سه جاذبه شگفتانگیزی که از میراث جهانی یونسکو حذف شدند
کمیتهی میراث جهانی سازمان یونسکو در کل مدتزمان فعالیت خود، فقط سه اثر تاریخی و فرهنگی را از فهرست خود کنار گذاشته است که متعلق به کشورهای عمان، گرجستان و آلمان بودهاند.
وقتی از مردم سؤال میشود که یکی از میراث جهانی یونسکو را نام ببرند، آنها اغلب به کشور واتیکان، ماچو پیچو یا تاج محل اشاره میکنند. گاهی اوقات هم اطلاعات مردم نسبت به فعالیتهای سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد که بهطور خلاصه یونسکو نامیده میشود، فقط در حد همین جاذبههای معروف است.
مقالههای مرتبط:
جالب است بدانید، فهرست میراث جهانی که آثار دارای «ارزش جهانی برجسته» را در سراسر دنیا به رسمیت میشناسد و از آن محافظت میکند، تا سال ۱۹۷۵ یعنی سه دهه پس از تاسیس این سازمان، هنوز شکل نگرفته بود. جزایر گالاپاگوس، مرکز تاریخی کراکوف در لهستان، کلیساهای سنگی لالیبلا در اتیوپی و پارک ملی یلواستون در آمریکا، در میان اولین مکانهایی بودند که بهدلیل اهمیت طبیعی، فرهنگی یا هر دو مورد در فهرست میراث جهانی ثبت شدند. تا به امروز، ۱۱۲۱ میراث جهانی از ۱۶۷ کشور سراسر جهان در این فهرست قرار گرفتهاند.
هر سال مکانهای جدیدی به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه میشوند تا هم از آنها محافظت شود و هم الهامبخش برنامههای جدید سفر باشند. با این حال، در مواردی نادر و غمانگیز، برخی مکانهای میراث جهانی، عنوان خود را از دست دادهاند. در حال حاضر ۵۳ مکان در معرض خطر قرار دارند، به این معنا که بهواسطهی درگیریهای انسانی، بلایای طبیعی، تغییرات اقلیمی، گردشگری و سایر تهدیدها در معرض خطر آسیبدیدگی جدی یا نابودی قرار دارند، با این حال فقط دو مورد بهطور کامل از فهرست میراث جهانی حذف و مکان سوم نیز تاحدودی حذف شده است. در این مقاله از کجارو، اطلاعات بیشتری از این سه میراث ارزشمند را در اختیارتان قرار خواهیم داد.
منطقهی حفاظتشده تیزشاخ عربی، عمان
از چهار گونهی بز کوهی که از سردهی تیزشاخ هستند، سه گونه بومی مناطق خشک آفریقایی محسوب میشوند، در حالی که ریشهی یکی از آنها به بیابانها و تپههای ساحلی شبهجزیرهی عربستان برمیگردد. با اینکه تیزشاخ عربی در سال ۱۹۷۲ بهدلیل شکارشدن و تخریب زیستگاه، بهعنوان گونههای در معرض انقراض طبقهبندی شد، اما تعدادی از این حیوانات در آمریکا با موفقیت تولیدمثل کردند و یک دهه بعد دوباره به حیاتوحش عمان بازگردنده شدند.
سلطان قابوس بن سعید، منطقهی حفاظتشده تیزشاخ عربی (Arabian Oryx Sanctuary) را بهمنظور احیای جمعیت تیزشاخها، در سال ۱۹۸۲ تاسیس کرد؛ اقدامی که سال ۱۹۹۴ مورد تایید یونسکو قرار گرفت و در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. علاوه بر ۴۵۰ تیزشاخی که در سال ۱۹۹۶ در این منطقه رها شدند، این ذخیرهگاه طبیعی محل پرورش گرگ عربی، غزال عربی، هوبَره آفریقایی در معرض انقراض و سایر گونههای مهم نیز به حساب میآمد. متأسفانه، روزهای اوج این منطقهی حفاظتشده بسیار کوتاه بود؛ چراکه دولت عمان پس از کشف نفت در این محدوده در سال ۲۰۰۷، ابعاد این منطقه را کوچک کرد. در آن زمان جمعیت تیزشاخ عربی به نصف کاهش یافته بود که یکی از علل آن، تداوم شکار محسوب میشد. بهدنبال تصمیم عمان برای کاهش چشمگیر اندازهی پارک و بهخطرانداختن زندگی تیزشاخها، کمیتهی میراث جهانی در تصمیمی دشوار در ژوئیهی ۲۰۰۷، منطقهی حفاظتشده تیزشاخ عربی را از فهرست میراث جهانی حذف کرد تا اولین مکانی باشد که از این فهرست خط میخورد.
دره درسدن اِلبه، آلمان
دو سال پس از حذف منطقهی حفاظتشده تیزشاخ عربی عمان از فهرست میراث جهانی، درهی اِلبه (Elbe Valley) در درسدن آلمان نیز به سرنوشتی مشابه دچار شد. این دره، یک گذرگاه فرهنگی در طول تاریخ به حساب میآمد که روزگاری آن را بهخاطر سهمش در منظر معماری اروپا، با فلورانس مقایسه میکردند. درهی البه بهواسطهی بیش از ۱۶ کیلومتر آثار هنریای که در امتداد رودخانهی البه قرار دارد، در سال ۲۰۰۴ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. این آثار هنری از کاخ Pillnitz به سبک باروک تا پلها و قطارهای کابلی که قدمتشان به انقلاب صنعتی برمیگردد و هرگونه توسعهی شهری در قرن ۱۸ و ۱۹ را در بر میگیرد. خود دره نیز بهخاطر چشمانداز و گیاهانش شهرت دارد که نمونهاش را میتوان در محوطهی وسیع مراتع یا باغهای بزرگ مشاهده کرد. گرچه بخش اعظم دره در جریان بمباران درسدن در جنگ جهانی دوم ویران شد؛ اما چشمگیرترین بناهای تاریخی آن مدتها قبلتر از ثبت در میراث جهانی یونسکو مورد بازسازی قرار گرفتند. شاید تعجب کنید که چطور این درهی بازسازیشده دیگر واجد شرایط دریافت تأییدیهی فرهنگی یونسکو نبود. در واقع مشکل اصلی، ساخت پل Waldschlosschen با چهار لاین روی این رودخانه بود.
پس از سالها تلاش و درخواست سازمان ملل و دولت آلمان برای کنارگذاشتن این پروژه، شورای شهر درسدن با رد بودجهی فدرال که برای ساخت تونل پیشنهاد شده بود، برنامهی خود را برای ساخت پلی روی رودخانهی البه بهمنظور کاهش ترافیک اجرایی کرد. با وجود هشدارها مبنی بر حذف این دره از فهرست جهانی یونسکو و متعاقباً آسیب به گردشگری این منطقه، اکثر شهروندان از این طرح حمایت کردند. کار ساخت پل در سال ۲۰۰۷ آغاز و در سال ۲۰۱۲ به پایان رسید. به این ترتیب در سال ۲۰۰۹ بود که درهی البه از فهرست جهانی یونسکو کنار گذاشته شد.
کلیسای جامع باگراتی، گرجستان
تا این لحظه فقط دو محوطهی تاریخی و فرهنگی از فهرست جهانی یونسکو حذف شدهاند، هرچند که یک مکان دیگر نیز وجود دارد که همین اتفاق برای نیمی از آن افتاده است. کلیسای جامع باگراتی و صومعهی گلاتی در کوتائیسی گرجستان، در سال ۱۹۹۴ بهترتیب بهعنوان نمادهایی از معماری گرجستان و قطبهای زندگی اجتماعی در قرن ۱۰ و ۱۲ به ثبت میراث جهانی یونسکو رسیدند. پس از نوسازیهای اساسی در کلیسای قرونوسطایی باگراتی که بهطور جدی اعتبار و ارزش تاریخی آن را خدشهدار کرد، این محوطهی مقدس در سال ۲۰۱۷ از فهرست یونسکو حذف شد؛ در حالی که صومعهی گلاتی با سازههایی که در فاصلهی قرن ۱۲ تا ۱۷ ساخته شدهاند، همچنان جزو میراث جهانی به حساب میآید.
برخلاف کلیسای باگراتی، در گذر زمان تقریبا هیچ دخلوتصرفی در صومعهی گلاتی صورت نگرفته است. این صومعه در زمان امپراتوری بیزانس ساخته شد و نمای بیرونی سنگی و قوسدار آن نشاندهندهی عصر طلایی معماری گرجستان است؛ در عین حال که در فضای داخلی آن، موزاییکهایی به چشم میخورد با طرحهایی نظیر مریم مقدس و کودکی حضرت مسیح که زینتبخش برآمدگی کلیسای اصلی شدهاند، علاوه بر این، نقاشیهای دیواری خارقالعاده و ظریفی هم در داخل این مجموعه خودنمایی میکنند. صومعهی گلاتی، یکی از بزرگترین صومعههای ارتدکس قرونوسطایی به شمار میرود و از آن جهت اهمیتی دوچندان پیدا میکند که مثل یک دانشگاه، برای سالها الهامبخش پیشرفت علمی و دانشگاهی بوده است، به همین دلیل بهعنوان یکی از تاریخیترین جاذبههای گرجستان که به بهترین شکل ممکن محافظت شده است، این جایگاه را در فهرست جهانی یونسکو به دست آورد.
اگر شما هم مشتاق سفر به گرجستان و بازدید از صومعه گلاتی هستید میتوانید به کمک کجارو قیمت تور گرجستان آژانسهای مسافرتی مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید و تور موردنظرتان را با پایینترین قیمت از آژانسهای همکار کجارو بخرید.
دیدگاه