نکاتی جالب درباره طراحی کشتی های کروز که نمی‌دانید

با توجه به افزایش مسافران، تقاضا برای کشتی‌های بزرگ‌تر و پیشرفته‌تر بالا رفته است. در همین راستا مصاحبه‌ای با معمار این کشتی‌های بزرگ، تام رایت (Tom Wright)، انجام شده است. این معمار به مدت ۱۵ سال مشغول معماری این کشتی‌های غول‌آسا بوده است. از کارهای او می‌توان یکی از بزرگترین و مجلل‌ترین کشتی‌های جهان به نام آبادی اقیانوس (Oasis of the Seas) و یکی از پیشرفته‌ترین کشتی‌های جهان به نام کونتوم دریا (Quantum of the Seas) و در نهایت کشتی ستاره مشهور (Celebrity Edge) را نام برد که اخیرا طراحی شده و طراحی داخلی آن را معمار انگلیسی کلی هوپن (Kelly Hoppen) بر عهده داشته است. در ادامه تعدادی از نکته‌هایی که از دید این معماران نکات اساسی در طراحی کشتی‌های کروز است، بررسی خواهد شد.

مدیر معماران WKK می‌گوید:

طراحی این کشتی‌های کروز به صورت شبکه‌ای در هم تنیده بوده که کار را بسیار دشوار می‌کند. تیر‌ها به هم بافته شده‌اند و هر چهار تیر با مفصلی فولادی به هم متصل هستند.

او ادامه می‌دهد:

کشتی‌های کروز مانند تیوب‌های عظیم شناور روی آب هستند. برخلاف ساختمان‌هایی که روی زمین ساخته می‌شوند، دیوارها هم جزیی از اسکلت این سازه هستند. ایجاد سوراخی در قسمتی از این سازه در حین ساخت، می‌تواند کل سازه را تضعیف کند. به همین علت ساخت این سازه‌ها با چالش‌های متعددی همراه است.

در اکثر مواقع، معماران بین ۲۰ تا ۳۰ مشاور دارند که در امر طراحی به یکدیگر کمک می‌کنند. به همین علت، لازم است که برای طراحی کشتی خودخواهی و غرایض شخصی را کنار گذاشته و روحیه‌ی تیمی را جایگزین آن کنند. یک کشتی هیچگاه نشان‌دهنده‌ی هنر یک معمار نبوده و تجلی کار تیمی یک گروه معماری است.

بازار آمریکا برای طراحی کشتی‌های کروز محافظ کارتر است. کشتی‌هایی که در آمریکا ساخته می‌شوند، اکثرا ظاهری کلاسیک دارند؛ ولی کشتی‌های اروپایی شیک‌تر و مدرن‌تر هستند. البته باید این نکته را هم ذکر کرد که این طراحی سریع‌تر قدیمی شده و از مد می‌افتند.

تمام اجزای کشتی‌ها ابتدا روی خشکی ساخته شده و سپس به آب منتقل می‌شوند. این مسئله پیچیده نبوده و همان‌طور که می‌شود حدس زد، کشتی‌ها از پایین به بالا و قطعه قطعه ساخته می‌شوند. علت این امر در جوشکاری نهفته است، از آنجایی که جوشکاری به سمت پایین راحت‌تر بوده و زمانی که پشت جوشکار به زمین است هم سخت‌تر بوده و هم جوش دارای استحکام کمتر می‌شود، قطعات روی زمین و از پایین به بالا ساخته می‌شوند.

آقای رایت می‌گوید:

هر کدام از قطعات ساخته شده، روی اسکله‌ی خشک تهیه شده و روی کشتی نصب می‌شوند. بعد از اینکه شکل کلی کشتی مشخص شد، دریچه‌ها باز می‌شوند تا آب اطراف کشتی را گرفته و کشتی شناور شود. بعد از این مرحله کشتی از بندر خشک کشیده شده و به بندر واقعی منتقل می‌شود.

یکی از معمارانی که در طراحی برج العرب دبی هم نقش داشته می‌گوید:

اجزای داخلی کشتی شامل اتاق‌ها، به طور کامل در خشکی ساخته شده و در نهایت به کشتی متصل می‌شوند، به همین علت است که این کشتی‌ها معروف به شناور هستند.

جالب است بدانید که کشتی‌ها از ساختمان‌های هم اندازه‌ی خود بسیار سریع‌تر ساخته می‌شوند. این مدت بسته به اندازه‌ی کشتی حدود شش ماه طول می‌کشد.

در طراحی این کشتی‌های کروز، محدودیت‌هایی مانند عدم امکان استفاده از چوب وجود دارد.

آقای رایت می‌گوید:

در طراحی این کشتی‌ها، استفاده از هرگونه مصالح قابل اشتعال ممنوع است. استفاده از حتی یک مقدار بسیار کم چوب هم به علت قابلیت اشتعال بالای آن ممنوع است. به همین علت است که بسیاری از مبلمان این کشتی‌ها از جنس فلز و سرامیک هستد. این کشتی‌ها در جهت طولی، از پنج قسمت تشکیل شده‌اند که هر کدام از این قسمت‌ها باید با در‌های ضد آتش از هم جدا شوند.

هر مصالحی که در ساخت این کشتی‌ها استفاده می‌شود، وزن داشته و سبب سنگین شدن کشتی می‌شود. برای متعادل نگه داشتن کشتی لازم است که هر چه به طبقات بالاتر نزدیک می‌شویم، از مصالح سبک‌تری استفاده کنیم تا در حد امکان، در مواقع خطر از واژگون شدن کشتی جلوگیری شود.

شاید با توجه به وزن زیاد آب، زیاد ایده‌آل نباشد که استخر در بالا قرار بگیرد؛ ولی به علت دسترسی هر چه بیشتر به نور خورشید و استفاده از منظره‌ی زیبای اقیانوس، استخر در بالاترین طبقه قرار می‌گیرد.

به اندازه‌ی کشتی‌هایی که باید از کانال پاناما (کانالی که اقیانوس آرام را به اطلس وصل می‌کند) برای عبور استفاده کنند، پاناماکس (Panamax) گفته می‌شود و این اندازه‌گیری از زمان باز شدن کانال در سال ۱۹۱۴ میلادی وجود داشته است. از زمانی که مجموعه‌ی سوم کانال پاناما در سال ۲۰۱۶ باز شد، کشتی‌های بزرگتری می‌توانند از آن عبور کنند. در نتیجه پاناماکس جدید به اندازه‌ی یک کشتی به طول ۳۶۶ متر و عرض ۴۹ متر است.

ارتفاع کشتی هم به علت پل‌هایی که کشتی‌ها مجبور به عبور از زیر آن‌ها هستند، محدود شده است. آقای رایت می‌گوید:

یکی از محدودترین مناطق، است که به علت ارتفاع کم پل‌های آن اکثر کشتی‌های کروز با مشکل مواجه می‌شوند.

آقای رایت توضیح می‌دهد:

این کشتی‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شب و روز مانند شبح هستند. اکثر کشتی‌های کروز از دور، روی افق، مانند شبحی سیاه دیده می‌شوند و البته هر طراحی دوست دارد که کشتی او از دیگر شبح‌ها متمایز باشد. خطوط کشتیرانی به اینکه هنگام طلوع خورشید، کشتی آنها به چه صورتی دیده می‌شود، اهمیت زیادی می‌دهند.

او ادامه می‌دهد:

برای مثال در مورد کشتی ستاره‌ی مشهور، شاخی در عقب آن در نظر گرفته شده تا سیمایی متفاوت به آن دهد. اکثر کشتی‌ها مشابهی به هم دارند به همین علت شرکت‌های کشتی‌سازی به دنبال طراحانی هستند که ایده‌های خلاقانه برای متفاوت کردن کشتی داشته باشند. یکی از کشتی‌هایی که چهره‌ای بسیار متفاوت و متمایز از بقیه کشتی‌ها دارد، کشتی کوانتوم دریا است.

اتاق خدمه اکثرا در جایی در نظر گرفته می‌شود که به علت اسکلت کشتی امکان تعبیه‌ی پنجره در آن وجود ندارد. آقای رایت توضیح می‌دهد:

در کشتی‌های بزرگ و بیش از ۲۰۰۰ خدمه هستند و در نظر گرفتن محلی برای اسکان آن‌ها یکی از سخت‌ترین مسائل طراحی است. به همین علت است که می‌گویند شهری در آن پایین وجود دارد که همه‌ی احتیاجات آن‌ها برآورده شده و سالن و حتی محلی برای اجماع دارند.

این شهر بسیار متراکم بوده و شاید بسیاری از این خدمه را اصلا در طبقات بالا نبینید. کنترل و مدیریت چنین جمعیتی یکی از دشواری‌های خطوط کشتیرانی است.

با وجود اینکه محل سکونت کاپیتان کمی بزرگ‌تر بوده و شامل محل کوچکی برای جلسه است، ولی از اتاق سایر خدمه متفاوت نیست. این اتاق همیشه کمترین فاصله را با اتاق کنترل دارد تا کاپیتان بتواند در صورت لزوم در سریع‌ترین حالت خود را به اتاق کنترل برساند.

آقای رایت توضیح می‌دهد:

حدود ۸۰ درصد کشتی در دسترس مسافران بوده و ۲۰ دصد آن از دسترس مسافران خارج است که این ۲۰ درصد شامل طبقات پایین، مربوط به موتور، ترمز و سایر تجهیزات است.

یکی از مشکلات طراحی در این کشتی‌ها جا دادن کافه‌ها و رستوران‌ها و استفاده‌ی بهینه از فضای کشتی است. خطوط کشتیرانی اکثرا در این امر در هر کشتی رویه‌ای متفاوت را پیش می‌گیرند. برای مثال در کشتی آبادی اقیانوس، فضای بزرگی در مرکز آن تعبیه شده، در صورتی که در کشتی بعدی ساخته شده توسط همان شرکت، یعنی کشتی کوانتوم دریاها، فضای مرکزی بسیار کوچک‌تر است.

رایت می‌گوید:

من همیشه سعی می‌کنم به آینده فکر کنم و متفاوت‌ترین کشتی که مطابق با نیازهای آینده باشد را طراحی کنم. امکان طراحی‌های دیوانه‌کننده و انقلابی در کشتی‌های کروز وجود ندارد. تقاضا برای کشتی‌های کروز در حال حاضر نسبت به تعداد کشتی‌های موجود در جهان بسیار زیاد است. برای همین است که شرکت‌های کشتیرانی به کمک طراحی‌های متفاوت، سعی در جلب مشتری دارند.