طرز تهیه آش دندونی؛ یکی از آش های سنتی ایرانی
با طرز تهیه آش دندونی، یکی از آشهای سنتی و قدیمی ایرانی آشنا شوید که از گذشته تا به امروز، برای جشن دندان درآوردن کودکان پخته میشود.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۹/۲۷ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۳/۱۰/۸ بهروزرسانی شده است.
آش دندونی، یکی از آشهای قدیمی ایرانی است که به مناسبت دندان درآوردن نوزاد درست میشود و آن را در یک مراسم خانوادگی برای آشنایان و فامیل سرو میکنند. این آش با انواع حبوبات از جمله نخود، انواع لوبیا، عدس، بلغور جو، برنج، گندم، گوشت و قلم درست میشود و غذایی بسیار مقوی و مفید به شمار میآید. آش دندونی مانند آش رشته با کشک، پیاز داغ، نعنا داغ و سیر داغ تزیین میشود. این آش انواع زیادی دارد و تهیه آن در نقاط مختلف ایران بهشکلهای متنوعی صورت میگیرد. در ادامه شما را با طرز تهیه انواع آش دندونی آشنا خواهیم کرد.
هرآنچه باید دریاره آش دندونی بدانید:
آش دندونی و طرز تهیه آن
مواد لازم برای ۲۰ نفر
- یک لیوان نخود
- یک لیوان لوبیا قرمز
- یک لیوان لوبیا سفید
- یک لیوان لوبیا چیتی
- یک لیوان عدس
- دو لیوان گندم
- یک لیوان برنج
- یک لیوان بلغور جو
- یک عدد قلم گوساله
- دو تکه گوشت قلوهگاه گوسفند
- چهار عدد پیاز متوسط
- نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین به مقدار لازم
- پنج حبه سیر
- نعنا خشک به مقدار لازم
- کشک سفید و کشک زعفرانی به مقدار لازم
طرز تهیه آش دندونی
مرحله اول:
گندم را بشویید و از سه روز قبل، آنها را در آب خیس کنید. در طول این سه روز، مرتب آب گندمها را عوض کنید تا در نهایت، رنگ آب گندمها شفاف شود.
مرحله دوم:
حبوبات را از یک روز قبل (۲۴ ساعت) در آب خیس کنید و چند بار آب آنها را عوض کنید تا نفخ حبوبات گرفته شود. پس از گذشت این مدت، آب آنها را خالی کنید و آنها را جداگانه بپزید. البته شما میتوانید مخلوط عدس، گندم، برنج و بلغور جو را با هم در قابلمه آش بپزید؛ زیرا زمان پخت آنها کمتر و به هم نزدیک است.
مرحله سوم:
قلم گوساله و گوشت قلوهگاه گوسفند را بههمراه دو عدد پیاز قاچشده، یک قاشق چایخوری زرچوبه و یک قاشق مرباخوری دارچین در یک قابلمه آب بریزید و آن را روی حرارت زیاد گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید، درب قابلمه را ببندید و اجازه دهید تا گوشت و قلم کاملا بپزند. پس از پخت کامل، مواد داخل قابلمه را از آبکش رد کنید؛ آب مواد را کنار بگذارید و سپس گوشت قلوهگاه را با گوشتکوب دستی یا برقی بکوبید.
مرحله چهارم:
بعد از پخته شدن مخلوط عدس، گندم، بلغور جو و برنج و به لعاب افتادن گندم، آب گوشت و گوشت کوبیده را به آنها اضافه کنید. شعله گاز در این مرحله باید ملایم باشد تا این مخلوط حسابی بپزد. پس از گذشت یک ساعت، حبوباتی که جداگانه پختهاید، آبکش کنید و به ترکیب داخل قابلمه بیفزایید. اگر در این مرحله احساس کردید که آب قلم برای آش کافی نیست، میتوانید کمی آب جوش به آش اضافه کنید. آش دندونی را مرتب هم بزنید تا به خاطر لعاب گندم ته نگیرد و نسوزد.
مرحله پنجم:
یک قاشق مرباخوری فلفل سیاه و مطابق با ذائقه، یک قاشق مرباخوری تا یک قاشق غذاخوری نمک به آش دندونی اضافه کنید و خوب مواد را هم بزنید.
مرحله ششم:
دو عدد پیاز خلالی خردشده را در مقداری روغن در یک تابه سرخ کنید تا کاراملی و نرم شوند. سیر ریز خرد شده را نیز جداگانه تفت دهید و کنار بگذارید. سپس به سراغ نعنا خشک بروید و آن را برای چند ثانیه در روغن تفت دهید.
مرحله هفتم:
پس از جا افتادن و غلیظ شدن آش، آن را در ظرف سرو بکشید و روی آن را با کشک سفید یا زعفرانی، پیاز داغ، نعنا داغ و سیر داغ بهشکل دندان تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه آش دندونی
- بهتر است از برنج نیمدانه برای تهیه آش دندونی استفاده کنید.
- شما میتوانید از گندم پوست کنده استفاده کنید که زمان پخت کوتاهتری دارد.
- بهجای نمک میتوانید از عصاره گوشت استفاده کنید که هم نمک غذا را تامین میکند و هم طعم گوشتی بیشتری به آش شما میدهد.
- میتوانید پیاز را در کره تفت دهید و بخشی از آن را در آش بریزید تا طعم بهتری به آش بدهد.
- برخی افراد، نصف مقدار پیاز داغ و نعنا داغ را در آش میریزند و اجازه میدهند تا آش با این مواد چند قل بخورد؛ سپس با بقیه این مواد، آش را تزیین میکنند.
- شما میتوانید بهجای کوبیدن گوشت، پس از سرد شدن، گوشت را با دست ریشریش کنید و به آش بیفزایید تا در هنگام خوردن، زیر دندان بیاید.
- اگر پس از پخت قلم، احساس کردید که چربی زیادی روی آب آن جمع شده است، کمی از این چربی را بردارید تا آش شما بیش از حد چرب نشود.
- این آش سبزی ندارد و تنها سبزی آن نعنای تفت داده شده برای تزیین است.
- در صورت تمایل میتوانید گوشت را حذف کنید تا آش دندونی بدون گوشت داشته باشید.
آش دندونی تبریز و طرز تهیه آن
مواد لازم برای ۴ نفر
- ۱۰۰ گرم نخود
- ۳۰۰ گرم گندم درسته و پوست کنده
- یک پیمانه آب قلم
- پیازداغ به میزان لازم
- نمک و فلفل به مقدار لازم
- ۱۵۰ گرم مغز بادام
- ۱۵۰ گرم مغز گردو
- ۱۵۰ گرم کشمش
طرز تهیه آش دندونی تبریز
منبع عکس: life.irna.ir،عکاس: نامشخص
مرحله اول:
گندم و نخود را از یک تا دو روز قبل در آب خیس کنید و آب آن را چندین بار عوض کنید. آنها را جداگانه بپزید.
مرحله دوم:
حالا نخود و گندم را با هم مخلوط کنید و روی حرارت قرار دهید. عصاره گوشت را به آن بیفزایید و اجازه دهید که آش جا بیفتد.
مرحله سوم:
به آن نمک و کمی فلفل و پیازداغ بزنید.
مرحله چهارم:
آش را در ظرف بکشید و با مغز بادام، مغز گردو، پیازداغ و کشمش تزیین کنید.
فواید آش دندونی
آش دندونی بهدلیل دارا بودن گوشت، انواع حبوبات، قلم، گندم، برنج و جو، یک آش بسیار مقوی و مفید است. این آش، منبع غنی آنتیاکسیدانها، فسفر، روی، نیاسین، مس، فسفر، آهن، منگنز، فیبر، پروتئین، سدیم، پتاسیم، ویتامین A، ویتامین B6، ویتامین B1۲، ویتامین C و ویتامین D است. در ادامه به برخی از خواص و فواید این آش بینظیر اشاره خواهیم کرد.
- بهبود هضم
- تحریک رشد و نمو
- تحریک گردش خون
- کمک به داشتن خوابی راحت و بهبود خلق و خو
- کمک به سلامت استخوانها و دندانها
- تقویت ماهیچهها
- جلوگیری از بیماریهای مزمن
- محافظت از سیستم ایمنی بدن
طعم آش دندونی
آش دندونی، به مناسبت درآمدن اولین دندان کودک و با این باور که بقیه دندانهای او راحتتر دربیایند، درست میشود و معمولا خانواده کودک در یک جشن کوچک، این آش خوشمزه را برای عزیزان خود سرو میکنند. البته در سالهای اخیر، جشن دندونی شکلی رسمیتر و مجللتر به خود گرفته است و علاوه بر آش، مراسم با سرو کیکی بهشکل دندان و هدایایی بهشکل دندان برای مهمانان و با آب و تابی بیشتر برگزار میشود.
شما نیز نظرات و تجربههای خود را با ما به اشتراک بگذارید و اگر در زادگاه یا شهر محل سکونت شما آش دندونی را به روشی متفاوت از آنچه در این مقاله خواندید تهیه میکنند، تفاوتها و طرز تهیه های رایج را با ما و کاربران کجارو مطرح کنید. همچنین اگر موفق به طبخ هریک از آشهای لذیذ ارائهشده در این مقاله شدید، حتما از غذاهای خود عکس بگیرید و با تگکردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تجربه و تصاویر خود را با ما سهیم شوید.
منبع عکس کاور: digikala.com، عکاس: نامشخص
دیدگاه