تبریز شهری است که در دل کوه‌های آذربایجان، تاریخ و طبیعت را به زیباترین شکل ممکن در هم آمیخته است. به‌دلیل موقعیت جغرافیایی برجسته، تبریز برای سال‌های بسیار پایتخت حکومت‌های مقتدر ایرانی بوده است و بسیاری از جاهای دیدنی تبریز در طول این سال‌ها به وجود آمده‌اند؛ اما جذابیت‌های این شهر تنها به خود تبریز محدود نمی‌شود؛ چراکه در اطراف آن نیز مکان‌هایی شگفت‌انگیز و کمتر شناخته‌شده وجود دارد که هرکدام دنیایی از زیبایی هستند. از روستاهای پلکانی و چشمه‌های جوشان گرفته تا قلعه‌های تاریخی و دریاچه‌های چشم‌نواز، اطراف تبریز مقصدی رویایی برای عاشقان سفر است. با ما در ادامه همراه شوید تا شما را با جاهای دیدنی نزدیک تبریز آشنا کنیم.
- جاهای دیدنی اطراف تبریز
- گورستان تاریخی پینه شلوار
- سد امند
- منطقه حفاظتشده سهند
- قلعه هلاکوخان
- منطقه حفاظتشده میشوداغ
- پیست اسکی پیام
- قلعه جوشین
- تالاب قوری گل
- کلیسای موجومبار
- رصدخانه مراغه
- کلیسای هوانس
- قلعه ضحاک
- قلعه پشتاب
- قلعه بابک
- گنبد سرخ مراغه
- معبد مهر ورجوی
- پل لیلان
- کوه های رنگی آلاداغ
- جنگل های اطراف تبریز
- دره سعید آباد
- آبشارهای اطراف تبریز
- آبشار گل آخور
- آبشار اسکندر
- آبشار آسیاب خرابه
- روستاهای دیدنی اطراف تبریز
- روستای چراغیل
- روستا و دره لیقوان
- روستای شیران
- روستای حیله ور
- روستای کندوان
جاهای دیدنی اطراف تبریز
گورستان تاریخی پینه شلوار
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان تبریز، دهستان سردصحرا، حاشیه روستای شادباد مشایخ
- فاصله تا تبریز: ۱۵ کیلومتر (۳۰ دقیقه با خودرو)
- تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
با توجه به قرار گرفتن شهر تبریز در منطقه‌ای سردسیر، در فصل بهار هنوز بسیاری از نقاط اطراف این شهر به‌خصوص ارتفاعات کوه‌ها سرد هستند؛ اما بسیاری از مراتع و ییلاق‌های اطراف این شهر در این زمان زیباترین شکل خود را دارند. آثار تاریخی بسیاری نیز در طبیعت اطراف تبریز در این زمان از سال شرایطی مناسب برای بازدید دارند.
گورستان پینه شلوار در روستایی به همین نام در جنوب شرقی تبریز قرار دارد؛ مکانی که یکی از جاهای گردشگری اطراف تبریز به شمار می‌رود و بسیاری از ساکنان تبریز این مکان را قدیمی‌ترین قبرستان این شهر می‌دانند. روستای نزدیک این گورستان را به نام روستای «شاد آباد مشایخ» نیز می‌شناسند. قدمت این گورستان به دوره پیش از تاریخ می‌رسد و سنگ قبرهای آن شباهت بسیاری به سنگ‌های قبرستان خالد نبی گلستان دارند؛ البته هیچ کتیبه یا سند تاریخی معتبری از زمان دقیق ساخت این گورستان وجود ندارد و باستان‌شناسان قدمت این مکان را با توجه به مدارک محدود موجود تخمین می‌زنند. افسانه‌هایی از دفن بزرگان تاریخ و فرهنگ در این مکان، در میان ساکنان این منطقه دست به دست می‌چرخند.
بعضی از سنگ قبرهای گورستان پینه شلوار به سنگ‌های گورستان خالد نبی شباهت دارند
با بررسی باستان‌شناسان سه دوره مختلف از زمان ساخت سنگ قبرها در گورستان پینه شلوار شناسایی شده‌اند که هرکدام به اقوامی مختلف با فرهنگ متفاوت تعلق دارند. سنگ قبرهای مختلف در بخش‌های مختلف قبرستان پینه شلوار پراکنده هستند و در ساختن آن‌ها از سنگ خارای سخت استفاده شده است که قدمت آن‌ها را نشان می‌دهد. به دست آوردن اطلاعات بیشتر از این گورستان نیازمند پژوهش‌های بیشتر باستان‌شناسان است. بازدید از این گورستان تاریخی برای علاقه‌مندان به جاذبه‌های تاریخی می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد.
سد امند
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان شبستر، بخش صوفیان، دهستان رودقات، در مسیر جاده روستای آمند
- فاصله تا تبریز: ۲۵ کیلومتر (۳۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی و تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
تفرجگاه گردشگری سد امند در نزدیکی روستایی به همین نام و شمال غربی شهر تبریز قرار دارد و گوشه‌ای از طبیعت اطراف تبریز را به نمایش می‌گذارد. اطراف این سد مناظر زیبا و طبیعی به چشم می‌خورند و امکانات مناسبی در این منطقه برای استفاده عموم تعبیه کرده‌اند. دهکده سلامت و تفرجگاه گردشگری این مجموعه سبب جذب گردشگران و ساکنان تبریز می‌شوند. در اطراف این مجموعه ویلاهای اقامتی، هتل پنج ستاره، آلاچیق و امکانات تفریحی وجود دارند.
دهکده سنتی عشایر در مجموعه سد امند غذاهای سنتی و بومی استان آذربایجان شرقی را به گردشگران ارائه می‌دهد. تفریح‌های آبی سد امند نیز شامل اسکی روی آب، جت اسکی و قایقرانی می‌شوند. از دیگر امکانات تفریحی و ورزشی این مجموعه می‌توان به باشگاه سوارکاری، زمین گلف و زمین فوتبال چمن اشاره کرد. وجود سد امند در این منطقه باعث رونق کشاورزی و باغداری در روستاها و زمین‌های اطراف سد می‌شود.
دریاچه سد امند زیستگاه درنای روسی است و ماهی کپور را در این دریاچه پرورش می‌دهند. این منطقه از خوش آب و هواترین ییلاق‌های اطراف تبریز است که مورد توجه ساکنان تبریز و عموم گردشگران قرار می‌گیرد. در سفر به تبریز حتما برای بازدید از مجموعه سد امند برنامه‌ریزی کنید.
منطقه حفاظتشده سهند
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، محدوده جنوب شهرستان تبریز، جاده روستای کندوان
- فاصله تا تبریز: ۶۳ کیلومتر (حدود دو ساعت با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
منطقه حفاظتشده سهند در کوهستان‌های مرتفع سهند در آذربایجان شرقی قرار دارد و وسعت آن به حدود ۶۰ هزار هکتار می‌رسد. منطقه حفاظتشده سهند در میان شهرهای مراغه، بناب، عجب شیر، تبریز و اسکو واقع شده است و ارتفاع نقاط مختلف آن از ۱,۵۰۰ تا ۳,۴۰۰ متر از سطح دریا تغییر می‌کند. در این منطقه گسترده هفت رودخانه دائمی به نام‌های «قلعه چای»، «چوان چای»، «لیقوان»، «زینجناب»، «کندوان»، «گنبر چای» و «ملا حیدر چای» جریان دارند که سبب پوشش گیاهی متنوع و سرسبز آن می‌شوند و اینجا را به یکی از جاهای سرسبز اطراف تبریز تبدیل کرده‌اند.
انواع درخت‌ها و گیاهان مختلف نیز در منطقه حفاظتشده سهند به چشم می‌خورند و از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی در این منطقه می‌توان به قوچ، میش، خرس قهوه‌ای، پلنگ و گربه وحشی اشاره کرد. پرندگان مختلفی نیز مانند عقاب طلایی، کرکس، سارگپه، کبک و بلدرچین در این منطقه زندگی می‌کنند. منطقه حفاظتشده سهند از زیباترین مناطق جنگلی در نزدیکی تبریز است و برای اتراق در طبیعت اطراف تبریز یکی از بهترین گزینه‌ها است.
قلعه هلاکوخان
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان اسکو، بخش ایلخچی، دهستان جزیره، شرق روستای آق‌گنبد
- فاصله تا تبریز: ۱۰۰ کیلومتر (یک ساعت و ۱۵ دقیقه با خودرو)
- تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
قلعه هلاکوخان نیز از آثار برجسته باستانی و جاهای گردشگری اطراف تبریز است که به دوره حکومت ساسانیان تا سده‌های میانه پس از اسلام تعلق دارد. این قلعه باستانی در نزدیکی روستای آق گنبد و در ارتفاع کوه قرار دارد. شکل معماری و استحکام این بنا به قلعه بابک شبیه است. قلعه هلاکوخان در منطقه‌ای موسوم به جزیره اسلامی قرار دارد که منطقه‌ای گردشگری در نزدیکی شهر تبریز است و از هفت روستا تشکیل می‌شود.
موقعیت مکانی قلعه هلاکوخان، دسترسی به آن را در گذشته بسیار سخت می‌کرد و به همین دلیل محلی امن برای اقامت جنگجویان و حاکمان بود. در حال حاضر نیز سه طرف این قلعه پرتگاه‌های خطرناک قرار گرفته‌اند. در مسیر رسیدن به قلعه هلاکوخان آب انبارهای قدیمی قرار دارند که در زمان بارش باران پر از آب می‌شوند. وجود این آب انبارها در گذشته باعث ذخیره بالای آب در این قلعه می‌شد. برای رسیدن به قلعه هلاکوخان باید به روستای آق گنبد بروید و از مسیر خاکی سمت راست در ورودی روستا، مسیر صعود به قله و قلعه هلاکوخان را پیش بگیرید. مسیر خاکی داخل روستا نیز به این قلعه دسترسی دارد؛ اما ماشین رو نیست. بهترین زمان برای بازدید از قلعه هلاکوخان فصل بهار است که مسیر حرکت از گل‌های شقایق پر می‌شود.
منطقه حفاظتشده میشوداغ
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، حد فاصل شهرستان مرند و شهرستان شبستر، شمال دریاچه ارومیه، جنوب منطقه حفاظتشده مراکان
- فاصله تا تبریز: ۸۳ کیلومتر (یک ساعت و ۲۵ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
منطقه حفاظتشده میشوداغ از جاهای دیدنی نزدیک تبریز است و در دامنه کوه‌هایی به همین نام قرار دارد که در گستره وسیعی از شرق تا غرب و در حدفاصل دشت مرند و جلگه شبستر واقع شده‌اند. رودخانه‌های دائمی که در دشت‌های اطراف این منطقه جریان دارند از دامنه‌های شمالی کوهستان میشوداغ سرچشمه می‌گیرند. متاسفانه در طول سال‌های اخیر آسیب‌های بسیاری به منطقه حفاظتشده میشوداغ وارد شده است که تاثیر قابل‌توجهی در از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوری داشته‌اند.
قرار گرفتن منطقه میشوداغ میان مناطق حفاظت شده دیگر مانند «مرکان»، «یکانات» و «پناهگاه حیات وحش کیامکی» در شمال و شمال غرب و دریاچه ارومیه در جنوب آن، تنوع زیستی و اهمیت این منطقه را دوچندان می‌کند.
از میان گونه‌های مختلف جانوری در منطقه حفاظتشده میشوداغ می‌توان به انواع مارهای شنی، انواع لاک‌پشت، قورباغه، خفاش، گرگ، روباه و سمور اشاره کرد. پرندگان متنوعی نیز در این منطقه زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان انواع کبک، سارگپه، چکاوک، دم جنبانک، عقاب و بالابان را نام برد.
در اطراف منطقه حفاظتشده میشوداغ، مناطق شکار ممنوعی مانند «مرکان»، «یکانات»، «کیامکی» و دریاچه ارومیه قرار دارند که اهمیت زیستگاه میشوداغ را دوچندان می‌کنند
پوشش گیاهی منطقه حفاظتشده میشوداغ نیز بسیار منحصربه‌فرد است. بیش از ۳۸۵ گونه گیاه شناخته شده در این محدوده به چشم می‌خورند که ارزش و اهمیت این منطقه را دوچندان کرده‌اند. بازدید از این منطقه و طبیعت زیبا و انبوه آن می‌تواند اوقات خوشی را برای شما به ارمغان بیاورد؛ اما به خاطر داشته باشید که حفاظت از میراث و گنجینه طبیعی مناطق حفاظت شده برای حفظ زندگی بر کره زمین ضروری است.
پیست اسکی پیام
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان مرند، کیلومتر ۵۰ جاده تبریز-مرند، دامنه‌های شمالی کوه میشو
- فاصله تا تبریز: ۶۰ کیلومتر (یک ساعت با خودرو)
- طبیعی و تفریحی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در زمستان
اگر به دنبال پاسخ این پرسش هستید که زمستان اطراف تبریز کجا بریم، ما یک جای معروف برای اسکی روی برف را به شما معرفی می‌کنیم. پیست اسکی پیام مهم‌ترین تفرجگاه زمستانی در نزدیکی تبریز است که ساکنان این شهر و گردشگران را برای لذت بردن از ورزش‌های زمستانی جذب می‌کند. این پیست در میان روستاهای کوهستانی و در ارتفاع رشته کوه میشوداغ قرار دارد. در فصل زمستان این منطقه به‌شدت برفگیر است و فضایی مناسب برای اسکی دارد.
تردد به پیست اسکی پیام از جاده اصلی تبریز-مرند به سهولت انجام می‌شود و حتی در زمان بارش برف نیز این مسیر مسدود نمی‌شود. دسترسی آسان به این پیست توجه گردشگران بسیاری را به آن جلب می‌کند. در اطراف پیست پیام امکانات اقامتی و گردشگری مناسبی تعبیه کرده‌اند.
مناطق اطراف پیست اسکی پیام از بهترین مسیرهای کوهنوردی به شمار می‌روند و علاقه‌مندان به این ورزش می‌توانند در فصل‌های بهار و تابستان به قله‌های این کوهستان صعود کنند. پیست اسکی پیام گرچه خیلی بزرگ نیست، شیب ملایم آن برای اسکی کردن افراد تازه کار و مبتدی بسیار مناسب است.
در پیست اسکی پیام سه تله اسکی بشقابی وجود دارند که در طول سالیان دراز مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند، البته با توجه به ظرفیت این پیست و استقبال علاقه‌مندان به این رشته ورزشی، امکانات بیشتری مورد نیاز است. برای اتراق خانواده‌ها در نزدیکی پیست پیام آلاچیق‌هایی ساخته‌اند که امکانات مناسبی پیرامون آن‌ها وجود دارند و در بهار و تابستان مورد استقبال خانواده‌ها قرار می‌گیرند. این مجموعه پارکینگ اختصاصی و رستوران نیز دارد.
قلعه جوشین
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان ورزقان، بخش خاروانا، دهستان جوشین، پنج کیلومتری جنوب شرقی روستای جوشین
- فاصله تا تبریز: ۱۲۰ کیلومتر (دو ساعت با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
قلعه جوشین از جاهای گردشگری اطراف تبریز است که در نزدیکی روستایی به همین نام و منطقه تاریخی دیزمار ارسباران قرار دارد. این قلعه در کوهستان‌های پر شیب و مرتفع و بالای قله‌ای بلند قرار دارد. قدمت این قلعه را از روی سفال‌های به دست آمده در آن، هزاره اول قبل از میلاد و سده‌های نخست اسلام تخمین می‌زنند. کارشناسان این بنا را یکی از قلعه‌های متعلق به بابک خرمدین و همراهان او می‌دانند.
اشیای به دست آمده از قلعه جوشین قدمت این بنا را مربوط به دوره پادشاهی هخامنشیان نشان می‌دهند
قلعه جوشین در ارتفاعات کوه پیر سقا قرار دارد و از سه طرف شیب تندی دارد که نمی‌توان از آن‌ها بالا رفت. تنها مسیر صعود به این قلعه مسیری تنگ در کوهستان است که به‌سختی دو نفر در کنار هم می‌توانند از آن رد شوند. همین مطلب امنیت این قلعه را در گذشته بالا می‌برد. داخل قلعه جوشین اتاق‌هایی ساخته شده از سنگ و ملاط گچ وجود دارند و حوضچه‌های ذخیره آب نیز در دامنه‌های اطراف این قلعه دیده می‌شوند. اشیا و سفال‌های کشف شده از این قلعه متعلق به دوران هخامنشیان تا سده ۶ پس از اسلام هستند.
در ورودی قلعه جوشین سنگ تراش خورده‌ای به چشم می‌خورد که در طول سال‌های دراز بر جا مانده است. دو برج دیده‌بانی نیز در دو طرف این قلعه باقی مانده‌اند. گودال‌های کوچکی نیز در گرداگرد قلعه جوشین به چشم می‌خورند که در گذشته محل افروختن مشعل بوده‌اند.
برای بازدید از این قلعه تاریخی باید به شهر ورزقان بروید و از این شهر در جهت شمال غربی به قلعه جوشین برسید. این قلعه در ارتفاع ۱,۸۰۰ متری کوه و در مسیر روستای خاروانا قرار دارد. برای رسیدن به این قلعه به توانایی بدنی مناسب نیاز دارید. گرچه این مسیر برای کوهنوردان بسیار ساده و در دسترس است، افراد عادی باید توانایی نسبی و لباس و کفش مناسب داشته باشند.
تالاب قوری گل
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان بستان آباد، کیلومتر ۱۶ جاده بستان آباد-تبریز
- فاصله تا تبریز: ۵۰ کیلومتر (یک ساعت و ۱۰ دقیقه)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در زمستان
تالاب قوری گل در نزدیکی شهر بستان آباد و در مجاورت روستای یوسف آباد قرار دارد. برف‌های کوهستان اطراف این تالاب با گرم شدن هوا آب می‌شوند و آب تالاب قوری گل را تامین می‌کنند. این تالاب به‌دلیل مهاجرت گونه‌های مختلف پرندگان به آن در فصل‌های سرد سال، اهمیت بین‌المللی دارد و طبیعت اطراف تبریز را زیباتر کرده است.
وسعت تالاب قوری گل در حدود ۲۰۰ هکتار است و دریاچه آن آب شیرین دارد که باعث تمایز این تالاب در مقایسه با سایر دریاچه‌های این منطقه می‌شود. اطراف تالاب قوری گل از بهترین مناطق گردشگری در استان آذربایجان شرقی است و در طول سال مسافران بسیاری در اطراف این تالاب برای لذت بردن از طبیعت اتراق می‌کنند.
در حال حاضر تالاب قوری گل و مناطق اطراف آن، منطقه شکار ممنوع هستند. در طبیعت اطراف این تالاب گونه‌های مختلف جانوری مانند گرگ، روباه، سمور سنگی و موش مغان به چشم می‌خورند. پرندگانی مانند اردک سرسفید و اردک مرمری که در خطر انقراض قرار دارند، در این تالاب زندگی می‌کنند. انواع مار و مارمولک آبی نیز در اطراف تالاب قوری گل یافت می‌شوند. انواع قورباغه‌ها و ماهی تالاب و کپور نیز دوزیستان ساکن در این تالاب هستند. پوشش گیاهی اطراف تالاب قوری گل نیز تنوع بالایی دارد که از میان آن‌ها می‌توان گیاهانی مانند بومادران، شنگ، زنبق کوهی، شیرین بیان و آلاله آبزی را نام برد. در سفر به تبریز می‌توانید برای گذراندن یک روز در طبیعت تالاب قوری گل و اتراق در حوالی این منطقه برنامه‌ریزی کنید.
کلیسای موجومبار
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان شبستر، بخش صوفیان، دهستان رودقات، روستای موجومبار
- فاصله تا تبریز: ۵۰ کیلومتر (یک ساعت با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در پاییز
کلیسای موجومبار یا سنت هریپسیمه در ۵۰ کیلومتری جاده تبریز-مرند و در شهرستان شبستر واقع شده است. این کلیسای تاریخی درون دره‌ای سرسبز با طبیعت زیبا و در جوار روستای موجومبار قرار دارد و از جاهای دیدنی نزدیک تبریز به شمار می‌رود. خانه‌های این روستا به‌شکل پلکانی هستند و با خشت و سنگ ساخته شده‌اند. ساختمان کلیسای موجومبار در پایین دست این روستا قرار دارد. ساختمان این کلیسا بنایی بزرگ است که توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند.
درباره قدمت کلیسای موجومبار اطلاع دقیقی در دست نیست. در مورد زمان ساخت این بنا از سده نهم تا سیزدهم میلادی فرضیه‌های مختلفی وجود دارند. بعضی از مورخان این کلیسا را مربوط به سده نهم و بعضی دیگر با مقایسه این کلیسا با نمونه‌های مشابه آن در زمان ایلخانیان، این بنا را متعلق به قرن سیزدهم و زمان حکومت ایلخانان مغول می‌دانند.
برای رسیدن به این کلیسا در مسیر تبریز به مرند و در فاصله ۵۰ کیلومتری از تبریز به مسیر فرعی آسفالت در جهت شمال وارد شوید. از این مسیر راهی خاکی منشعب می‌شود. این مسیر خاکی با گذشتن از دشت‌ها و تپه ماهورها به روستای تاریخی موجومبار می‌رسد. کلیسای موجومبار در این روستای تاریخی و زیبا خودنمایی و گردشگران بسیاری را به این منطقه جذب می‌کند. مناظر اطراف این روستا در پاییز بسیار زیبا می‌شوند.
رصدخانه مراغه
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، مراغه، میدان پاسداران، انتهای بلوار پاسداران
- فاصله تا تبریز: ۱۳۷ کیلومتر (دو ساعت و ۳۵ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
رصدخانه مراغه را با عنوان نخستین رصدخانه جهان و قدیمی‌ترین پایگاه علمی جهان اسلام می‌شناسند. این رصدخانه در قرن هفتم هجری قمری به دست خواجه نصیر الدین طوسی و در زمان حکومت ایلخانیان ساخته شد. در زمان حکومت هلاکوخان این ساختمان از مهم‌ترین مراکز تجمع دانشمندان جهان اسلام بود و پژوهش‌های علمی گسترده در آن انجام می‌شد. از مهم‌ترین شخصیت‌های علمی فعال در این رصدخانه می‌توان به «قطب الدین فخرالدین مراغی»، «محی الدین مغربی» و «قطب الدین شیرازی» اشاره کرد.
ساخت رصدخانه مراغه نزدیک به ۱۵ سال طول کشید و در این مدت به دستور هلاکوخان، نوه چنگیز خان مغول و پادشاه وقت، کتاب‌های علمی و ابزار محاسباتی نجوم در این مکان جمع‌آوری شدند. کتابخانه رصدخانه مراغه بیش از ۴۰۰ هزار کتاب خطی را در خود جای داده بود که تا این زمان نظیر ندارد. تا زمان سلطنت محمد خدابنده، رصدخانه مراغه به فعالیت خود ادامه داد و پس از آن به دلیل بی‌توجهی حاکمان رو به زوال رفت.
ساختمان رصدخانه مراغه شامل برج مرکزی استوانه‌ای شکل، کتابخانه و اتاقی دیگر قرار می‌شود. داخل برج اصلی یک راهرو با ۶ اتاق تعبیه کرده‌اند که در ساخت آن‌ها از سنگ‌های تراش خورده، قلوه سنگ و ملاط گچ استفاده شده است. این ساختمان الگوی دانشمندان جهان برای ساخت رصدخانه‌های دیگر در سایر نقاط جهان بود و به دستور امپراتور چین، دانشمندان چینی رصدخانه‌ای از روی رصدخانه مراغه ساختند. سازمان یونسکو سال ۲۰۰۹ میلادی را به‌عنوان سال رصدخانه مراغه نام‌گذاری کرد.
کلیسای هوانس
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، مراغه، میدان معلم، خیابان امام خمینی، بعد از خیابان کارگر، کوچه کلیسا
- فاصله تا تبریز: ۱۳۷ کیلومتر (دو ساعت و ۳۵ دقیقه با خودرو)
- تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
کلیسای هوانس یکی از کلیساهای تاریخی در آذربایجان شرقی و جاهای دیدنی نزدیک تبریز است که در شهر مراغه قرار دارد. این کلیسا در سال ۱۸۴۰ میلادی به دست سردار سامسون خان و با طراحی یک معمار روسی در محل کلیسایی متروک و به جا مانده از قرن‌های پنجم و ششم میلادی ساخته شد. نزدیک به ۱۰۰ سال پس از ساخت کلیسای هوانس زلزله‌ای شدید در این منطقه بخش‌های بسیاری از این ساختمان را از بین برد.
کلیسی هوانس پلانی مستطیل‌شکل در جهت شرقی-غربی دارد و نام آن را از یکی از حواریون مسیح گرفته‌اند. این کلیسا تنها کلیسای باقی مانده در شهر مراغه به شمار می‌رود و با توجه به مدارک موجود، اوج شکوفایی آن در زمان حکومت ایلخانیان بوده است. گرچه در گذشته کلیسای هوانس پایگاهی برای ارامنه کاتولیک بود، امروزه از آن استفاده چندانی نمی‌شود.
کلیسای هوانس مقدس سه بخش مختلف دارد که شامل محل اسکان اسقف اعظم، مدرسه و مکانی برای افروختن شمع می‌شوند. سردر ورودی این بنا گنبدی هرمی دارد که ناقوس کلیسا را نیز در آن نصب کرده‌اند. بخش‌های داخل کلیسا هرکدام گنبد جداگانه دارند. ارتفاع برج و گنبد ناقوس‌خانه از سایر گنبدها بیشتر است. دو سمت این برج دو ردیف پله مجزا برای دسترسی به بالای آن وجود دارند. نمای این ساختمان آجری است و داخل گنبدها تزیینات زیبایی به چشم می‌خورند. محراب کلیسا در شرق ساختمان قرار گرفته است و گنبد هشت‌ضلعی آن کوتاه‌ترین ساق را دارد. دیوارهای داخل این کلیسا را با قاب بندی‌های زیبا تزیین کرده‌اند. اگر به بازدید از دیدنیهای تاریخی علاقه دارید، تماشای این کلیسای خالی از لطف نیست.
قلعه ضحاک
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان هشترود، دهستان علی‌آباد، دو کیلومتری جنوب روستای عربلو
- فاصله تا تبریز: ۱۴۰ کیلومتر (دو ساعت و ۱۰ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
قلعه ضحاک از آثار باستانی برجسته و جاهای گردشگری اطراف تبریز است که با نام «نارین قلعه» نیز شهرت دارد. بر اساس شواهد موجود، دوره حکومت اشکانیان و ساسانیان زمان شکوه و عظمت این قلعه بوده است؛ اگرچه کاربری دقیق آن مشخص نیست.
قلعه ضحاک در دسته قلعه‌های موسوم به «قلعه دختر» قرار می‌گیرد که نمونه‌های آن را در فیروز آباد استان فارس نیز می‌توان یافت. بر اساس سبک معماری و المان‌های موجود در بنای باقی‌مانده، بسیاری از کارشناسان آن را یکی از پرستشگاه‌های الهه آناهیتا می‌دانند. گروهی دیگر آن را بازمانده‌ای از یک دژ نظامی در دوره اشکانی معرفی می‌کنند. طاق‌های دژ ضحاک،نمونه‌ای از معماری اشکانی است که به شکلی کامل‌تر و شکوهمندتر در طراحی ایوان خسرو در تیسفون دیده می‌شود.
آثار به‌جای مانده از برج‌ها و پوشش دیوارها به‌شکل سنگ‌های مکعب مستطیلی، نشان‌دهنده قدمت بنا تا دوره ساسانی است؛ اگرچه با توجه به سفال‌های به دست آمده از قرن ششم و هفتم هجری قمری جاکی از آن است که این دژ تا دوره اسماعیلیه هم کاربرد داشته است.
قلعه پشتاب
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان هوراند، کیلومتر هشت جاده هوراند-اهر، جاده روستای پشتاب (پشتو)، شمال روستای پشتاب (پشتو)
- فاصله تا تبریز: ۱۷۰ کیلومتر (دو ساعت و ۳۰ دقیقه با خودرو)
- تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
قلعه پشتاب اهر از جاهای دیدنی نزدیک تبریز است که در گذشته کارکرد نظامی داشته است. این قلعه در نزدیکی روستایی به همین نام و بالای کوهی صخره‌ای قرار دارد. این قلعه در گذشته با سایر قلعه‌های واقع شده در آذربایجان ارتباط داشته است و جنگجویان از طریق روشن کردن آتش و ایجاد شکل‌های مختلف با دود به یکدیگر علامت می‌دادند.
قلعه پشتاب به دوره حکومت اشکانیان تعلق دارد و در دوره ساسانیان و پس از آن نیز از این قلعه استفاده شده است. دور تا دور این قلعه را پرتگاه‌های خطرناک پوشانده‌اند و تنها راه ورود به این بنا از معبری پلکانی در شمال قلعه پشتاب با ۲۲۰ پله می‌گذرد. دیوارهای قلعه را از سنگ‌های لاشه‌ای، ساروج و آجر ساخته‌اند و بین آن‌ها از ملاط گل رس استفاده کرده‌اند.
بیشترین آثار تاریخی به دست آمده از قلعه پشتاب به دوره‌های اشکانی و ساسانی تعلق دارند و در ظروف کشف شده از این قلعه کنده‌کاری‌های هندسی با تزیینات قرمز رنگ به چشم می‌خورند. در سفال‌های مربوط به میانه قرون اسلامی قلعه پشتاب، ظرف‌های ساده و لعاب‌دار ساخته شده از مواد کانی دیده می‌شوند.
در قلعه پشتاب آب انبارهای متعددی در بخش شمالی قلعه وجود دارند. از بالای دژ چشم‌انداز زیبایی از طبیعت اطراف دیده می‌شود و پوشش گیاهی و جانوری این منطقه متنوع است. برای رسیدن به قلعه پشتاب باید از کوه قلعه بالا بروید. این مسیر برای کوهنوردان بسیار ساده است؛ اما ممکن است برای بعضی افراد کمی سخت باشد. مسیر دسترسی به قلعه پشتاب از زیباترین دیدنیهای طبیعی اطراف تبریز است و در طول مسیر دسترسی به آن آلاچیق‌هایی برای استراحت افراد تعبیه کرده‌اند. برای رسیدن به پای کوه قلعه پشتاب باید در جاده کلیبر به سمت روستای هوراند پیش بروید. تابلوهای راهنما در این مسیر، راه قلعه پشتاب را به شما نشان می‌دهند.
قلعه بابک
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان کلیبر، دهستان میشه‌پاره، جنوب روستای شجاع‌آباد
- فاصله تا تبریز: ۱۹۰ کیلومتر (سه ساعت و ۲۰ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
قلعه بابک یکی از دیدنیهای باستانی اطراف تبریز است که مورخان قدمت آن را مربوط به دوره ساسانی و اشکانی می‌دانند. سفال‌ها و اشیای یافت شده در این قلعه قدمت این بنا را مشخص کرده‌اند. این قلعه را با نام‌های «دژ بابک» و «قلعه جمهور» نیز می‌شناسند. این قلعه بر فراز کوهی به ارتفاع ۲,۷۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد و اطراف آن را دره‌هایی به عمق ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر پوشانده‌اند. نام قلعه بابک به‌دلیل سکونت بابک خرمدین و یاران او در این دژ به این اسم نام‌گذاری شده است. هیچ مدرکی برای استفاده حاکمان و جنگجویان پس از بابک خرمدین از این قلعه وجود ندارد.
چهار سمت قلعه بابک ستون‌های دیده‌بانی استوانه‌ای شکل دیده می‌شوند. برای ورود به قلعه اصلی باید از یک ورودی باریک بگذرید. این ساختمان سه طبقه یک تالار اصلی با هفت اتاق دارد. بخش‌های دیگر این دژ در شمال غربی آن قرار گرفته‌اند و در ساخت آن‌ها از ساروج غیر قابل نفوذ استفاده شده است. موقعیت ویژه این دژ در گذشته، راه را برای ورود دشمنان غیرممکن می‌کرد.
برای بازدید از قلعه بابک باید از کوه بالا بروید. زیبایی این کوهستان و چشم‌اندازهای آن به محیط اطراف لذت کوهنوردی در این مسیر را افزایش می‌دهند. در بهار و پاییز این مسیر پوشیده از مه می‌شود و در تابستان هوایی معتدل و خنک دارد.
برای رسیدن به قلعه بابک باید از تبریز به‌سمت اهر و کلیبر بروید. مسیر دسترسی به پای کوه قلعه بابک جاده‌ای پر پیچ‌وخم و خطرناک دارد؛ پس در رانندگی احتیاط کنید. سه مسیر جداگانه برای رسیدن به قلعه وجود دارند. مسیر نخست از هتل بابک آغاز می‌شود و پلکانی است. مسیر دوم از کمپ گردشگری «قلعه دره سی» به‌سمت بالای کوه می‌رود؛ پیمودن این مسیر سه ساعت طول می‌کشد. مسیر سوم از راهی فرعی، ۶ کیلومتر پس از قلعه بابک آغاز می‌شود و به کمپ عشایر می‌رسد؛ اما برای ورود به این مسیر نیاز به وسیله نقلیه دو دیفرانسیل دارید. با یک ساعت کوهنوردی در این جاده کوهستانی به قلعه بابک می‌رسید. بازدید از این قلعه باستانی با وجود سختی‌هایی که دارد خاطره‌ای مانا برای شما خواهد ساخت.
گنبد سرخ مراغه
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، مراغه، خیابان انقلاب (شمال به جنوب)، میدان آقالار، خیابان آقالار، خیابان ارجمندی
- فاصله تا تبریز: ۱۳۶ کیلومتر (دو ساعت و ۳۵ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
گنبد سرخ مراغه یکی از بناهای تاریخی اطراف تبریز است که در شهر مراغه قرار گرفته است و قدمت آن به سال ۵۴۲ هجری قمری می‌رسد. بانی این بنا «عبدالعزیز بی محمود» و سازنده آن معمار «بنی بکر محمد» هستند که نام آن‌ها را در کتیبه‌های موجود در ضلع شمالی و غربی این اثر تاریخی حک کرده‌اند. گنبد سرخ مراغه یکی از پنج آرامگاه معروف در شهر مراغه به شمار می‌رود و شباهت بسیاری به گنبد علویان در شهر همدان دارد.
گنبد سرخ مراغه را پیشگام معماری نوین در گنبدها و بناهای آذربایجان می‌دانند و بعضی مورخان به‌دلیل ویژگی‌های خاص این معماری از آن با عنوان معماری آذری یاد می‌کنند. در ساخت این گنبد از آجر و کاشی استفاده کرده‌اند و ساختمان پایین آن مربع شکل است. بنای اصلی از یک سردابه و اتاق تشکیل می‌شود و زیر اتاق اصلی سکویی سنگی قرار دارد. در تزیین گنبد از کاشی‌های فیروزه‌ای و آجرهای سرخ رنگ استفاده کرده‌اند؛ اما این تزیینات بخشی از خود بنا هستند و پس از ساخت اضافه نشده‌اند. در کتیبه‌های گرداگرد گنبد، آیات قرآن و اطلاعاتی در خصوص ساخت این بنا به چشم می‌خورند.
معبد مهر ورجوی
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان مراغه، بخش ورجویمراغه، دهستان قره‌ناز، روستای ورجوی
- فاصله تا تبریز: ۱۴۲ کیلومتر (دو ساعت و ۳۰ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
معبد مهر بنایی حجاری شده در دل زمین است که در زمان‌های بسیار دور عبادتگاه مردمان ایران باستان بود. قدمت این بنا به دوره پادشاهی اشکانیان می‌رسد و بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بنا در زمان خود بوده است. این معبد در مجموعه‌ای باستانی و زیر قبرستانی کهن قرار دارد که نام آن‌ها را در فهرست آثار ملی ایران ثبت کرده‌اند و یکی از جاهای دیدنی نزدیک تبریز محسوب می‌شود.
بخش‌هایی از معبد مهر زیر خاک مدفون است و دسترسی به آن در حال حاضر وجود ندارد. در اطراف گورستان و معبد مهر، اصطبل و چله خانه‌ای در محوطه تاریخی به چشم می‌خورند. این معبد یکی از کامل‌ترین نمونه‌های معبد در ایران باستان به شمار می‌رود و سالیان دراز از این معبد برای نیایش استفاده شده است. بر دیوارهای معبد مهر آیات قرآن حک شده که بر طبق نظر کارشناسان این حجاری‌ها در زمان حکومت ایلخانیان به این بنا اضافه شده است. کاربری این معبد در دوره‌های پس از ورود اسلام به خانقاه تغییر کرد.
طول فضای داخل معبد مهر از ورودی تا انتهای آن در حدود ۳۸ متر است و در قسمت چپ ورودی، فضایی با سطح مقطع مربع در دل صخره‌ها کنده‌اند. داخل بنای معبد چهار اتاق گنبد دار به چشم می‌خورند که در سقف آن‌ها نورگیرهایی تعبیه کرده‌اند. این معبد باستانی در نزدیکی شهر مراغه قرار دارد و از مهم‌ترین جاهای دیدنی اطراف تبریز به شمار می‌رود.
پل لیلان
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان ملکان، دو کیلومتری جنوب شهر لیلان
- فاصله تا تبریز: ۱۶۸ کیلومتر (دو ساعت و ۴۵ دقیقه با خودرو)
- تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
پل تاریخی لیلان بر رودخانه فصلی «لیلان چای» در دو کیلومتری جنوب شهر لیلان قرار دارد. قدمت این پل تاریخی به دوره حکومت ایلخانیان می‌رسد و در گذشته مسیر عبور از تخت سلیمان به مراغه بوده است. امروزه این پل مسیر ارتباطی به روستاهای «فتح الله کندی» و «محسن آباد» و شهر لیلان است. رودخانه لیلان چای در این منطقه اهمیت بالایی دارد و حاصلخیزی این منطقه به‌دلیل وجود این رودخانه است.
معماری پل لیلان به‌شکل سایر بناهای به جا مانده از دوره ایلخانی شباهت دارد و با وجود اینکه هیچ کتیبه یا مدرکی از زمان ساخت این سازه در دست نیست، از روی همین شباهت زمان ساخت این پل را در زمان ایلخانیان تخمین می‌زنند. پل لیلان سه دهانه دارد که هم اندازه هستند. در شرق این پل سد موج شکن مثلثی و در غرب آن سه پشت‌بند نیم‌دایره‌ای به چشم می‌خورد. در ساخت این پل از آجر و سنگ‌های تراش خورده استفاده کرده‌اند. در حال حاضر، در ۱۰۰ متری غرب پل لیلان پلی جدید برای حفاظت از این اثر تاریخی احداث کرده‌اند.
کوه های رنگی آلاداغ
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز، کیلومتر ۲۵ جاده تبریز-اهر
- فاصله تا تبریز: ۵۰ کیلومتر (۵۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
کوه های آلاداغ لار مجموعه‌ای از کوه‌ها و تپه‌های رنگی هستند که در فاصله کوتاهی از شهر تبریز قرار دارند و زیبایی طبیعت اطراف تبریز را به رخ می‌کشند. در این کوه‌ها طیف وسیعی از رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز و سفید گرفته تا سبز و آبی دیده می‌شوند. در فصل‌های گرم سال با انعکاس خورشید بر این کوه‌ها می‌توانید از زیباترین مناظر عکاسی کنید. در اطراف کوه‌های آلاداغ لار روستاهای مختلفی قرار دارند که طبیعت آن‌ها نیز از زیباترین مناظر آذربایجان شرقی است.
نمونه‌های کوه های آلاداغ لار در جهان محدود هستند و به همین دلیل این منطقه را می‌توان از مهم‌ترین مناطق مورد توجه زمین‌شناسان در جهان دانست. حوضچه‌های مملو از رسوب آهن در طول فرایند بالا آمدن کوه‌ها، تاثیر قابل‌توجهی بر رنگ‌بندی قرمز در بخش‌های مختلف این کوه‌ها داشته‌اند. سایر رنگ‌ها نیز از ترکیب مواد مختلف معدنی در کوه‌های آلاداغ لار به وجود آمده‌اند. از عمر این کوه‌ها در حدود ۱۵ میلیون سال می‌گذرد. اطراف کوه‌های آلاداغ لار امکانات رفاهی وجود ندارد و برای بازدید از این منطقه نیمی از روز کافی است.
جنگل های اطراف تبریز
دره سعید آباد
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان بستان آباد، دهستان سعیدآباد، روستای سعیدآباد
- فاصله تا تبریز: ۳۵ کیلومتر (حدود یک ساعت با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
دره سعید آباد از معروفترین ییلاق‌های استان آذربایجان شرقی و از جاهای سرسبز اطراف تبریز است. رودخانه «سید آوا چای» در این دره سبب سرسبزی و گستردگی پوشش گیاهی می‌شود. کشتزارها و باغ‌های میوه در دره سعید آباد در فصل‌های بهار و تابستان پر از شکوفه و میوه می‌شوند. کوهستان سهند به این منطقه اشراف دارد و قله‌های پوشیده از برف آن در زمستان بر آب و هوای دره سعید آباد تاثیر می‌گذارند.
اگر علاقه‌مند به گذراندن یک روز در دل طبیعت زیبا در اطراف تبریز هستید، دره سعید آباد می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای شما باشد؛ اما در این منطقه آثار تاریخی برجسته‌ای نیز وجود دارند که در گشت‌وگذار خود می‌توانید به آن‌ها هم سری بزنید. پل قدیمی سعید آباد که آن را با نام «پل شیخ» نیز می‌شناسند از مهم‌ترین آثار تاریخی در این دره است که قدمت آن به دوره پادشاهی صفویان می‌رسد. نام این پل در فهرست آثار ملی ایران به چشم می‌خورد. در اطراف دره سعید آباد کاروان‌سراهای تاریخی مانند کاروان‌سراهای «حاج آبابا» و «قدمگاه» نیز وجود دارند که تماشای آن‌ها خالی از لطف نیست.
آبشارهای اطراف تبریز
آبشار گل آخور
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان ورزقان، بخش خاروانا، دهستان ارزیل، جنوب غربی روستای گل آخور
- فاصله تا تبریز: ۸۵ کیلومتر (یک ساعت و ۵۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
آبشار گل آخور از جاهای گردشگری اطراف تبریز در ورزقان است. این آبشار را به نام روستای نزدیک آن نام‌گذاری کرده‌اند و به معنی «گل ریز» است. این آبشار در حدود ۱۲ متر ارتفاع دارد و از چشمه‌های بالا دست روستای گل آخور سرچشمه می‌گیرد. سنگ بستر سفید این آبشار سبب سفید دیده شدن این آبشار نیز می‌شود.
اطراف آبشار گل آخور را مناظری زیبا از طبیعت سرسبز پوشانده‌اند. چمنزارها و باغ‌های اطراف این آبشار در نزدیکی روستا، گردشگران بسیاری را به این منطقه جذب می‌کند. روستای گل آخور روستایی پلکانی است و از نقاط برجسته بومگردی در اطراف تبریز به شمار می‌رود. آب این آبشار و چشمه‌های اطراف آن آهکی است و فرسایش آب آن‌ها مناظری زیبا را به وجود آورده‌اند.
اطراف آبشار گل آخور غار طبیعی، امامزاده، آبشارهای دیگر و چشمه‌های پر آبی وجود دارند که در بازدید از این آبشار می‌توانید از این جاذبه‌ها نیز دیدن کنید. برای رسیدن به این آبشار می‌توانید در مسیر پلکانی روستا تردد کنید. این منطقه امکانات گردشگری مناسبی دارد و می‌توانید در اطراف آبشار اتراق کنید. مسیر رسیدن به روستای گل آخور نیز از زیباترین و بهترین مسیرهای طبیعت گردی ایران به شمار می‌رود.
آبشار اسکندر
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان تبریز، دهستان میدان‌چای، غرب روستای اسکندر
- فاصله تا تبریز: ۳۲ کیلومتر (یک ساعت با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در زمستان
تبریز شهری سردسیر است که در محیطی کوهستانی قرار دارد. اگر از آن دسته افرادی هستید که سفر در روزهای برفی برای شما لذت دوچندان دارد، می‌توانید به بسیاری از جاذبه‌های معرفی شده در اطراف تبریز در فصل زمستان سری بزنید. جاهای دیدنی اطراف تبریز در فصل زمستان نیز زیبایی‌های منحصربه‌فردی دارند.
آبشار اسکندر از جاهای دیدنی نزدیک تبریز است که در دامنه‌های شمالی کوه سهند و در نزدیکی روستای طویقون قرار دارد. ارتفاع این آبشار به ۳۰ متر می‌رسد و مناظر اطراف آن از زیباترین مناظر طبیعی در آذربایجان شرقی هستند. این آبشار در فصل‌های سرد سال یخ می‌زند و علاقه‌مندان به یخ نوردی با ابزار مخصوص برای صعود از آبشار اسکندر به این منطقه سفر می‌کنند.
برای رسیدن به آبشار اسکندر می‌توانید در جاده تبریز-اهر وارد مسیر فرعی روستای طویقون شوید و تا روستای اسکندر ادامه مسیر دهید. راه پاکوب در مسیر دسترسی به آبشار، راهنمای مناسبی برای گردشگران است. در اطراف روستا و آبشار اسکندر غارهای طبیعی و مناطر زیبایی وجود دارند که می‌توانید ساعت‌هایی در آن اتراق کنید و از زیبایی‌های این منطقه لذت ببرید. برای تماشای آبشار یخی می‌توانید فصل زمستان را برای بازدید از آبشار اسکندر انتخاب کنید.
آبشار آسیاب خرابه
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان جلفا، دهستان داران، هشت کیلومتری شمال روستای الوان، نزدیک مرز ایران و جمهوری آذربایجان
- فاصله تا تبریز: ۱۶۰ کیلومتر (دو ساعت و ۳۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در زمستان
آبشار آسیاب خرابه از زیباترین جاهای دیدنی نزدیک تبریز است که درون دره‌ای زیبا و بین صخره‌ها قرار دارد. این آبشار در نزدیکی جلفا قرار گرفته است و در میان مردم آذربایجان با نام «خارابا دییرمان» شناخته می‌شود. قرار داشتن این آبشار در نزدیکی آسیابی قدیمی سبب معروف شدن این آبشار به این نام شده است.
آبشار آسیاب خرابه از چند آبشار مختلف تشکیل می‌شود که ارتفاع بلندترین آن‌ها در حدود ۱۵ متر است. منبع تامین آب این آبشارها، چشمه‌ای در کوه «کیامکی» در منطقه ارسباران است. در اطراف آبشار آسیاب خرابه و بخش‌های مختلف دره، آبشارهای مختلف دیگری جریان دارند و صدای آن‌ها در این منطقه پیچیده است.
در اثر یخ زدن آبشار آسیاب خرابه در سال‌های قبل، صخره‌های اطراف این منطقه ریزش کردند و به همین دلیل در بخش‌های مختلف تابلوی خطر ریزش به چشم می خورند؛ پس در بازدید از این منطقه مراقب باشید و از تردد و ایستادن طولانی زیر صخره‌ها خودداری کنید.
آبشار آسیاب خرابه در حاشیه رود ارس و نزدیکی روستای منجن قرار دارد. مسیر دسترسی به این آبشار از جاده هادی شهر می‌گذرد. در نزدیکی آبشار آسیاب خرابه پارکینگی وجود دارد که می‌توانید ماشین خود را در آن پارک کنید و پیاده از مسیر پلکانی و سنگ‌فرش به این آبشار زیبا برسید. مناظر اطراف این آبشار از زیباترین چشم‌اندازهای اطراف رود ارس هستند. اگر تحمل سرمای زمستانی این منطقه را دارید، در زمستان به دیدن آبشار آسیاب خرابه بروید تا از تماشای آبشار یخی غرق لذت شوید؛ اما به خاطر داشته باشید برای رسیدن به این آبشار یخی باید احتیاط کنید.
روستاهای دیدنی اطراف تبریز
روستای چراغیل
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان آذرشهر، دهستان ینگجه
- فاصله تا تبریز: ۷۵ کیلومتر (یک ساعت و ۴۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار
روستای چراغیل در نزدیکی آذرشهر قرار دارد و طبیعت اطراف این روستا از زیباترین جاهای سرسبز اطراف تبریز است. این روستا درون دره‌ای شیب‌دار قرار گرفته و در فصل‌های مختلف سال برای تفریح و گردش مناسب است. رودخانه فصلی آذرشهر از این روستا می‌گذرد و به طبیعت اطراف سرسبزی می‌بخشد.
روستای چراغیل جاذبه‌های تاریخی نیز دارد که معروفترین آن‌ها مسجد سنگی این روستا است. این مسجد را با حفاری سنگ‌های کوه ساخته‌اند و آثار به جا مانده در این مسجد ساخت آن را با ابزار دستی و به شکل سنتی نشان می‌دهد. از تاریخ دقیق ساخت این مسجد اطلاعی در دست نیست؛ اما ساکنان روستای چراغیل عمر این مسجد را بیش از ۵۰۰ سال عنوان می‌کنند. نورگیرها و در ورودی مسجد را نیز با کندن سنگ‌های کوه ساخته‌اند. ارتفاع سقف این مسجد در حدود دو متر و ۲۰ سانتی‌متر است و دو ستون سنگی بزرگ با قطر یک و نیم متر ساختمان بنای مسجد را نگه داشته‌اند.
طبیعت اطراف روستای چراغیل در فصل بهار زیباترین شکل خود را دارد. برای بازدید از این روستا و لذت بردن از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن باید به‌سمت آذرشهر و سپس روستای چراغیل بروید. اطراف این روستا مکان‌های مناسب برای اتراق کردن وجود دارند.
روستا و دره لیقوان
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز، بخش باسمنج، دهستان میدان چای
- فاصله تا تبریز: ۴۵ کیلومتر (یک ساعت با خودرو)
- طبیعی و تاریخی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
روستای لیقوان که در جنوب شرقی تبریز و در دامنه کوه‌های سهند قرار دارد، از مقاصد تابستانی آذربایجان شرقی به شمار می‌آید. در بخش شرقی این روستا دره‌ای خوش آب و هوا به نام دره لیقوان وجود دارد. رودخانه لیقوان در این دره منبع تامین آب شرب روستاهای اطراف است. این منطقه را با محصول اصلی آن یعنی پنیر لیقوان می‌شناسند؛ اما جاذبه‌های اطراف این دره و روستا نیز از زیباترین جاهای دیدنی اطراف تبریز هستند.
مردم محلی این روستا را با نام‌های روستای «لوان» یا «لیوان» می‌شناسند و گردشگران لقب «دره بهشت» را به این منطقه داده‌اند. آب و هوای خوب کوهستانی در دره لیقوان و جریان رودها و چشمه‌های آبگرم در این منطقه، گردشگران بسیاری را برای لذت از طبیعت زیبای آن جذب می‌کنند. دره لیقوان از بهترین مناطق برای اتراق عشایر در استان آذربایجان شرقی نیز است.
معماری خانه‌های روستای لیقوان به‌صورت پلکانی است و زمین‌های کشاورزی در اطراف روستا پراکنده هستند. در این روستا به غیر از جاذبه‌های طبیعی دیدنیهای تاریخی برجسته‌ای نیز وجود دارند که از بین آن‌ها می‌توان قبرستان تاریخی روستا، عمارت سنگی لیقوان و پل حاج سالار لیقوان را نام برد. بازدید از این روستا می‌تواند بسیار خاطره‌انگیز باشد.
روستای شیران
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان هریس، دهستان خانمرود
- فاصله تا تبریز: ۱۱۰ کیلومتر (یک ساعت و ۴۵ دقیقه با خودرو)
- طبیعی
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان
روستای شیران از زیباترین جاهای گردشگری اطراف تبریز به شمار می‌رود که اطراف آن را دیدنیهای طبیعی زیبایی پوشانده‌اند. در دره‌های اطراف روستای شیران رودهای بسیاری جریان دارند. در فصل بهار این منطقه زیبایی دوچندان دارد و آبشارهای پرآب در میان کوه‌ها و صخره‌ها خودنمایی می‌کنند. از زیباترین دیدنیهای اطراف روستای شیران می‌توان به آبشارهای «میس دی قالاسی»، «گوران دربندی» و «ساری بره» اشاره کرد.
کوه‌های اطراف روستای شیران پوشش انبوهی از گیاهان و جانوران دارند. دشت‌های مرتفع نزدیک این روستا نیز محل ییلاق عشایر هستند و گردشگران بسیاری در فصل‌های بهار و تابستان برای بازدید از این منطقه به اطراف تبریز سفر می‌کنند.
معروفترین جاذبه طبیعی روستای شیران، آبشار شیران است
معروفترین جاذبه طبیعی روستای شیران، آبشار شیران است که در حاشیه شمالی این روستا قرار دارد. این آبشار در منطقه‌ای به ارتفاع ۲,۲۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است و بلندی آن به ۱۲ متر می‌رسد. حوضچه پایین این آبشار برای آبتنی در فصل‌های گرم مناسب است. برای رفتن به روستای شیران باید در مسیر جاده هریس-مشکین شهر، از کنار اداره برق هریس به مسیر فرعی روستای شیران بروید.
روستای حیله ور
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان اسکو، کیلومتر ۱۸ جاده اسکو-کندوان
- فاصله تا تبریز: ۵۰ کیلومتر (یک ساعت و ۱۰ دقیقه با خودرو)
- طبیعی و تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در پاییز
در استان آذربایجان شرقی و نزدیک تبریز روستاهای زیبا و خوش آب و هوایی وجود دارند که به جز دیدنیهای برجسته طبیعی، ویژگی‌های منحصربه‌فرد تاریخی آن‌ها سبب جذب گردشگران به این روستاها می‌شود. روستای حیله ور یکی از این روستاها است که در نزدیکی روستای کندوان و در منطقه اسکو قرار دارد. از قدمت این روستا اطلاع دقیقی در دست نیست و کشف گورستانی در نزدیکی آن و همین طور سفال‌هایی در خانه‌های این روستا، قدمت اسلامی روستای حیله ور را مشخص می‌کند.
معماری خاص خانه‌های روستای حیله ور توجه گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند. گرچه این روستا را به‌اندازه روستای کندوان نمی‌شناسند، از منظر تاریخی ارزش روستای حیله ور کمتر از روستای کندوان نیست. در مسیر دسترسی به روستای کندوان از اسکو می‌توانید حفره‌هایی متعدد در زمین ببینید که در گذشته خانه‌های روستاییان این منطقه بوده‌اند.
در واقع خانه‌های روستای حیله ور مدفون زیر خاک هستند و در گذشته توسط مردم برای محفوظ ماندن از دید دشمنان در دل زمین کنده شده‌اند. خانه‌های این روستا در پایین‌ترین قسمت دامنه‌های کوه قرار دارند و به همین دلیل در طول زمان فرسایش یافته‌اند. به نظر کارشناسان در حدود ۲۰۰ خانه در این روستا وجود داشته که تاکنون تعداد کمی از آن‌ها کشف شده است و در معرض دید عموم قرار دارد.
خانه‌های این روستا اتاق، آشپزخانه و انباری دارند و ساختار آن‌ها باعث گرم شدن این خانه‌ها در زمستان و خنک ماندن در تابستان بوده است. در بعضی از این خانه‌ها نیز تنورهایی کشف کرده‌اند. برای بازدید از روستای حیله ور باید به‌سمت روستای کندوان بروید. این روستا تقریبا در دو کیلومتری روستای کندوان قرار دارد و مناظر اطراف آن در فصل پاییز بسیار زیبا هستند.
روستای کندوان
- آدرس: استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان اسکو، دهستان سهند
- فاصله تا تبریز: ۵۲ کیلومتر (یک ساعت و ۲۰ دقیقه)
- طبیعی و تاریخی، ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران
- جاهای دیدنی اطراف تبریز در پاییز
روستای کندوان یکی از جاهای دیدنی نزدیک تبریز است که روی دامنه‌های سرسبز کوه «سلطان داغی» قرار دارد. دلیل شهرت روستای کندوان به‌جز طبیعت زیبا، معماری خاص خانه‌های این روستا است که موجب شهرت این مکان به‌عنوان یکی از مکان های دیدنی تبریز در تابستان شده است. بعضی از مورخان زمان ساخت این خانه‌ها را مربوط به زمان حمله مغول‌ها به ایران و برخی دیگر نیز قدمت این روستا را مربوط به دوره‌های پیش از اسلام در ایران می‌دانند.
خانه‌های روستای کندوان را در دل صخره‌های کوه کنده‌اند و این خانه‌های حفره‌ای به‌شکل هرمی هستند. اطراف این روستا به‌دلیل قرار داشتن کوه‌های آتشفشانی از نظر زمین‌شناسی نیز اهمیت بالایی دارد. چشمه آب معدنی روستای کندوان آبی گوارا دارد و برای درمان بیماری‌های کلیوی مفید است. اطراف این روستا از بهترین مناطق برای سکونت عشایر به شمار می‌رود.
طبقات پایین‌تر روستا محل نگهداری از دام‌ها است و خانه‌های مسکونی در طبقه‌های بالاتر قرار دارند. آب و هوای خوب، معماری منحصربه‌فرد صخره‌ای و مناظر زیبای طبیعی در اطراف این روستا سبب بازدید گردشگران بسیاری در طول سال از این منطقه می‌شود. روستای گورمه در کشور ترکیه نمونه‌ای از روستاهای صخره‌ای شبیه به روستای کندوان است. این منطقه در فصل پاییز بسیار رنگارنگ و زیبا می‌شود.
در این مقاله به معرفی جاهای دیدنی اطراف تبریز پرداختیم. اگر ساکن شهر تبریز هستید، قصد سفر به این شهر زیبا را دارید یا از جاهای گردشگری اطراف تبریز دیدن کرده‌اید، می‌توانید در ادامه ما و دیگر کاربران کجارو را در تجربه‌های خود شریک کنید.
منبع عکس کاور: Unsplash.com | عکاس: Soroush Bahramian (روستای کندوان)
سوالات متداول
اطراف تبریز کجا بریم؟
سد امند، منطقه حفاظتشده سهند، قلعه هلاکوخان، روستای چراغیل، منطقه حفاظتشده میشوداغ و رصدخانه مراغه از بهترین جاهای دیدنی اطراف تبریز هستند..
روستاهای دیدنی اطراف تبریز کدامند؟
روستای کندوان، روستای موجومبار، روستای حیله ور، روستای شیران و روستای جوشین از معروفترین روستاهای دیدنی اطراف تبریز هستند.