرین لاک‌پشت جزیره پینتا در سنی بالاتر از ۱۰۰ سال مرد.

پلنگ ابری فرمز دیگر در گوشه و کنار تایوان پرسه نمی‌زند. صدای جیر جیر کردن مافوق صوت شب‌پرک‌ جزیره کریسمس، شنیده نمی‌شود. هیچ دلفین رودخانه‌ای چینی یا باییجی در رود یانگ تسه جست‌وخیز نمی‌کند. در دهه اخیر، این سیاره گونه‌های دیگری را هم از دست داده است؛ از جمله فک راهب کارائیب، کرگدن سیاه غربی، هیپوپوتامی ماداگاسکار و کبوتر سبز خال‌دار.

جنگل زدایی جنگل‌های بارانی

در آخرین سال این دهه، وسعت قابل‌توجهی از جنگل های آمازون در آتش سوخت. مناطق جنگلی در برزیل و بولیوی بیشترین آسیب را دیدند. بسیاری از مردم این تراژدی را یا حداقل بخشی از آن را به رئیس‌جمهوری برزیل نسبت دادند که توسعه را بر حفظ محیط زیست مقدم می‌دانست. در تصاویر وحشتناکی که توسط مؤسسه ملی تحقیقات فضایی منتشر شده، پهنه‌های وسیع و خالی زیادی در بین این جنگل‌ها دیده می‌شود؛ جایی که زمانی انبوهی از درختان وجود داشت.

در زمان اوج آتش‌سوزی‌ها در اوت سال ۲۰۱۹، بیش از ۷۰ هزار آتش جداگانه شعله‌ور بود. جنگل‌های بارانی نقشی حیاتی در تعدیل اقلیم جهانی دارند، ازاین‌رو نگرانی‌های ناشی از این اتش‌سوزی‌ها بسیار فراتر از مرزهای برزیل است.

افزایش زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس‌ها

 در دهه اخیر، پلاستیک‌ اقیانوس‌ها را پر کرده است. البته آگاهی از آلودگی پلاستیکی اقیانوس‌ها نیز افزایش یافته است. تحقیق سال ۲۰۱۹ سازمان ملل گزارش داده است که سالانه حدود ۱۳ میلیون تن پلاستیک توسط مردم وارد اقیانوس‌های سراسر دنیا می‌شود و محققان انتظار دارند که این آمار حتی افزایش پیدا کند.

در عین حال بسیاری از شهروندان نگران در شهرهای گوشه و کنار دنیا تلاش کرده‌اند تا افزایش زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس را با روش‌هایی چون ممنوع کردن استفاده از کیسه‌های پلاستیکی، کاهش دهند. بسیاری از هتل‌های زنجیره‌ای عهد بسته‌اند که نوشیدنی‌ها را در بطری‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف عرضه نکنند. بسیاری از شرکت‌ها شروع به تولید محصولاتی کرده‌اند که از پلاستیک بازیافت شده تهیه شده‌اند. بطری‌های آب چند بار مصرف به یکی از مهم‌ترین اکسسوری‌های دنیای مد تبدیل شده‌اند.

چین، خرید زباله های بازیافتی آمریکا را متوقف کرد

آمریکایی‌ها نسبت به بازیافت زباله ماهرتر شدند؛ اما آن‌ها لزوما نمی‌دانستند که کالاهای بازیافتی آن‌ها به کجا می‌رود.

در سال ۲۰۱۸، چین سیاستی به نام «شمشیر ملی» وضع کرد. ناگهان آمریکایی‌ها فهمیدند که پلاستیک‌های قدیمی آن‌ها عمدتا به چین می‌رفت؛ اما چین دیگر آن را نمی‌خواست. اکنون در پایان دهه، شهرهای آمریکا برای نجات برنامه‌های بازیافت تلاش می‌کنند.

در کمال تعجب، برخی از شهرها درست هنگامی که مردم را مجاب به بازیافت کرده‌اند، این برنامه‌ها را لغو کرده‌اند. در حال حاضر، تولید پلاستیک جدید برای شرکت‌های آمریکایی ارزان‌تر از بازیافت پلاستیک‌های قدیمی تمام می‌شود. این یکی از مشکلات زیست محیطی متعددی است که باید در دهه آینده برطرف شود.