بازارچه عودلاجان؛ گشتی در قلب تهران قدیم با صنایع‌دستی

بازار عودلاجان یکی از قدیمی‌ترین بازارهای تهران به شمار می‌رود که تاریخ و فرهنگ اصیل پایتخت را در دل خود جای داده است. بازار سنتی عودلاجان در محله عودلاجان و در مجاورت بازار بزرگ تهران قرار دارد؛ از همین رو، ضمن بازدید از بازار عودلاجان می‌توانید در کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی قدم بزنید و به دیدن جاذبه‌های گردشگری متعدد این منطقه بروید. این بازار که شامل مغازه‌های کوچکی در بافتی سنتی است، به‌واسطه اینکه مرکز فروش صنایع دستی سنتی است، بین گردشگران شناخته می‌شود. کافه‌ها و رستوران‌هایی نیز در آن فعال هستند که پس از خرید می‌توانید در آن‌ها به استراحت و صرف غذا بپردازید. در ادامه با ما همراه شوید تا اطلاعات بیشتری از بازارچه عودلاجان در اختیارتان قرار دهیم.

• آدرس: شهر تهران، منطقه ۱۲، خیابان پانزده خرداد، محدوده خیابان حاجیها و الیاس پرتوی (مشاهده روی نقشه)

درمورد اینکه بازارچه عودلاجان کجاست، می‌توان گفت بازار عودلاجان در بخش مرکزی شهر تهران و در دل یکی از قدیمی‌ترین محله‌های پایتخت، یعنی عودلاجان قرار دارد. این محله در محدوده‌ای قرار دارد که از سمت شمال به خیابان امیرکبیر، از طرف جنوب به خیابان پانزده خرداد، از شرق به خیابان ری و از غرب به خیابان پامنار می‌رسد. نزدیک بودن این بازار به خیابان ۱۵ خرداد، خیابان مصطفی خمینی، محدوده امامزاده یحیی و بازار بزرگ تهران موجب شد تا به راحتی در دسترس خریداران و بازدیدکنندگان باشد.

عکاس: Amir N / گوگل مپ

• خودروی شخصی: با توجه به اینکه بازارچه عودلاجان در منطقه‌ای پرتردد و شلوغ قرار گرفته است و به‌خاطر کوچه‌های باریک و فقدان جای پارک مناسب، ترجیحا از وسیله نقلیه شخصی برای دسترسی به آن اجتناب کنید. با این حال، می‌توانید از طریق خیابان مصطفی خمینی خود را به مقصد برسانید.
• مترو: اگر قصد دارید با مترو به این بازار برسید، در ایستگاه ۱۵ خرداد واقع در خط یک مترو تهران (تجریش - کهریزک) پیاده شوید. با پیاده‌روی در خیابان ۱۵ خرداد، راهی عودلاجان شوید. پیاده‌روی در این مسیر یک کیلومتری حدود ۱۵ دقیقه زمان می‌برد. طی بخشی از این مسیر با ماشين‌های برقی يا كالسكه نیز امکانپذیر است. علاوه بر این، می‌توانید در ایستگاه مترو بهارستان پیاده شوید و با وسایل نقلیه خیابان مصطفی خمینی، خودتان به بازارچه عودلاجان برسانید.
• اتوبوس: با استفاده از خط دو سامانه اتوبوس تندرو تهران (بی‌آرتی) که پایانه خاوران تا پایانه میدان آزادی است، می‌توانید در ایستگاه چهارراه مولوی پیاده شوید. مابقی مسیر را پیاده بروید که حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد یا آن را با تاکسی طی کنید.
• تاکسی: با استفاده از تاکسی‌های خطی می‌توانید از نقاط مختلف شهر تهران، خود را به میدان امام خمینی، پانزده خرداد یا چهارراه سیروس برسانید که فاصله کمی با عودلاجان دارند. همچنین برخی گردشگران ترجیح می‌دهند که از تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنند.

عکاس: کاوه صفری۱ / گوگل مپ

محله عودلاجان که بازار عودلاجان را در خود جای داده است، حدود ۴۰۰ سال قدمت دارد و اکثر مردمانی که در این منطقه زندگی می‌کردند، کلیمی و زرتشتی بودند. این محله یکی از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود و جذاب‌ترین بخش این محله، بازارچه عودلاجان نان دارد که از زمان قاجار رونق بسیاری داشته است. بازار عودلاجان طی زمان‌های مختلف گسترش یافت و این توسعه بر روی محله عودلاجان نیز تاثیر گذاشت. به شکلی که خانه‌های قدیمی این منطقه کم کم به تولیدی یا انبارهای بازار تبدیل شدند. بازارچه صنایع دستی عودلاجان که در زمان قاجار یکی از بازارهای مطرح تهران محسوب می‌شد، در دهه ۸۰ مجدد مسیر رونق و شکوفایی خود را در پیش گرفت و بیشتر تمرکز خود را بر روی صنایع دستی گذاشت. پس از آن در سال ۹۵، کسبه و سازمان میراث فرهنگی بر روی این بازار مرمتی انجام دادند و عودلاجان به بازاری تاریخی و زیبا بدل شد.

از آنجایی که محله عودلاجان در گذشته محلی برای تقسیم آب تهران محسوب می‌شد، از دو کلمه «او» در معنای آب و «دراجیدن» در معنای پخش کردن ساخته شده است. از ترکیب این دو کلمه «اودلاجان» و بعد «عودلاجان» ایجاد شد.

عکاس: Masoud Shokrnia / ویکی پدیا

قدم زدن در بازارچه عودلاجان با کوچه‌های سنگفرش شده و دیوارهای آجری، حس گذر از تاریخ این منطقه را در دل بازدیدکنندگان زنده خواهد کرد. در عصرهای تابستان، دالان‌های این بازار آب‌پاشی می‌شوند تا هوای خنک جای گرمای تابستانی را بگیرد. علاوه‌بر بازدید از قسمت اصلی بازار، می‌توان به کوچه‌های فرعی آن نیز سر زد. برخی از این کوچه‌ها به‌خاطر عرض کم و باریک، به کوچه‌های آشتی‌کنان شهرت دارند. قسمتی از بازار حاوی دیوار یادگاری سفالی نیز هست، که بازدید از آن خالی از لطف نیست.

از جمله دیدنی‌های محله عودلاجان، می‌توان به خانه شهید مدرس، سرای کاظمی، خانه مهرانگیز (لوکیشن فیلم پدرسالار)، خانه دبیرالملک، حمام نواب که سکانس‌هایی از فیلم قدیمی قیصر در آن فیلم‌برداری شد، امامزاده یحیی و مدرسه معمارباشی اشاره کرد که بعد از بازدید از بازارچه عودلاجان، می‌توان به آن‌ها سر زد.

بازارچه عودلاجان را می‌توان مختص صنایع دستی درنظر گرفت. در بازارچه عودلاجان، مجموعه‌ای از اصناف مرتبط با صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران فعالیت دارند که به این گذر تاریخی روحی تازه بخشیده‌اند. بسیاری از فروشندگان، هنرمندانی هستند که مستقیما آثار خود را به مشتری عرضه می‌کنند. بازارچه عودلاجان به‌ویژه در روزهای پنجشنبه، با برگزاری پنجشنبه‌بازار و حضور هنرمندان از سراسر کشور، به یک بستر پویا برای ترویج صنایع دستی تبدیل شده است. ضمن اینکه برخی از مغازه‌ها به کافه و رستوران تبدیل شده‌اند.

عکاس: محمدرضا بنانی / ویکی پدیا

بسیاری از حجره‌داران بازار عودلاجان، خود هنرمندانی هستند که آثارشان حاصل ساعت‌ها کار دقیق و با ذوق است. از میان صنایع دستی عرضه‌شده می‌توان به میناکاری، قلم‌زنی، سفال و سرامیک‌های سنتی اشاره کرد که هم جنبه تزئینی دارند و هم کاربردی. ظروف مسی، ملیله‌کاری‌های ظریف و زیورآلات نقره‌ای نیز در میان مشتریان، به‌ویژه گردشگران، محبوبیت زیادی دارند. همچنین آثار چوبی مانند منبت و معرق، جلوه‌ای از هنر ایرانی را در قالب وسایل تزئینی و کاربردی به نمایش می‌گذارند. گلیم‌ها، قالیچه‌ها و نمدهای رنگارنگ که از استان‌های مختلف به بازارچه می‌رسند، تنوع چشمگیری به بازارچه صنایع دستی عودلاجان می‌بخشند. این بازار نه تنها محل خرید، بلکه بستری برای زنده نگه داشتن هنرهای دستی و انتقال آن‌ها به نسل‌های آینده است.

عکاس: Eh San / گوگل مپ

• آدرس: خیابان ۱۵ خرداد، مقابل بازار آهنگران، بازارچه عودلاجان، پلاک ۸۲
• شماره تماس: ۰۲۱۳۳۹۱۹۶۰۰
• اینستاگرام: odlajan_tehronghadim@

دیزی‌سرای بسیار زیبا و معروفی در تیمچه اکبریان قرار دارد. این دیزی‌سرا یک تیمچه قدیمی با حجره‌های قدیمی است. درحال‌حاضر همین حجره‌ها تبدیل به میز و تخت برای این دیزی‌سرا شده‌اند. اولین بانک و صرافی ایران نیز در همین تیمچه برقرار بوده است.

عکاس: Morteza Barjasteh / گوگل مپ

• آدرس: بازار تهران، بازارچه عودلاجان، پلاک ۱۲
• تلفن: ۰۲۱۳۳۹۰۰۱۷۰
• اینستاگرام: restaurant_sarashpaz@

یکی دیگر از رستوران‌هایی که در دل بازارچه عودلاجان قرار دارد، رستوران سرآشپز است که انواع غذاهای ایرانی را به مشتریان خود عرضه می‌کند. در این رستوران می‌توانید نقاشی‌های کودکانه زیادی را ببینید که کاملا شما را سرگرم می‌کنند.

عکاس: ارمین سرپاسی / گوگل مپ

• آدرس: خیابان پامنار، خیابان خلیلی مفرد، خیابان آقا موسی، بن بست اول
• ساعت کار: یکشنبه تا جمعه‌ ۹ تا ۱۹
• شماره تماس: ۰۲۱۳۶۶۱۵۸۰۱
• اینستاگرام: ordibehesht.oudlajan.cafe@

خانه اردیبهشت یک خانه قدیمی مربوط به دوره زندیه است که درحال‌حاضر مرمت شده و کارهای فرهنگی و فروش صنایع دستی در آن انجام می‌شود. قسمتی از این خانه به کافی‌شاپی بسیار دلنشین و زیبا تبدیل شده است و یک حیاط باصفا دارد. این کافه منوی صبحانه و ناهار دارد.

عکاس: Samaneh Bidkham / گوگل مپ

• آدرس: میدان توپخانه، خیابان ناصر خسرو، کوچه امام
• ساعت کار: ۹ تا ۲۴
• شماره تماس: ۰۲۱۳۳۹۳۸۴۶۱
• اینستاگرام: sadreazamhistorichouse@

عمارت صدراعظم، یکی از خانه‌های سنتی در بافت تاریخی تهران محسوب می‌شود. این عمارت بازسازی شده و قسمتی از آن برای کافه رستورانی با همین نام استفاده می‌شود. این کافه رستوران دارای انواع غذاهای ایرانی، استیک، صبحانه، نوشیدنی و... است که می‌توانید در محیطی زیبا و تاریخی میل کنید.

عکاس: Behrouz Nowrouz / گوگل مپ

• آدرس: خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ
• فاصله تا بازار عودلاجان: حدود دو کیلومتر (۱۰ دقیقه با خودرو)
• ساعت کاری: نیمه اول سال همه‌روزه از ۹ تا ۱۸، نیمه دوم سال شنبه تا چهارشنبه از ۹ تا ۱۷، روزهای پنجشنبه و جمعه از ۹ تا ۱۸ (تعطیل در روزهای ۱۴ خرداد، ۲۱ رمضان، تاسوعا و عاشورا، ۲۸ صفر، ۲۵ شوال)
• قیمت بلیط در سال ۱۴۰۴: ورودی ۳۰ هزارتومان، بقیه بخش‌ها بین ۱۵ تا ۳۰ هزارتومان
• سایت: golestanpalace.ir
• اینستاگرام: golestanpalace@

کاخ گلستان یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی تهران است که طبق برخی روایات، قدمتش به دوران صفوی بازمی‌گردد؛ اما شکوفایی آن در عصر قاجار رخ داد. این مجموعه شامل عمارت‌های متعددی مانند شمس‌العماره، ایوان تخت مرمر، تالار آینه و تالار سلام است و هر یک از آن‌ها با تزیینات باشکوهی چون آینه‌کاری، طلاکاری و کاشی‌کاری‌ جلوه‌ای خاص دارند.

کاخ گلستان ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی است که حاصل سفرهای ناصرالدین شاه به غرب بود. این کاخ، محل تاج‌گذاری و اقامت پادشاهان قاجار بوده است. مجموعه گلستان علاوه‌بر فضاهای تاریخی، مراکز فرهنگی و پژوهشی نظیر کتابخانه‌ و مراکز اسناد دارد.

عکاس: امیر مسیبی / گوگل مپ

• آدرس: میدان پانزده خرداد
• فاصله تا بازار عودلاجان: حدود ۶۰۰ متر (۳ دقیقه با خودرو)
• ساعت کاری: ۸:۳۰ تا ۱۷

بازار بزرگ تهران، یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و تاریخی پایتخت، در منطقه ۱۲ و میان خیابان‌های پانزده خرداد، مولوی، مصطفی خمینی و خیام قرار دارد. به دلیل قرارگیری در محدوده طرح ترافیک و شلوغی همیشگی این منطقه، استفاده از مترو بهترین گزینه برای دسترسی به بازار است. نزدیک‌ترین ایستگاه، متروی پانزده خرداد است که تنها چند دقیقه تا بازار فاصله دارد.

سبزه میدان در شمال بازار بزرگ تهران، ورودی اصلی آن به‌شمار می‌رود و مسیرهای منتهی به آن از فروشگاه‌های متنوعی عبور می‌کنند. در دل بازار، جاهای دیدنی چون تیمچه حاجب‌الدوله، مسجد امام، بازار بین‌الحرمین، چهار سوق بزرگ، امامزاده‌های تاریخی و حتی کوچک‌ترین قهوه‌خانه جهان، تجربه‌ای ترکیبی از خرید، تاریخ، فرهنگ و مذهب را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زنند.

عکاس: shahab azizpoor / گوگل مپ

آیا به بازارچه عودلاجان تهران رفته‌اید؟ از این بازار خریدی کردید؟ از تجریه‌های خود در این بازار برای مخاطبان کجارو بگویید.

منبع عکس کاور: گوگل مپ، عکاس: SΛDEH