اورتوریسم، دوراهی دشوار عصر ما

حمیده کریمی
حمیده کریمی یکشنبه، ۳ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۹:۰۰
اورتوریسم، دوراهی دشوار عصر ما

همه ما بازدید از مکان‌های توریستی مهم و مشهور را دوست داریم. ولی پدیده اورتوریسم نیاز به سفر در آف سیزن یا فصل خلوت گردشگری را بیش از پیش آشکار می‌کند.

گیلی تراوانگان یک بهشت استوایی است. جزیره‌ای کوچک در اندونزی با آب‌های کریستالی و زلال، سواحل شنی سفید، سایت‌های غواصی در سطح جهانی و فرصت‌های بی‌نظیر و فوق‌العاده برای عکاسی از غروب آفتاب. همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا این جزیره به مقصدی محبوب برای گردشگران سراسر دنیا تبدیل شود.

جزیره گیلی

ساحل زیبایی در جزیره گیلی تراوانگان

ممکن است باور این مطلب سخت باشد ولی یک جست‌وجوی ساده در گوگل (!) در مورد هتل‌های این جزیره بیش از ۲۵۵ هتل مختلف را نشان می‌دهد. اقامتگاه‌های این جزیره از اقامتگاه‌های خانگی با شبی ۵ دلار تا ویلاهای لوکس شبی چند صد دلاری تنوع دارند ولی این جزیره قبلا جزیره‌ای آرام بود. پر از اهالی بومی و زندانیانی که در مزارع نارگیل کار می‌کردند.

ساحل زیبای گیلی تراوانگان نمی‌توانست برای همیشه مثل یک راز مخفی باقی بماند. سواحل بکر و زیبا و سبک زندگی ساحلی و اقیانوسی در این جزیره، توجه گردشگران و به‌خصوص کوله‌گردان را در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به این جزیره جلب کرد. هر سال که می‌گذشت، گردشگران بیشتری به این جزیره سفر می‌کردند.

این جزیره در حال حاضر روزانه بین ۲ تا ۳ هزار مهمان دارد که هر روز تا ۲۰ تن ضایعات تولید می‌کنند. به خاطر عدم وجود سیستم‌های مدرن جمع آوری و مدیریت ضایعات، همه این ضایعات در گودالی بزرگ در مرکز جزیره انباشته می‌شود.

اورتوریسم در گوشه و کنار دنیا

جزیره گیلی تی و گودال زباله‌اش تنها یکی از مشکلات فراوانی است که پدیده جدید اورتوریسم در سطح جهانی به‌دنبال داشته است. اورتوریسم به‌معنای تجمع بیش از اندازه گردشگران در بعضی از مقصدهای توریستی است. طبق آمار سایت ourworldindata.com فقط در ده سال گذشته، تعداد گردشگران در سراسر دنیا از مجموع ۸۸۳ میلیون گردشگر در سال ۲۰۰۹ به ۱/۴ میلیارد نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده است و به نظر می‌رسد که این روند روبه‌رشد قصد نزول و کاهش ندارد.

با ارزان‌تر شدن روزافزون پروازها و ورود تعداد بیشتری از مردم دنیا به طبقه متوسط، افراد بیشتری زمان و پول کافی برای سفرهای بین‌المللی دارند. افزایش تعداد گردشگران به‌راحتی می‌توانند مقصدهای مهم توریستی را به‌شکل‌های مختلف به چالش بکشد.

زباله

جزیره گیلی تنها مقصد توریستی نیست که با مشکل حجم بالای زباله و ضایعات دست‌وپنجه نرم می‌کند. بسیاری از مقصدهای توریستی محبوب دیگر به‌خصوص در کشورهای کمتر توسعه یافته مشکلات مشابهی دارند.

جنوب تایلند، جزایر استوایی فراوانی در خلیج تایلند در شرق و دردریای آندامان در غرب دارد ولی احتمالا مشهورترین جزیره این منطقه کو فی فی له است. این جزیره میزبان خلیج مایا است که از دهه ۲۰۰۰ میلادی بعد از پخش فیلم ساحل با بازی لئوناردو دیکاپریو به شهرت رسید.

مایا بی یا خلیج مایا درست مثل جزیره گیلی یک بهشت استوایی با سواحل شنی سفید و آب‌های زلال و کریستالی است. این جزیره هم مثل جزیره گیلی به سرعت تحت‌تاثیر هجوم تعداد زیادی از گردشگران قرار گرفته است. این جزیره به خاطر عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و کافی در ابتدای شهرت و محبوبیت، شدیدا بر اثر هجوم گردشگران آسیب دید. هر جایی که چشم کار می‌کرد، زباله بود.

به نقل از گاردین، تعداد بازدیدکنندگان از این جزیره اخیرا به رقم ۵ هزار نفر در روز رسیده است. این جمعیت زیرساخت‌های مدیریت پسماند جزیره را با مشکل مواجه کرده است و جمعیت مرجان‌های بومی منطقه بر اثر وجود کرم‌های ضدآفتاب، قایق‌ها و کشتی‌ها به‌شدت تهدید می‌شود. گاردین تخمین می‌زند که ۸۰ درصد از مرجان‌های حوالی خلیج مایا نابود شده‌اند.

همه این عوامل باعث شد که مسئولان تایلندی این خلیج را در تاریخ اول ژوئن سال ۲۰۱۸ میلادی به روی گردشگران ببندند.

ماچوپیچو

ماچو پیچو، یکی از قربانیان اورتوریسم

ازدحام و شلوغی

یکی دیگر از مشکلاتی که در مقصدهای گردشگری دنیا وجود دارد، شلوغی و ازدحام است. در بعضی از مقصدهای توریستی تا قبل از اینکه محدودیت‌هایی برای تعداد بازدید از آن‌ها اعمال شود مثلا در ماچو پیچو، هر جایی که نگاه می‌کردید بیشتر از خرابه‌های باستانی، گردشگرانی را در حال سلفی گرفتن می‌دیدید.

در ماچو پیچو و مناطق اطراف آن خصوصا مسیر اینکا تریل، تعداد گردشگران محدود شد و آرامشی در این منطقه حاکم شد ولی این آرامش، دیری نپایید. به نقل از perutelegraph.com، این مکان باستانی در سال ۲۰۱۸ میزبان ۱۵۷۸۰۳۰ بازدیدکننده بود که رشد ۱۲ درصدی نسبت به تعداد بازدیدکنندگان سال ۲۰۱۷ یعنی ۱۴۱۱۲۷۹ بازدیدکننده داشت. علاوه بر این، تعداد گردشگران ماچوپیچو از سال ۲۰۱۰ به بیش از دو برابر رسیده است. این افزایش تعداد گردشگران باعث شده که بازدید از این مجموعه و لذت بردن از جذبیت‌های آن سخت شود. بیشتر وقت گردشگران در این مجموعه به عبور و پیدا کردن مسیر از بین سیل جمعیت صرف می‌شود.

اورتوریسم و تاثیری که روی اهالی یک منطقه دارد

اورتوریسم مشکلاتی را هم برای اهالی مناطق توریستی به‌خصوص در نواحی شهری‌تر به‌دنبال دارد. بارسلون اخیرا با این مشکل مواجه شده است. تظاهرات بزرگ ضد توریستی، اعتراضاتی علیه ازدحام و شلوغی بیش از اندازه شهر و بالا رفتن قیمت مسکن و مواد غذایی، مهم‌ترین مشکلاتی است که اورتوریسم برای شهر بارسلون به‌دنبال داشته است.

کلیسای ساگرادا فامیلیا

نمای بیرونی کلیسای ساگرادا فامیلیا؛ یکی از مشهورترین جاذبه‌های بارسلون که هر روز بهتر می‌شود و البته صف‌های آن هم طولانی‌تر

بسیاری از اهالی شهرهای توریستی مثلا بارسلون و ونیز به خاطر بالا رفتن هزینه‌های زندگی در حال ترک این شهرها هستند. بسیاری از توریست‌ها و توسعه‌دهنده‌ها به این شهرها نقل مکان می‌کنند و در آن خانه‌ها و آپارتمان‌هایی می‌خرند تا بتوانند در سایت‌هایی مثل ایربی‌ان‌بی کرایه دهند. در ونیز جنبشی در جریان است که بر اساس آن از بازدیدکنندگان این شهر، مالیات دریافت شود. این خبر خوبی نیست.

از بین بردن جذابیت اصیل شهرها

روند تغییر چهره شهرها و از بین بردن جذابیت اصیل آن‌ها که باعث جلب توجه گردشگران شده است، آغاز شده است. در حالی که بسیاری از توریست‌ها دوست دارند زندگی به سبک اهالی یک منطقه را تجربه کنند و بیشتر به‌دنبال تجربه‌های اصیل و بومی هستند، اهالی و ساکنان بسیاری از مقصدهای وابسته به گردشگر، شاهد تغییراتی هستند که ویژگی‌های شهر را دگرگون می‌کند و جذابیت‌های اصیل شهرها را زیر مغازه‌های فروش سوغات، جمعیت زیاد، اتوبوس‌های توریستی و... پنهان می‌کند.

شهردار بارسلون، آدا کولائو احساس خود را در مورد این پدیده در سال ۲۰۱۴ این‌گونه بیان کرده بود:

«انگار بارسلون در حال از دست دادن روح اصیل خود است. ما نیاز داریم تا تعادلی منطقی بین بهترین نسخه جهانی سازی و حفظ شخصیت، هویت و زندگی شهر ایجاد کنیم. ویژگی‌های خاص بارسلون باعث جذابیت آن شده است. اینجا شهری بزرگ و مثل پایتخت‌های دنیا مثلا پاریس نیست که مهم‌ترین ویژگی آن‌ها تنوع مدیترانه‌ای یا چندگانگی آن باشد. ما می‌خواهیم گردشگران، بارسلون واقعی را ببینند و بشناسند نه پارک موضوعی بارسلون که پر از شعبه های مک دونالد و مغازه‌های سوغات است بدون اینکه هویتی واقعی داشته باشد.»

ما برای اورتوریسم چکار می‌توانیم بکنیم؟

ما برای کاهش مشکلات ناشی از اورتوریسم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ متوقف کردن همه سفرها، کاری منطقی و قابل انجام یا راه‌حل خوبی برای حل مشکل نیست چون گردشگری فواید اقتصادی و فرهنگی فراوانی برای هر دو طرف، هم گردشگران و هم اهالی مقصدها دارد. با وجود این، روش‌های زیادی وجود دارد که از طریق آن می‌توان برنامه‌های سفر سنتی را تغییر داد و فعالیت‌هایی وجود دارد که از طریق آن می‌توان با مردم و مکان‌های دیگر به شیوه‌ای مسئولانه تعامل داشت.

سفر در ایامی غیر از فصل‌های شلوغ گردشگری

بسیاری از مشکلات اورتوریسم ناشی از این حقیقت است که نه‌تنها تعداد زیادی از مردم از یک مکان خاص دیدن می‌کنند بلکه در یک دوره زمانی یکسان به آن مقصد سفر می‌کنند. وب‌سایت responsiblevacation.com که تمرکز اصلی آن بر اورتوریسم است، در مورد مزایای سفر در فصل‌های خلوت سال می‌نویسد:

در فصل خلوت سال نه‌تنها از ازدحام جمعیت در امان می‌مانید و قیمت‌های معقول‌تری را تجربه می‌کنید بلکه معمولا در این فصل‌ها آب و هوا بسیار مطبوع‌تر است.

از آنجایی که گرم شدن دمای زمین، میانگین دمای هوا را افزایش داده است، در جنوب اروپا، تابش آفتاب در زمستان و پاییز بسیار رویایی است و قابل‌تحمل‌تر از گرمای داغ تابستان است.

سفر در مسیرهای خلوت‌تر

این کار همیشه راحت نیست به‌خصوص اگر در زمان سفر محدودیت داشته باشید یا همراه با کودکان سفر کنید. ولی این کار فرصتی عالی برای گشت‌وگذار در مسیرها و مقصدهایی است که گردشگران کمی به آن‌ها سر می‌زنند. در سفرهای خود می‌توانید برای گشت‌وگذار در مناطق خلوت‌تر، از راهنمایی اهالی کمک بگیرید. آن‌ها معمولا مسیرها و جاهایی را به شما معرفی می‌کنند که کمتر کسی از گردشگران را در آنجا خواهید دید.

با وجود اینکه شاید در مورد این مسیرها و مقصدها نشنیده باشید، ولی بازدید از آن‌ها به نقطه عطفی در سفر شما تبدیل می‌شود. وقتی از مسیرهای شلوغ فاصله بگیرید و راهی نواحی بکر و خلوت شوید، نمی‌توانید تصور کنید که چه فرصت‌های جذابی برایتان پیش می‌آید.

سفر کردن با در نظر داشتن محیط زیست

بارسلون

یک گوندولا در بارسلون؛ روشی موثر برای جابه‌جا کردن تعداد زیادی گردشگر در شهرهایی که درگیر اورتوریسم شده‌اند

وب‌سایت Responsibletravel.com در این مورد توصیه می‌کند:

از کشتی‌های کروز بزرگ و توریستی اجتناب کنید چراکه این کشتی‌ها محیط زیست را آلوده می‌کنند و به شهرهایی که لنگرگاه آن‌ها است، صدمه می‌زنند. در هر کاری که انجام می‌دهید به محیط بومی توجه کنید و بومی فکر کنید. از فروشگاه‌های محلی خرید کنید و در اقامتگاه‌های بومی اقامت کنید. از هتل‌های زنجیره‌ای بین‌المللی و ریزورت‌های بزرگ فاصله بگیرید تا پولی که هزینه می‌کنید، بیشتر در جیب اهالی آن مقصد برود.

از افرادی که علیه اورتوریسم اعتراض می‌کنند حمایت کنید. این کار را با ارائه ایده‌ها و بازخوردها و شکایت‌هایی مبنی بر اورتوریسم به شرکت توریستی خود انجام دهید. تحقیق کنید و یک شرکت توریستی انتخاب کنید که این مسائل و توجه به اورتوریسم برای آن‌ها اهمیت داشته باشد.

شما به‌عنوان یک گردشگر اگر می‌خواهید سهمی در کاهش مشکلات ناشی از اورتوریسم داشته باشید، گردشگری دوستدار محیط زیست و گردشگری بومی را دنبال کنید. مقصدهای جدیدی را برای سفر انتخاب کنید که سفر شما مزایا و منافعی هم برای اهالی آن مقصد داشته باشد.

مطالب مرتبط:

منبع gonomad

دیدگاه