با برترین موجودات ساکن قاره کهن آشنا شوید

جانورانی در آسیا زندگی می‌کنند که بومی این قاره بوده و بسیار کم در دیگر نقاط جهان دیده شده‌اند. حیات وحش قاره‌ی کهن، در نوع خود مثال زدنی است. جمعیت برخی از جانداران ساکن آسیا روزبه‌روز با افزایش مواجه می‌شود و نسل گروهی دیگر نیز با خطر انقراض روبه‌رو است. اجازه دهید در ادامه با این موجودات آشنا شویم.

تاپیر مالایی یک نوع پستاندار از خانواده‌ی تاپیر است که بومی جنوب تایلند، جنوب میانمار، شبه‌جزیره‌ی مالی و بخش‌های مرکزی و جنوبی سوماترا در اندونزی است. این جانور شبیه به خوک و مورچه‌خوار است که پوزه‌ای متفاوت از آن‌ها دارد؛ لب بالایی پوزه‌ی تاپیر مالایی پیچ‌خورده و روی لپ پایینی‌اش آویزان است.

کرگدن هندی، برخلاف دیگر گونه‌های کرگدن، دارای یک شاخ روی سرش است. این جانور گیاه‌خوار، رنگی متمایل به خاکستری و قهوه‌ای دارد و دارای لایه‌هایی روی گردن، شانه‌ها و دمش است. این لایه‌هایی که روی بدن کرگدن هندی وجود دارد، موجب می‌شود فکر کنیم این جانور، لباس زرهی بر تن کرده است. طول بدن گونه‌ی نر این جاندار ۳٫۶۸ تا ۳٫۸۰ متر و طول بدن گونه‌ی ماده‌ی آن نیز ۳٫۱ تا ۳٫۴ متر است. طول قد شانه‌ی گونه‌ی نر کرگدن هندی ۱٫۷ تا ۱٫۸۶ متر و طول قد شانه‌ی گونه‌ی ماده‌ی آن ۱٫۴۸ تا ۱٫۷۳ متر است. وزن یک کرگدن نر بالغ ۲۲۰۰ کیلوگرم و وزن گونه‌ی ماده‌ی این جانور در حدود ۱۶۰۰ کیلوگرم است. این جانور اکنون در هند و نپال زندگی می‌کند، اما در گذشته در کشورهایی مانند بوتان، پاکستان و بنگلادش نیز یافت می‌شد. کشورهای یاد شده همگی دارای علفزار، مراتع، مرداب و جنگل هستند که بهترین مکان‌ها برای زندگی کرگدن هندی محسوب می‌شوند. «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت»، نسل کرگدن هندی را «در معرض خطر» طبقه‌بندی کرده است. کرگدن هندی با خطراتی مانند شکار، درگیری با انسان و از بین رفتن زیستگاه در پی توسعه‌ی کشاورزی مواجه است. این جانوران به‌جز زمان جفت‌گیری تنها زندگی می‌کنند و معمولا هر یک، دارای قلمروی خاص خود هستند. کرگدن هندی، مرز قلمرو خود را با مدفوعش مشخص می‌کند. این جانور برای برقراری ارتباط، گاهی از بینی خود هوا خارج کرده و گاهی نیز غرش می‌کند. طول عمر کرگدن هندی در حدود ۴۰ سال است.

چشم‌گرد تنبل یا اسلولوریس، جانوری است که همه‌چیز می‌خورد. این جاندار در جنوب آسیا، غرب اندونزی، بخش‌هایی از هند، میانمار، تایلند، ویتنام، لائوس و کامبوج یافت می‌شود. این کشورها دارای جنگل‌هایی همیشه سبز و باغ‌هایی در حوالی مناطق شهری هستند که زیستگاهی ایدئال برای چشم‌گرد تنبل محسوب می‌شوند. چشم‌گرد تنبل در میان شکاف و لابلای شاخه‌های درختان زندگی می‌کند. سر و چشم‌های این جانور گرد و شبیه به چشمان جغد بوده و گوش هایش نیز پوشیده از خز است. بیشتر خز بدن چشم‌گرد تنبل، قهوه‌ای و قسمت‌های پایین و شکمش نیز دارای رنگ روشن است. دست و پاهای جلویی و عقبی این جانور تقریبا به یک اندازه هستند. وزن یک چشم‌گرد تنبل بالغ ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم است. این موجودِ همه‌چیزخوار، از میوه، حشرات و تخم پرندگان تغذیه می‌کند. چشم‌گرد تنبل به‌جز زمان جفت‌گیری تنها زندگی می‌کند و معمولا موجودی شبگرد است. با این حال، چند گروه خانوادگی از این جاندار نیز مشاهده شده‌اند. این موجودات با استفاده از ادرار، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؛ به‌طوری که پس از ادرار روی کف دستان خود، آن را روی شاخه‌ی درختان می‌مالند. چشم‌گرد تنبل در ۱۸ ماهگی به بلوغ جنسی رسیده و می‌تواند در محیط قفس، تا ۲۰ سال عمر کند. نسل این جاندار شدیدا در معرض خطر انقراض قرار دارد. از جمله خطراتی که این موجود را تهدید می‌کند، می‌توان به از بین رفتن زیستگاه در پی جنگل‌زدایی، خریدوفروش غیرقانونی و ساخت داروهای سنتی از آن اشاره کرد.

فیل آسیایی بزرگترین پستاندار قاره‌ی آسیا محسوب می‌شود اما از همتای آفریقایی خود کوچک‌تر است. فیل هندی، فیل سوماترایی و فیل سریلانکایی سه گونه از زیرمجموعه‌های فیل آسیایی هستند. طبق گفته‌ی «صندوق جهانی طبیعت»، وزن هر فیل آسیایی در حدود ۵ تن، طولش ۶٫۴ متر و ارتفاع شانه‌هایش ۳ متر است. رنگ پوست این جانور خاکستری تیره متمایل به قهوه‌ای و دارای خال‌هایی صورتی روی پیشانی، گوش‌ها، سینه و پایین خرطومش است. فیل آسیایی دارای یک زبانه در لب بالایی خرطومش است، در حالی که فیل آفریقایی یک زبانه‌ی دیگر نیز در لب پایینی خرطومش دارد. جمعیت فیل‌های آسیایی در نواحی شرقی هیمالیا و رودخانه‌ی مکونگ در کشورهایی مانند هند، سریلانکا، بوتان، نپال، میانمار، کامبوج، لائوس، تایلند و ویتنام گسترده شده است. این مناطق دارای جنگل‌های مرطوب و حاره‌ای هستند که مکانی ایدئال برای ادامه‌ی حیات فیل آسیایی محسوب می‌شود. گونه‌ی ماده‌ی فیل آسیایی بسیار اجتماعی‌تر از گونه‌ی نر آن بوده و هدایت گله‌ی فیل‌ها نیز معمولا به دست ماده‌های بزرگ‌تر انجام می‌شود. فیل‌های آسیایی نر اغلب تنها زندگی می‌کنند اما گاهی نیز به‌صورت گروهی با دیگر فیل‌های نر به ادامه‌ی حیات می‌پردازند. علف، غذای اصلی فیل آسیایی است اما این موجودات گاهی از پوست، ریشه و برگ درختان نیز تغذیه می‌کنند. این موجودات به‌طور متوسط روزانه تا ۱۵۰ کیلوگرم آب و غذا می‌خورند. گونه‌ی ماده‌ی فیل آسیایی بین ۹ تا ۱۲ سالگی و گونه‌ی نر آن نیز بین ۱۰ تا ۱۷ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسد. متوسط طول عمر این فیل‌ها نیز در حدود ۶۰ سال است. جنگل‌زدایی‌هایی که برای توسعه‌ی انسانی انجام می‌شود، موجب تخریب زیستگاه این جانوران شده و نسل آنان را در معرض خطر انقراض قرار داده است. در حال حاضر، حدودا ۴۰٫۰۰۰ تا ۵۰٫۰۰۰ فیل آسیایی روی زمین باقی مانده است.

پاندای غول‌پیکر موجودی همه‌چیز‌خوار و بومی بخش‌های مرکزی و جنوبی چین است. این جانور از خانواده‌ی خرس‌ها محسوب می‌شود. این موجود در جنگل‌های معتدل که دارای شاخ و برگ‌های فراوان است، زندگی می‌کند. پوست پاندای غول‌پیکر دارای پشمی ضخیم و سیاه و سفید است. وزن این موجود به هنگام بلوغ کامل تا ۱۵۰ کیلوگرم نیز می‌رسد. طول این جانور از دماغ تا دم ۱۵ سانتی‌متری‌اش، ۱٫۵ متر است. قد پاندای غول‌پیکر تا شانه‌هایش ۹۰ سانتی‌متر است. برگ درخت بامبو و ریشه‌ی درختان غذای اصلی پاندای غول‌پیکر است اما این جاندار گاهی از گوشت پرندگان و جوندگان نیز تغذیه می‌کند. این جانور روزانه تا ۱۳ کیلوگرم برگ درخت بامبو می‌خورد. پاندای غول‌پیکر معمولا تنها زندگی کرده و از شلوغی پرهیز می‌کند، مگر اینکه جان توله‌هایش در خطر باشد. این موجود با ادرار، چنگ انداختن درختان و صیغل دادن اشیاء، اقدام به مشخص کردن قلمروی خود می‌کند. پاندای غول‌پیکر می‌تواند تا ۱۲ ساعت در روز را صرف غذا خوردن کند. زیستگاه این جانور به‌دلیل تخریب جنگل‌ها طی سالیان اخیر، از بین رفته که نسل آن را در معرض خطر قرار داده است. در حال حاضر، حدودا ۱۸۶۴ پاندای غول‌پیکر در حیات وحش باقی مانده است. این جانور در ۵٫۵ تا ۶٫۵ سالگی به بلوغ جنسی رسیده و در محیط قفس و باغ وحش می‌تواند تا ۳۰ سال زنده بماند.

کبرای هندی، ماری سمی است که در مناطق گرمسیری خاورمیانه، هند، چین، بنگلادش و اندونزی زندگی می‌کند. طول این خزنده در بلوغ کامل، تا ۱٫۸ تا ۲٫۲۲ متر نیز می‌رسد. رنگ بدن کبرای هندی سفید، قهوه‌ای و سیاه است و برخی دیگر از گونه‌های این مار نیز دارای اشکالی حلقه‌ای مانند در پشت گردنشان هستند. مار کبری در هر جا که بتواند زندگی می‌کند، حتی در نزدیکی خانه‌ی انسان. در هند، سالانه ۱۰ هزار نفر بر اثر نیش کبرای هندی کشته می‌شوند که اکثرا در شالیزارهای برنج قربانی این حادثه می‌شوند. کبرای هندی در چنین محیط‌هایی از موش، مارمولک، پرندگان، قورباغه و دیگر مارها تغذیه می‌کند. این موجود در اوایل شب و صبح بیدار بوده و اقدام به شکار می‌کند. کبرای هندی به هنگام احساس خطر، صدایی شبیه به «هیس» از خود تولید کرده و پوسته‌ی دور گردنش را پهن می‌کند تا خطرناک به نظر برسد، سپس موجود خاطی را نیش زده یا سم خود را به‌سمت آن پرتاب می‌کند. گونه‌ی ماده‌ی کبرای هندی پس از جفت‌گیری، تخم‌های خود را در لابلای درختان یا زیر زمین نگهداری می‌کند تا پس از حدودا ۵۰ روز، نوزادانش متولد شوند. این جانور، تنها زمانی که به شکار می‌رود، تخم‌های خود را رها می‌کند. کبرای هندی در محیط قفس و باغ وحش، می‌تواند تا ۳۰ سال عمر کند. گونه‌ی این جانور در معرض خطر انقراض قرار ندارد.

مرغ بهشتی کوچک در کشورهای آسیا-اقیانوسیه مانند پاپوآ گینه نو، شرق استرالیا و جنوب شرقی آسیا یافت می‌شود. در این مناطق، جنگل‌های حاره‌ای، پست و مردابی سکونتگاه مرغ بهشتی کوچک هستند. این پرنده، تنها یک گونه از ۴۵ گونه‌ی مختلف مرغ بهشتی است. طول مرغ بهشتی کوچک، بدون احتساب دمش ۳۲ سانتی‌متر است. وزن گونه‌ی نر مرغ بهشتی کوچک بین ۱۸۳ تا ۳۰۰ گرم و وزن گونه‌ی ماده‌ی آن بین ۱۴۱ تا ۲۱۰ گرم است. بال و پر این پرنده به رنگ‌های سیاه، سفید، خاکستری، سبز، قهوه‌ای، آبی، زرد و قرمز است. سر و قسمت‌های پشتی یک مرغ بهشتی بالغ زرد و سیاه، گلویش سبز براق، بدن و بال‌هایش قهوه‌ای، پرهایش زرد و دمش قهوه‌ای رنگ است. سر گونه‌ی ماده‌ی این پرنده به رنگ قهوه‌ای تیره، پشت گردنش زرد، قسمت‌های میانی و بالایی‌اش قهوه‌ای و قسمتهای زیرینش سفید است. مرغ بهشتی کوچک نر، هم‌زمان با چند ماده جفت‌گیری می‌کند و قوی‌ترین پرنده‌ی نر معمولا بیشترین جفت‌گیری را در میان دیگر پرندگان دارد. این پرندگان همه‌چیزخوار، از میوه‌ها، بندپایان، حشرات و حلزون‌ها تغذیه می‌کنند. گونه‌ی ماده‌ی مرغ بهشتی کوچک در یک سالگی و گونه‌ی نر آن در ۴ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسد. این پرندگان در محیط باغ وحش می‌توانند تا ۳۰ سال عمر کنند.

ماکاک ژاپنی یا میمون برفی در جزایر هونشو، شیکوکو، کیوشو و یاکوشیمای ژاپن زندگی می‌کند. طول سر و بدن این جاندار بین ۴۷ تا ۶۰ سانتی‌متر و طول دمش بین ۷ تا ۱۲ سانتی‌متر است. وزن گونه‌ی نر ماکاک ژاپنی ۱۱ کیلوگرم و وزن گونه‌ی ماده‌ی آن در حدود ۸ کیلوگرم است. خز بدن این جانور بسیار ضخیم و به رنگ قهوه‌ای و خاکستری است. سر و کپل ماکاک ژاپنی قرمز رنگ است. این میمون ریش و سبیل نیز دارد. نوع غذای این جانور بستگی به فصول مختلف سال دارد. ماکاک ژاپنی که موجودی از همه‌چیزخوار است، از برگ درختان، میوه، دانه‌ها، حیوانات کوچک، حشرات، پوست درخت، شکوفه‌های گل‌ها، خرچنگ، تخم پرندگان و قارچ‌ها تغذیه می‌کند. این میمون در جنگل‌های پاییزی و گاهی نیز در جنگل‌های همیشه سبز زندگی می‌کند. گونه‌ی نر ماکاک ژاپنی، موجودی اجتماعی است که در دسته‌های ۴۱ تایی و گاهی در گروه‌های ۷۰۰ تایی به حیات خود ادامه می‌دهد اما گونه‌ی ماده‌ی این جاندار معمولا به بزرگ کردن فرزندان خود مشغول است. در گروه‌های یاد شده، دسترسی به غذا دارای سلسله مراتب از بالارده‌ها تا پایین‌رده‌ها است. بلوغ جنسی ماکاک ژاپنی ماده در ۳٫۵ و بلوغ جنسی گونه‌ی نر آن در ۴٫۵ سالگی فرا می‌رسد. نسل این جانوران با خطر خاصی روبه‌رو نبوده و تعداد زیادی از آنان در حال زندگی کردن هستند. عمر این میمون‌ها در طبیعت ۶ سال ولی در شرایط باغ وحش در حدود ۳۰ سال است.

شتر دو کوهانه‌ی وحشی که دو کوهان در پشتش دارد، در صحراهای جنوب مغولستان، شمال غرب چین و قزاقستان زندگی می‌کند. شتر دو کوهانه در کوهستان‌های صخره‌ای، بیابان‌های خشک و مسطح، دشت‌های سنگلاخی و تپه‌های شنیِ کشورهای یاد شده یافت می‌شود. وزن این شترها ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم، طولشان ۳ متر و قد آن‌ها بین ۱٫۸ تا ۲٫۳ متر است. رنگ پوست این شترها قهوه‌ای مایل به خاکستری است. پشم تن این جانوران در طول زمستان بسیار ضخیم شده و با فرا رسیدن بهار، سریعا ریزش پیدا می‌کند. غذای اصلی شتر دو کوهانه علف و بوته‌ی درختان است اما گاهی از خار، گیاهان خشک و نمکین نیز تغذیه می‌کند. این شتر در یک وعده، می‌تواند تا ۵۷ لیتر آب بنوشد. این جانور همچنین، بدون هیچ مشکلی، هرگونه آب شور را نیز می‌نوشد. شترهای دو کوهانه، موجوداتی اجتماعی هستند که در گروه‌های ۵ تا ۳۰ تایی زندگی کرده و توسط یک شتر نر قدرتمند رهبری می‌شوند. این جانداران در ۳ تا ۵ سالگی به بلوغ جنسی رسیده و تا ۵۰ سال نیز عمر می‌کنند. نسل شتر دو کوهانه، شدیدا در معرض انقراض قرا دارد. عمده خطراتی که جان این موجودات را تهدید می‌کند، شکار برای مصرف گوشتشان، تخریب سکونتگاه در پی استخراج مواد معدنی سمی و از بین رفتن منابع آبی به‌دلیل خشکسالی است.

هند جایی است که جمعیت زیادی از ببرهای بنگال در آن زندگی می‌کنند اما تعداد دیگری نیز در بنگلادش، نپال، بوتان، چین و میانمار یافت می‌شوند. در کشورهای یاد شده، جنگل‌های خشک و مرطوب با مراتعی معتدل وجود دارد که مکانی ایدئال برای زندگی ببر بنگال محسوب می‌شود. وزن یک ببر بنگال نر در حدود ۲۲۵ کیلوگرم و وزن گونه‌ی ماده‌ی آن ۱۴۰ کیلوگرم است. پوست این حیوان نارنجی و دارای خطوط سیاه رنگ است. البته یک نوع ببر بنگال سفید هم وجود دارد که دارای خطوط سیاه یا قهوه‌ای روی بدنش است. علاوه بر این دو، گونه‌ی سومی هم از این جانور با عنوان ببر بنگال طلایی وجود دارد که دارای رنگ سفید و زرد و خطوط کهربایی است. گوزن، بز کوهی، گراز، بوفالو، میمون، پرندگان و دیگر چارپایان غذای ببر بنگال را تشکیل می‌دهند. این حیوان شبگرد بوده و می‌تواند از درختان بالا رفته و در آب نیز شنا کند. ببر بنگال معمولا تنها زندگی می‌کند اما گاهی نیز در گروه‌های ۳ و ۴ تایی نیز مشاهده شده‌اند. این جانور به هنگام شادی یا احساس درد، صدای خرخر از خود تولید می‌کند. نسل این جاندار نیز به‌دلیل از بین رفتن سکونتگاهش در پی توسعه‌ی انسانی، در معرض خطر است؛ در حال حاضر تنها ۲۵۰۰ قلاده ببر بنگال در جهان باقی مانده است. این ببر در سن ۳ یا ۴ سالگی به بلوغ جنسی می‌رسد. ببر بنگال در حیات وحش بین ۱۰ تا ۱۵ سال عمر می‌کند اما در محیط باغ وحش می‌تواند تا ۲۰ سال نیز زنده بماند.