میانه در یک نگاه

شهرستان میانه که در غرب کشور ایران واقع شده است، از جمله شهرهای مهم در استان آذربایجان شرقی محسوب می‌‌شود.

جغرافیا

شهرستان میانه در جنوب شرقی استان آذربایجان شرقی قرار دارد و از شمال به سراب، از شمال غربی به بستان آباد، از غرب به هشترود، از جنوب به زنجان، از شرق به خلخال و از شمال شرقی به اردبیل محدود می‌شود. همچنین شهرستان چاراویماق که به‌تازگی از هشترود جدا شده در جنوب غربی میانه قرار گرفته است. این شهرستان به سه بخش کندوان، کاغذکنان و مرکزی تقسیم شده و دارای پنج شهر میانه، ترکمانچای، آچاچی، ترک و آقکند است. در گذشته شهر میانه تنها راه ارتباطی منطقه آذربایجان و کشور بوده و به‌عنوان دروازه آذربایجان شناخته می‌شده است. این شهر چهارمین شهر بزرگ استان پس از تبریز، مراغه و مرند و همچنین، پنجمین شهر پرجمعیت پس از تبریز، مراغه، مرند و اهر محسوب می‌شود.

اقلیم

متوسط دمای سالانه در شهرستان میانه بین ۳ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد بوده و از دو نوع آب و هوای متفاوت برخوردار است: آب و هوایی نیمه خشک و گرم در فصل بهار و تابستان و آب و هوایی سرد و کوهستانی در پاییز و زمستان. این شهرستان دارای بیش از ۴۰ نوع گیاه خودرو مانند مرضه کوهی، ترشک، ریواس، نعنا کوهی،خاکشیر و غیره است.

تاریخچه

در تعبیری، نام اصلی شهرستان میانه در قدیم، میانج و به‌معنای واسطه بین دو شهر بوده است؛ زیرا این شهرستان در خط مرزی سرزمین‌های ماد و پارت قرار داشته و پس از آن نیز بین مراغه و تبریز واقع شده است. اما به تعبیری دیگر، نام میانه از نام مییانا یا همان مایانا گرفته شده؛ که ترکیبی از «مای» و «آنا» است. در زبان مادی قدیم، این نام به‌معنای «ماد بزرگ» یا «ماد مادر» بوده، همان طور که در زمان ساسانیان نیز مای نامیده می‌شده است و امروزه نیز در زبان ترکی آذربایجانی میانا تلفظ می‌شود. پس از روی کار آمدن خاندان پهلوی، نام این شهر به نام فعلی تغییر کرد. علاوه بر این، شهرستان میانه در قرن‌های هفتم و هشتم هجری علاوه بر نام میانج، گرمرود نیز نامیده می‌شده است.

برخی منایع تاریخ شهرستان میانه را تا ۷۳۰ سال پیش از میلاد مسیح نیز تخمین می‌زنند، اما آنچه مسلم است، با کشف آثار باستانی و مجسمه‌های سفالین، از جمله کتیبه‌های آشوری و اورارتویی، قدمت این شهر به دوره‌های پیش از ماد می‌رسد. استان آذربایجان شرقی در گذشته بخشی از سرزمین ماد بوده که به «ماد کوچک» شهرت داشته است. در حفاری‌هایی که در سال ۱۳۵۲ در قریه آمورداق در میانه انجام شد، مجسمه سفالینی کشف شد که به دوره ساسانیان تعلق داشت.

مردم شناسی

زبان رایج مردم شهرستان میانه ترکی است که در تمام منطقه با لهجه یکسان تلفظ می‌شود. معروف‌ترین و مهم‌ترین محصول کشاورزی میانه، سورگوم جارویی است که برای تهیه نیزه دان برای ماکیان، جاروی سنتی و علوفه برای دام استفاده می‌شود. از دیگر محصولات کشاورزی این منطقه می‌توان به گندم، برنج، گوچه فرنگی، خیار، سیب صادراتی و هندوانه اشاره کرد. از لباس محلی مردم شهرستان میانه اطلاعاتی در دسترس نیست.

دیدنی‌ها

از دیدنی‌های شهرستان میانه می‌توان به پل دختر، قلعه دختر، شهر سوخته کاغذکنان، کاروانسرای جمال آباد، پل شهر چای، قلعه نجفقلی خان، بقعه امامزاده اسماعیل اشاره کرد. همچنین، این شهرستان با وجود ارتفاعات بزغوش و قافلانکوه، از طبیعت زیبایی برخوردار است.

سوغات

از سوغات میانه می‌توان به ایشلی فطیر، جارو، کمبوزه، سیب، برنج، لبنیات، عسل، گیاهان دارویی و گلیم و قالی اشاره کرد.