از زیباترین میراث جهانی یونسکو در هند بیشتر بدانید

کشور هند، ۳۶ میراث جهانی یونسکو، از شاهکارهای تاریخی تا بقایای معماری دوران‌های باشکوه هند را در خود جای داده است که هر یک در اثر گذر زمان، به چشم‌اندازهای فوق‌العاده زیبایی تبدیل شده‌اند. در ادامه این مقاله از کجارو به تعدادی این آثار شگفت‌انگیز اشاره خواهیم کرد تا در سفر به هند، در برنامه خود بگنجانید.

اگر دوست دارید سفری بی‌دغدغه به هند داشته باشید، بهترین و ارزان‌ترین تور هند را با کمک کجارو جست‌و‌جو و خریداری کنید. در کجارو، مجموعه‌ای از بهترین تورها از معتبرترین آژانس‌های گردشگری گرد هم آمده‌اند تا به‌راحتی بتوانید با توجه به شرایط خود، مناسب‌ترین تور را خریداری کنید.

تاج محل

تاج محل، به دستور شاه جهان برای همسر محبوبش، ممتاز محل ساخته شد و اکنون این جاذبه‌ی شگفت‌انگیز معماری و تاریخی، بیش از هشت میلیون بازدیدکننده در سال دارد. این آرامگاه سفیدرنگ، توسط ۲۰ هزار کارگر بنا شد و حدود ۲۸ نوع سنگ قیمتی و نیمه‌قیمتی در آن به کار رفته است.

تاج محل، یکی از معروف‌ترین بناها و از عجایب هفت‌گانه جدید دنیا به شمار می‌رود که در نزدیکی شهر آگرا و ۲۰۰ کیلومتری جنوب دهلی نو (پایتخت هند) قرار دارد. تاج محل، نمادی از عشق است و بر اساس نور روز، تغییر رنگ می‌دهد؛ به‌طوری که در طول صبح، صورتی می‌شود، در اواسط روز به زرد، هنگام غروب به سفید شیری و با فرارسیدن شب، به رنگ طلایی درمی‌آید. این جاذبه هرروز، به‌جز جمعه‌ها، به روی بازدیدکنندگان باز است.

قلعه آگرا

قلعه آگرا که در قرن شانزدهم ساخته شد، از نظر تاریخ معماری ارزش بسیاری دارد؛ چراکه برخی از جالب‌ترین آمیزه‌های معماری هندو و ایرانی را می‌توان در آن مشاهده کرد. در واقع بسیاری از تزیینات و کاشی‌کاری‌های عمارت‌های قلعه آگرا کاملا منطبق با اصول معماری ایرانی ساخته شده‌اند؛ هرچند روی آن‌ها به‌جای خطوط اسلیمی و خطاطی، اژدها و فیل و پرنده حکاکی شده‌اند.

قلعه آگرا که شامل کاخ‌های مجلل، سالن‌های ملاقات و دو مسجد شگفت‌انگیز می‌شود، در کنار رود یامونا قرار دارد و به‌شکل یک هشت‌ضلعی نامنظم است که توسط دیواری از سنگ‌های قرمزرنگ محصور شده و به‌زیبایی هرچه تمام‌تر با سنگ مرمر سفید، خاتم‌ کاری شده‌ است. بازدیدکنندگان با گردش در این قلعه می‌توانند برای لحظه‌ای خود را به عصر مغول ببرند و در عین حال، چشم‌اندازی خیره‌کننده از تاج محل را به تماشا بنشینند.

مجموعه تاریخی هامپی

هامپی (Hampi)، دهکده‌ای کوچک در ایالت کارناتاکای هند است که به‌عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شود؛ زیرا معابد و مقبره‌های شگفت‌انگیز و باستانی را در خود جای داده است. این شهر باستانی مملو از بقایای به‌جای‌مانده از امپراتوری‌های باستانی هند یعنی ویجایاناگارا بوده که فرمانروایانش، به عشق، هنر، فرهنگ، علم و حکمرانی کارآمد معروف بودند.

قدم‌زدن در این مجموعه ۴۰۰۰ هکتاری، به‌خصوص با وجود معبد باستانی و مشهور ویروپاکشا، باعث حیرت هر بیننده‌ای می‌شود. بیش از ۱۶۰۰ اثر از آخرین امپراتوری بزرگ هندو در جنوب هند را می‌توان در این مجموعه مشاهده کرد که شامل قلعه‌ها، بخش‌های کنار رودخانه، مجموعه‌های مقدس و سلطنتی، معابد، زیارتگاه‌ها، سالن‌های ستون‌دار، سازه‌های آبی و... می‌شود.

پرستشگاه خورشید کونارک

پرستشگاه خورشید کونارک (Konark Sun Temple) متعلق به قرن ۱۳، جزو عجایب هفت‌گانه هندوستان به شمار می‌آید. این اثر یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری اوریسا هند محسوب می‌شود که وقف خدای خورشید شده است و از سبک معماری کالینگا پیروی می‌کند.

معبد مذکور به‌شکل ارابه‌ی بزرگی با ۱۲ جفت چرخ است که هفت اسب آن را می‌کشند؛ اما شاید جذاب‌ترین بخش آن، حجاری‌های سنگی باشد که داستان‌هایی از دوران باستان را حمایت می‌کنند. ضمن اینکه دیوارهای این معبد با تصاویری از خدایان هندو، زنان آسمانی، موجودات اساطیری و آبزی، انواع حیوانات و آلات موسیقی تزیین شده است. این سازه که در فاصله سه کیلومتری از دریا قرار دارد، در سال ۱۹۸۴ در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

قلعه‌های تپه‌ای راجستان

قلعه‌های تپه‌ای راجستان (Hill Forts of Rajasthan) که قدمت‌شان به قرن پنجم تا هجدهم برمی‌گردد، شامل ۶ قلعه‌ی باشکوه به نام قلعه جیسلمیر، کومبالگار، امبر، گاگرون، چیتورگار، رانتامبور می‌شود. وقتی برای اولین بار، این قلعه‌های تپه‌ای را مشاهده کنید، نه‌تنها به‌خاطر تاریخ و معماری باشکوهشان، بلکه از آنجا که همچنان به‌خوبی سر پا هستند، حیرت‌زده خواهید شد. امروزه این قلعه‌ها از جاذبه‌های گردشگری پرطرفدار محسوب می‌شوند که دوران سلطنتی را به‌خوبی به بازدیدکنندگان نشان می‌دهند.

چیتورگار در واقع بزرگ‌ترین قلعه در میان قلعه‌های راجستان هند است؛ به‌طوری که بیش از ۴۰۰۰ نفر در آن سکونت دارند. قلعه کومبالگار، با دیوارها و باروهای طولانی، در میان جنگل‌های انبوه و با هفت دروازه بزرگ واقع شده است و امروزه، دیوار احاطه‌کننده قلعه، به‌عنوان دومین دیوار بلند جهان پس از دیوار بزرگ چین شناخته می‌شود. جالب است بدانید که درون این قلعه حدود ۳۶۰ بنای مذهبی وجود دارد.

قلعه رانتامبور به‌دلیل پارک ملی و ذخیره ببر بنگال در آن، در سراسر جهان مشهور است؛ پارکی با مساحت ۴۰۰ کیلومتر مربع که در گذشته محل شکار مهاراجه‌های قلعه بود. قلعه گاگرون با طبیعت شگفت‌انگیز هند محاصره شده و دور از دسترس است؛ چراکه هدف از ساخت آن، جلوگیری از ورود دشمنان به درون قلعه بود. قلعه امبر، موقعیت خوبی برای بازدید گردشگران دارد؛ چراکه در ۱۱ کیلومتری جیپور واقع شده است و از همین جهت، روزانه بیش از ۵۰۰۰ بازدیدکننده دارد.

قلعه جیسلمیر در سال ۱۱۵۶ میلادی توسط روال جیسوال (Rawal Jaiswal) ساخته شد. رنگ طلایی این قلعه باعث شده است تا به‌عنوان سونار کوئیلا (Sonar Quila) یا همان قلعه طلایی معروف باشد. علاوه بر این، قلعه مذکور به‌دلیل رنگش، در هنگام غروب آفتاب در میان شن و ماسه‌های کویر، استتار می‌شود.

رانی‌کی‌واو

رانی‌کی‌واو (Rani Ki Vav)، چاه‌پله‌ای خارق‌العاده با صدها نقش‌برجسته و مجسمه است که به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تماشایی ایالت گجرات، قدمتش به قرن یازدهم میلادی بازمی‌گردد. این اثر ماندگار شامل هفت طبقه می‌شود که با بیش از ۵۰۰ مجسمه اصلی و ۱۰۰۰ مجسمه کوچک با حجاری‌هایی از خدایان و الهه‌های هندو و نقوش مذهبی و اساطیری، تزیین شده است.

رانی‌کی‌واو را ملکه اودایاماتی به یاد همسر محبوبش ساخت و گفته می‌شود دستور ساخت آن در سال ۱۰۶۳ صادر و ۲۰ سال بعد تکمیل شد. این اثر شگفت‌انگیز در دهه‌ی ۱۹۴۰ کشف و در دهه‌ی ۱۹۸۰ بازسازی شد و از سال ۲۰۱۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. چاه‌پله مذکور، یکی از بهترین نمونه‌های از این دست به شمار می‌رود که به‌شکل یک معبد معکوس طراحی شده است تا قداست آب را نشان دهند.

پناهگاه‌های سنگی بهیم‌بتکا

پناهگاه‌ها و غارهای سنگی بهیم‌بتکا (Bhimbetka Rock Shelters) که قدمت‌شان به عصر سنگ برمی‌گردد، در منطقه رایسن در ایالت مادایا پرادش هندوستان قرار دارد. این پناهگاه‌ها، اولین و قدیمی‌ترین نشانه‌های زندگی انسان در شبه‌قاره هند هستند و یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های پیش از تاریخ به حساب می‌آیند.

برجسته‌ترین ویژگی این محل را می‌توان نقاشی‌ها و طراحی‌هایی از انسان و اشکال حیوانی، رقص و شکار دانست که قدمت‌شان به ۳۰ هزار سال قبل می‌رسد و قدیمی‌ترین هنر سنگی در این سرزمین محسوب می‌شوند. جالب است بدانید که برخی از این پناهگاه‌ها، برای بیش از ۱۰۰ هزار سال، محل سکونت انسان بوده‌اند. این غارها و پناهگاه‌ها، دید روشنی از تکامل سکونت و فرهنگ انسان‌ها را نشان می‌دهند، از زمانی که شکارچی بودند و بعد به کشاورزی روی آوردند.

مجموعه آثار تاریخی خاجوراهو

مجموعه آثار تاریخی خاجوراهو (Khajuraho Group of Monuments)، شامل مجموعه‌ای از معابد هندو و معابد جین در منطقه چاتارپور، در مادیا پرادش هند است. بیشتر معابد خاجوراهو بین سال‌های ۹۵۰ میلادی و ۱۰۵۰ میلادی توسط سلسله چاندلا ساخته شده‌اند. طبق سوابق تاریخی، معبد خاجوراهو تا قرن دوازدهم دارای ۸۵ معبد بود که در مساحت ۲۰ کیلومتر مربعی پراکنده بودند. از این تعداد، فقط ۲۵ معبد باقی مانده‌ است.

مجموعه معابد خاجوراهو در کنار هم ساخته شده‌اند؛ هرچند که به دو دین، هندوئیسم و جینیسم اختصاص دارند و این موضوع از سنت پذیرش و احترام به دیدگاه‌های متنوع مذهبی بین هندوها و جین‌ها در منطقه، حکایت دارد.

گهات غربی

گهات غربی (Western Ghats)، رشته‌کوهی در شبه‌جزیره هندوستان است که از جمله مکان‌های میراث جهانی یونسکو و یکی از ۱۰ کانون اصلی تنوع زیستی جانوری در جهان به‌ شمار می‌رود. درمجموع، ۳۹ مکان منابع طبیعی شامل پارک‌های ملی، حفاظتگاه حیات وحش و جنگل‌های حفاظت‌شده در امتداد این رشته‌کوه ۱۶۰۰ کیلومتری وجود دارد که ۲۰ مورد آن در ایالت کرالا، ۱۰ مورد در کارناتاکا، پنج مورد در تامیل نادو و چهار مورد در مهاراشترا قرار گرفته‌اند.

در گهات غربی بیش از ۵۰۰۰ گونه از گیاهان گل‌دار، ۱۳۹ گونه پستاندار، ۵۰۸ گونه پرنده، و ۱۷۹ گونه دوزیست زندگی می‌کنند و به همین دلیل بین علاقه‌مندان به طبیعت و باغ‌وحش، طرفداران زیادی دارد.

مجموعه تاریخی ماهابالی پورام

مجموعه تاریخی ماهابالی پورام (Monuments at Mahabalipuram)، مجموعه‌ای از آثار تاریخی و معماری مذهبی قرن هفتم و هشتم میلادی در شهر ساحلی ماهابالی پورام هند است که شامل معابد هندوی حجاری‌شده و یادبودهای تراشیده‌شده از سنگ می‌شود. معبد ساحلی و پنج ارابه، از جمله جاذبه‌های معروف این مجموعه هستند.

معابد ماهابالی پورام، در ایالت جنوب شرقی هند تامیل نادو، حدود ۶۰ کیلومتری جنوب غربی چنای و در ساحل کوروماندل قرار دارد. اگرچه تاریخ باستانی ماهابالی پورام مشخص نیست؛ اما شواهد نشان می‌دهد که قبل از ساخته شدن بناهای تاریخی، اینجا مکان قابل‌توجهی بوده‌ است.

آرامگاه همایون

آرامگاه همایون (Humayun's Tomb) که مظهری از معماری عصر مغول به حساب می‌آید، با ماسه سنگ قرمزرنگ و گرانیت در سال ۱۵۷۰ ساخته شد و سنگ‌های مرمر سفید در لابه‌لای آن خودنمایی می‌کند. این آرامگاه در وسط باغی چهارضلعی قرار دارد که گفته می‌شود اولین باغ ایرانی ساخته شده در شبه‌قاره هند است.

همایون، دومین پادشاه گورکانی هند، پس از ۱۵ سال که در دربار ایران پناهنده بود، به کمک شاه طهماسب اول به کشورش بازگشت و به‌طور ناگهانی پس از چند ماه از دنیا رفت. او در بازگشت به هند، گروهی از هنرمندان ایرانی را با خود به‌همراه برد؛ بنابراین، جای تعجب ندارد که این مقبره و بناهایی مانند تاج محل که بعدها در هندوستان ساخته شد، از الگوهای ایرانی و میراث معماری هند و ایران بهره گرفته‌اند.

یادبودهای بودایی سانچی

سانچی، روستای کوچکی در منطقه رایسن در ایالت مادیا برادش هندوستان است که در ۴۶ کیلومتری شمال شرق بوپال قرار دارد. یادبودهای بودایی که در این روستا به چشم می‌خورد، قدمتشان به قرن اول و دوم قبل از میلاد برمی‌گردد و شامل صومعه‌های بودایی، کاخ‌ها، معابد و ستون‌هایی از سنگ یک‌پارچه می‌شوند. این مجموعه نه‌تنها قدیمی‌ترین پرستشگاه بودا در دنیا به حساب می‌آید، بلکه تا قرن دوازدهم، به‌عنوان مرکز اصلی پرستش بودا در کشور هند بوده است.

غارهای الورا و آجانتا

غارهای الورا و آجانتا (Ajanta and Ellora Caves)، برای قرن‌ها، مکان‌های شگفت‌انگیزی برای بازدید بوده‌اند. مجسمه‌ها و نقاشی‌هایی که در گوشه‌وکنار این غارهای باستانی پیدا شده است، سفری مسحورکننده به گذشته را برای بازدیدکنندگان رقم خواهد زد. حدود ۲۹ غار در آجانتا وجود دارد که در فاصله‌ی قرن‌های دوم قبل از میلاد تا ششم پس از میلاد ساخته شدند و همگی به آیین بودا اختصاص دارند. در یکی از این غارها می‌توان سنگ‌نگاره نقاشی‌شده‌ای از دوره ساسانی را مشاهده کرد. در غارهای آجانتا واقع در شمال غربی حیدر آباد، تصویر هیئت اعزامی خسرو پرویز به هند نیز هک شده ‌است.

غارهای الورا در ۳۰ کیلومتری اورنگ‌آباد در ایالت ماهاراشترا هندوستان قرار دارند که بین قرن‌های پنجم و دهم ساخته شده‌اند. غارهای الورا شامل ۱۲ غار بودایی از قرن‌های ششم و هشتم میلادی، ۱۷ غار هندو از قرن‌های ششم و نهم و پنج غار جین از قرن‌های هشتم و دهم میلادی هستند که در مجاورت هم ساخته شده‌اند و نشان از هماهنگی مذهبی رایج در این دوره از تاریخ هند دارند.

کلیساها و صومعه‌های گوا

زمانی که گردشگران، اسم گوا را می‌شنوند، اولین تصویری که احتمالا در ذهن‌شان شکل می‌گیرد، سواحل و زندگی شبانه در این خطه از هند است؛ اما شهر گوا فقط به این جاذبه‌ها و سرگرمی‌ها خلاصه نمی‌شود. در اینجا که کوچک‌ترین ایالت هند به حساب می‌آید، کلیساها و صومعه‌های زیادی وجود دارد که آثار هنری، حجاری‌ها و تزیینات خارق‌العاده‌ای را در خود جای داده‌اند.

از محوطه‌هایی که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند، می‌توان به کلیسای بوم ژیزوس گوا (Basilica of Bom Jesus) اشاره کرد که با معماری باروک خود، خودنمایی می‌کند و مدفن سنت فرانسیس زاویر است؛ کلیسای جامع گوا که قدمتش به قرن شانزدهم می‌رسد، به‌خاطر زنگ طلایی غول پیکرش معروف است و بزرگ‌ترین کلیسای آسیا به شمار می‌رود؛ کلیسای بانوی ما از روزاری (Church of Our Lady of the Rosary) نیز به‌واسطه‌ی معماری ترکیبی گوتیک و مانوئلین، حیرت هر بیننده‌ای را به‌همراه دارد.

پارک ملی دره گل‌ها و ناندا دوی

پارک ملی دره گل‌ها و پارک ناندا دوی (Nanda Devi Park)، محل رویش گل‌های وحشی و زندگی حیوانات نادر و در معرض انقراض، پرنده‌های ارتفاعات بالا و طبیعت فوق‌العاده زیبا هستند. آرامش و سکوت و زیبایی این پارک‌ها می‌تواند برای هر گردشگری جذاب باشد.

پارک ملی ناندا دوی، در اطراف قله ناندا دوی به ارتفاع ۷,۸۱۷ متری و در شمال هند قرار دارد. این منطقه در سال ۱۹۸۸ در میراث طبیعی یونسکو به ثبت رسید و مراتع رنگارنگ، در کنار کوهستان‌های هموار، جذابیت خارق‌العاده‌ای به این پارک داده‌اند.

پارک ملی دره گل‌ها، در غرب هیمالیا قرار دارد و برای علفزارها و گل‌های بومی و زیبایی بی‌نظیرش مشهور است. علاوه بر این، حیواناتی مانند خرس سیاه آسیایی و خرس قهوه‌ای و پلنگ نیز در این منطقه زندگی می‌کنند.