عجیب ترین انواع آذرخش را بشناسید

آذرخش یا رعد و برق نوعی تخلیه الکتریکی است که در اثر الکتریسیته ساکن بین دو ابر یا ابر و زمین ایجاد می‌شود. آذرخش انواع گوناگونی دارد و فقط به همان مدلی که معمولا می بینیم و با شنیدن نام رعد و برق به یادش می‌افتیم، محدود نمی‌شود.

اگر موقع وقوع آذرخش در طبیعت باشید، می‌توانید ببینید که آذرخش انواع متفاوتی دارد و بعضی از آن‌ها بسیار ترسناک است. البته ترسناک بودن این آذرخش‌ها فقط به ظاهر آن‌ها محدود نمی‌شود و بعضی از آن‌ها واقعا از سایر انواع آذرخش‌ها ترسناک‌تر و کشنده‌تر هستند.

در ادامه با نادرترین، عجیب‌ترین و ترسناک‌ترین انواع آذرخش آشنا می‌شوید.

آذرخش توپی درست مثل نامش ظاهری شبیه به توپ دارد و بسیار مرموز و شگفت‌انگیز است. برای مدت چند قرن، مردم مشاهده توپ‌های روشن در حال چرخش را گزارش می‌دادند که معمولا در ابعاد یک گریپ فروت بود و بالاتر از سطح زمین در جریان طوفان‌های الکتریکی دیده می‌شدند. این آذرخش معمولا در ده ثانیه ناپدید می‌شود.

اما چه عاملی باعث می‌شود که یک توپ روشن و نورانی در آسمان ظاهر شود؟

آخرین تئوری در ژورنال اپتیک (Optik) چاپ شده است. طبق این نظریه این پوسته کروی پر از هوای فوق فشرده است که باعث می‌شود این توپ روشن در جهات مختلف در آسمان حرکت کند و چرخش داشته باشد. محققان همچنین اعلام کرده‌اند که شدت این آذرخش نادر تقریبا یک میلیارد برابر بیشتر از آذرخش‌هایی است که به شکل خط مستقیم هستند.

این نوع آذرخش نایاب ظاهری بسیار شگفت‌انگیز و شبیه به اشباح داستان‌های جن و پری دارد. اسپرایت‌ها قرمزرنگ هستند و ظاهر آن‌ها شبیه به عروس دریایی است و بالای توفان‌های تندری ظاهر می‌شود. این آذرخش به شکل توپ‌های نورانی شروع می‌شوند و بعد به سمت پایین جریان پیدا می‌کنند.

دانشمندان در اواخر دهه هشتاد و اوایل دهه نود این نوع آذرخش را در حین وقوع مشاهده کردند. ولی خلبانان از دهه‌های قبل این آذرخش را بالای ابرها مشاهده می‌کردند. آن‌ها جرئت نداشتند که این پدیده را گزارش کنند تا اینکه دانشمندان وجود آن‌ها را تایید کردند. خلبان‌ها به خاطر اینکه کسی به وضعیت سلامتی روانی آن‌ها شک نکند و آن‌ها را متوهم نپندارد، معمولا مشاهدات خود را گزارش نمی‌کردند.

در زمان وقوع این آذرخش اگر پلک بزنید، فرصت دیدن آن را از دست می‌دهید چون این آذرخش در کمتر از ۱۰ میلی ثانیه ناپدید می‌شود.

این نوع آذرخش زیاد با آذرخش اشبح تفاوتی ندارد. این آذرخش بسیار سریع و بسیار پرنور است. مثل آذرخش اشباح این نوع از رعد و برق را نیز می‌توانید بالای ابرها ببینید. ولی برخلاف توپ‌های رقصان، این آذرخش به شکل حلقه یا هاله نور دیده می‌شوند و کوچک نیستند. عرض آن‌ها تا ۳۰۰ کیلومتر هم می‌رسد.

هر دو نوع آذرخش یعنی آذرخش اسپرایت و آذرخش الف، نام‌هایی خلاقانه دارند. نه تنها اسم موجودات افسانه‌ای بلکه سرواژه‌های خلاقانه هستند. مثلا اسپرایت یا شبح سرواژه عبارت Stratospheric/Mesospheric Perturbations Resulting from Intense Thunderstorm Electrification به معنی اختلالات استراتوسفر / مزوسفر ناشی از برق‌رسانی شدید رعد و برق و الف سرواژه عبارت Emissions of Light and VLF perturbations from EMP events است.

این نوع آذرخش عجیب، نور قابل توجهی تولید نمی‌کند. در حالی که آذرخش‌های عادی از الکترون‌های کندی تشکیل می‌شوند که حامل جریان الکتریکی در ابرها یا به سمت زمین هستند، آذرخش تاریک از الکترون‌هایی با سطح انرژی بالا تشکیل می‌شود که به ذرات هوا برخورد می کند و اشعه‌های خطرناک گاما را تولید می‌کند.

به گفته ناسا برق های پرتو گامای زمینی یا TGFs جزو پرانرژی‌ترین صاعقه‌هایی است که ممکن است در زمین ایجاد شود. این رعد و برق به قدری قدرتمند است که می‌تواند سنسورهای ماهواره‌ای را از فاصله صدها کیلومتری از کار بیاندازد.

وقتی خلبان‌ها هواپیماها را از میان توفان هدایت می‌کنند، آذرخش تاریک در مرکز ابرها ایجاد می‌شود و اشعه‌های گاما به مسافران برخورد می‌کند. گاهی دوز این اشعه با اشعه ناشی از سی تی اسکن کامل بدن برابری می‌کند.

این نوع آذرخش به ندرت اتفاق می‌افتد و به عقیده عموم دانشمندان، ریسک اشعه‌ای که بدن با آن مواجه می‌شود، بسیار اندک است. به همین دلیل این نوع رعد و برق باعث نمی‌شود که از پرواز کردن اجتناب کنید.

همان طور که قبلا هم گفتیم آذرخش‌ها هنوز هم برای دانشمندان مثل یک راز هستند. این آذرخش بر اثر گردش ذرات یخ دور ابرها ایجاد می‌شود. در نتیجه این ذرات الکترون جذب می‌کنند یا از دست می‌دهند که باعث می‌شود بار مثبت یا منفی پیدا کنند.

آذرخش‌هایی که غالبا می‌بینید از نوع آذرخش‌های منفی هستند. آذرخش‌های مثبت حدود ۵ تا ۱۰ درصد از آذرخش‌هایی هستند که شما می‌بینید.