طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مجلسی؛ غذای محبوب ایرانی
با طرز تهیه زرشک پلو با مرغ، یکی از غذاهای پرطرفدار و خوشمزه ایرانی آشنا شوید و با طبخ آن در منزل، یک مهمانی درست و حسابی به راه بیندازید.
غذاهای ایرانی با طعم و عطر منحصربه‌فرد و رنگ و لعابی بی‌نظیر، شهرتی جهانی دارند و به جرات، می‌توان آن‌ها را یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای دنیا دانست. زرشک پلو با مرغ از آن دسته غذاهایی است که در گذشته تا به امروز، غذایی مجلسی و پای ثابت سفره‌های نذری، مراسم عروسی و عزا بوده است؛ اما آیا شما طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مجلسی را بلد هستید یا تکنیک‌های خاص طبخ آن را می‌دانید؟ بسیاری از افراد تاکنون بارها این غذا را درست کرده‌اند یا آن را مهمانی‌ها و مراسم‌ها خورده‌اند؛ اما کماکمان نمی‌دانند یک طرز تهیه زرشک پلو با مرغ خوشمزه، شامل چه مراحلی می‌شود.
زرشک از میوه‌هایی است که در دو نقطه از کشور ایران بیش از هر جای دیگری کشت می‌شود؛ زرشک قرمز در جنوب استان خراسان فراوان است و زرشک سیاه در استان کرمانشاه. شاید به همین دلیل باشد که زرشک پلو در ابتدا در مناطقی مانند خراسان پخته و سپس به سایر نقاط کشور معرفی شده است.
با کجارو همراه شوید تا طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مرحله به مرحله را در این مقاله به شما بیاموزد. زرشک پلو، یکی از پلوهای ایرانی است که با برنج، زرشک، زعفران و گاهی شکر درست شده و معمولا با گوشت مرغ، بوقلمون و بره یا سردست و قلوه‌گاه گوسفندی سرو می‌شود. این غذای سنتی لذیذ ایرانی می‌توان به‌عنوان ناهار، شام یا سحری نوش جان کرد.
هرآنچه باید درباره زرشک پلو با مرغ بدانید:
- زرشک پلو با مرغ و طرز تهیه آن
- نکات مهم برای طبخ زرشک پلو با مرغ
- فواید زرشک پلو با مرغ
- طعم زرشک پلو با مرغ
زرشک پلو با مرغ و طرز تهیه آن
مواد لازم برای دو نفر
مواد لازم برای مرغ
- ۲ تکه مرغ (ران یا سینه)
- یک عدد پیاز کوچک پوست کنده و خلالی خردشده
- یک حبه سیر پوست کنده و خردشده
- یک عدد پیاز کوچک پوست کنده و رنده شده
- یک عدد سیب‌زمینی متوسط پوست کنده و خلالی خردشده
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی
- ۴۰ گرم کره
- برگ بو، نمک، فلفل سیاه، چوب دارچین به مقدار لازم
- روغن سرخ کردنی به مقدار لازم
- زعفران دم‌کرده به دلخواه
مواد لازم برای زرشک پلو
- ۲ پیمانه برنج
- ۴ قاشق غذاخوری زرشک
- دو قاشق چای‌خوری شکر
- نمک به‌اندازه لازم
- زعفران دم‌کرده به دلخواه
- کره یا روغن به مقدار لازم
- خلال پسته و بادام به مقدار دلخواه (برای تزئین)
مرحله اول:
آماده‌سازی مرغ: مرغ‌ها را از شب قبل با پیاز خلالی خردشده، سیر، نمک، فلفل سیاه و زعفران مزه‌دار کنید و تمام مواد را خوب با هم مخلوط کنید. سپس روی ظرف حاوی مرغ را با سلفون بپوشانید و در یخچال قرار دهید تا کاملا مزه‌دار شوند.
مرحله دوم:
آماده‌سازی سس مرغ: مقداری روغن در یک ماهیتابه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای رنده شده را در آن بریزید و تفت دهید تا سبک و کاراملی شوند. رب گوجه فرنگی را به پیازها اضافه کنید و تفت دهید تا بوی خامی رب گرفته شود.
مرحله سوم:
کره را در ماهیتابه دیگری آب کنید و سپس تکه‌های مرغ مزه‌دار شده را در کره کمی تفت دهید تا دو روی آن‌ها سرخ شود.
مرحله چهارم:
مرغ‌های تفت داده شده را به‌همراه یک لیوان آب جوش، برگ بو و چوب دارچین در سس پیاز و رب گوجه فرنگی قرار دهید و اجازه دهید تا مرغ‌ها با درب بسته، روی شعله ملایم گاز بپزند. پس از نیم ساعت، درب ماهیتابه را باز کنید، به مرغ‌ها نمک بزنید و آن‌ها را برگردانید تا دو روی آن‌ها کاملا بپزد.
مرحله پنجم:
آماده‌سازی برنج: برنج را از حداقل ۳ ساعت قبل در آب ولرم و دو قاشق چای‌خوری نمک خیس کنید. یک قابلمه آب روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا به جوش بیاید. سپس آب برنج را دور بریزید و آن را به قابلمه آب جوش اضافه کنید. زمانی که برنچ، کمی نرم شد، آن را آبکش کنید. کف قابلمه برنج، کمی روغن بریزید تا داغ شود. سپس ته‌دیگ دلخواه (سیب‌زمینی یا نان) خود را در کف آن بچینید. برنج آبکش کرده را در قابلمه بریزید و آن را به‌صورت مخروطی دربیاورید. روی برنج چند سوراخ ایجاد کنید و روی آن، آب و روغن بدهید یا چند تکه کره بیندازید. در ابتدا شعله گاز را زیاد کنید تا برنج، بخار کند. سپس شعله گاز را کم کنید، دم‌کنی بگذارید و اجازه دهید تا برنج دم بکشد.
مرحله ششم:
آماده‌سازی سیب‌زمینی سرخ کرده: در همین حین، سیب‌زمینی‌های خلالی خردشده را در روغن داغ سرخ کنید و در پایان سرخ شدن، کمی زردچوبه و نمک به آن بزنید. سیب‌زمینی‌ها را روی کاغذ روغنی یا دستمال مخصوص آشپزخانه قرار دهید تا روغن اضافه آن‌ها کشیده شود. بهتر است سیب‌زمینی‌ها در زمانی نزدیک به سرو غذا، سرخ شوند تا تردی و برشتگی خود را از دست ندهند و سرد نشوند.
مرحله هفتم:
مرغ‌ها پس از حدود ۹۰ دقیقه، کاملا پخته‌اند و سس آن‌ها نیز غلیظ شده است. مزه مرغ‌ها را چک کنید و در صورت نیاز به آن‌ها نمک بیشتری بزنید. مقداری زعفران دم‌کرده در دقایق پایانی پخت به مرغ‌ها اضافه کنید.
مرحله هشتم:
آماده‌سازی زرشک: زرشک‌ها را از قبل تمیز کنید و یک ساعت در آب قرار دهید. سپس آن‌ها را به‌همراه مقداری روغن در ماهیتابه بریزید و برای ۳۰ ثانیه روی حرارت ملایم تفت دهید. در ادامه شکر را اضافه کنید و پس از ۳۰ ثانیه دیگر از روی حرارت بردارید. خلال بادام و پسته را به زرشک‌ها بیفزایید تا با حرارت آن‌ها کمی گرم شوند.
مرحله نهم:
مقداری از برنج را با زعفران دم‌کرده مخلوط کنید. برنج را در دیس بکشید و روی آن را با پلوی زعفرانی، زرشک تفت داده شده و در صورت تمایل، خلال پسته و بادام تزئین کنید.
مرحله دهم:
چوب دارچین و برگ بو را از سس مرغ دربیاورید. مرغ را در ظرف سرو بکشید و دور آن را با سیب‌زمینی سرخ کرده تزئین کنید. آب مرغ را هم فراموش نکنید و آن را در یک کاسه کوچک بر سر سفره بگذارید. نوش جان!
نکات مهم برای طبخ زرشک پلو با مرغ
نکات مربوط به پخت مرغ
- بهتر است مرغ را از قبل مزه‌دار کنید؛ زیرا بوی زهم آن گرفته می‌شود و بافت پوک و بهتری به خود می‌گیرد؛ البته اگر زمان کافی ندارید، نگران نباشید. شما می‌توانید مرغ را بدون مزه ار کردن بپزید و کماکان یک زرشک پلوی خوشمزه و فوق‌العاده داشته باشید.
- دو روش کلی برای پخت مرغ زرشک پلو وجود دارد؛ اول اینکه مرغ را آب‌پز کنید و سپس سرخ کنید، یا در ابتدا کمی مرغ را با کره یا روغن تفت دهید و سپس در سس مخصوص بپزید که ما در این مقاله روش دوم را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
- یک روش پخت دیگر مرغ این است که از ابتدا مرغ را با پیاز، زعفران دم‌کرده و نمک، آب‌پز کنید. سپس با پیاز، نمک، زردچوبه، سیر و رب گوجه فرنگی تفت داده شده، زعفران دم‌کرده و آب مرغ، سس درست کنید و مرغ‌های آبپزشده را در آن بچینید تا مرغ‌ها برای ۱۰ دقیقه دیگر بپزند.
- در برخی طرز تهیه‌ها، مرغ به روشی کاملا متفاوت و بدون آب پخته می‌شود. برای طبخ مرغ به این روش، باید ادویه دلخواه، زردچوبه و فلفل سیاه را روی دو طرف تکه‌های مرغ بپاشید تا کاملا طعم‌دار شوند. سپس آن‌ها را به‌همراه روغن در فاصله‌ای مناسب در یک ماهیتابه بچینید. برگ بو، چوب دارچین و پیاز چهار قاچ شده را نیز به مرغ‌ها بیفزایید و درب تابه را ببندید تا مرغ با تبخیر آب خودش، روی حرارت ملایم گاز بپزد و طعم و مزه خود را کاملا حفظ کند. پس از نیم ساعت، مرغ‌ها را زیر و رو کنید تا طرف دیگر آن نیز سرخ و پخته شود. در همین حین در ماهیتابه‌ای دیگر، پیاز رنده شده را تفت دهید و کمی به آن رب گوجه فرنگی وسیر خردشده اضافه کنید. پس از سرخ شدن پیاز و رب، یک استکان آب مرغ در آن بریزید و اجازه دهید تا سس غلیظ شود. در ادامه مرغ‌های پخته و سرخ شده را در سس بچینید و به آن‌ها، نمک و زعفران دم‌کرده اضافه کنید تا برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دیگر روی حرارت ملایم گاز بپزند.
- اضافه نکردن آب به مرغ برای پخت به باور بسیاری از افراد، طعم نهایی مرغ را بسیار بهتر می‌کند.
- تفت دادن رب را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید؛ زیرا سرخ کردن رب علاوه بر گرفتن طعم و بوی خامی آن، باعث می‌شود که در پایان غذای خوش‌رنگ‌تری داشته باشید.
- اگر طعم ترشی را دوست دارید، می‌توانید در دقایق پایانی پخت مرغ‌ها، کمی آب لیمو یا آبغوره به سس اضافه کنید. در برخی دستور تهیه‌ها از آلوچه ترش نیز در هنگام طبخ مرغ، استفاده می‌شود.
- قرص استاک مرغ نیز برای خوشمزه‌تر کردن سس مرغ به کار می‌رود. به این نکته توجه داشته باشید که اگر از استاک استفاده می‌کنید، به غذا نمک کمتری بزنید؛ زیرا استاک شور است و غالبا در صورت استفاده از آن، نیازی به نمک نیست.
- هل، فلفل قرمز، پودر دارچین و پودر زنجبیل از دیگر ادویه‌جاتی هستند که می‌توان برای طبخ مرغ، استفاده کرد.
- فراموش نکنید که برگ بو و چوب دارچین را قبل از سرو از سس مرغ جدا کنید.
- بهتر است پوست مرغ را برای طبخ زرشک پلو با مرغ جدا نکنید؛ زیرا باعث خوشمزگی آن می‌شود.
- اگر می‌خواهید یک زرشک پلوی مجلسی سرو کنید، مرغ کامل را به چهار قسمت تقسیم کنید تا دو سینه و دو ران مرغ کامل داشته باشید؛ اما اگر مهمانی شما خودمانی است، می‌توانید هر مرغ کامل را به هشت قسمت تقسیم کنید.
- توجه داشته باشید که بیشتر خواص مرغ در سینه مرغ است؛ زیرا چربی بسیار کمی دارد و در نهایت، غذای شما را چرب نخواهد کرد.
نکات مربوط به برنج
- در هنگام جوشیدن برنج در آب، کف روی برنج را بگیرید تا برنج خوب قد بکشد.
- زمانی که دانه برنج نرم و مغز آن کمی سفت باشد، وقت آبکش کردن برنج است.
- درب قابلمه را در زمان جوشیدن برنج به‌هیچ‌وجه نبندید.
- شعله گاز در حین جوشیدن برنج باید متوسط رو به بالا باشد؛ زیرا به‌محض افزودن برنج به قابلمه، آب از جوش می‌افتد.
- هنگام آبکش کردن برنج، آن را با آب کمی ولرم بشویید تا نشاسته اضافه شسته شود و دانه‌های برنج هنگام دم کشیدن، به هم نچسبند.
- شما می‌توانید برنج را به‌صورت کته نیز درست کنید.
- برنج هرچه بيشتر خيس بخورد، مقاومت آن در زمان پخت بيشتر می‌شود و احتمال خرد شدن آن كاهش می‌یابد.
- نان لواش برای ته‌دیگ زرشک پلو مناسب‌تر است
نکات مربوط به زرشک
- زرشک با یک بار زیر آب گرفتن شسته و تمیز نمی‌شود. برای شستن زرشک ابتدا زرشک‌ها را پاک کنید و در یک صافی بریزید. سپس صافی را روی یک کاسه بگذارید و زیر شیر آب بگیرید. بعد از چند دقیقه، داخل کاسه پر از شن‌ریزه می‌شود. این کار را باید تا جایی ادامه دهید که آبی که داخل کاسه می‌ماند کاملا تمیز و عاری از شن‌ریزه باشد.
- اگر زرشک را بیش از یک دقیقه یا روی شعله زیاد گاز سرخ کنید، می‌سوزد و طعم و رنگ بدی می‌گیرد؛ پس در زمان سرخ کردن زرشک، دقت لازم را داشته باشید.
- رمز داشتن یک زرشک پلوی بی‌نقص، استفاده از زرشک تازه و خوش‌رنگ است.
- شما می‌توانید زرشک را با کره تفت دهید تا عطر و طعم بی‌نظیرتری به خود بگیرد. برای این کار، زرشک و کره را با هم در ماهیتابه بریزید و سپس شکر را به آن‌ها اضافه کنید.
- افزودن شکر به زرشک، سبب می‌شود تا زرشک ها روی برنج بچسبند و غذا، طعم ترش و شیرینی پیدا کند. به‌علاوه، شکر، رنگ زرشک را براق‌تر می‌کند.
- برای اینکه شکر در زرشک گلوله نشود، آن را قبل از حل شدن و کاراملی شدن، با زرشک خوب مخلوط کنید و هم بزنید و بلافاصله از روی حرارت بردارید.
- شما می‌توانید در هنگام تفت دادن زرشک، به آن کمی گلاب و زعفران دم‌کرده نیز اضافه کنید.
نکات مربوط به زعفران
- برای آماده کردن زعفران دم‌کرده زعفران سابیده شده را با آب جوش و یک تکه یخ مخلوط کنید و ۱۵ دقیقه روی بخار آب قرار دهید تا دم بکشد.
- زعفران را در هاون سنگی یا چوبی آسیاب کنید تا عطر و بوی خود را از دست ندهد. در ضمن توجه داشته باشید که زعفران، نباید زیاد حرارت ببیند؛ زیرا عطر خود را از دست می‌دهد.
طرز تهیه زرشک پلو به روش‌هایی دیگر
- برخی افراد به مرغ، هویج نیز اضافه می‌کنند. طرز تهیه زرشک پلو با مرغ و هویج، بسیار ساده است و کافی است شما در حین پختن مرغ‌ها در آب، هویج‌های حلقه شده را در آن بریزید تا همراه با مرغ بپزند. البته می‌توان هویج را با پیاز در مراحل اول کمی تفت داد و سپس به‌همراه مرغ‌ها، پخت.
- کرفس، فلفل دلمه‌ای، رنده پوست پرتقال و لیمو، جعفری از دیگر سبزیجاتی هستند که علاوه بر هویج، می‌توان به مرغ اضافه کرد.
- طرز تهیه زرشک پلو با مرغ پرتقالی نیز از گزینه‌های متفاوت و پرطرفدار این غذا است. برای پخت این غذا کافی است به‌جای آب از آب پرتقال استفاده کنید تا طعم پرتقال به خورد مرغ‌ها برود.
- طرز تهیه زرشک پلو با مرغ در فر به این ترتیب است که می‌توان پس از تفت دادن پیاز، نمک، سیر و رب گوجه فرنگی به‌علاوه مرغ‌ها، آن‌ها را به‌همراه آب در فر به دمای ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد برای یک ساعت پخت. البته برخی افراد نیز مرغ را برای یک ساعت در قابلمه به‌همراه سس می‌پزند و حدود ۲۰ دقیقه قبل از سرو، آن را در فر می‌گذارند تا خوش‌رنگ و طلایی شود.
نکات مربوط به سرو زرشک پلو با مرغ
- شما می‌توانید برای تهیه یک زرشک پلوی رستورانی و مجلسی برای آن ته‌دیگ ته‌چینی هم درست کنید. برای این کار، ۳ یا ۴ قاشق غذاخوری ماست چکیده را با دو کفگیر برنج آبکش شده و زعفران دم‌کرده غلیظ مخلوط کنید تا برنج و ماست کاملا رنگ بگیرند. کف قابلمه کمی روغن بریزید و برنج مخلوط را کف قابلمه بریزید. مخلوط برنج و ماست را خوب با پشت قاشق فشرده کنید. سپس بقیه برنج آبکش کرده را روی آن بریزید و اجازه دهید تا برای چند ساعت روی شعله ملایم گاز دم بکشد. برای سرو، برنج را در دیس بکشید و ته‌دیگ ته چینی آن را در یک ظرف دیگر برگردانید و برش بزنید.
- علاوه بر سیب‌زمینی سرخ کرده، می‌توان در کنار زرشک پلو با مرغ، بادمجان سرخ کرده نیز سرو کرد.
- ماست و خیار، انواع ترشی، سالاد شیرازی، سبزی خوردن، سالاد کاهو و زیتون پرورده از جمله مخلفات محبوب در کنار زرشک پلو با مرغ هستند. شما می‌توانید در کنار این غذای لذیذ، دوغ، نوشابه یا انواع شربت ایرانی مانند شربت گلاب یا بهار نارنج را به‌عنوان نوشیدنی سرو کنید.
- آب مرغ در هنگام سرو، باید غلیظ باشد و در کاسه‌ای جداگانه سرو شود.
- استفاده از خلال بادام و پسته برای سرو زرشک پلو با مرغ، ظاهری جذاب و رنگارنگ به آن می‌دهد. خلال بادام را از قبل با آب یا گلاب خیس کنید، اما برای خلال پسته نیازی به این کار نیست.
- طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مخلوط به این صورت است که پس از آماده شدن برنج، مرغ در بین برنج در دیس سرو قرار می‌گیرد و زرشک و پلوی زعفرانی نیز برای تزئین، روی غذا ریخته می‌شود.
- طرز تهیه زرشک پلو با مرغ ریش ریش در بین بسیاری از افراد محبوب است. برای تهیه آن باید مرغ را پس از پخت، ریش ریش کنید و با پلوی زعفرانی و زرشک مخلوط کنید. سپس آن را روی برنج سفید در دیس بریزید و سرو کنید.
فواید زرشک پلو با مرغ
خواص زرشک
زرشک درختچه‌ای با ساقه‌های خاردار، برگ‌هایی به‌شکل بیضی و گل‌هایی خوشه‌ای و زرد است. خاستگاه اصلی زرشک، مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی است. جالب است بدانید که ایران در میان کشور های تولید کننده زرشک در سطح جهان، به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور تولید کننده زرشک، شناخته می‌شود. مهم‌ترین مناطق کشت زرشک، استان خراسان و شهرستان قائنات است که حدود ۹۵ درصد زرشک ایران را تولید می‌کند.
زرشک علاوه بر کاربرد غذایی، یکی از بهترین گیاهان دارویی به شمار می‌آید که تمام اجزای آن مانند ریشه، ساقه، برگ و میوه کاربرد طبی دارد. از فواید بی‌شمار این ماده غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیشگیری از سرماخوردگی و بالا بردن جذب آهن در بدن به‌علت وجود ویتامین B
- کاهش فشار خون
- تقویت کننده قلب و کبد
- آرام کردن اعصاب
- درمان دیابت نوع ۲ و چاقی با کاهش قند خون، افزایش انسولین و کم کردن وزن بدن
- درمان اسهال
- درمان ورم مفاصل و ناراحتی‌های رماتیسمی
- درمان تنگی نفس
- مفید برای التهاب خونریزی‌های رحم، مشکلات صفراوی و بواسیر
- از بین بردن کرم‌های حلقوی
خواص مرغ
- مرغ، منبع غنی ویتامین B۳ و B۲ است و جایگزین خوبی برای گوشت قرمز به شمار می‌آید. این ماده غذایی خواص زیادی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- تامین انرژی سوخت و ساز (متابولیسم) بدن با تبدیل پروتئینها، چربیها و کربوهیدراتهای بدن به انرژی
- کنترل قند خون و تنظیم فعالیت هورمون انسولین
- تجزیه و ترکیب کربوهیدراتهای بدن (قند و نشاسته)
- جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی
- جلوگیری از سرطان و آلزایمر
طعم زرشک پلو با مرغ
طعم زرشک پلو با مرغ نذری، زرشک پلوهای نذری شب‌های احیای ماه مبارک رمضان، زرشک پلو شب عید و تمام زرشک پلوهایی که در شب‌های عروسی خورده‌ایم، مزه‌ای است که هیچ‌گاه از یاد نخواهیم برد.
عطر و بوی زعفران و مرغ در کنار کنتراست زیبای رنگ قرمز تیره زرشک روی پلوی زعفرانی زردرنگ، زرشک پلو با مرغ را تبدیل به یک غذای اصیل و مجلسی ایرانی کرده‌اند که از روزهای قدیم تا به امروز، جایگاه خود را به‌خوبی در کنار انواع کباب و باقالی پلو حفظ کرده است.
اگر به‌دنبال طرز تهیه زرشک پلو با مرغ خاص می‌شد، این غذا را با دستور پخت ارائه شده در این مقاله طبخ کنید و تجربیتتان را با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید یا یا از زرشک پلو با مرغ خوش‌رنگ و لعاب خود عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، عکس‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاه