داستان پشت پرده سون ‌آپ؛ از داروی افسردگی تا نوشابه گازدار

سون آپ توسط چارلز لگراند گریگ، داروساز آمریکایی معرفی شد. این نوشابه ابتدا حاوی لیتیوم سیترات، ماده‌ای با خواص آرام‌بخش بود و به‌عنوان یک نوشیدنی گوارشی تبلیغ می‌شد. پس از مدتی، به‌دلیل تغییرات قوانین غذایی، لیتیوم از ترکیب سون آپ حذف و به مرور به‌شکل امروزی‌اش تولید شد. این نوشابه که ترکیبی از طعم لیمو دارد، به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های بدون کافئین در جهان تبدیل شده است و امروزه تحت برندهای مختلفی در سراسر دنیا تولید و توزیع می‌شود.

«چارلز لیپر گریگ» (Charles Leiper Grigg) در سال ۱۸۶۸ در شهر کوچک «پرایس برنچ» (Price's Branch) در ایالت «میزوری» (Missouri) به دنیا آمد. او در جوانی به «سنت ‌لوئیس» (St. Louis) رفت و فعالیت حرفه‌ای خود را در حوزه تبلیغات و فروش آغاز کرد. چارلز پس از سال‌ها فعالیت در صنعت نوشیدنی‌های گازدار، در سال ۱۹۱۹ میلادی در شرکت تولیدی «وس جونز» (Vess Jones) مشغول به کار شد. در همین دوران، او نخستین محصول خود، با طعم پرتقال و با عنوان «ویسل» (Whistle) را تولید کرد. این نوشیدنی غیرالکلی که تحت برند شرکت وس جونز عرضه شد، اولین گام جدی گریگ در مسیر تولید نوشیدنی‌های جدید بود.

منبع عکس: سایت etsy.com. عکاس: نامشخص

چارلز لیپر گریگ، پس از اختلاف با مدیران وس جونز، از شرکت جدا شد و امتیاز نوشیدنی ویسل را واگذار کرد. او سپس به شرکت «وارنر جنکینسون» (Warner Jenkinson) پیوست و در زمینه توسعه طعم‌دهنده‌های نوشیدنی‌های غیرالکلی تجربه بیشتری کسب کرد. در همین دوره، او نوشیدنی جدیدی به نام «هاودی» (Howdy) ابداع کرد؛ اما وقتی تصمیم به جدا شدن از این شرکت گرفت، امتیاز نوشیدنی جدیدش را حفظ کرد و با این دستاورد، قدمی بزرگ به سوی آینده‌ای روشن در صنعت نوشیدنی‌ها برداشت.

گریگ با حمایت «ادموند جی. ریجوی» (Edmund G. Ridgway) که یک سرمایه‌گذار بود، شرکت هاودی را راه‌اندازی کرد. او تا آن زمان دو نوشیدنی غیرالکلی با طعم پرتقال تولید کرده بود؛ اما در رقابت با «اورنج کراش» (Orange Crush)، که بازار نوشیدنی‌های پرتقالی را در اختیار داشت، چندان موفق نبود. سرعت رشد اورنج کراش آن‌قدر زیاد بود که گریگ نتوانست جایگاه قابل‌توجهی در این بازار به دست آورد.

چارلز لیپر گریگ تصمیم گرفت، روی نوشیدنی‌هایی با طعم لیمو و لیموترش فعالیت کند. تا اینکه در اکتبر ۱۹۲۹ میلادی، او موفق شد، نوشیدنی جدیدی با نام «نوشابه گازدار لیمویی لیتیوم‌دار با برچسب بیب» (Bib-Label Lithiated Lemon-Lime Sodas) ابداع کند. پس از گذشت مدت زمانی کوتاه، این محصول با عنوان «نوشابه گازدار لیمومی لیتیوم‌دار سون آپ» (7Up Lithiated Lemon Soda) تغییر نام پیدا کرد و در نهایت در سال ۱۹۳۶ میان عموم مردم با نام «سون ‌آپ» (7Up) شناخته شد.

گریگ در سال ۱۹۴۰ در سن ۷۱ سالگی در سنت‌لوئیس، میزوری درگذشت و پس از او، همسرش مسیرش را ادامه داد.

ترکیب اولیه نوشیدنی سون ‌آپ حاوی «سیترات لیتیوم» (lithium citrate) بود، که در آن زمان به‌عنوان یک داروی روان‌پزشکی برای بهبود خلق‌وخو شناخته می‌شد. این ماده برای درمان افسردگی دو قطبی به‌مدت چندین دهه استفاده می‌شد و در کنار آن، چشمه‌های حاوی لیتیوم مانند «چشمه‌های لیتیا» (Lithia Springs) در «جورجیا» (Georgia) و «اشلند» (Ashland)، «اورگن» (Oregon) مقصد محبوبی برای افرادی بود که به‌دنبال اثرات مثبت این ماده بودند.

منبع عکس: سایت pinterest. عکاس: نامشخص

به‌دلیل شماره اتمی هفت در عنصر لیتیوم، برخی معتقدند که این عنصر دلیل نام‌گذاری نوشیدنی سون ‌آپ بوده است؛ اگرچه گریگ هرگز توضیحی دراین‌باره نداد. او این نوشیدنی را به‌عنوان یک محصول با تاثیرات مثبت بر خلق‌وخو معرفی کرد که در دوران بحران بزرگ اقتصادی و آغاز رکود بزرگ به بازار آمد و به‌عنوان ویژگی اصلی آن در تبلیغات استفاده شد.

تا سال ۱۹۳۶ میلادی، نام برند همچنان به «لیتیا» (lithia) اشاره داشت و سیترات لیتیوم تا سال ۱۹۴۸ از فرمول سون‌ آپ حذف شد، زمانی که دولت استفاده از آن در نوشیدنی‌های غیرالکلی را ممنوع کرد. در سال‌های بعد، تغییرات دیگری مانند حذف «سدیم کلسیم ادتات» (calcium disodium EDTA) در سال ۲۰۰۶ و جایگزینی «سیترات سدیم» (sodium citrate) با «سیترات پتاسیم» (potassium citrate) برای کاهش محتوای سدیم در دستورالعمل این نوشیدنی صورت گرفت. همچنین، وب‌سایت شرکت اعلام کرده است که سون ‌آپ در ترکیبات خود، هیچ‌گونه آب‌ میوه‌ای ندارد.

در سال ۱۹۶۹، شرکت «وستینگ هاوس» (Westinghouse) مالک سون‌ آپ شد و پس از آن در سال ۱۹۷۸، این برند به «فیلیپ موریس» (Philip Morris) فروخته شد، شرکتی که ترکیبی از نوشیدنی‌های غیرالکلی و دخانیات بود. در ادامه، «هیکس و هاس» (Hicks & Haas) در سال ۱۹۸۶ آن را خریداری کردند و در سال ۱۹۸۸، سون ‌آپ با «دکتر پپر» (Dr. Pepper) ادغام شد و یک شرکت جدید شکل گرفت. این ترکیب در سال ۱۹۹۵ توسط « شرکت فرآورده‌های قندی کدبری شوئپس» (Cadbury Schweppes) خریداری شد که به‌نوعی پیوندی میان صنعت نوشیدنی‌های غیرالکلی و شکلات به شمار می‌رفت و در نهایت، در سال ۲۰۰۸، این شرکت، گروه «گروه دکتر پپر اسنپل» (Dr. Pepper Snapple) را به‌عنوان یک نهاد جداگانه ایجاد کرد.

منبع عکس: سایت history.com. عکاس: نامشخص

شما هم اگر در خصوص نوشیدنی سون ‌آپ و تاریخچه آن اطلاعات جذابی دارید، خوشحال می‌شویم که اطلاعات خود را با مخاطبان کجارو در میان بگذارید.

منبع عکس کاور: سایت livescience.com؛ عکاس: T.Dallas