توت؛ معجزه ای طبیعی در درمان بسیاری از بیماری ها

توت، میوه‌ای است بسیار خوشمزه و با طعم‌های مختلفی از جمله شیرین و ترش که در اکثر نواحی کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی رشد و نمو می‌یابد. کشاورزان حدود ۱۶ نوع از این میوه را پرورش می‌دهند. از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصربه‌فرد توت، خواص بی‌نظیر آن است که نه تنها در نوع تازه‌ی آن یافت می‌شود، بلکه می‌توان در انواع خشک‌شده‌ی این میوه‌ی خوشمزه نیز مواد معدنی و مغذی بسیاری را مشاهده کرد. از این رو، مصرف توت یکی از مواد ارزشمند غذایی است که به تمامی افراد در هر سن و موقعیتی توصیه شده است. البته نباید فراموش کرد که در کنار تمامی خواص شگفت‌انگیز این میوه ممکن است مصرف این میوه به دلیل وجود برخی مواد معدنی و شیمایی، برای گروهی از مردم با دقت و اهمیت بیشتری نسبت به سایرین همراه باشد. متاسفانه در عصر جدید و با تغییر سبک زندگی انسان‌ها نسبت به گذشته، تغییرات صورت گرفته در محیط زیست، آلودگی بیش از حد هوا به دلیل حضور انواع سمومی که توسط سوخت‌ها و زباله‌های مضر کارخانه‌های صنعتی و بسیاری عوامل دیگر به‌وجود آمده است، ابتلای بشر به بیماری‌های خطرناک و صعب‌العلاج یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی و انسانی است که گریبان‌‌گیر دولت‌ها و جوامع بشری شده است. خوشبختانه در جلوگیری از گسترش این بیماری‌ها که می‌توان به انواع سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های گوارشی، مشکلات تنفسی و اختلالات عصبی و روانی اشاره کرد، اقدامات قابل توجهی صورت گرفته که تا حدودی در جلوگیری یا پیشرفت آن‌ها تاثیرگذار بوده است.

در هر ۱۰۰ گرم از این میوه‌ می‌توان حدود ۱/۴ گرم پروتئین، ۸ گرم شکر، ۱۰ گرم انواع کربوهیدرات، ۱۰ میلی‌گرم سدیم، ۱۹۴ میلی‌گرم پتاسیم، ۰/۴ گرم چربی، ۴۳ کالری انرژی، ۱۶ میلی‌گرم کلسیم، ۸ میلی‌گرم آهن، حدود ۳۰۰ واحد ویتامین آ، ۱۶ میلی‌گرم ویتامین ث، ۱/۱ میلی‌گرم ویتامین ب۳، ۶ میلی‌گرم ویتامین ب۲ و ۲ میلی‌گرم ویتامین ب۱ یافت.

این میوه حاوی مقدار قابل توجهی از نوعی آنتی‌اکسیدان مورد نیاز بدن به نام آنتوسیانید است. از مهم‌ترین خصوصیات شگفت‌انگیز این ماده‌ی غنی، می‌توان به کاهش کلسترول مضر خون بدن انسان اشاره کرد. همانگونه که می‌دانید افزایش کلسترول خون باعث بروز بیماری‌های خطرناکی از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود که با مصرف به اندازه و متعادل توت، می‌توان از ابتلا به این مشکلات خطرناک جلوگیری کرد. بیماری‌هایی که متاسفانه جان انسان‌های بسیاری را به خطر انداخته و باعث مرگ و میر جمع زیادی از مردم می‌شود.

از دیگر ویژگی‌های آنتی‌اکسیدان‌ها، مقابله‌ی ایشان با رادیکال‌های آزاد مضر بدن است که توسط این مواد مهم و ارزشمند تخریب و از بین خواهند رفت. آنتی‌اکسیدان‌ها از فعالیت‌های این مواد خطرناک جلوگیری کرده و مانع از آسیب‌رساندن به بافت‌های سلولی بدن انسان می‌شوند. با این عمل، قدرت دفاعی و سیستم ایمنی بدن افزایش یافته و بروز انواع سرطان به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت. بنابراین بسیاری از پزشکان و دانشمندان مصرف میوه‌ی توت را برای حفظ سلامتی بدن به دفعات توصیه کرده‌اند.

توت حاوی مقدار مناسبی از قند طبیعی به نام گلوکز است که مصرف آن برای افراد مبتلا به دیابت کاملا بدون ضرر بوده و این افراد می‌توانند به جای استفاده از قند و شکر از نوع خشک‌شده‌ی این میوه استفاده کنند. البته نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد؛ چرا که استفاده‌ی بیش از حد، باعث تغییرات در میزان انسولین بدن شده و با افزایش این ماده‌ ممکن است سلامت افراد مبتلا به دیابت به خطر بیافتد. همچنین این میوه به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از مواد قندی به سرعت در معرض فساد قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید در نوع نگهداری آن نهایت دقت لحاظ شود.

کارشناسان تغذیه و سلامتی بر این باورند که ماده‌ای مقوی و ارزشمند به نام رزوراترول (resveratrol نوعی فیتونوترینتی) در توت وجود دارد که مصرف آن نقش موثری را در پیشگیری از بروز انواع بیماری‌های خطرناک ایفا می‌کند. در واقع یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های‌ این ماده‌ی ارزشمند، افزایش طول عمر است که نتایج آن طی مطالعات انجام شده توسط کارشناسان تغذیه و سلامتی به دست آمده است.

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، توت از خواص درمانی و دارویی برخوردار است که ارزش غذایی آن را دوچندان کرده است. این میوه‌ی پرخاصیت را می‌توان در تهیه‌ی انواع خوراکی‌های خوشمزه به کار برد و مواد مغذی ارزشمندی را به بدن هدیه کرد. در ادامه به معرفی مهم‌ترین ویژگی‌های درمانی این میوه می‌پردازیم.

۱. در طب سنتی، توت ماده‌ای است با طبیعتی گرم و تر که مصرف آن به افراد سرد مزاج بسیار توصیه شده و کسانی که طبیعتی گرم دارند، بهتر است در استفاده از آن دقت کنند.

۲. طب سنتی چین، توت را یکی از مواد خوراکی و طبیعی در تصفیه‌ی خون معرفی کرده و معتقد است با مصرف توت، می‌توان کمک شایانی به تمیز کردن خون کرد. همچنین با خوردن توت تا حد قابل توجهی باعث افزایش تولید خون در بدن شده و با این امر گام موثری در تقویت سیستم خونی بدن برداشته می‌شود.

۳. بسیاری از متخصصان طب سنتی و مدرن معتقدند توت به‌ویژه نوع سفید آن، کبد را پاک و تمیز کرده و برای درمان بیماری‌های گوارشی از جمله زخم معده مفید خواهد بود.

۴. برخی از پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی برای تقویت و بهبود عملکرد کلیه‌ها، مصرف توت را به افراد مبتلا به مشکلات کلیوی توصیه می‌کنند.

۵. محققان و پژوهشگران حوزه‌ی تغذیه و سلامتی، در توت مقادیر خوبی از فیبر را مشاهده کردند که به اعتقاد ایشان برای مبتلایان به یبوست بسیار مفید و در جلوگیری یا بهبود مشکلات این افراد موثر است.

۶. در عقاید طب سنتی و مدرن برخی از کشورها می‌توان از توت سفید در درمان و بر طرف کردن سفیدی موی زودرس بهره برد.

۷. پزشکان، بر این باورند که فیبرهای نامحلول موجود در توت با کاهش میزان جذب کالری بدن یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش وزن افرادی است که از این میوه استفاده می‌کنند؛ بنابراین آن‌ها استفاده از این میوه را به مبتلایان اضافه‌ وزن، جهت رسیدن به وزنی متعادل و دلخواه، توصیه می‌کنند.

۸. توت حاوی مقدار مناسبی از انواع ویتامین از جمله ویتامین ث و مواد معدنی مانند آهن است که میل کردن آن برای افراد مبتلا به بیماری کم‌خونی به دفعات توصیه شده است.

۹. ویتامین ب، تاثیرات مفیدی در بدن ایجاد می‌کند که می‌توان به کاهش یا از بین بردن ترس، کنترل و دفع عصبانیت، رفع اضطراب و دلهره و کم کردن هیجانات بیش از حد اشاره کرد. این ویتامین در توت به میزان چشم‌گیری یافت شده و می‌تواند راهکار مناسبی برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی شد.

۱۰. یکی از مواد معدنی مغذی که در رشد استخوان‌های بدن نقش پررنگی را ایفا می‌کند، ویتامین آ است. میوه‌ی توت نیز طبق گزارش‌های اعلام شده توسط پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی، حاوی میزان قابل توجهی از این ویتامین بوده که در رشد ناخن‌ها و همچنین تقویت چشم مفید خواهد بود.

۱۱. کلسیم نیز دیگر مواد معدنی مفید در حفظ سلامتی بدن انسان به شمار می‌رود که با مصرف توت خشک می‌توان این ماده‌ی مفید را وارد بدن کرد و آن را گزینه‌ای مناسب برای سلامتی دندان و لثه‌ی کودکان و تامین انرژی مورد نیاز سالمندان در نظر گرفت.

۱۲. افراد مبتلا به اسید اوریک بالا بهتر است هنگام نوشیدن چای، قهوه یا دم‌نوش‌های طبیعی از توت خشک به جای قند و شکر استفاده کنند و با این عمل از افزایش اسید اوریک بدن خود جلوگیری کنند.

۱۳. در طب سنتی می‌توان از برگ و میوه‌ی توت در درمان سرفه و آسم استفاده کرد.

۱۴. با مصرف توت عملکرد مثانه و کلیه‌ها بهتر شده و دفع ادرار و عبور آب اضافی بدن از طریق مجاری ادراری به آسانی صورت می‌گیرد.

در کنار فواید بی‌شمار توت ممکن است با مصرف این میوه گاهی افراد دچار مشکلات جسمی شوند. طب سنتی و مدرن برای جلوگیری از این عارضه، پیشنهادهای جالب و موثری را ارائه داده است که در ادامه به بیان برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

۱. متخصصان تغذیه معتقدند بهترین زمان مصرف توت هنگامی است که معده‌ی انسان خالی بوده و دستگاه گوارش آمادگی لازم برای هضم این میوه را دارد. در واقع بهتر است صبح‌ها به صورت ناشتا و در عصر با فاصله‌ی معین بین وعده‌ی ناهار و شام میل شود. در این حالت، معده زمان لازم جهت گوارش و هضم این میوه‌ی ارزشمند را خواهد داشت.

۲. بهتر است پس از مصرف وعده‌های سنگین غذایی، یعنی زمانی که از غذاهای گوشتی مثل آبگوشت، انواع خورشت و کباب استفاده کرده‌اید، توت میل نکنید. در این زمان، با هضم نادرست غذا توسط معده روبرو شده و ممکن است در شکم و روده‌ها نفخ ایجاد شود.

برخی از پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی معتقدند بهتر است در دوران بارداری از مصرف توت تازه خودداری شود. آن‌ها بر این باورند مصرف توت در این دوران باعث ایجاد حساسیت‌هایی شده و به مادر و جنین صدمه می‌زند. اما به دلیل خواص درمانی توت، بهتر است این میوه را به صورت خشک مصرف کنند تا در عین بهره‌مندی از فواید آن از بروز آلرژی جلوگیری شود. همچنین مادران شیرده می‌توانند با خیال راحت برای افزایش شیر خود، از نوع تازه و خشک این میوه‌ی خوشمزه و دوست‌داشتنی مصرف کرده و مواد مغذی مورد نیاز بدن خود و کودک نوپای خود را تامین کنند.

مواد لازم

شیر ۱۲۰۰ گرم، پنیر ۲ قاشق غذاخوری سرپُر، کره ۱ قاشق غذاخوری، آرد نصف پیمانه، شکر ۱ پیمانه و ۲ قاشق غذاخوری، نشاسته ۱ قاشق غذاخوری

مواد لازم جهت تهیه صفا

توت سیاه ۷۵۰ گرم، شکر ۱/۵ فنجان کوچک، نشاسته ۱ قاشق مرباخوری سرپُر، آب نصف پیمانه، لیموی تازه ۱ عدد

طرز تهیه

ابتدا آرد، نشاسته و شکر را درون ظرف مناسبی به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. سپس شیر و پنیر را به آن اضافه کرده و ظرف را روی حرارت زیاد قرار دهید. مواد را به خوبی هم بزنید و اجازه دهید به جوش آید. سپس حرارت شعله را کم کرده و به مدت زمان دو الی سه دقیقه به هم زدن مواد ادامه دهید. زمانی که بوی خامی آرد به مشام رسید، کره و وانیل را نیز به مواد اضافه کرده و با کمک همزن برقی (در صورت نبود همزن برقی می‌توانید از همزن دستی نیز استفاده کنید) به مدت سه دقیقه هم بزنید. پس از این مرحله، ظروف مخصوص دسر را آماده کرده و به میزان نصف هر ظرف از مواد را درون آن بریزید.

اکنون به سراغ تهیه‌ی صفا بروید. توت‌های سیاه را به خوبی شسته و حدود ۳ دقیقه آن‌ها را در آب خیس کنید. سپس آب آن را خالی کرده و توت‌ها را درون قابلمه‌ بریزید. روی آن‌ها را شکر و آب ریخته و روی حرارت زیاد قرار دهید تا شکر به خوبی حل شود. زمانی که مواد بر اثر حرارت به جوش آمد، دستگیره‌های ظرف را گرفته و بدون استفاده از همزن، آن را به خوبی تکان دهید. سپس حرارت را متوسط کرده و اجازه دهید دو دقیقه‌ی دیگر روی گاز بماند. سپس نشاسته را به مواد اضافه کرده و هم بزنید. اجازه دهید یک دقیقه بجوشد. اکنون باید صبر کنید تا مواد قوام آید. سپس آن را از روی حرارت برداشته و روی موادی که از قبل داخل ظروف مخصوص دسر ریخته بودید، بریزید. صبر کنید تا دسر سرد شود.

مواد لازم

بستنی وانیلی ۱ پیمانه، شیر ۲ پیمانه، توت سیاه پوره شده نصف پیمانه، شکر ۳ قاشق غذاخوری

طرز تهیه

ابتدا توت‌ها را با شکر مخلوط کرده و آن را درون فریزر بگذارید تا رویه‌ی آن‌ها کمی یخ ببندد. در این فاصله شیر را نیز درون فریزر قرار دهید تا یخ بزند. سپس شیر، توت و بستنی‌ را درون مخلوط‌کن ریخته و با یکدیگر مخلوط کنید. ۳ دقیقه برای این کار زمان لازم است. سپس مواد میکس شده را درون لیوان‌های مخصوص سرو دسر ریخته و میل کنید.

مواد لازم

۲/۵ لیتر شیر، برنج ۱ پیاله، شکر ۱/۵ پیاله، پوست لیمو رنده شده ۱ عدد، نشاسته ۳ قاشق غذاخوری، توت سیاه ۱ عدد

طرز تهیه

درون ظرفی مناسب، شیر را ریخته و روی حرارت قرار دهید. زمانی که شیر ولرم شد، برنجی را که از قبل آبکش کرده‌اید به آن اضافه کنید. سپس پوست رنده شده‌ی لیمو را نیز به مواد افزوده و با سرعت آن‌ها را هم بزنید. زمانی که برنج به خوبی نرم شد و پخت، شکر را نیز اضافه کرده و اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه روی حرارت بماند. مواد که به جوش آمد، نشاسته را درون ظرف دیگری با آب مخلوط کرده و درون ظرف روی حرارت بریزید. ترکیب به‌دست آمده را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید تا زمانی که مواد قوام آید. سپس ظرف حاوی مواد را از روی حرارت برداشته و به دو قسمت تقسیم کنید. درون نیمی از مواد توت‌های سیاه پوره شده را اضافه کنید. با این روش می‌توانید سوتلاچ دو رنگ تهیه کنید. سپس ظروف مخصوص سرو سوتلاچ را آماده کرده و از مواد به میزان دلخواه یا یکسان درون آن‌ها ریخته و اجازه دهید سرد شود.

مواد لازم

توت یک پیمانه، یخ پوره شده یک پیمانه، بستنی وانیلی یک فنجان کوچک، پودر شکر ۲ قاشق غذاخوری، پودر هل یک قاشق چایخوری

طرز تهیه

در ابتدا توت‌ها را پس از شستشو داخل مخلوط‌کن ریخته و شکر، پودر هل، پودر شکر و یخ‌ها را نیز به آن اضافه کنید. سپس دستگاه را روشن کرده و مواد را به خوبی با یکدیگر ترکیب کنید تا به صورت ماده‌ای کاملا یکدست شوند. سپس بستنی‌ها را نیز به آن اضافه کرده و دوباره مواد را با یکدیگر مخلوط کنید. در این قسمت ظروف مخصوص اسمتوتی را آماده کرده و از مواد به میزان یکسان درون هر کدام بریزید. می‌توانید داخل هر کدام از ظروف دسر، یک قاشق اسکوپ بستنی نیز ریخته و با تعدادی توت و برگ نعناع آن را تزئین کنید.