گزارش اختصاصی کجارو از جشنواره فرهنگ ملل و اقوام
جشنواره اقوام و ملل با هدف آشنایی مردم با فرهنگ‌های کشورهای دیگر و شاخص‌های فرهنگی اقوام ایرانی در حال برگزاری است.
جشنواره اقوام و ملل با هدف آشنایی علاقه‌مندان با فرهنگ‌های مختلف، غذاهای بومی و نیز معرفی صنایع دستی ملل و اقوام ایرانی، در دانشگاه تهران در حال برگزاری است.
از ورودی خیابان ۱۶ آذر که وارد دانشگاه تهران شوید و مسیر سمت چپتان را ادامه دهید، در اولین تقاطع، غرفه‌های جشنواره اقوام و ملل خودنمایی می‌کنند؛ در ابتدای مسیر، ۲۲ غرفه اقوام ایرانی و کمی آن‌سوتر ۱۱ غرفه ملل خارجی قرار گرفته‌اند.
در سایه درختان سرسبز دانشگاه تهران، غرفه‌های صنایع دستی ایرانی پشت هم به صف شده‌اند؛ از دست‌دوزهای نمدی گرفته تا قلم‌زنی و سوزن‌دوزی می‌توان در این غرفه‌ها نظاره‌گر گوشه‌هایی از فرهنگ و هنر سنتی مردم ایران‌زمین بود. کمی آن‌سوتر هم غرفه نمایندگان کشورهای دیگر قرار گرفته است که هریک در نوع خود جالب و تماشایی هستند.
گشت‌وگذار در میان غرفه‌ها
در میان غرفه‌های ملل می‌توان تصاویر جالبی از نوع پوشش، هنرهای سنتی و البته چهره‌های مختلف غرفه‌دارانی را دید که از سرزمین‌های مختلف به کشورمان آمده‌اند.
از پوشاک سنتی که بر تن خانم متصدی غرفه قرقیزستان است گرفته تا کلاه و لباس یکدست متصدی غرفه افغانستان، همه گوشه‌هایی از آداب و رسوم و فرهنگی غنی کشورهای جهان را پیش چشم بازدیدکنندگان به نمایش می‌گذارند. جشنواره در واقع راوی فرهنگ‌هایی است که در عین تفاوت، خالی از نزدیکی و شباهت به یکدیگر نیستند.
در نگاه اول، غرفه نیجریه جلب توجه می‌کند. یک کلاه سنتی، یک جفت دمپایی سنتی، یک بادبزن، اسکناس‌های نیجریه و تصاویر این کشور تمامی آن چیزی است که در غرفه ارائه شده است؛ اما همین چند شیء در کنار توضیحات متصدی غرفه، گویی دری از کشور نیجریه را به رویم باز می‌کند.
«شیهو محمد کنیا»، متصدی غرفه نیجریه، دانشجوی علوم سیاسی در دانشگاه تهران است. او هدفش از حضور و برگزاری غرفه در جشنواره اقوام و ملل را با لهجه شیرین خود این‌طور توضیح می‌دهد:
هدفم این بوده که آداب و رسوم کشورم، نحوه لباس پوشیدن و فرهنگ کشورم را نشان دهم.
می‌گوید شاید بیش از ۳۰۰ دانشجو از نیجریه به ایران آمده‌اند و تاجران نیجریه‌ای علاقه وافری به ایران دارند و بیشتر آن‌ها همواره مترصد خرید فرش ایرانی هستند.
نظرش را در خصوص جاذبه‌های گردشگری ایران می‌پرسم، بدون کوچک‌ترین لکنت و با اطمینان می‌گوید:
میراث تاریخی ایران خیلی عمیق است. سی‌وسه‌پل در اصفهان و تخت جمشید در شیراز گواه تاریخ بسیارعمیق کشور شما است. فکر می‌کنم اگر گردشگری بخواهد همه جاذبه‌های تاریخی ایران را ببیند، بیش از سه ماه زمان ببرد.
نظرش را در خصوص احتمال و امکان برقراری روابط گردشگری بین ایران و نیجریه می‌پرسم. با لحنی مطمئن می‌گوید:
بله؛ یک روز این اتفاق می‌افتد. در نیجریه رئیس‌جمهوری جدید به‌زودی معرفی می‌شود و فکر می‌کنم با توجه به علاقه او به برقراری ارتباط با همه کشورها، روابط گردشگری با ایران نیز بهبود یابد.
چند غرفه آن‌طرف‌تر وارد غرفه افغانستان می‌شوم. در کنار ورودی غرفه، آویزهایی خودنمایی می‌کنند که نشانی از هنر سنتی کشور همسایه ایران دارند و داخل غرفه با لباس‌های زنانه و مردانه سنتی افغانستان و تابلوهای هنری این کشور آذین شده است. چند کتابی نیز در خصوص کشور افغانستان به نمایش گذاشته شده است.
متصدیان غرفه سعی کرده‌اند با پوشیدن لباس‌های سنتی افغانستان برشی از فرهنگ کشورشان را ارائه دهند.
«سید حسن برهانی» دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ در دانشگاه تهران است. او در خصوص هدفش از حضور در جشنواره به خبرنگار کجارو می‌گوید:
هدف ما صرفا نمایش آثار فرهنگی، صنایع دستی و طبیعت زیبای افغانستان است. دوست داریم به مردم ایران و دیگر ملل نشان دهیم که یک چنین فرهنگی را داریم.
او می‌گوید:
متاسفانه به‌رغم تاریخ، دین و فرهنگ مشترک بین ایران و افغانستان، وضعیت افغانستان به‌گونه‌ای نیست که دوستان ایرانی و تاجیکی بتوانند به‌عنوان گردشگر در افغانستان حاضر شوند و از آثار تاریخی، طبیعی و زیارتگاه‌های افغانستان دیدن کنند.
وارد غرفه کشور عراق می‌شوم. غرفه این کشور با مجسمه‌های شبیه‌سازی شده از سلسه‌های تاریخی نظیر آشور، سومر و بابل مزین شده است. دله (قهوه جوش عربی)، ماکت شهر تاریخی بابل و تصاویری از فرهنگ و جاذبه‌های گردشگری عراق از دیگر اشیای به نمایش در آمده در این غرفه هستند.
«محمد تقی الشطری»، متصدی غرفه عراق در جشنواره ملل و اقوام دانشگاه تهران، به خبرنگار کجارو می‌گوید:
هدف ما از حضور در جشنواره معرفی فرهنگ کشور عراق و خصوصا فرهنگ باستانی آن است. همچنین یک سری از غذاهای سنتی عراق نیز در غرفه معرفی می‌شود تا بازدیدکنندگان شناخت صحیحی از فرهنگ و تاریخ عراق داشته باشند.
از اینکه برخی رسانه‌ها تصاویری مغایر با حقیقت از عراق نشان می‌دهد ناراحت است و شاید به همین منظور تصاویری از عراق مدرن هم در غرفه نصب کرده تا روایت‌گر تصویری نزدیک به واقعیت از کشورش باشد.
در غرفه‌های مختص به اقوام ایرانی نیز صنایع دستی کشورمان عرضه می‌شود و ساخت کیف و کراوات با پارچه‌های چوقا (لباس مردان بختیاری) نشانی از خلاقیت هنرمندان حاضر در تلفیق هنرهای سنتی با مفاهیم و پوشش‌های مدرن است.
رسالت برگزاری جشنواره
هر جشنواره یا نمایشگاهی اهداف و رسالت‌های خاص خودش را دنبال می‌کند و طبیعتا جشنواره اقوام و ملل دانشگاه تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
حنانه بختیاری‌فر، مدیر روابط عمومی جشنواره اقوام و ملل دانشگاه تهران، در خصوص اهداف جشنواره به خبرنگار کجارو گفت:
رسالت جشنواره در مرحله اول ترویج فرهنگ اقوام مختلف ایران و در مرحله دوم ایجاد تعامل میان اقوام بین‌المللی و دانشجویان کشورهایی است که در دانشگاه تهران دانشجو دارند. در این مسیر، از حمایت معاونت بین‌الملل، معاونت فرهنگی و اجتماعی، وزارت میراث فرهنگی، یونسکو و سازمان اکو بهره گرفته‌ایم.
وی افزود:
هدف اصلی از برگزاری جشنواره تعامل و تبادل فرهنگی اقوام و ملل و دوستی بین آن‌ها بوده است. همچنین قصد داشتیم زمینه را برای آشنایی مردم با غذاها، صنایع دستی و بازی‌های محلی و بومی اقوام و ملل مختلف فراهم کنیم.
مدیر روابط عمومی جشنواره خاطر نشان کرد:
۲۲ قوم ایرانی از کرد، بلوچ، لر، ترکمن، مازنی، گیلک و خوزستانی در جشنواره حاضر هستند. همچنین از ملل مختلف از جمله از پاکستان، سوریه، مصر، افغانستان، نیجریه، چین، ژاپن، قرقیزستان، لبنان و مصر در نمایشگاه حاضر هستند و با برپایی غرفه به معرفی فرهنگ و صنایع دستی ملت‌های خود می‌پردازند.
نگاهی به جشنواره اقوام و ملل دانشگاه تهران، مشخص می‌کند که تمرکز اصلی بر معرفی و فروش صنایع دستی اقوام و ملل است. این در حالی است که توجه صرف به ارائه و فروش صنایع دستی در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها معمولا باعث می‌شود که از ارائه مشخصات فرهنگی و ویژگی‌های اقوام و شاخصه‌های فرهنگی آن‌ها غفلت شود.
بختیاری‌فر در پاسخ به این نقد گفت:
در این رابطه به تمام غرفه‌داران گفته‌ایم که حتما هدف و رسالت آن‌ها این باشد که هرکسی که برای بازدید از غرفه مراجعه می‌کند در مرحله نخست در خصوص صنایع دستی و جاذبه‌های کشور یا قوم خودشان توضیح دهند و در ابتدای امر بحث فروش را نداشته باشند. به این ترتیب، حتی اگر کسی قصد خرید داشته باشد نیز در مرحله بعد این کار را انجام می‌دهد.
گفتنی است جشنواره فرهنگ ملل و اقوام دانشگاه تهران از هفتم تا نهم خرداد ماه در محل پردیس مرکزی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند جهت شرکت در نمایشگاه ضمن همراه داشتن کارت شناسایی معتبر از ورودی خیابان ۱۶ آذر دانشگاه تهران وارد شده و به تماشای فرهنگ و هنرهای سنتی اقوام ایرانی و ملل سایر کشورها بنشینند.
دیدگاه