دره نگاران

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان سنگ‌نگاره‌ها از اهمیت خاصی در مطالعات جوامع بشری در عصر پیش از تاریخ برخوردارند. انسان در اعصار گذشته، به‌ویژه در دوران پیش از تاریخ برای انتقال پیام‌ها و مفاهیم ذهنی خود اقدام به ترسیم یا ایجاد نقوش و علایم روی سطوح مختلف کرده است. نقوش کنده‌شده روی سنگ‌ها توسط مردان شکارچی یا گله‌دار به‌دلایل گوناگون ترسیم می‌شدند و شامل نقوش انسانی به‌صورت ملبس یا برهنه و نقوش حیوانی مانند اسب، الاغ وحشی، مار، گاو، سگ و روباه می‌شوند. با توجه به وضع ظاهری، شیوه اجرا و موضوعات نقوش می‌توان به قدمت و پیشینه آن‌ها و منطقه پی برد.

در شهرستان‌های مختلف بلوچستان، «نگارکند» یا «سنگ‌نگاره» و در مواردی نقاشی‌های فراوانی را می‌توان روی سینه سنگ‌ها دید که در ادوار مختلف به تناوب ایجاد شده‌اند. سنگ‌نگاره‌های شهرستان سراوان در رشته کوه‌های سیاهان، با نام دره نگاران شناخته می‌شود و از جالب‌ترین آثار تاریخی و مکان‌ های دیدنی استان سیستان و بلوچستان است. این دره مجموعه‌ای کم‌نظیر از نقش‌و‌نگار‌های کنده‌شده روی سنگ‌ها و صخره‌ها را در خود جای می‌دهد و از آن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نگارخانه‌های سنگی ایران یاد می‌شود. برای آشنایی با این میراث ارزشمند بشری با کجارو همراه باشید.

دره نگاران در روستای ناهوک، یکی از ارزشمندترین جاهای دیدنی سراوان است و یکی از بزرگ‌ترین نگارخانه‌های سنگی در ایران به شمار می‌آید. نقوش این سنگ‌نگاره‌ها به ادوار مختلف زندگی بشر و حدود ۱۰ هزار سال قبل تا دوران معاصر تعلق دارد. اهالی روستای ناهوک سراوان از این نقوش به نام «سنگ پیر گوران» یاد می‌کنند و اعتقاد دارند این نقوش را غیرمسلمانان (زرتشتیان) در این محل حک کردند.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: آرمان گلستانه)

دره نگاران در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

این مجموعه‌ فوق‌العاده از نقوش‌ سنگی نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. در این محل انبوهی از نقوش اصیل وجود دارد که غالب آن‌ها نقش‌های انسانی و حیوانی هستند. قدمت سنگ‌نگاره‌ها به سه دوره قدیم، میانه و جدید تقسیم می‌شود. دوره قدیم به حدود هزاره‌های چهارم تا هشتم برمی‌گردد.

عکس از وب‌سایت آراد موبایل (عکاس: نامشخص)

نقوش حیوانی شامل گاو وحشی، شتر دوکوهانه و بز کوهی با شاخ‌های بزرگ و کشیده می‌شود که به اشکال گوناگون در غالب صحنه‌ها کنده‌کاری شدند. نقوش انسانی نیز شامل شکارچی و مبارزه انسان با انسان است. همچنین تصاویری از ماه و خورشید را می‌توان روی سنگ‌ها مشاهده کرد.

سنگ‌نگاره‌های شهرستان سراوان در رشته کوه‌های سیاهان در شمال آن واقع شده است. این رشته کوه از یک‌سو از ناحیه سرحد بلوچستان و حوالی تفتان شهرستان خاش به نام کوه‌های مورپیش و گزور شروع می‌شود، در ادامه مسیر به‌سوی شرق، از شمال شهر سراوان می‌گذرد و در ناحیه مرزی کوهک، از مرز شرقی کشور ایران خارج می‌شود.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش جالق، روستای ناهوک (مشاهده روستای ناهوک روی نقشه)

در پایان عکس‌هایی از دره نگاران و سنگ‌نگاره‌های آن را تماشا کنید:

عکس‌های گالری از همشهری آنلاین و پایگاه اطلاع‌رسانی میارجل (عکاسان: نامشخص)

نویسنده: زهرا صالح نژاد