معماری‌های شگفت‌انگیز از گوشه و کنار آفریقا

آفریقا با قدمتی از دوران باستان و با تاریخ ببشر از ۲۰۰ هزار سال قبل، تا به امروز شاهد قدرت گرفتن و سقوط امپراتوری‌ها بوده، از جنگ‌های سیاسی و نزاع‌های مذهبی نجات یافته و دوران استعمار و احیای هویت خود را به چشم دیده است.

با این وجود، به‌رغم اندازه و میراث مجزای ۵۴ سرزمین، آفریقا اغلب در تصویر «یک منطقه برای سافاری» خلاصه می‌شود و بیشتر مردم جهان، آن را به‌جای دومین قاره بزرگ جهان، به‌عنوان یک کشور می‌شناسند و متاسفانه در میان تمام موضوع‌های فرهنگی این منطقه که از آن‌ها چشم‌پوشی شده، معماری، عنصری بوده که کاملا به دست فراموشی سپرده شده است.

چیزهای زیادی وجود دارد که باید درباره بناهایی که پشتوانه معماری این قاره هستند، بیاموزید؛ از ساختارهای بومی‌ای که استعداد و نبوغ بشر را با طبیعت هماهنگ کرده‌اند گرفته تا کلیساهایی که ساختمان آن‌ها با کلیساهای جامع اروپا رقابت می‌کند، مسجدهایی که همتای مسجدهای جامع خاورمیانه هستند، بناهای باستانی و تاریخچه‌ای که سرزمین‌های آفریقایی را شکل داده‌اند و طراحی‌های مدرنی که در دوره‌های مختلف استعماری، تکامل پیدا کرده‌اند.

کجارو در این مقاله قصد دارد شما را با ۵۴ نمونه کمتر شناخته‌شده معماری آفریقایی، به نمایندگی از هر کشور این قاره پهناور آشنا کند که ثابت می‌کنند، فرهنگ و معماری آفریقا تاکنون چقدر دست‌کم گرفته شده است.

الجزایر در شمال آفریقا و در میان دو کشور مراکش و تونس قرار دارد. مردم این کشور، عرب و بربر هستند و دین رسمی آن‌ها اسلام سنی است. الجزایر در سال ۱۹۶۲، پس از ۱۳۲ سال، استقلال خود را اعلام کرد و از استعمار فرانسه رها شد.

در اعماق صحرای الجزایر به دره «مزاب» (M’zab Valley)، می‌رسید، واحه‌ای بیابانی که خانه یک «پنتاپلیس»، از شهرهای باستانی مستحکم است. «پنتاپلیس» در دوران باستان، به گروهی از شهرها گفته می‌شد که به‌دلایل سیاسی، اقتصادی و نظامی، با یکدیگر متحد می‌شدند و یک گروه شکل می‌دادند. پیروان بربر اسلام عبادی که به نام «موزابیت‌ها» (Mozabites) شناخته می‌شوند، این شهرها را در طول قرن دهم تاسیس کرده‌اند و حفاظت چشمگیر آن‌ها از این منطقه، در سال ۱۹۸۲، عنوان میراث جهانی یونسکو را برای دره مزاب به‌همراه آورد.

مزاب، با ۶۶۵ هکتار مساحت، یک منطقه طبیعی محافظت‌شده در شمال صحرای بزرگ آفریقا در استان «غردایه»، در ۶۰۰ کیلومتری جنوب الجزیره واقع شده ‌است. الغرابه، یکی از پنج قصر (ksour) بربر، معماری سنتی مزاب را با سازه‌های خشتی و گچی کماکان پابرجای خود، به نمایش می‌کشد. در میان آن‌ها می‌توان به قصری شبیه به طراحی‌های معمار مشهور، آنتونی گائودی، اشاره کرد.

عکس از فابریک فولیت (Fabrice Fouillet)

آنگولا، کشوری در جنوب آفریقا، حدود ۳۰ میلیون نفر جمعیت دارد که به زبان پرتغالی صحبت می‌کنند و دین غالب آن‌ها، مسیحی است. از اواخر قرن پانزدهم آنگولا مستعمره پرتغال بود و بالاخره در سال ۱۹۷۵، توانست استقلال خود را به دست آورد.

موزه شگفت‌انگیز پول، در همان خیابانی واقع شده که بانک ملی آنگولا در آن قرار دارد. ساختمان بانک ملی نیز، یکی دیگر از مناطق برجسته و دیدنی «لوآندا»، پایتخت جمهوری آنگولا به شمار می‌آید. این دو ساختمان با پس‌زمینه‌ای زیبا از بندرگاه، دو دوره مختلف از معماری آنگولا را به ما نشان می‌دهند. بانک ملی با رنگ صورتی آدامسی، نمادی از گذشته و دوران استعمار پرتغال است، در حالی که موزه پول، زیبایی‌ مدرن معماری محلی «کاستالوپس» (Costalopes) را منعکس می‌کند.

بخش عمده‌ای از ساختمان موزه پول در میدان «سرگرد سعیدی مینگاس» (Major Saidy Mingas)، پایین‌تر از سطح زمین واقع شده و سقف آن که روی سطح زمین قرار گرفته، شهرت آن را به‌عنوان یک بنای مدرن در مرکز شهر لوآندا دو برابر کرده است.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: ۹ صبح تا پنج عصر
• آدرس:Av. 4 de Fevereiro 151, Luanda, Angola

عکس از آتوسان (Atosan)

جمهوری بنین، با ده میلیون نفر جمعیت که به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند، در سال ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد. دین غالب مردم در این کشور، مسیحیت و سپس اسلام است.

قوم سامبا در شمال غرب کشور بنین، به‌عنوان استادکاران و بناهایی زبده شناخته می‌شوند. سکونت‌گاه‌های سنتی سامبایی، قلعه‌های گلی سترگ و بزرگی هستند که به آن‌ها قلعه‌های تاتا سامبا گفته می‌شود. آن‌ها معمولا با ارتفاعی معادل یک ساختمان دو طبقه، دیوارهای گلی، سقف‌های کاهی و برجک‌های کوچک، شبیه یک قلعه به نظر می‌رسند.

قلعه‌های تاتا سامبا با وجود شباهت بسیار به سازه‌های «تکیه ته» (tekyete) در کشور همسایه، توگو، دارای طراحی‌های منحصر‌به‌فرد حکاکی‌شده بر دیوارهای بیرونی و خارجی هستند. این الگوهای هندسی انتزاعی توسط زنان سامبایی با دست کشیده می‌شوند و نماد باروری و رونق هستند.

بوتسوانا در جنوب آفریقا، از معدود کشورهای دموکراتیک جهان سومی است و از زمان استقلال در سال ۱۹۶۶، انتخابات‌های آزاد برگزار می‌کند. اگرچه مسیحیت، دین غالب دو میلیون نفر شهروند بوتسوانا است، دین‌های دیگری از اسلام، هندوئیسم و «کوئیکریسم» (Quakerism) یا جامعه مذهبی‌دوستان گرفته تا «بادیمو» ( Badimo)، یکی از مذاهب بومی سنتی آفریقا نیز در این کشور پیدا می‌شوند. جالب است بدانید اقتصاد بوتسوانا، گهواره تمدن آفریقا، بر صنعت الماس تکیه دارد.

در میان شگفتی‌های زیبای معبد ایسکون، می‌توان به مجسمه دو ببر دوقلو که از جلوی معبد محافظت می‌کنند و یک لاله لوتوس غول‌پیکر که در ورودی آویزان شده است، اشاره کرد.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: ۴:۳۰ صبح تا ۷:۳۰ عصر
• تلفن: ۴۶۲۱ ۳۹۲ ۲۶۷+
• آدرس: 18686 Masokwe, Gaborone, Botswana

عکس از بیلداژنتور زونار (Bildagentur Zoonar)

بورکینافاسو، کشوری محصور در خشکی در غرب قاره آفریقا و پایتخت آن، «واگادوگو» (Ouagadougou) است. این کشور که مستعمره فرانسه بود، در سال ۱۹۶۰، توانست استقلال خود را به دست بیاورد.

در دهکده «تیه بله» در استان ناهوری در جنوب شرقی کشور بورکینافاسو، خانه‌های نقاشی‌شده‌ای با قدمتی از قرن پانزدهم وجود دارند. این دهکده، محل سکونت قوم «کاسنا» (Kassena) از گروه قومی بزرگ‌تر «گورونسی» از دو کشور غنا و بورکینافاسو است. این سازه‌های ساده اما پر نقش‌و‌نگار، که به آن‌ها «سوخالا» می‌گویند، با طرح‌های پیچیده و برجسته، توسط زنان گرونوسی نقاشی می‌شوند، در حالی که مردان مسئول ساخت‌و‌ساز آن‌ها هستند.

مصالح اولیه‌ای چون گل، خشت، زغال، گچ و رنگ لاکی ساخته‌شده از لوبیا برای خلق سازه‌های قرمز، سفید، سیاه و بژ به کار می‌روند که از برخی از آن‌ها به‌عنوان مقبره استفاده می‌شود.

عکس از ژان مولیتور (Jean Molitor)

جمهوری بوروندی در همسایگی کنگو، تانزانیا، اوگاندا و رواندا، حدود ده میلیون نفر جمعیت دارد که غالب آن‌ها مسیحی هستند و به زبان‌های کیروندی (زبان ملی) و فرانسه و انگلیسی صحبت می‌کنند. این کشور تا سال ۱۹۶۲، مستعمره بلژیک بود.

معماری «باوهاس» (Bauhaus)، در اواسط قرن بیستم به کشور بوروندی، رسید. چند نمونه از این سبک معماری در «بوجومبورا» (Bujumbura)، بزرگ‌ترین شهر این کشور وجود دارند، در حالی که «لو شامپینیون»، تنها نمونه در پایتخت بوروندی، «گیتگا» (Gitega) است. لو شامپیون، در زبان فرانسوی به‌معنای قارچ است و به‌علت شباهت این ساختمان به قارچ، این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند.

عکاسی به نام «ژان مولیتر» که از بناهای به سبک معماری باوهاس، یکی از نمادهای دوران مدرن، در سراسر جهان عکاسی کرده است، اقامتگاه سابق لو شامپینیون را «نامتعارف، خاص و منحصر‌به‌فرد، کمی بازیگوشانه و فردی» توصیف می‌کند و می‌گوید طراحی داخلی این بنا به همان اندازه جالب‌توجه و غرق نور است.

عکس از میخائیل برکوت (Mikhail Berkut)

جمهوری کبو ورد، کشوری جزیره‌ای، متشکل از ۱۰ جزیره آتشفشانی در اقیانوس اطلس و وسعت آن، حدود چهار هزار کیلومتر مربع است. «کاخ دو پوو»، یک ساختمان مستعمراتی پرتغالی است که با رنگ صورتی روشن، در مرکز «میندلو» (Mindelo)، شهری در جزیره «سائو وینسنت» (São Vicente) واقع شده، در اواخر دهه ۱۸۰۰ ساخته شده است. در اصل، این کاخ را با نام «پالاشیو دو گاورنو» (Palácio do Governo) یا کاخ حکومتی می‌خواندند، اگرچه این نام، پس از استقلال جمهوری کبو ورد در سال ۱۹۷۵، به کاخ مردم، تغییر کرد.

امروز، کاخ دو پوو، میزبان برگزاری نمایشگاه‌های منظم فرهنگی است و مشخصه‌های برجسته سبک «پومبالین» (Pombaline) پاستلی میندلو و سازه‌های نئوکلاسیک را به نمایش می‌گذارد.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: ۹:۳۰ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر و سه تا هفت عصر
• آدرس: Mindelo, Cape Verde

«بنای اتحاد مجدد» در دهه ۱۹۷۰، یک دهه پس از اعلام استقلال، با رنگ‌های مختلفی که برای نمایش اتحاد مجدد باهم ترکیب شده بودند، در پایتخت کامرون، «یائونده»، ساخته شد.

• آدرس: Boulevard de la Réunification, Yaoundé, Cameroon

جمهوری آفریقای مرکزی، در سال ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد. ۸۰ درصد جمعیت جمهوری آفریقای مرکزی را مسیحیان و ۱۵ درصد آن را مسلمانان سنی تشکیل می‌دهند.

کلیسای جامع نتردام که با نام کامل «کلیسای جامع نتردام معصوم» شناخته می‌شود، یک کلیسای رومی کاتولیک است که بر فراز «بانگی»، پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی قرار دارد.

معماری این کلیسا، با استفاده از آجر قرمز و برج‌های بلندی که در هر طرف آن قد علم کرده‌اند، یادآور سازه‌های بسیاری است که در مستعمره‌های سابق فرانسه با اقلیم‌های گرمسیری پیدا می‌شوند. نتردام بانگی که در اوایل دهه ۱۹۰۰ ساخته شده است، پس از ظاهر شدن در تمبر ۱۹۶۴، به‌عنوان یک نماد ملی تثبیت شد.

• افتتاح: ۱۹۳۷
• تلفن: ۸۰ ۲۳ ۴۲ ۷۵ ۲۳۶+
• آدرس: Rue Joseph, Bangui, Central African Republic

چاد، کشوری محصوری در خشکی و پایتختت آن، «انجامنا» است. این کشور با مساحت ۱٫۳ میلیون کیلومتر مربعی از سی کشور بزرگ جهان به شمار می‌آید. ۱۱ میلیون جمعیت این کشور از نژاد عرب، سودانی و بانتویی هستند. اعراب شمال چاد، زندگی بادیه‌نشینی دارند ولی جنوبی‌ها غالبا، سیاه‌پوستان قبیله‌های بانتویی هستند.

دهکده «خاوی»، واقع در «ساحل» صحرا، محل اتصال صحرای بزرگ آفریقا و ساوانای سودان، پایتخت سابق تمدن «سائو»، میزبان برخی از بهترین نمونه‌های معماری بومی کشور چاد است.

«ساحل» صحرا در شمال آفریقا از اقیانوس اطلس تا دریای سرخ کشیده شده ‌است. نام «ساحل» برگرفته از واژه عربی ساحل، به این علت نام‌گذاری شده است که مراتع این منطقه، چون ساحلی در کنار شنزارها می‌مانند.

کلبه‌های گلی دهکده خاوی، از گل و کاه و بسیاری از تزیینات ظریف و زیبا مانند گچکاری‌های رنگارنگ در بالا، انتها و ورودی آن‌ها ساخته شده‌اند.

معکس از اونی شولین (Evgeny Shulin)

«اتحاد قمر»، مجمع‌الجزایری در آب‌های اقیانوس هند است که از سه جزیره تشکیل می‌شود. این سرزمین در قرون قبل، به تصرف مسلمانان درآمد و اهالی آن به اسلام گرویدند. جالب است بدانید، اسلام برای اولین بار توسط مردمانی از خلیج فارس و از جمله تاجران شیرازی به مردم این جزیره معرفی شد.«ایکونی»، شهری کوچک در بزرگ‌ترین جزیره مجمع‌الجزایر قمر، به‌درستی قمر بزرگ (Grande Comore) خوانده می‌شود. اتحاد قمر از سال ۱۹۱۲، مستعمره فرانسه شد و در نهایت در سال ۱۹۷۱ به‌لحاظ اقتصادی خودمختار شد.

مساجد زیادی در مجمع‌الجزایر قمر دیده می‌شوند، زیرا غالب جمعیت این منطقه، مسلمان سنی هستند. مشهورترین آن‌ها، مسجد جامع ایکونی است که به‌هیچ‌وجه نباید دیدن آن را از دست بدهید. از نظر معماری، این شهر برای میزبانی از ویرانه‌های «کاخ کاویردو» (Palais de Kavirdjeo) که به‌عنوان مقر اصلی ایالت سابق «سلطان بامبائو» (Sultanate of Bambao) در قرن شانزدهم ساخته شد، مشهور است.

جمهوری ساحل عاج در غرب قاره آفریقا، حدود ۲۴ میلیون نفر جمعیت دارد. زبان این کشور با شهروندانی مسیحی و مسلمان، فرانسوی است. ساحل عاج در سال ۱۹۶۰، پس از ۶۷ سال استعمار، از فرانسه اعلام استقلال کرد.

سنت پائول، یک کلیسای جامع رومی کاتولیک در «آبیجان»، پایتخت سابق ساحل عاج، چشم‌ها را با طراحی آینده‌نگرانه و منحصر‌به‌فرد معمار ایتالیایی، «آلدو اسپیریتو» (Aldo Spirito)، به خود خیره می‌کند.

اگرچه سنت پائول به بزرگی کلیسای جامع بانوی صلح ما (Basilica of Our Lady of Peace)، بزرگ‌ترین کلیسای قاره آفریقا در «یاموسوکرو»، پایتخت کنونی کشور ساحل عاج نیست، از برجسته‌ترین بناهای ساحل عاج به شمار می‌آید و بازدید از آن، به‌شدت توصیه می‌شود.

• افتتاح: ۱۹۸۵
• ظرفیت: ۵۰۰۰ نفر (۳۵۰۰ صندلی و ۱۵۰۰ نفر ایستاده)
• تلفن: ۲۶ ۲۰ ۲۱ ۲۰ ۲۲۵+
• آدرس: Abidjan, Côte d’Ivoire

عکس از هیرن رانپارا (Hiren Ranpara)

جمهوری جیبوتی با ۲۴ هزار کیلومتر مربع مساحت، در شرق قاره آفریقا از کوچک‌ترین و کم‌جمعیت‌ترین کشورهای آفریقا است. بیش از ۹۴ درصد جمعیت آن، مسلمان سنی هستند و به زبان عربی و فرانسوی صحبت می‌کنند. این کشور که از مستعمرات فرانسه بوده است، در سال ۱۹۷۷ از این کشور اعلام استقلال کرد.

قوم عفار در شاخ آفریقا که با نام داناکیل نیز شناخته می‌شوند، در اتیوپی، «اریتره» (Eritrea) و شمال جیبوتی، سکنی گزیده‌اند. خانه‌های سنتی چادری شکل آن‌ها از شاخه‌های نازک به‌شکل فریم‌های دایره‌ای ساخته می‌شود. آن‌ها سپس این سازه را با پارچه‌های دست‌بافت محلی می‌پوشانند.

در تصویر بالا، چند کلبه عفار را می‌بینید که در ساحل «جزیره شیطان» (Devil’s Island) در خور «قبوت الخراب» (Ghoubbet-el-Kharab cove) در شرق جیبوتی واقع شده‌اند.

عکس از کابونده (Kabwende)

جمهوری دموکراتیک کنگو، دومین کشور بزرگ در آفریقا و یازدهمین کشور بزرگ جهان، با بیش از ۹۰ میلیون نفر جمعیت است. جالب است بدانید این کشور تا سال ۱۹۹۷ میلادی، «زئیر» نام داشت. کنگو در سال ۱۹۶۰، از بلژیک اعلام استقلال کرد و با اینکه این کشور از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر منابع طبیعی به شمار می‌آید، مردم آن، از فقیرترین مردم جهان هستند. بیش از ۹۶ درصد جمعیت کنگو را مسیحیان تشکیل می‌دهند.

برج مبدل با حدودا ۲۱۳ متر ارتفاع، با جسارت بسیار «برج ایفل کینشاسا» (Kinshasa) نامیده می‌شود و در ورودی «کینشاسا»، پایتخت جمهوری دموکراتیک کنگو قرار دارد. این برج در بزرگداشت اولین نخست‌وزیر کشور، «پاتریس امری لومومبا» (Patrice Emery Lumumba)، به درخواست رئیس‌جمهوری سابق، «موبوتو سیس سیکو» (Mobutu Sese Seko) ساخته شد؛ فردی که این برج را به‌عنوان نمادی از شهر تصور می‌کرد.

از زمان تکمیل آن در سال ۱۹۷۴، این برج با نمایش آثار مختلف هنرمندان کنگو، به‌خصوص نقاشی‌های «پیت کالالا» (Pit Kalala)، نقاش متولد کینشاسا، به آرزوی سیکو جامه عمل پوشانده است.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: ۱۰ صبح تا ۱۲ شب
• آدرس:Boulevard Lumumba | Limete, Kinshasa, Democratic Republic of the Congo

عکس از پارنوپونگ پاواپوتاکو (Parnupong Pawapotako)

معماری باستانی مصر، فقط حول اهرام و معابد نمی‌چرخد. قلعه قرون‌وسطایی قاهره، بالای یک تپه، مانند یک نگهبان، بر فراز شهر قاهره قرار گرفته است. این قلعه، توسط صلاح‌الدین ایوبی، اولین سلطان دوره اسلامی مصر ساخته شده است. صلاح‌الدین قصد داشت تا قلعه را سکونتگاه خود کند و دیوار حصار قاهره را به‌شکلی امتداد دهد تا دو شهر فسطاط و قاهره را دربرگیرد.

این قلعه چندلایه، در قرن دوازدهم در سده میانه اسلامی و به‌منظور حفاظت از قاهره در جریان جنگ‌های صلیبی روی تپه مقطم ساخته ‌شد و برای حدود هزار سال، به‌عنوان مقر حکومت، خدمت کرد. در داخل این مجموعه، چند مسجد، قصر و موزه وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها، مسجد باشکوه «محمدعلی پاشا» با نمای بی‌نظیر سنگ مرمر در بالاترین نقطه قلعه صلاح‌الدین است. مسجد و مدرسه «ناصر قلاوون» و مسجد «سلیمان پاشا»، دیگر مساجد واقع در قلعه صلاح‌الدین هستند.

امروز، چشم‌انداز قلعه قاهره، تنها معماری مدرن شهر را به ما نشان نمی‌دهد، بلکه در صورت مساعد بودن شرایط آب‌و‌هوایی، فرصت تماشای اهرام ثلاثه جیزه را نیز در اختیارمان می‌گذارد.

• سبک معماری: اسلامی
• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: هشت صبح تا چهار عصر
• تلفن: ۲۵۱۲۱۷۳۵ ۲ ۲۰+
• آدرس: Salah Salem St, El-Darb El-Ahmar, Cairo Governorate, Egypt

جمهوری گینه استوایی با وسعت ۲۸ هزار کیلومتر مربع، کنار خلیج بیافرا، بین کامرون و گابن واقع شده است. گینه استوایی از اواسط دهه ۱۹۹۰، به یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت خام در آفریقای جنوب صحرا تبدیل شد. این کشور که تنها حدود ۶۲۲ هزار نفر جمعیت دارد، از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی، ثروتمندترین کشور آفریقا به شمار می‌آید. غالب جمعیت این کشور، مسیحی هستند و زبان رایج به‌علت استعمار ۱۹۰ ساله اسپانیا، اسپانیایی است. پایتخت این کشور، «مالابو» نام دارد.

در طول روز، برج آزادی با پس‌زمینه‌ای از خط ساحلی شهر، چشم‌ها را به‌سمت خود می‌کشاند. در عصرگاه نیز با لامپ‌های ال‌ای‌دی شبیه به لاس وگاس آمریکا روشن می‌شود. یک رستوران گردان با همین نام در بالای برج وجود دارد، جایی که بازدیدکنندگان می‌توانند شهر و دریا را در فضای آرامش‌بخش شب، تماشا کنند.

• آدرس: Paseo Marítimo de Bata, Bata, Equatorial Guinea

عکس از ادوارد دنیسون (Edward Denison)

جمهوری اریتره، بر کرانه دریای سرخ در شمال شرقی آفریقا و نزدیک به تنگه باب المندب، واقع شده است و در سال ۱۹۹۳ با جدا شدن از اتیوپی، مستقل شد. این کشور با بیش از ۹۰۰ کیلومتر خط ساحلی، به سرزمین سرخ مشهور است. مساحت این کشور، ۱۱۷ هزار کیلومتر مربع است و حدود ۶ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند که نیمی مسلمان و نیمی مسیحی هستند. اریتره در ابتدا مستعمره ایتالیا بود و پس از اخراج ایتالیایی‌ها از شرق آفریقا، تحت حاکمیت بریتانیا درآمد. در نهایت، در سال ۱۹۵۲، این سرزمین به‌صورت ایالتی خودمختار با اتیوپی تشکیل فدراسیون داد.

معماری مدرن، ویژگی معرف «اسمره» (Asmara)، پایتخت جمهوری اریتره است. در سال ۲۰۱۷، این مشخصه، عنوان میراث جهانی یونسکو را برای این شهر به ارمغان آورد. به احتمال زیاد، مثال‌زدنی‌ترین سازه اسمره، ساختمان «فیات تالیرو» است که اصول مدرنیته در عملکرد لحظه‌ای و ستایش تکنولوژی را به ما نشان می‌دهد.

ایستگاه فیات تالیرو که در سال ۱۹۳۸ توسط «ژوزپه پتاتزی» (Giuseppe Pettazi)، معمار ایتالیایی با الهام از یک هواپیما ساخته شد، همچنین نمونه‌ای نادر از معماری آینده‌نگرانه است که از دل یک مفهوم نظری خلق شده است.

اگرچه این ایستگاه از بیرون، شبیه به هر طراحی دیگر فاشیستی ایتالیا به نظر می‌آید، «ادوارد دنیسون» (Edward Denison)، دانشیار رشته معماری، چنین استدلال می‌کند که چنین ساختاری نمی‌تواند در اروپا یا هر جای دیگر وجود داشته باشد. دنیسون فردی است که در پروژه میراث اسمره با دولت همکاری کرد؛ پروژه‌ای که منجر به دریافت عنوان میراث جهانی یونسکو برای شهر شد.

معماری مدرن شهر با وجود سنگ‌های بازالت بومی که در ساخت‌و‌ساز بیشتر ساختمان‌های اسمره به کار رفته‌اند و پیشه‌وران و کارگران اریتره‌ای، کاملا آفریقایی است. دنیسون درباره بسیاری از سازه‌های شهر می‌گوید:

اگر شما ظاهر این سازه‌ها را کنار بزنید، خواهید دید که تمام آن‌ها کاملا از معماری سنتی الهام گرفته‌اند .

• آدرس: Mereb St, Asmara, Eritrea

عکس از دنیل اندیس (Daniel Andis)

پادشاهی اسواتینی، کشوری در جنوب آفریقا در سال ۱۹۶۸ از بریتانیا اعلام استقلال کرد. این کشور، بین آفریقای جنوبی و موزامبیک قرار دارد و جمعیت آن حدود ۱٫۱ میلیون نفر برآورد می‌شود.

معماری بومی اسواتینی از نی‌هایی تشکیل می‌شود که محکم بافته‌شده‌اند و روی یک اسکلت گنبدی از نهال‌های نازک را می‌پوشانند. این سازه‌ها با آب‌وهوای گرم کشور سازگار بوده و با جذب گرما، موجب خنک شدن محیط می‌شوند. همچنین در مقابل باران نیز از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

در قدیم، تعداد کلبه‌های متعلق به یک خانواده، حاکی از وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن‌ها بود. اگرچه کلبه‌های کندویی قوم «سوآتزی» (Swazi) در معرض انقراض قرار دارند، مدل‌هایی از معماری سنتی اسواتینی را می‌توان در پناهگاه حیات وحش «میلوان» (Mlilwane) در «لوباما»، پایتخت کشور سوازیلند، پیدا کرد.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: ۶ صبح تا ۶ شب
• تلفن: ۳۹۴۳ ۲۵۲۸ ۲۶۸+
• آدرس:Lobamba, Eswatini

جمهوری فدرال دموکراتیک اتیوپی که در گذشته با نام حبشه مشهور بوده، دومین کشور پرجمعیت قاره آفریقا به شمار می‌آید. اتیوپی، هرگز مستعمره کشورهای دیگر نبوده و همیشه استقلال خود را در درگیری‌های سطح آفریقا حفظ کرده است.

بازار «آدیس آبابا لیدتا» (Addis Ababa’s Lideta Mercato)، پس از تکمیل در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان بهترین مرکز خرید جهان، توسط بخش جوایز معماری و طراحی یونسکو پریکس ورسای، نام‌گذاری شده است.

هدف «خاویر ویلالتا» (Xavier Vilalta)، معمار بازار لیدتا، پایداری در مصرف انرژی، تقدیر از فرهنگ اتیوپی و زیبایی‌شناسی بوده است. لیدتا مرکاتو، با الهام از بازار قدیمی، دارای یک دیوار خارجی سوراخ‌سوراخ برجسته است که یادآور الگوهای جذاب موجود در منسوجات اتیوپی است. بازار قدیمی، یک مرکز خرید سنتی در فضای باز بوده است که زمانی در محل همین بازار لیدتا قرار داشت.

طراحی منحصر‌به‌فرد این بازار، همچنین به محافظت از سازه در مقابل اقلیم نامناسب محلی با تنظیم نور طبیعی و تهویه، کمک می‌کند. به‌علاوه، بازار، مجهز به پنل خورشیدی برای تامین سایه و ایجاد انرژی تجدیدپذیر است. جالب است بدانید، آب باران نیز از پشت‌بام جمع شده، فیلتر شده و برای استفاده به سیستم لوله‌کشی ساختمان وارد می‌شود.

• مساحت: ۱۴۲۰۰ متر مربع
• آدرس: Addis Ababa, Ethiopia

جمهوری گابن در غرب آفریقای مرکزی قرار دارد و ذخایر عظیم اورانیوم این کشور، سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای کشورهای اروپایی و به‌ویژه فرانسه را تامین می‌کنند. گابن از سال ۱۸۸۶ از مستعمرات استوایی فرانسه در آفریقا بود و در نهایت در سال ۱۹۶۰، استقلال خود را از فرانسه اعلام کرد.

در سفر خود به این کشور، به یاد داشته باشید که حتما از وزارت جنگل و محیط‌زیست، یک سازه رنگارنگ انتزاعی با نقاشی‌های دیواری‌ای که نشانگر فرهنگ و چشم‌اندازهای زیبای گابن هستند، دیدن کنید.

عکس از سالوادور آزنار (Salvador Aznar)

جمهوری گامبیا در غرب آفریقا، یکی از کوچک‌ترین کشورهای این قاره و پایتخت آن بانجول است. اقتصاد این کشور بر پایه کشاورزی، ماهی‌گیری و صنعت گردشگری بنا شده ‌است. این کشور در سال ۱۹۶۵ از بریتانیا اعلام استقلال کرد و هم‌اکنون، زبان رسمی آن انگلیسی است.

پروژه بازسازی ساختمان مجلس ملی گامبیا در سال ۲۰۱۱ آغاز و به‌صورت رسمی در سال ۲۰۱۴، افتتاح شد. برای این پروژه بزرگ، معادل ۲۵ میلیون دلار هزینه شده است. به‌عنوان تنها مقر قوه مقننه کشور، لازم بود که ساختمان پارلمان، طراحی منحصربه‌فردی داشته باشد. این بنای برجسته با سقف موج‌دار و قفس‌مانند در بالای یک هسته جامد که شبیه یک سبد ساخته‌شده از نی است، واقعا شگفت‌انگیز به نظر می‌آید. تالار اصلی مجتمع می‌تواند ۴۰۰ نفر را در خود جای دهد.

عکس از ماریو کوسینلا (Mario Cucinella)

جمهوری غنا، کشوری در غرب قاره آفریقا با زبان رسمی انگلیسی و جمعیت حدود ۲۷ میلیون نفر است. غنا در سال ۱۹۵۷ از بریتانیا، اعلام استقلال کرد. این کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده کاکائو در جهان است و از مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری آن می‌توان به قهوه، نارگیل، توتون، دام و ماهی اشاره کرد.

اگرچه ساختمان «وان ایرپورت اسکوئر» در پایتخت غنا، «آکرا»، کاربری اداری دارد و پر از واحدهای تجاری است، اما معماری جذاب و قابل‌توجه آن، این ساختمان را به‌عنوان یک جاذبه فرهنگی برجسته به جهانیان معرفی می‌کند. نمای خارجی لانه زنبوری، از پوست درختان نخل بومی الهام گرفته شده و یادآور چاپی است که ممکن است روی پارچه کنت غنایی (Ghanian kente) دیده باشید.

در طراحی این ساختمان، توسعه پایدار نیز از عوامل مهم بود. این سازه با نور و تهویه طبیعی، استفاده از سایه‌های خورشیدی و برداشت آب باران با هدف کاهش مصرف انرژی به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد استاندارد محلی، یک ساختمان دوستدار محیط‌زیست به حساب می‌آید. شورای ساختمان سبز آفریقای جنوبی (Green Building Council of South Africa) به این سازه، چهار ستاره داده است.

عکس از تروور گیتلتی (trevor kittelty)

جمهوری گینه در شمال غربی آفریقا و در سواحل اقیانوس اطلس قرار دارد. حدود ۱۰ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند و زبان رسمی آن، فرانسوی است. این کشور، در سال ۱۹۵۸ از فرانسه اعلام استقلال کرد.

«کازا پالابرس» به‌معنای خانه کلمات، به‌عنوان یک محل ملاقات در شهر «دالابا» در گینه تاسیس شد. دالابا، در گذشته قلمرو سنتی مردم «فولا» (Fula) در غرب آفریقا بوده است. در ابتدا از این مکان، به‌عنوان سالن شورا برای تصمیم‌گیری‌های مهم استفاده می‌شد. اگرچه کاسا پالابرس از بیرون، ساختمانی محقر به نظر می‌آید، فضای داخلی آن، با طراحی‌های سنتی و نقوش برجسته حک‌شده بر دیوارها و کف، پوشانده شده است.

مجلس ملی مردم گینه بیسائو، دارای ۱۰۲ صندلی است. نمایندگان آن، در ساختمان پارلمان قصر مردم در بیسائو، جمع می‌شوند. سالن اجتماعات در بالای ساختمان مرکزی قرار دارد و شبیه یک آتشفشان کوچک و پهن است. بال‌های ساختمان به دفاتر اداری اختصاص داده شده‌اند. قصر مردم به‌عنوان یک نمونه عالی از معماری مدرن گینه بیسائو، در سال ۲۰۰۴ ساخته شد.

جمهوری کنیا در شرق آفریقا، در سال ۱۹۶۳ به‌طور رسمی از بریتانیا اعلام استقلال کرد. بیش از ۸۵ درصد جمعیت این کشور مسیحی هستند و زبان رسمی، انگلیسی و سواحلی است.

مرکز فرهنگی خانه میراث آفریقا بر فراز پارک ملی نایروبی، توسط «ژوزف مورومبی» (Joseph Murumbi)، رئیس‌جمهوری سابق کنیا و «آلن داناوان» (Alan Donovan)، کارمند وزارت امور خارجه آمریكا تاسیس شد. داناوان فردی است که این سازه را با الهام از مسجد جامع مالی در «جنه» (Djenné) و دیگر معماری‌های گلی آفریقایی طراحی کرد.

خانه میراث به تقدیر از فرهنگ و هنر جنبش پان‌-آفریقا اختصاص دارد. در داخل، دکوری از سراسر قاره به نمایش گذاشته شده است که در میان آن‌ها می‌توان به پارچه «کوبا» از مرکز آفریقا، پتوهای «فولانی» (Fulani) از غرب آفریقا، مبلمان «لامو» (Lamu) از شرق آفریقا و غیره اشاره کرد. آثار هنرمندانی چون «فرانسیس ناگندا» (Francis Nnaggenda)، مجسمه‌ساز اوگاندایی را نیز می‌توان در این مجموعه پیدا کرد.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: هشت صبح تا ۶ عصر
• تلفن: ۵۱۸۳۸۹ ۷۲۱ ۲۵۴+
• آدرس: Mombasa Road, Mlolongo, Kenya

پادشاهی لسوتو در جنوب آفریقا، کشوری محصور در خشکی است که در سال ۱۹۶۶، رسما از بریتانیا اعلام استقلال کرد.

کلبه «موکوروتلو»، یکی از مثال‌زدنی‌ترین ساختمان‌های لسوتو در شهر «ماسرو»، پایتخت این کشور است. این سازه شبیه به یک «موکوروتلو» ساخته شده است. نوعی کلاه سنتی بافته‌شده از گیاه بومی «موسئا» (mosea grass) که در فرهنگ «سوتو» (Sotho)، به فراوانی از آن استفاده می‌شود.

این کلاه در لسوتو تبدیل به یک نماد شده است؛ اما نه‌ فقط به‌علت غالب‌بودن اقوام بانتو، بلکه به این دلیل که در لسوتو به‌ وفور می‌توان این نماد را دید. موکوروتلو در پرچم ملی لسوتو و پلاک‌های ملی این کشور نیز دیده می‌شود. کلاه‌های موکوروتلو را در داخل خانه‌های سوتو نیز یافت می‌شود.

کلبه موکوروتلو، یک جاذبه و مکان برجسته گردشگری است که یک موزه با نیم‌نگاهی به فرهنگ سوتو و نحوه زندگی در لسوتو را در خود جای داده است.

جمهوری لیبریا در حاشیه شمالی خلیج گینه در غرب آفریقا قرار دارد. این کشور در سال ۱۸۴۷، توسط برده‌های آزادشده‌ای که از آمریکا به آفریقا بازگشته بودند، تاسیس شد. الماس، آهن، کائوچو، قهوه و کاکائو از محصولات صادراتی لیبریا به شمار می‌آیند.

انجمن ماسونی لیبریا از پر عضوترین انجمن‌های فراماسونری دنیاست که مقری برای خود در ساختمانی بزرگ در «مانروویا»، پایتخت لیبریا داشتند. ساختمان بزرگ فراماسونری لیبریا، برای چند سال دچار نابسامانی و آشفتگی بود تا اینکه در سال ۲۰۱۸ بازسازی شد و اکنون، برای بار دیگر در حال استفاده است.

• آدرس: Benson St, Monrovia, Liberia

دولت لیبی، کشوری عربی در آفریقای شمالی با مساحت حدود ۱٫۷ میلیون کیلومتر مربع، چهارمین کشور بزرگ قاره آفریقا محسوب می‌شود. کشور لیبی که یکی از ۱۰ کشور اصلی صادرکننده نفت در جهان است، ۹۰ درصد اراضی آن غیر قابل سکونت شناسایی شده‌اند و غالب جمعیت آن در باریکه‌ای از کناره‌های مدیترانه‌ای این کشور زندگی می‌کنند.

لپتیس مگنا در سال ۱۹۸۲ میلادی، به هدف شناخت و محافظت از ویرانه‌های این شهر باستانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این منطقه در سال ۲۰۱۶ در لیست مکان‌های میراث جهانی در خطر نیز قرار گرفت.

در میان شگفتی‌های باستان‌شناسی لپتیس مگنا، می‌توان به «طاق سپتیموس سوروس»، کلیسای جامع «سوران» (Severan Basilica) و سالن آمفی‌تئاتر در تصویر بالا اشاره کرد.

جمهوری ماداگاسکار، کشوری جزیره‌ای واقع در اقیانوس هند، در کنار سواحل جنوب شرقی آفریقا، عنوان چهارمین جزیره بزرگ جهان را دارد. این کشور در سال ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد.

«رووا آو آنتاناناریوو»، یک قصر با برج و بارو یا «رووا» در «آنتاناناریوو»، پایتخت کشور ماداگاسکار است که به‌عنوان یک قصر برای ملکه «راناوالونای اول» (Ranavalona I)، ساخته شد، ملکه‌ای که در سال‌های ۱۸۲۸ تا ۱۸۶۱ بر این شهر، حکومت می‌کرد. این قصر را با عنوان «مانجاکامیادانا» (Manjakamiadana) نیز می‌شناسند.

قصر ملکه که در اصل از چوب ساخته شده است، در سال ۱۸۶۷، به احترام راناوالونای دوم، به یک نمای سنگی مزین شد. مقبره‌های سنگی بزرگی که در کنار دروازه قصر دیده می‌شوند، محل دفن پادشاهان سرشناس ماداگاسکار هستند. قصر ملکه، واقع بر بالای تپه «آنالامانگا» (Analamanga)، بر فراز شهر آنتاناناریوو از هر نقطه‌ای از پایتخت قابل‌مشاهده است.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: هشت صبح تا پنج عصر
• تلفن: ۵۱ ۲۷۰ ۲۰ ۳۴ ۲۶۱+
• آدرس: Queen's Palace, 101 Lalana Ramboatiana, Antananarivo, Madagascar

عکس از دنیس آلبرت ریچاردسون (Dennis Albert Richardson)

جمهوری مالاوی در جنوب شرق آفریقا، کشوری محصور در خشکی است که تا سال ۱۹۶۴ مستعمره بریتانیا بود.

مقر هیئت مبلغین مذهبی در «موآ»، دهکده‌ای در مالاوی در اولین سال‌های قرن بیستم، توسط گروهی از مبلغان به نام «پدران سفید» تاسیس شد. از سال ۱۹۷۶، این مکان میزبان مرکز هنری و فرهنگی «کنگونی» (Kungoni) بوده است و یک موزه و کتابخانه مختص به حفظ میراث «یائو»، آلت موسیقی «ان گونی» (Ngoni) و گروم قومی «چیوا» (Chewa)، آن را تکمیل کرده‌اند.

حکاکی‌های چوبی خارق‌العاده‌ای در موآ میشن خلق می‌شوند؛ مکانی که حکاکان مشتاق می‌توانند صنایع دستی را مطالعه کنند و کالاهای خود را در فروشگاه داخل ساختمان بفروشند.

• آدرس: Mtakataka, Malawi

عکس از تروور کیتلتی

جمهوری مالی در غرب آفریقا، کشوری محصور در خشکی است که در جنوب صحرای بزرگ آفریقا قرار دارد. مالی با بیش از ۱۹ میلیون نفر جمعیت، یکی از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می‌آید؛ در حالی که طلا، اورانیوم، دام و نمک از منابع طبیعی آن هستند. این سرزمین بین سال‌های ۱۸۸۱ و ۱۸۹۵ مستعمره فرانسه بود.

مرکز شهر جنه، با معماری خشتی فوق‌العاده زیبای ساختمان‌هایش در سال ۱۹۸۸ توسط یونسکو به‌عنوان میراث جهانی به رسمیت شناخته شد.

مسجد جامع جنه در مالی، احتمالا شگفت‌انگیزترین سازه گلی جهان است. این مسجد، بزرگ‌ترین و پرافتخارترین دستاورد معماری گلی سنتی «سودانی سواحلی» در غرب آفریقا به شمار می‌آید که از مشخصه‌های برجسته آن می‌توان به استفاده از آجرهای گلی، خشت و تیرهای چوبی اشاره کرد که ممکن است شبیه به میخ‌های بیرون‌زده به نظر بیایند.

طبیعتا، پدیده‌های اقلیمی به چنین سازه‌هایی آسیب وارد می‌کنند. سازه فعلی مسجد در شهر قدیمی و تاریخی جنه در سال ۱۹۰۷ مورد بازسازی گسترده قرار گرفت و از آن پس، هر سال در حین فستیوال گچ‌کاری (Crépissage)، ساکنان شهر گردهم می‌آیند تا مسجد جامع خود را دوباره گچ‌کاری کنند.

• ارتفاع: ۱۶ متر
• آدرس: Djenne, Mali

جمهوری اسلامی موریتانی در شمال غربی آفریقا، جمعیتی کاملا مسلمان و سنی دارد. ۹۰ درصد این کشور از بیابان تشکیل شده است و ماهی‌های اقیانوس اطلس و سنگ آهن تقریبا تنها کالاهای صادراتی موریتانی هستند.

مجموعه‌ای از چهار قلعه بربر (ksour) در صحرای موریتانی در بین قرن‌های ۱۱ و ۱۲ میلادی، ساخته شدند. این شهرهای شنی که دراصل، به‌ قصد کمک‌ به تجار صحراگذر به وجود آمدند، در طی قرن شانزدهم به شهرک‌های چشمگیری تبدیل شدند. از ویژگی بارز این شهرک‌ها می‌توان به خانه‌های نزدیک به هم در کوچه‌های باریک و مراکز اجتماعاتی چون مساجد و میادین باز، اشاره کرد.

معماری بومی بربری بخش‌های قدیمی شنقیط، در خانه‌هایی که در ساخت آن‌ها از سنگ‌های خشکه‌چین قرمز و آجرهای گلی استفاده شده است، دیده می‌شود. بسیاری از خانه‌های قدیمی این منطقه، دارای درب‌های خراطی‌شده هستند که چوب آن‌ها از درختان عظیم باستانی اقاقیا بریده شده‌اند. بیشتر خانه‌ها حیاط و محوطه نورگیر دارند و در خیابان‌های باریک منتهی به مسجد مرکزی قرار گرفته‌اند.

عکس از موریس من (Morris Mann)

جمهوری موریس، کشوری جزیره‌ای است که در جنوب غربی اقیانوس هند قرار دارد. این جزیره در سال ۱۵۰۵ توسط پرتغالی‌ها کشف و سپس در سال ۱۶۳۸ به مستعمره هلند تبدیل شد. در نهایت پس از دوره استعمار هلند و انگلستان، این کشور در سال ۱۹۶۸، استقلال خود را به دست آورد.

«پاگودای تین تین»، زیارتگاهی برای امپراتور «جید» (Jade) و مکانی برای عبادت جمعیت بودایی چینی کشور موریس است. جید، از اولین نمایندگان خدا در فرهنگ چینی و مشهور به دوک بهشت است. این زیارتگاه در کوهپایه کوه «سیگنال» (Signal Mountain) در «بندر لوئیس» (Port Louis) قرار دارد. جالب است بدانید که پاگودای تین تین با قدمتی از سال ۱۹۵۰، جزو اولین معابد این جزیره به حساب می‌آید و طرح آن از «معبد بهشت» در پکن الهام گرفته شده است.

هر سال، در طول اولین ماه تقویم چینی، یک فستیوال باشکوه در احترام به امپراتور جید در پاگودای تین تین برگزار می‌شود.

• آدرس: Port Louis, Mauritius

پادشاهی مراکش در شمال غربی آفریقا، ساحلی طولانی با اقیانوس اطلس دارد. این کشور در دوران مختلف، تحت استعمار فرانسه و اسپانیا قرار گرفته است.

شگفتی‌های معماری مراکش، از مسجد «موریش حسن دوم» (Moorish Hassan II Mosque) در کازابلانکا گرفته تا قصر اسلامی «ال باهیه» (Islamic El Bahia Palace)، یکی از مشخصه‌های برجسته این کشور هستند. مکان تاریخی پر نقش‌و‌نگار باب منصور للج در شهر مکناس از سال ۱۷۳۲، از ورودی قصر «ال حدیم» (Place El Hedim) محافظت می‌کند.

نام سازه شگفت‌انگیز باب منصور للج، از معمار آن، ال منصور گرفته شده است. موزائیک‌های شگفت‌انگیز آبی سبز آن به‌خوبی حفظ شده‌اند و کتیبه‌های عربی در بالای آن، بر زیبایی دروازه می‌افزایند. اگرچه درهای چوبی این سازه دیگر باز نیست، اما بازدیدکنندگان می‌توانند از طریق یک گذرگاه کوچک‌تر به کاخ محافظت‌شده و نمایشگاه‌هایی که به‌طور مرتب برگزار می‌شوند، دسترسی پیدا کنند.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: هفت صبح تا ۱۲ شب
• آدرس: n 46, complexe commercial bab Mansour bloc B, Meknès 50000, Morocco

عکس از فدور سلیوانف (Fedor Selivanov)

جمهوری موزامبیک در جنوب آفریقا، از قرن شانزدهم مستعمره پرتغال بود و در نهایت در سال ۱۹۷۵، توانست استقلال خود را به دست بیاورد.

سنت آنتونی پولانا، یک کلیسای فرانسیسکویی‌ در «ماپوتو»، پایتخت موزامبیک است که با نام مستعار «آبلیمو گیر»، شناخته می‌شود. طراح این کلیسای به سبک مدرن، «نونو کاراویرو لوپز» (Nuno Craveiro Lopes)، معمار پرتغالی است که طراحی چند ساختمان قابل‌توجه در موزامبیک و آنگولا را در کارنامه خود دارد.

این کلیسا که در سال ۱۹۶۲ تکمیل شد، شبیه به آثار «فلیکس کاندلا» (Félix Candela)، بنیان‌گذار معماری و مهندسی سازه مکزیکی است و اغلب آن را با معماری اکسپرسیونیسم آلمانی، مقایسه می‌کنند. سقف کلیسای سنت آنتونی پولانا، از داخل طاقی است و همچون دیوار‌های آن با معرق شیشه تزیین شده است.

• تلفن: ۱۹۷ ۴۹۱ ۲۱ ۲۵۸+
• آدرس:Avenida Kwame Nkrumah, Maputo, Mozambique

عکس از ودیم نفدوف (Vadim Nefedoff)

نامیبیا در جنوب غربی قاره آفریقا قرار دارد. بخش اعظمی از نامبیای امروزی از سال ۱۸۸۴ تا پایان جنگ جهانی اول مستعمره آلمان بود، اما این کشور در نهایت در سال ۱۹۹۱، توانست اعلام استقلال کند. «ویندهوک»، پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر نامیبیا است.

کلیسای مسیح، یک نماد معماری در ویندهوک و یک پرستشگاه لوتریانیسم آلمانی است. این سازه افسانه‌ای که توسط معماری به نام «گاتلیب ریدکر» (Gottlieb Redecker) طراحی شده، ترکیبی از چارچوب معماری نئورمانسک و نئوگوتیک به سبک آرنوو است.

• تلفن: ۰۰۲ ۲۳۶ ۶۱ ۲۶۴+
• آدرس: Robert Mugabe Ave, Windhoek, Namibia

عکس از آتلیه ماسومی (Atelier Masōmī)

جمهوری نیجر در غرب قاره آفریقا، کشوری محصور در خشکی است که بیابان‌ها حدود ۸۰ درصد آن را پوشانده‌اند. این کشور در سال ۱۹۶۰ به‌صورت رسمی از فرانسه، اعلام استقلال کرد. سرزمین صخره‌ای و عمدتا شن‌زار نیجر با وجود منابع نفتی و معادن سنگ اورانیوم، یکی از فقیرترین کشورهای جهان به ‌شمار می‌آید.

«مریم کامارا» (Mariam Kamara)، معمار نیجری و موسس آتلیه ماسومی، نام خود را به‌عنوان یکی از چهره‌های مشهور در معماری معاصر آفریقا ثبت کرده است. مجتمع مذهبی و سکولار حکما، یک مجموعه پرطرفدار در کشور نیجر است که با نوسازی یک مسجد بلااستفاده در منطقه «دانداجی» (Dandaji) و اضافه‌کردن یک کتابخانه به آن به‌منظور ارتقای سواد در جامعه، معماری منحصربه‌فردی را به نمایش می‌گذارد.

تقریبا تمام مصالح به‌کار رفته برای ساخت‌و‌ساز این بنا به‌صورت بومی تهیه شده‌اند. آجرهای فشرده گلی سنتی نیز، برای تقویت پایداری ساختمان برای تنظیم دما به کار گرفته شده‌اند.

جمهوری فدرال نیجریه در غرب آفریقا، با پیشینه‌ای از ۹ هزار سال قبل، بیش از ۱۹۵ میلیون نفر جمعیت دارد که به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند. نیجریه، پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا، در سال ۱۹۶۰ از بریتانیا مستقل شد.

ساختمان تئاتر ملی در لاگوس، بزرگ‌ترین شهر نیجریه، در اصل برای جشنواره هنر و فرهنگ سال ۱۹۷۷ ساخته شد. این سازه به‌شکل یک کلاه گرد نظامی نیجریه‌ای با حدود ۳۰٫۵ متر ارتفاع در بلندترین نقطه است. این ساختمان به‌عنوان موسسه اصلی هنرهای نمایشی این کشور، شناخته می‌شود.

معماری ساختمان تئاتر ملی از «کاخ فرهنگ و ورزش» وارنا در کشور بلغارستان، کپی و توسط یک شرکت بلغاری ساخته شده است.

• تلفن: ۱۰۷۰ ۳۸۳ ۸۱۱ ۲۳۴+
• آدرس: National Theatre, Iganmu, Lagos Apapa Local Government, Lagos, Nigeria

جمهوری کنگو که با نام کنگوی برازاویل نیز شناخته می‌شود، در مرکز آفریقا قرار دارد و نباید آن را با جمهوری دموکراتیک کنگو اشتباه گرفت. کنگوی برازاویل در سال ۱۹۶۰ به استقلال کامل از کشور فرانسه، دست پیدا کرد و حدود پنج میلیون نفر در این کشور زندگی می‌کنند.

«برج نابمبا»، بلندترین ساختمان جمهوری کنگو در برازاویل، پایتخت این کشور، با ارتفاع ۱۰۷ متر بر فراز رودخانه کنگو واقع شده است. این برج به‌طور شایسته‌ای، نام خود را از بلندترین قله کشور یعنی کوه نابمبا گرفته است.

ساخت‌و‌ساز این برج با ۳۰ طبقه اداری در سال ۱۹۸۶، زمانی که دولت سوسیالیست، برنامه‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاری در توسعه برازاویل داشت به اتمام رسید. برج نابمبا، در جریان جنگ داخلی کشور آسیب‌های بسیاری دید و یک دهه پس از آن بازسازی شد.

با اینکه از برج نابمبا به‌عنوان افتخار کنگو یاد می‌شود، اما هزینه‌های بالای نگهداری آن، که چیزی بیش از ۳٫۵ میلیون دلار در سال است، اخیرا مورد انتقاد شدید عده‌ای از شهروندان قرار گرفته است.

عکس از «Przemyslaw Skibinski»

جمهوری رواندا، کشوری کوچک و سرسبز در مرکز آفریقا دارای آب‌و‌هوایی استوایی است. رواندا پس از سال‌ها استعمار توسط بلژیک و آلمان در سال ۱۹۶۲ اعلام استقلال کرد.

در شهر باستانی نیانزا، همچنین یک قلعه به نام «اینیامبو» (Inyambo) وجود دارد که گفته می‌شود نوادگان پادشاه در آن زندگی می‌کردند و خود شاه از این قلعه مراقبت می‌کرده است. نوادگان آموزش دیده بودند تا با لباس‌های سنتی مزین به جواهرات در مراسم‌ تمجید از سلطنت شرکت کنند.

• ساعت‌های فعالیت: هر روزه: هشت صبح تا ۶ عصر
• تلفن: ۰۹۳ ۷۴۱ ۷۳۰ ۲۵۰+
• آدرس: Nyanza Rd, Rwanda

جمهوری دموکراتیک «سائوتومه و پرنسیپ» در خلیج گینه در غرب آفریقا، کوچک‌ترین کشور پرتغالی‌زبان دنیا است. این کشور تا سال ۱۹۷۵، مستعمره پرتغال بود. بیشتر جمعیت این کشور که برای زندگی به ماهی‌گیری و کشاورزی، وابسته هستند.

کاکائو و قهوه، دو محصول مهمی بودند در دهه ۱۸۰۰، سائوتومه و پرنسیپ را در زمینه کشاورزی در جهان مطرح کردند. کاکائو محصولی بود که به‌صورت ویژه رونق گرفت و این مستعمره سابق پرتغال را در قرن بیستم، به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهان تبدیل کرد.

پنج زمین کشت اصلی کاکائو در حین دوره رونق کشاورزی در کشور ساخته شد که در میان آن‌ها می‌توان به «هوسا آگوا ایزه» اشاره کرد. تمام دهکده‌ها دور هوساها (مزارع) ساخته می‌شدند و به غیر از انبارها و مراکز تولید، ساختمان‌های دیگری چون بیمارستان‌ها و خانه برای شهروندان بی‌شمار سائوتومه‌ای که در این صنعت کار می‌کردند، در اینجا وجود داشتند.

تولید کاکائو پس از اعلام استقلال این کشور جزیره‌ای در سال ۱۹۷۵ متوقف شد و اگرچه بقایای روستاهای اطراف همچنان باقی مانده‌اند، مزارع بلااستفاده شدند.

• ساعت‌های فعالیت: ۲۴ ساعته
• آدرس: São Tomé & Príncipe

جمهوری سنگال در غرب آفریقا که ۹۰ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند، نقش‌برجسته‌ای در سیاست این قاره دارد و یک پل فرهنگی بین مسلمانان و دنیای سیاه‌پوستان مسیحی آفریقایی است. این کشور در سال ۱۹۶۰ توانست از فرانسه اعلام استقلال کند.

«احمد بن محمد بن حبیب الله» (Amadou Bamba)، موسس گروه برادری مریدیه سنگال، یک شاخه بزرگ در تصوف در اواخر قرن نوزدهم، مسجد جامع طوبی، یکی از بزرگ‌ترین و شگفت‌انگیزترین مساجد قاره آفریقا را تاسیس کرد.

مسجد جامع طوبی، همچنین مقبره «بامبا» و پسران خلیفه او است. اعضای طریقت برادری مریدیه، هر سال در زمان جشن «ماگال بزرگ طوبی» (Grand Magal of Touba) که به‌مدت دو روز در ماه اکتبر برگزار می‌شود، به زیارت این مسجد جامع با مناره‌ای با ارتفاع ۸۵ متر می‌روند.

• معماری: اسلامی
• ظرفیت: هفت هزار نفر
• تلفن: ۳۴ ۱۷ ۹۷۱ ۷۰ ۲۲۱+
• آدرس: Touba, Senegal

جمهوری سیشل، جزیره‌ای در اقیانوس هند، کوچک‌ترین کشور قاره آفریقا محسوب می‌شود. مجمع‌الجزایر سیشل، شامل ۱۱۵ جزیره است که در ۱۵۰۰ کیلومتری خاک اصلی این قاره واقع شده‌اند. این جزایر با آب‌و‌هوایی استوایی و حدود ۸۵ هزار نفر جمعیت، از مقاصد گردشگری پرطرفدار به شمار می‌آید. سیشل پس از سال‌ها استعمار توسط فرانسه و انگلیس، در سال ۱۹۷۶ مستقل شد.

با وجود اینکه غالب جمعیت سیشل، کاتولیک رومی هستند یا به دیگر شاخه‌های مسیحیت اعتقاد دارند، هندوئیسم نیز در جزیره رایج است. ازاین‌رو، معبد «آرول میهو ناواساکی وینایاگر»، تنها معبد هندو در سیشل و همچنین یکی از دیدنی‌های معروف در پایتخت این جزیره، «ویکتوریا» است.

معبد هندوها در سال ۱۹۹۲ به احترام گانشا، یکی از شناخته‌شده‌ترین خدایان هندو، ساخته شد و با وجود حکاکی‌های بی‌شمار چهره‌های هندو که برج پرجلوه و نمادین آن را تزیین کرده‌اند، از شباهت باورنکردنی‌ای به معابد پر زرق‌و‌برق جنوب هند، برخوردار است.

• تلفن: ۷۰۱ ۳۲۴ ۴ ۲۴۸+
• آدرس: Victoria, Seychelles

امپراتوری بریتانیا، برج‌‌های «مارتلو» را به‌عنوان استحکامات دفاعی در قرن نوزدهم ساخت. اما این برج خاص در سال ۱۸۰۵ برای محافظت از «فری تاون» در سیرالئون در مقابل حملات و تعرضات قوم «تمنه» (Temne)، یکی از دو قوم بزرگ و بانفوذ این کشور، ساخته شد. این برج، از برج‌های مارتلو که در کرانه ساحل جنوبی انگلستان برای حفاظت در برابر پیشروی‌های ناپلئون ساخته شده بودند، الهام گرفته شده است.

ظاهرا استحکامات شهر فری تاون، هرگز در طول جنگ مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و بنا بر گزارش‌ها هیچ شلیکی از این برج انجام نشده است. در سال ۱۸۷۰، یک تانکر آب به‌منظور کمک به سیستم آبرسانی به این سازه اضافه شد و امروز، از این برج به‌عنوان بنای ملی یاد می‌شود.

جمهوری فدرال سومالی، کشوری ساحلی در منطقه شاخ آفریقا در شرق این قاره است. «موگادیشو» پایتخت و بزرگ‌ترین شهر این کشور، در سده دهم میلادی توسط ایرانیان و اعراب مهاجر بنا شد.

مقبره سرباز گمنام، یک ستون هرمی‌شکل سنگی در موگادیشو است که در پارکی در نزدیکی آنچه از کاخ ریاست جمهوری پایتخت باقی مانده است، قرار دارد. با وجود سادگی، معنای این بنا عمیق و تاثیرگذار است؛ این بنای تاریخی به سربازان بیشماری اختصاص داده شده است که در جریان جنگ داخلی سومالی جان خود را از دست داده‌اند.

• ساعت‌های فعالیت: ۲۴ ساعته
• تلفن: ۸۶۴۰۷۱۰ ۶۱ ۲۵۲+
• آدرس:Plaza 4 Novembre, Mogadishu, Somalia

معماری آفریقای جنوبی در مقایسه با بسیاری از کشورهای این لیست، به‌خوبی تثبیت شده است. موزه هنرهای معاصر آفریقای زیتز یا «زیتز موکا» در سال ۲۰۱۷، به‌عنوان یک مکان برجسته در این کشور افتتاح شد. این موزه که در جلو و مرکز اسکله «ویکتوریا و آلفرد» شهر کیپ تاون، پایتخت آفریقای جنوب قرار دارد، با افتخار، اولین موزه بزرگ جهان است که به هنر معاصر آفریقا اختصاص دارد.

شرکت طراحی لندنی «استودیو هیترویک» (Heatherwick Studio) با تغییر کاربری، سیلوی قدیمی غلات شهر، این فضا را با طرح هندسی انتزاعی از بتن در آتریوم اصلی (فضای بزرگ و باز میان ساختمان) خلق کرد. از بیرون، پنجره‌های ضخیم و الماس‌مانند موزه، طراحی زیرکانه هنرمند متولد «توگو»، «ال لوکو» (El Loko) را به نمایش می‌گذارند.

• تلفن: ۴۷۷۷ ۳۵۰ ۸۷ ۲۷+
• آدرس: V&A Waterfront, Silo District, S Arm Rd, Waterfront, Cape Town, 8001, South Africa

عکس از جان والمرت (John Wollwerth)

جمهوری سودان جنوبی در سال ۲۰۱۱، پس از سال‌ها جنگ داخلی از سودان، اعلام استقلال کرد. این کشور با وجود منابع ثروت زیرزمینی مانند نفت، منابع جنگلی و حضور رود نیل، یکی از فقیرترین و شاید یکی از بدترین کشورها از نظر وضعیت سلامتی در جهان به شمار می‌آید.

در سودان جنوبی، حدود ۸۳ درصد جمعیت از قوم «توپوزا» (Toposa) هستند و در کلبه‌های سنتی به نام «توکلز» زندگی می‌کنند. این کلبه‌های کندویی‌شکل از گل، کاه و چارچوب‌های چوبی که با ریسمان‌های چندلا یا «دینکا» (Dinka) به هم متصل شده‌اند، ساخته می‌شوند و بام‌های آن‌ها کاه‌گلی است.

انبارهای غله توپوزا نیز در این مناطق بسیار دیدنی هستند و ساختاری شبیه به کلبه‌های توکلز دارند، اما بر پایه‌های چوبی، سوار می‌شوند.

جمهوری سودان در شمال شرقی آفریقا، ۴۳ میلیون نفر جمعیت دارد و مرواه، منطقه‌ای باستانی در این کشور است که در کرانه شرقی رود نیل، حدود ۷۰۰ سال، پایتخت پادشاهی «کوش» بوده است.

در این سایت باستانی حدود ۲۰۰ هرم وجود دارد که قدمت قدیمی‌ترین آن‌ها به بیش از ۴۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. این اهرام با ساختاری بلند و باریک، نمونه‌های مهمی از معماری نوبی‌ها (گروهی قومی که در شمال سودان و جنوب مصر زندگی می‌کنند) به شمار می‌آیند و در سال ۲۰۱۱، عنوان میراث جهانی یونسکو را برای مرواه به ارمغان آوردند.

عکس از سارا لوئیس (Sarah Lois)

زنگبار، شبه‌جزیره‌ای نیمه‌خودمختار در تانزانیا در اقیانوس هند، حدود ۸۰ کیلومتر از ساحل شهر «دارالسلام»، بزرگ‌ترین شهر تانزانیا فاصله دارد. این منطقه شامل جزایر کوچک بسیار و دو جزیره بزرگ به نام‌های «اونگوجا» (Unguja) و جزیره «پمبا» (Pemba Island) است. شهر زنگبار در اونگوجا واقع شده و مرکز تاریخی آن، «شهر سنگی» در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

معماری شهر سنگی متنوع است و تاثیرات معماری عربی، هندی، اروپایی و البته آفریقای شرقی را بر جزیره به نمایش می‌گذارد. جزئیات هرکدام از آن‌ها را می‌توان در «ایشناشری دیسپنسری» یا داروخانه قدیمی مشاهده کرد، مکانی که توسط یک تاجر ثروتمند هندی در قرن نوزدهم ساخته شد. این داروخانه با نمای بیرونی پر نقش‌و‌نگار و بالکن آبی‌رنگ، پنجره‌هایی با معرق شیشه، گچبری و تزیینات نئوکلاسیک، هم‌اکنون به‌عنوان یک موزه و مرکز فرهنگی شناخته می‌شود.

آدرس: Malindi Rd, Stone Town, Zanzibar City Tanzania

جمهوری توگو در غرب آفریقا، با حدود هفت میلیون نفر جمعیت، یکی از کوچک‌ترین کشورهای آفریقا به شمار می‌آید که در سال ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد.

«کوتاماکو»، خانه قوم «باتاماریبا» (Batammariba) در شمال شرقی کشور توگو و در همسایگی بنین است و در سال ۲۰۰۴ برای «تاکینتا» یا خانه-برج‌های سنتی آن، به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این منطقه دارای برج‌های گلی است که اغلب هم ارتفاع یک ساختمان دوطبقه و برخی از آن‌ها دارای سقف‌های مخروطی هستند.

تاکینتا، نه‌تنها توازن بین طبیعت و بشر را با استفاده از مصالح بومی و همچنین نشانه‌های فرهنگی مانند وضعیت اقتصادی اجتماعی، منعکس می‌کند، بلکه به‌عنوان نماد ملی توگو نیز شناخته می‌شود.

عکس از الکس کیمبل (Alex Cimbal)

جمهوری تونس، در شمال آفریقا و جنوب دریای مدیترانه قرار دارد و در سال ۱۹۵۶، پس از سال‌ها استعمار، از فرانسه اعلام استقلال کرد. شهر تونس، پایتخت این کشور، از بهترین نمونه‌های معماری بروتالیسم است. بروتالیسم شاخه‌ای از معماری مدرن در اواسط قرن بیستم است که با ساختارهای بتونی، بلوکی و بی‌نقش‌و‌نگار، شناخته می‌شود.

هتل «دو لاک»، توسط معمار ایتالیایی، «رافائل کونیجیانی» (Raffaele Contigiani) و زیر نظر «حبیب یورجیبا» (Habib Bourguiba,)، اولین رئیس‌جمهوری بعد از استقلال تونس، طراحی شد. در حال حاضر، این هتل متروکه، شبیه به یک هرم وارونه و نمونه تاثیرگذاری از معماری طره‌ای (تیر کنسول) است.

برخی ادعا می‌کنند که هتل دو لاک، الهام‌بخش قلعه «سند کراولر» (Sandcrawler fortress) در سری چهارم فیلم جنگ ستارگان، «امید تازه» بوده است که در تونس فیلمبرداری شد. «تطاوین» (Tataouine)، شبیه به سیاره تخیلی «تاطوئین» (Tatooine)، یک شهر واقعی در جنوب کشور سودان است.

• تلفن: ۰۰۰ ۴۲۱ ۳۶ ۲۱۶+
• آدرس:Rue du Lac Huron, Tunis 1053, Tunisia

عکس از آتیلا جاندی (Attila JANDI)

جمهوری اوگاندا در حاشیه دریاچه ویکتوریا، واقع در شرق آفریقا، حدود ۴۰ میلیون نفر جمعیت دارد. این کشور در سال ۱۹۶۲ استقلال خود را از بریتانیای کبیر به دست آورد و به‌عنوان یک جمهوری اعلام موجودیت کرد.

بالای تپه کاسوبی، در منطقه کامپالا در کشور اوگاندا، کاخی قرار دارد که پادشاهان یا «کاباکاها» (kabakas) و دیگر مقام‌های سلطنتی پادشاهی «بوگاندا» در آن دفن شده‌اند. در بنای اصلی، «موزیبو آزالا پانگا» (Muzibu Azaala Mpanga)، چهار مقبره سلطنتی قرار دارد.

• ساعت‌های فعالیت: دوشنبه تا شنبه: هشت صبح تا ۶ عصر
• تلفن: ۴۳۹۴۸۴ ۷۰۱ ۲۵۶+
• آدرس: Masiro Rd, Kampala, Uganda

جمهوری زامبیا در مرکز قاره آفریقا، حدود ۱۲ میلیون نفر جمعیت دارد. این کشور در سال ۱۹۶۴ از بریتانیا اعلام استقلال کرد. جالب است بدانید تاریخ زندگی بشر در این منطقه به حدود دو میلیون سال پیش بازمی‌گردد.

کلیسای صلیب مقدس، بیشتر از آنکه شبیه به یک کلیسای سنتی باشد، شبیه به یک برج آب است. این کلیسای جامع، محل اسکان اسقف انگلیکان است و روی یک تپه بر فراز شهر لوساکا، پایتخت زامبیا قرار دارد.

، این مکان مقدس از سال ۱۹۶۲ به‌عنوان یک زیارتگاه ملی، میزبان همیشگی مراسم مسیحیان در روزهای یکشنبه و همچنین رویدادهای متنوع از مطالعه انجیل گرفته تا مجالس عروسی و تشییع بوده است.

• تلفن: ۴۸۴ ۲۵۰ ۲۱۱ ۲۶۰+
• آدرس:3 Chikwa Rd, Lusaka, Zambia

جمهوری زیمباوه، کشوری محصور در خشکی در جنوب آفریقا است که حدود ۱۶ میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. این کشور در قرن نوزدهم، بخشی از امپراتوری بریتانیا شد و سرانجام در سال ۱۹۷۰ توانست اعلام استقلال کند.

«میک پیرس» (Mick Pearce)، معمار زیمباوه‌ای پس از دیدن ویدئویی از راه‌رفتن «دیوید آتن بورو» (David Attenborough) در میان خرپشته‌های موریانه‌ها در شمال نیجریه و الهام از ساختار آن‌ها، طرح مرکز خرید دروازه شرق را کشید. پیرس، با اشاره به این نکته که خرپشته‌های موریانه‌ها چگونه درجه حرارت داخلی و رطوبت را متعادل می‌کنند، گفت:

ما از سیستم موریانه‌ها به‌طور تمثیلی استفاده کردیم.

اگرچه مرکز خرید دروازه شرق، برای خنک‌کردن ساختمان از طریق سیستم فن و کانال‌های هوا، نیاز به مقداری برق دارد، پیروی از یک مدل طبیعی به پیرس اجازه داد که در مصرف انرژی به مقدار قابل‌توجهی صرفه‌جویی کند. پیرس که به‌عنوان معماری دوست‌دار محیط‌زیست شناخته می‌شود، با الهام از لانه موریانه‌ها توانست دستگاه‌های تهویه مطبوع را کنار بگذارد و برای روشنایی نیز از ترکیب نورهای سازگار با محیط‌زیست استفاده کرد.

• ساعت‌های فعالیت: دوشنبه تا شنبه: هشت صبح تا پنج عصر
• تلفن: ۲۳۰۸۴۰۰ ۲۴ ۲۶۳+
• آدرس: Eastgate Centre, Robert Mugabe Rd, Harare, Zimbabwe