لیموترش؛ پادشاه میوه های گرمسیری با گنجینه ای از خواص درمانی

آشنایی اجمالی با میوه‌ی لیمو ترش

لیمو ترش میوه‌ی درختی است به همین نام که در گروه مرکبات قرار دارد. این میوه‌ی سودمند که به دلیل خواص درمانی و دارویی خود، محبوبیتی جهانی را بدست آورده است، علاوه بر استفاده‌های پزشکی، به عنوان چاشنی و طعم‌دهنده‌ای فوق‌العاده در تهیه و تدارک انواع غذاهای بومی و محلی، خوراکی‌های خوشمزه و دلچسب، دسرهای لذیذ و پرطرفدار و نوشیدنی‌های بی‌نظیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر گوشت این میوه، پوست و آب آن نیز به میزان بسیار بالایی توسط مردم سراسر جهان، مصرف می‌شود. جالب است بدانید که در اکثر نقاط جهان، کشاورزان لیمو ترش را بیشتر به دلیل بهره‌مندی از آب ترش‌مزه‌ی آن، پرورش می‌دهند. طعمی که به دلیل مقادیر بسیار زیاد اسید سیتریک، چنین خاص و دوست‌داشتنی است. لیمو ترش درختچه‌ای است که نهایتا به ارتفاعی حدود ۴ متر خواهد رسید و کشت و برداشت آن تنها در مناطق گرمسیری جهان، صورت می‌پذیرد.

درواقع در نواحی که دارای آب و هوایی مدیترانه‌ای باشد، می‌توان به وسعت قابل توجهی این میوه‌ی پرخاصیت و مفید را پرورش داد. درختچه‌ای که دارای شاخه‌های رفیع، برگ‌هایی پهن و عریض، با شکل هندسی بیضی‌وار و به رنگ سبز مات، است. برگ این درخت، دمبرگ‌هایی کوچک و بالدار دارد و شکوفه‌های آن نیز به دو رنگ سفید (درون شکوفه‌ها سفید رنگ و بیرون آن سرخ مایل به ارغوانی است) و قرمز بسیار زیبا پدیدار می‌شوند. از دیگر ویژگی‌های کم‌نظیر این میوه‌ی ارزشمند، می‌توان به عطر فوق‌العاده و کم‌نظیر آن اشاره کرد که هوش از سر برده و بی‌اختیار با استشمام آن، لذتی شگرف را به آدمی، هدیه می‌کند. این درخت معمولا شکوفه داده و می‌توان آن را به عنوان درختی که در تمامی فصول سال گل، برگ و میوه می‌دهد، معرفی کرد. میوه‌ی آن نیز به صورت بیضی تقریبا کشیده و به رنگ‌های زرد خوشرنگ و سبز است که امروزه کشاورزان با پیشرفت علم کشاورزی، موفق به پرورش لیمو ترش دو رنگ نیز شده‌اند. میوه‌ی آن نیز در روزهای پایانی فصل پاییز و اوایل فصل زمستان نسبت به سایر اوقات، از آب بیشتری برخوردار خواهد بود.

مواد مغذی موجود در هر ۱۰۰ گرم از لیمو ترش

همانگونه که پیشتر اشاره شد، این میوه‌ی پرخاصیت سرشار از مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان است که مصرف آن توسط کارشناسان تغذیه و سلامتی بارها و بارها توصیه شده است. طبق پژوهش‌های صورت گرفته در مورد این میوه، محققان در هر ۱۰۰ گرم از آن حدود ۲.۵ گرم شکر، ۲.۸ گرم فیبر، ۹ گرم کربوهیدرات، ۱۳۸ میلی‌گرم پتاسیم، چربی ۰.۱ گرم، ۲۹ کالری انرژی، ۲ درصد کلسیم، ۳ درصد آهن، ۵ درصد ویتامین ب۶، ۲ درصد منیزیم و ۵۰ میلی‌گرم ویتامین ث یافت می‌شود. البته حضور انواع آنتی‌اکسیدان‌ها، کاروتنوئیدها، کورامین، فلاوونوئیدها و پکتین از دیگر ویژگی‌های درمانی و دارویی ارزشمند این میوه است که ارزش غذایی آن را بیش از پیش، مسجل می‌سازد. بنابراین توصیه می‌شود برای ارتقا سلامتی و حفظ تندرستی بدن، گنجاندن این میوه‌ی خارق‌العاده را در سبد غذایی خانواده‌ی خود، فراموش نکنید.

با مصرف لیمو ترش، سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید

محققان و دانشمندان علم پزشکی، میزان قابل توجهی از ویتامین ب کمپلکس را در لیمو ترش مشاهده کردند که آن را تولید کننده یا به اصطلاح پیش‌ساز ویتامین آ می‌دانند. حضور این ویتامین‌ها در این میوه، باعث شده است که ایشان مصرف آن را به اکثر افرادی که به سلامت خود اهمیت داده و ترجیح می‌دهند سیستم دفاعی قوی و بالایی در برابر بیماری‌های متعدد داشته باشند، توصیه شده است. همچنین لیمو ترش سرشار از فیبرهای مفید و مورد نیاز بدن انسان بوده و نقش بسیار ارزنده‌ای را در تامین و حفظ سلامت بدن افراد، ایفا می‌کند. جالب است بدانید که پزشکان طب سنتی و مدرن اعلام کردند که با مصرف میوه‌ی لیمو ترش، می‌توان تا حد چشم‌گیری به کاهش چربی‌های مضر بدن، متعادل ساختن فشار خون و باز کردن عروق بدن کمک کرد. اموری که اگر به درستی صورت نگیرد، سلامت فرد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث مرگ خواهد شد.

با لیمو ترش، اسهال و استفراغ را درمان کرده و آب آلوده را تصفیه کنید

یکی دیگر از فواید مصرف لیمو ترش، تاثیر بسزای این میوه‌ی گرمسیری در جلوگیری از بروز اسهال و استفراغ و همچنین قدرت و اثردهی آن در درمان این عارضه‌ی ناخوشایند است. چرا که این میوه مملو از مواد مغذی است که یکی از مهم‌ترین اثرات آن، ضدعفونی کردن دستگاه گوارش بدن انسان بیان شده است. پزشکان معتقدند افرادی که دچار حالت تهوع می‌شوند، کافی است مقداری آب لیمو ترش تازه را مصرف کرده تا این عارضه برطرف شود. همچنین آب این میوه، به میزان زیادی باعث نابودی و از بین رفتن باسیل‌های تبی تیفوئید (حصبه) و اسهال خونی شده و می‌توانید با اضافه کردن تنها چند قطره از آن به آب آشامیدنی که به صحت سلامت و پاکی آن شک دارید، آبی گوارا و کاملا پاک و تمیز را برای نوشیدن در اختیار داشته باشید.

لیمو ترش بهترین گزینه در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا

همانگونه که پیش‌تر نیز بیان شد، در لیمو ترش میزان چشمگیری از ویتامین ث وجود دارد که در تقویت و ارتقا سیستم دفاعی بدن انسان‌ها، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. هنگامی که دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شوید، کافی است نوشیدنی از ترکیب آب لیمو ترش تازه و عسل را درون یک پیمانه از آب گرم تهیه کرده و میل کنید. این عمل علاوه بر بالا بردن قدرت ایمنی بدن شما، باعث کاهش درد در ناحیه‌ی گلو می‌شود. همچنین با غرغره کردن این مایع (برای غرغره کردن نیازی به ریختن عسل نیست)، از تورم گلو هنگام بروز سرماخوردگی و آنفولانزا بکاهید. از دیگر نشانه‌های بیماری در افراد، بروز تب است که در برخی موارد بسیار نگران‌کننده خواهد بود. خوشبختانه با مصرف آب لیمو ترش می‌توان تا حد بسیاری از افزایش تب در افراد کاهید و نیز با استفاده از افزودن چند قطره از این ماده‌ی شفابخش به آب سرد و نمدار کردن پارچه‌ای بوسیله‌ی این مایع، آن را روی پیشانی و نواحی از ران پای فرد مبتلا به تب گذاشته و گام موثری را در پائین آوردن تب فرد مورد نظر، برداشت.  

ویتامین ث موجود در لیمو ترش، گزینه‌ای عالی در پیشگیری از سرطان و سلامت دستگاه گوارش

کارشناسان تغذیه و سلامتی، با تحقیقات انجام شده بر لیمو ترش نتایجی قابل توجه را برای حفظ سلامتی انسان‌ها بدست آوردند که می‌توان به حضور انواع آنتی‌اکسیدان‌های ضروری و مورد نیاز بدن انسان اشاره کرد. ویتامین ث یکی از این مواد مغذی مفید و با ارزش است که نقش تعیین‌کننده‌ای در از بین بردن و انهدام رادیکال‌های آزاد بدن ایفا کرده و با تخریب این مواد مضر، از ایجاد و شکل‌گیری سلول‌های سرطانی که منجر به انواع سرطان می‌شود، جلوگیری خواهد کرد. همچنین این ماده‌ی ارزشمند تاثیر شگفت‌انگیزی در از بین بردن و دفع سموم داخل بدن داشته و می‌تواند به آسانی بدن انسان را از انواع آلودگی‌ها همچون ریزگردهای موجود در هوا و سرب‌های بوجود آمده توسط آلاینده‌های صنعتی و ماشینی، پاک و تمیز سازد. جالب است بدانید که دانشمندان حوزه‌ی تغذیه، علت ترش‌مزه بودن طعم لیمو ترش را حضور ماده‌ای به نام اسید سیتریک اعلام کرده و معتقدند که می‌تواند هضم غذا را در دستگاه گوارش انسان، تسهیل بخشد. در برخی از منابع پزشکی و سلامتی نیز عنوان شده است که می‌توان برای از بین بردن ورم معده و روده از محلول لیمو ترش (لیمو ترش را همراه با پوست و هسته‌ له کنید) له شده، یک قاشق غذاخوری عسل و یک پیمانه آب خنک استفاده کرد. بهتر است این نوشیدنی گوارا را پیش از خواب میل کنید تا تاثیرات اعجاب‌انگیز آن را در از بین بردن دردهای ناشی از ورم معده و روده، مشاهده کنید.

مصرف لیمو ترش در دوران بارداری

در هنگام بارداری به دلیل وجود حساسیت‌هایی جهت تامین سلامت مادر و جنین، استفاده از هر نوع مواد غذایی و خوراکی برای بانوان باردار با محدودیت‌هایی روبه‌رو است. خوشبختانه پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی مصرف لیمو ترش را به ایشان توصیه کرده و حتی استفاده از آن را امری مهم و ضروری جهت حفظ سلامتی این افراد بیان کرده‌اند. آن‌ها از جمله دلایل این پیشنهاد را کاهش تهوع بارداری و همچنین منبع غنی از ویتامین ث که باعث جذب بیشتر آهن در غذا می‌شود، می‌دانند. البته نباید فراموش کرد که به دلیل خاصیت اسیدی آب لیمو ترش که ناشی از حضور اسید سیتریک موجود در این میوه‌ است، امکان بروز یا شدت مشکلات گوارشی در بانوان باردار وجود دارد. بنابراین توصیه می‌شود که در مصرف این ماده‌ی ارزشمند، نهایت دقت لحاظ شود.

قلبی سالم و سرحال با مصرف لیمو ترش

طبق گزارشات اعلام شده توسط محققان و پژوهشگران حوزه‌ی سلامت، لیمو ترش حاوی انواع مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. موادی بسیار مفید و کاملا ضروری جهت حفظ سلامت بدن انسان‌ها که می‌توان به کنترل عملکرد قلب، تنظیم ضربان قلب و ایجاد تعادل در فشار خون اشاره کرد. بدین گونه که پتاسیم موجود در لیمو ترش حرکات نامنظم قلب را سامان بخشیده و از هضم نادرست غذاها در دستگاه گوارش و نیز سموم ایجاد شده در کبد، جلوگیری می‌کند. جالب است بدانید که مصرف لیمو ترش به دلیل دارا بودن این میوه از میزان قابل توجهی اسید‌های مفید، باعث از بین رفتن اسید اوریک شده و خون انسان را رقیق می‌کند که این عمل کمک ارزنده‌ای به جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی خواهد کرد. همچنین با میل کردن لیمو ترش تا حد چشم‌گیری از افزایش کلسترول خون جلوگیری خواهید کرد. برخی از پزشکان معتقدند که می‌توان از آب لیمو ترش جهت از بین بردن چربی‌های اضافی بدن نیز بهره برد.

با میل کردن لیمو ترش، رماتیسم و سیاتیک را درمان کرده و دهان و دندانی سالم داشته باشید

لیمو ترش علاوه بر مواد مغذی ذکر شده، حاوی موادی به نام بیوفلاونیدها است که می‌توانند از شکنندگی مویرگ‌های بدن، جلوگیری کرده و بروز این رویداد را که از دلایل اصلی ابتلا به سیاتیک و رماتیسم است، تا حد امکان کاهش دهند. در این مواقع برخی از متخصصان تغذیه و سلامتی مصرف محلول آب لیمو ترش تازه و آب (بهتر است به صورت ناشتا و در صیح مصرف شود) را به افراد مبتلا به رماتیسم و میل کردن یک عدد لیمو ترش تازه (بهتر است پیش از میل کردن غذا استفاده شود) به مبتلایان سیاتیک، پیشنهاد می‌کنند. همچنین دندان‌پزشکان بر این باورند که مواد موجود در لیمو ترش، باعث سفیدی، درخشندگی، تمیزی و استحکام دندان و لثه شده و با میل کردن این میوه‌ی خوش‌طعم و معطر، می‌توانید از لبخندی زیبا و دوست‌داشتنی بهره‌مند شوید. جالب است بدانید که آب لیمو ترش در زیاد شدن بزاق دهان و از بین رفتن برفک دهان نیز بسیار موثر و سودمند است.

فواید درمانی پوست لیمو ترش

همانگونه که می‌دانید، علاوه بر میوه‌ی لیمو ترش، برگ آن نیز سرشار از انواع مواد مغذی و ارزشمندی است که برای حفظ و بهبود سلامتی انسان‌ها لازم و ضروری است. خواصی که نشان‌دهنده‌ی ارزش غذایی بالای این میوه‌ی گرمسیری بوده که می‌توان از آن در صنعت پزشکی و غذایی بهره‌های فراوان برد و به عنوان دارویی طبیعی مورد استفاده قرار داد. در ادامه به بیان مهم‌ترین خواص درمانی پوست لیمو می‌پردازیم.

۱. ویتامین ث یکی از مواد لازم و ضروری برای سلامت و بهداشت دهان و دندان است که کمبود آن از مهم‌ترین دلایل خونریزی‌های لثه، اسکوروی و التهابات بوجود آمده در لثه معرفی شده است. اسید سیتریک فراوان موجود در پوست لیمو ترش، می‌تواند کمبود ویتامین ث در بدن انسان را برطرف ساخته و با کمک آن به بهبود و درمان بسیاری از مشکلات و بیماری‌های دهان و لثه بپردازد.

۲. در پوست لیمو ترش عصاره‌ی روغنی مفید و ارزشمندی یافت می‌شود که باعث از بین رفتن چربی‌های زیان‌آور خون، جلوگیری از ایجاد تصلب شرایین و از همه مهم‌تر کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

۳. متخصصان پوست، مو و زیبایی معتقدند که پوست لیمو ترش یکی دیگر از اصلی‌ترین مواد مهم و موثر در از بین بردن یا پیشگیری از بروز مشکلات پوستی مانند چین و چروک‌های زودرس، ظاهر شدن رنگدانه‌ها و لکه‌های تیره و ناخوشایند بر سطح پوست و خشکی بیش از حد پوست، می‌شود. ایشان براین باورند که آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود در پوست لیمو ترش، به مقابله با رادیکال‌های آزاد و مضر پرداخته که اصلی‌ترین دلایل ایجاد مشکلات ذکر شده هستند و با از بین بردن آن‌ها، پوستی شاداب، جوان و باطراوت را به مصرف‌کنندگان هدیه می‌دهد.

۴. علاوه بر گوشت لیمو ترش، پوست این میوه‌ی گرمسیری نیز در مقابله و جلوگیری از بروز انواع سرطان نقش پررنگی را ایفا کرده و در نظر بسیاری از کارشناسان تغذیه و سلامتی، ماده‌ای موثر و مفید در ارتقا سیستم ایمنی بدن شناخته می‌شود. در این بخش از لیمو ترش، مقدار بسیار زیادی از سالوسترول و لیمونن وجود دارد که به مقابله با سرطان پرداخته و مانع از ایجاد این بیماری خطرناک می‌شود.

۵. پزشکان طب سنتی و مدرن پوست لیمو ترش را یکی از مواد اصلی جهت پاک‌سازی کبد، از بین بردن عفونت‌های گوش، ایجاد گردش خون منظم در بدن، ممانعت از بروز سکته‌، تقویت مویرگ‌های بدن و کم کردن انقباضات ماهیچه‌ای معرفی کرده‌اند و مصرف آن را به دفعات توصیه می‌کنند.

منع مصرف آب لیمو ترش

در کنار فواید بسیار لیمو ترش و آب آن، استفاده از این میوه‌ی خوشمزه و معطر در برخی افراد باعث بروز مشکلاتی می‌شود که همین امر سبب شده است تا پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی، هشدارهایی جدی را به تمامی مصرف کنندگان در مورد مصرف این میوه، اعلام کنند.

۱. متخصصان طب سنتی و مدرن معتقدند که نباید آب لیمو ترش را با گوجه فرنگی مصرف کرد؛ چرا که این امر موجب ایجاد مشکلات جسمی فراوان شده و برای سلامتی افراد مضر خواهد بود.

۲. متاسفانه امروزه به دلیل مشغله‌های بسیار جوامع بشری، فرصتی کافی جهت تهیه‌ی مواد اولیه‌ی تازه وجود ندارد. بنابراین مردم به استفاده از خوراکی‌هایی آماده می‌پردازند. به عنوان مثال، آب انواع مرکبات مانند لیمو ترش را گرفته و برای مدتی طولانی در یخچال یا برخی مواقع در بیرون از یخچال، جهت مصرف نگهداری می‌کنند. کارشناسان تغذیه و سلامتی این عمل را نادرست اعلام کرده و معتقدند که با گذشت ۲۴ ساعت از گرفتن آب لیمو ترش تازه، حتی با نگهداری آن در دمای صفر درجه، بیش از نیمی از ویتامین‌های این ماده‌ی ارزشمند از بین رفته و ارزش غذایی آن به شدت کاهش می‌یابد. حتی بسیاری از متخصصان معتقدند که مصرف آب لیمو ترش کهنه، برای سلامتی بدن مضر است چرا که پس از گذشت زمان به اسیدهای مضر تبدیل شده و مواد غذایی را سمی می‌کند.

۳. یکی از دلایل مصرف لیمو ترش، طعم دلچسب و ترش آن است که مزه‌ای مطبوع و خوشایند را به انواع غذاها از جمله کباب، مرغ، ماهی، خورشت و ... می‌بخشد. بنابراین مصرف این ماده در آشپزی بسیاری از خانواده امری مرسوم و متداول است. متاسفانه با بررسی‌های صورت گرفته بر این میوه‌ی ارزشمند، دانشمندان دریافتند که مخلوط آب لیمو ترش با نوشیدنی‌های گرم و استفاده از آن هنگام پخت انواع غذا، باعث اسیدی شدن مواد غذایی شده و به سلامت بدن لطمه وارد می‌کند.آن‌ها همچنین معتقدند که نباید از لحظه‌ی برش دادن لیمو ترش تا زمان استفاده، مدت زیادی بگذرد چرا که در این صورت نیز این ماده، فاقد ارزش غذایی بوده و گازهایی مضر و خطرناک در سطح آن آزاد می‌شود که برای سلامت بدن مضر و خطرناک است.

مضرات استفاده از لیمو ترش

۱. متخصصان طب سنتی و مدرن مصرف بیش از حد آب لیمو ترش را یکی از عوامل تخریب مینای دندان معرفی می‌کنند.

۲. افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، نباید در حد زیاد از آب لیمو ترش استفاده کنند؛ چرا که این امر باعث افزایش قند آن‌ها شده و تغییرات محسوسی را در انسولین ایجاد می‌کند.

۳. آب لیمو ترش را باید به اندازه استفاده کرد؛ چرا که نوشیدن بیش از حد آن، باعث کم‌هوشی در افراد می‌شود.

۴. افرادی که به مشکلات ریه، آسم، کمردرد و تشنج مبتلا هستند، باید از میل کردن لیمو ترش پرهیز کنند.

۵. استفاده‌ی نادرست و نامعقول از لیمو ترش مانع از جذب کافی ویتامین آ، ایجاد ناراحتی‌های گوارشی از جمله معده، کم خوابی و در برخی از مواقع بی‌خوابی و خشک شدن بزاق دهان خواهد شد.

دسرهای خوشمزه با لیمو ترش

پودینگ لیمو ترش

مواد لازم

۵۰ گرم کره، ۲ عدد لیمو ترش، نصف پیمانه قند، ۲ عدد تخم‌مرغ، نصف پیمانه آرد گندم، یک قاشق چایخوری بیکینگ‌پودر، ۳۰۰ میلی‌لیتر شیر

طرز تهیه

قبل از انجام هرکاری، سعی کنید فر را روشن و روی دمای ۱۹۰ درجه‌ی سانتی‌گراد یا ۳۷۵ درجه‌ی فرانهایت تنظیم کنید. سپس ظرف مخصوص پودینگ (بهتر است از جنس سرامیک و گرد باشد) را انتخاب کرده و با کمک مقداری کره و برس مخصوص آشپزی سطح داخلی آن را کاملا چرب کنید. ظرفی بلوری برداشته و پودر قند را به همراه کره در آن ریخته و با کمک همزن آن‌ها را تا زمانی که به صورت ماده‌ای نرم و کرمی تبدیل شوند، با یکدیگر مخلوط کنید. در این مرحله، زرده‌ها را از سفیده‌های تخم‌مرغ جدا کرده و زرده‌ها را به همراه آرد و بکینگ‌پودر به مخلوط کرمی که تهیه کردید، اضافه کنید و دوباره به هم زدن مشغول شوید. اکنون به تدریج آب لیمو ترش و شیر را نیز اضافه کرده و به آرامی مواد را با یکدیگر ترکیب کنید. سپس درون ظرف گود دیگری، سفیده‌های تخم‌مرغ را با همزن برقی تا زمانی که به ماده‌ای سفت و پفکی تبدیل شود و با برعکس کردن ظرف بیرون نریزد، هم بزنید. سپس سفیده‌ها را با ملایمت به مایعی که از قبل آماده کرده‌اید اضافه کرده و به صورت دورانی و به آرامی هم بزنید. سپس آن را درون ظرف سرامیکی که از قبل چرب کرده‌اید ریخته و آن‌ را درون سینی فر قرار دهید.

برای عملکرد بهتر طبخ، کافی است ظرفی گود را تا نیمه از آب پر کرده و ظروف حاوی پودینگ را داخل آن قرار دهید. با این عمل رطوبت و حرارت یکسان و کافی را به تمامی سطوح پودینگ می‌رسانید. سینی فر را در طبقه‌ی وسط قرار داده و به مدت زمان ۴۵ دقیقه اجازه دهید تا طبخ شود. پودینگ را از فر خارج کرده و اجازه دهید سرد شود.