تور مسافرتی و انواع تور را بشناسید
تور مسافرتی، بسته سفر، انواع تور، تورگردان، آژانس مسافرتی و بسیاری اصطلاح‌های دیگر را در هنگام رزرو تور بارها شنیده‌ایم. اما تعریف هر یک از آن‌ها چیست؟
اگر اهل سفر و علاقه‌مند به گردشگری باشید، حتما تاکنون اصطلاح‌هایی مانند تور مسافرتی، بسته سفر، تور لیدر، انواع تور، آژانس مسافرتی و عبارت‌ها و اصطلاح‌های مشابه دیگری را بارها و بارها شنیده‌اید. هر یک از این اصطلاح‌ها می‌تواند به صورت تخصصی تعریفی داشته باشد که ممکن است با آن‌ها آشنا نباشیم. در ادامه با تعریف تور و انواع تورهای مسافرتی آشنا خواهیم شد.
از نیمه دوم قرن بیستم تاکنون، تعداد گردشگران بین‌المللی با سرعتی باورنکردنی در حال افزایش است. سرزمین‌های زیادی به‌عنوان مقصد جدید و بازارهای تقاضای سفر شکل گرفته‌اند و صنعت گردشگری به یکی از کسب و کارهای بزرگ دنیا تبدیل شده است.
سفر از یک کالای لوکس به محصولی ضروری در سبد مصرفی خانواده‌ها تبدیل شده است و پیشرفت در فناوری‌های حمل و نقل و ارتباطات، شهری شدن و افزایش سطح درآمد خانواده‌ها در اقصی نقاط جهان، به‌عنوان محرکی جدی برای این حرکت به‌شمار می‌آید.
تعامل فرهنگی-اجتماعی حاصل از توسعه سفر، مناطق مختلف جهان را تحت تاثیر قرار داده و جهانگردی به‌عنوان ابزاری برای توسعه صلح جهانی و گفتگوی بین تمدن‌ها به رسمیت شناخته شده است.
صنعت گردشگری هم مشابه کسب و کارهای دیگر، زیربخش‌های متعددی دارد که یکی از زیربخش‌هایی که از جمله سریع‌ترین حوزه‌های در حال گسترش آن به حساب می‌آید، فعالیت‌های مرتبط با تورگردانی (Tour Operating) است.
تور چیست؟
تور در لغت به معنای «گشت و سیاحت» است. در اصطلاح صنعت گردشگری، تور به‌عنوان مجموعه‌ای از عناصر سفر شامل اقامت، حمل و نقل، تغذیه، گشت و... تعریف می‌شود که از طرف بنگاه برنامه‌ریز سفر یا تورگردان، برای فرد یا افرادی گروه گردشگران در قالب یک بسته سفر ارائه می‌شود. در چارچوب این مجموعه، فعالیت‌های روزانه گروه، مسیر و برنامه سفر، طراحی و تنظیم می‌شود. بسته سفر به طور متعارف آن، شامل موارد زیر است:
حمل و نقل
حمل و نقل در پکیج‌های تور مسافرتی می تواند شامل انواع مختلفی از حمل و نقل هوایی، ریلی، دریایی یا جاده‌ای باشد. بسته به تقاضای مسافران، امکانات محلی و شرایط بسته سفر، گونه‌های مختلفی از اسباب‌های حمل و نقل در بسته پیشنهادی سفر جای می‌گیرند.
گاهی بسته حمل و نقل شامل ترکیبی از انواع وسایل حمل و نقل است. مثلا در تورهای کروز که از مبدا آمریکا برای اروپا تدارک دیده می‌شود، مسافر از آمریکا تا بندری اروپایی، مثلا آمستردام، را با هواپیما سفر می‌کند و در حوزه دریای بالتیک با کشتی سفر خود را ادامه می‌دهد.
اسباب حمل و نقل در بسته‌های سفر می‌تواند بسته به نوع برنامه و سفری که گردشگران درخواست کرده‌اند تا انواع غیرمتعارف مانند طی مسیر با شتر، دوچرخه و موارد دیگر را شامل شود.
اقامت
اقامت در پکیج‌های سفر شامل اسکان گردشگران در انواع تاسیسات اقامتی مانند هتل، متل، زائرسرا، مهمان‌پذیر، استراحتگاه، کشتی‌های مسافربری، کمپ‌ها، اردوگاه‌ها و حتی خوابگاه‌های دانشجویی است.
غذا
غذا در تورهای مسافرتی می‌تواند انواع خدمات پذیرایی از رستوران‌های مجلل، سنتی و متعارف تا سلف سرویس‌ها، رستوران‌های غذای سریع، تریاها، کافی‌شاپ‌ها و بوفه‌ها را شامل شود.
گشت
گشت شامل ارائه خدمات بازدید از مجموعه‌ی جاذبه‌های گردشگری مقصد و کسب اطلاع در مورد آن‌ها است. این جاذبه‌ها می‌توانند فرهنگی-تاریخی، قومی، طبیعی یا حتی رویدادی خاص باشند. این خدمات با تامین سرویس حمل و نقل در مقصد، به‌کارگماری راهنمای حرفه‌ای برای تور و اجرای برنامه بازدیدهای تور از طرف آژانس مسافرتی عرضه‌کننده آن در محل است.
جاذبه‌ها
منظور از جاذبه‌ها به عنوان عنصر مستقل از بسته سفر، آن چیزی است که گردشگران بابت بازدید از آن، باید بلیط تهیه کنند. برای مشخص‌تر شدن تفاوت میان جاذبه‌ها و گشت از نظر آژانس‌های تورگردان می‌توان به یک مثال اشاره کرد: یک تور محلی در اصفهان می‌تواند شامل حمل و نقل با اتوبوس، بازدید از خیابان چهارباغ، قدم زدن در کنار زاینده‌رود و تماشای پل‌های تاریخی و گشت و گذار در میدان نقش جهان باشد؛ درحالی‌که وقتی از یک جاذبه به مفهوم خاص آن صحبت می‌کنیم، خرید بلیط و بازدید از کاخ عالی قاپو در همین میدان را مدنظر داریم.
گاهی هم افراد از وسیله نقلیه یا خرید بلیط استفاده می‌کنند تا از خود مسیر، وسیله و پذیرایی انجام شده طی آن به عنوان جاذبه بهره ببرند، یعنی مقصود اصلی مسافر، الزاما حمل و نقل نیست. سفرهای کروز نمونه‌ای از چنین موضوعی هستند.
خرید
گردشگری با موضوع خرید گره خورده است و خرید به جزئی جدایی‌ناپذیر از برنامه‌های سفر تبدیل شده است؛ یادگاری و سوغات، اقلام عمده خرید توسط گردشگران هستند. مراکز خرید از جاذبه‌ها تفکیک می‌شوند و دلیل آن هم این است که معمولا برای ورود به این مراکز - از بازار سنتی حاشیه میدان نقش جهان گرفته تا مراکز خرید مدرن در پایتخت‌های اروپایی و آمریکا، وجهی به عنوان ورودی دریافت نمی‌شود. البته در بسیاری از جاذبه‌های دنیا، به موضوع خرید گردشگران توجه شده است؛ برای مثال در طبقه اول برج ایفل در پاریس، فروشگاه‌های متعدد سوغات و یادگاری وجود دارد. خدمات پذیرایی مانند کافه تریا هم در همان محل ارائه می‌شود.
مجموعه‌ی فعالیت‌هایی که اشاره شد، در پکیج‌های تورهایی که آژانس‌های مسافرتی ارائه می‌کنند، باید از نظر زمانی و با توالی خاصی در برنامه‌ریزی روزمره بسته سفر جای گیرد. چنین برنامه‌ای، فعالیت‌های گروه گردشگران را قدم به قدم در طی دوره زمانی‌ای که در قالب بسته سفر قرار دارند، نشان می‌دهد و به آن برنامه کاری تور (Itinerary) گفته می‌شود. در این برنامه، زمانبندی، تعیین مسیرها و آنچه راهنما برای جلب نظر گردشگران در طول مسیر انجام داده، ارائه می‌شود.
تورگردان کیست؟
اگرچه با توجه به تنوع موجود در بسته‌های سفر و وظایفی که برای تورگردانان تعیین شده است، می‌توان برای هر گروه، تعریفی جداگانه ارائه کرد، اما به طور کلی یک بنگاه تورگردان، فعال اقتصادی‌ای است که خدمات برنامه‌ریزی و اجرای بسته سفر را برای گروهی از افراد فراهم می‌کند. برای این منظور، تورگردان، با بستن قرارداد با هتلداران، استخدام راهنماهای محلی، مشخص کردن اسباب حمل و نقل مانند خطوط هوایی یا حمل و نقل زمینی و برقراری ارتباط با دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، زمینه ارائه این خدمات به مشتریان را فراهم می‌کند. بنگاه‌های تورگردان می‌توانند محصول خود، یعنی بسته سفر آماده‌شده را از طریق دفاتر خدمات مسافرتی یا به صورت مستقیم از طریق وب‌سایت یا دفتر فروش خود، به مشتریان عرضه کنند.
مدیر اجرایی یا همراه تور
مدیر اجرایی تور، نماینده تورگردان در مقصد سفر است و باید مسولیت‌های متنوعی را درباره تور به عهده بگیرد. این مسوولیت‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اطمینان از سلامتی و امنیت اعضا
- تدارک تجربه‌ای به‌یادماندنی برای اعضای تور در قالب برنامه سفر تعریف‌شده
- هماهنگ‌سازی برنامه‌های روزانه تور
- برخورد با مشکلات احتمالی و رفع آن‌ها
- رفع بحران‌های احتمالی که تور با آن‌ها در شرایط خاص مواجه می‌شود
- هماهنگ‌سازی فعالیت‌های تور با عرضه‌کنندگان اصلی مانند حمل و نقل محلی، رستوران، جاذبه‌ها و...
- تدارک و در اختیار گذاشتن منابع مورد نیاز راهنمایان تور در خصوص اطلاعاتی که باید به اعضای تور منتقل کنند
اگر در برنامه تور، علاوه بر مدیر همراه، از راهنمایان محلی استفاده شود، بخشی از مسئولیت مربوط به تدارک اطلاعاتی و انتقال اطلاعات به مسافران، از دوش مدیر همراه برداشته می‌شود.
انواع تور (بسته سفر)
انواع تور را از نگاه‌های مختلفی می‌توان تقسیم‌بندی کرد. از یک منظر، اگر برنامه سفر برای گردشگران طوری تنظیم شود که آن‌ها یک سفر جمعی را در تعامل با یکدیگر تجربه کنند، به این تور، تور گروهی (Group Tour) گفته می‌شود. در چنین شرایطی، گردشگران تنها از خدمات تدارک دیده شده از طرف تورگردان، مثل حمل و نقل هوایی یا هتل، استفاده نمی‌کنند؛ بلکه آن‌ها در طول سفر با همدیگر حرکت کرده، برنامه‌ای به‌نسبت یکسان تجربه می‌کنند و از بودن در کنار یکدیگر در قالب گروهی همراه استفاده می‌کنند.
اگر گروه افراد گردشگر، تنها از خدماتی مانند حمل و نقل هوایی، ترانسفر فرودگاهی و هتل استفاده کنند، بی‌آنکه ارتباط خاصی میان آن‌ها و میان ایشان و نمایندگان تورگردان شکل بگیرد، چنین توری، تور مستقل (Independent Tour) محسوب می شود.
تورهای گروهی می‌توانند مجدد به دو دسته کلی دیگر تقسیم شوند. دسته اول، تور گروهی عمومی (Public Tours) یا تورهای زمانبندی‌شده (Scheduled Tour) و دسته دوم، تورهای از قبل شکل‌گرفته (Pre-formed Tours) یا تور سفارشی (Customized Tours) هستند. در بسته‌های سفر عمومی، گردشگران از پیش با هم آشنا نیستند، اما در پایان تور حس می‌کنند دوستان و آشنایان جدیدی در کنار خود دارند. در تورهای سفارشی، گروهی از گردشگران که علاقه‌مند هستند تا با یکدیگر مقصد یا مقاصد خاصی را با برنامه‌ای معین بازدید کنند، نماینده‌ای را برای خود انتخاب می‌کنند تا بنا به علایق و سلایق گروه، بسته سفری را به تورگردانان سفارش دهد.
دیدگاه