موج گرما، بلای جان اروپایی‌ها
اروپایی که هیچ وسیله‌ی سرمایشی ندارد، با موج فزاینده‌ی گرمای هوا دست‌وپنجه نرم می‌کند و نمی‌داند که چطور با آب‌وهوای گرم‌تر در سال‌های پیش‌رو مقابله کند.
موج گرمای مرگباری، مجدداً این هفته اروپا را درنوردید و دمای هوا در بخش‌هایی از فرانسه، آلمان، لهستان و اسپانیا را به ۳۷٫۸ درجه رساند و انتظار می‌رود که هوا در روزهای آتی گرم‌تر شود. همین اتفاق در سال گذشته نیز رخ داد و شکسته‌شدن رکورد گرمای هوا منجر به مرگ ۷۰۰ نفر در سوئد و بیش از ۲۵۰ نفر در دانمارک شد، کشورهایی که تا قبل از عصر جدید رویدادهای شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، هیچ‌گاه وسیله‌ی تهویه‌ی هوا نداشته‌اند.
پنج مورد از گرم‌ترین تابستان‌های اروپا طی ۵۰۰ سال گذشته، بدون درنظر گرفتن تابستان امسال، در همین ۱۵ سال اخیر اتفاق افتاده‌اند. موج گرمای سال ۲۰۰۳ بدترین رویدادی بود که مرگ بیش از ۷۰ هزار نفر را به‌دنبال داشت و سپس در سال ۲۰۱۰ که فقط ۵۶ هزار نفر را در روسیه به کشتن داد.
رویدادهای شدید گرمایی، همگی به جریان جتی آهسته‌تری مرتبط هستند که سیستم‌های هوایی را در یک‌جا محبوس می‌کند. جریان جتی، بادهای نسبتاً قوی متمرکز در یک جریان باریک در جو هستند که در سراسر جهان از غرب به شرق حرکت می‌کنند. مایکل مان از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، سال گذشته در پژوهشی مشارکت داشت که نشان می‌داد کاهش سرعت جریان جتی به خشکسالی‌ها، موج‌های گرما، آتش‌سوزی‌های بزرگ و سیل‌های بی‌سابقه‌ی تابستان گذشته در سراسر نیم‌کره‌ی شمالی، مرتبط است. احتمالاً همین موضوع عامل بروز باران‌های موسمی ضعیف در هند و سیل گسترده در میدوست ایالات متحده در سال جاری بوده است. مایکل مان می‌گوید:
همکارانم در مؤسسه‌ی پژوهشی تأثیرات اقلیمی پوتسدام تأیید کرده‌اند که این موضوع درست همان اتفاقی است که درحال‌حاضر در اروپا مشاهده می‌شود.
ذوب‌شدن یخ دریا در شمالگان باعث تشدید گرمایش در مناطق شمالی کره‌ی زمین شده و همین موضوع در الگوی طبیعی جریان جتی اختلال ایجاد کرده است. بادهای جریان جتی تحت‌تأثیر تفاوت دمای بین هوای سرد شمالگان و هوای گرمی که از مناطق استوایی می‌آید، قرار می‌گیرند. گرمایش سریع شمالگان که در زمستان گذشته، پایین‌ترین پوشش یخ را داشت، اختلاف دما را کاهش و جریان جتی را آهسته کرده است. درست مثل رودخانه‌ای که آهسته حرکت می‌کند، جریان جتی آهسته‌تر نیز مسیرهای پر پیچ‌وخم عمیقی به‌وجود می‌آورد که می‌تواند گاهی اوقات برای هفته‌ها در طول تابستان باقی بماند و به‌این‌ترتیب الگوهای آب‌وهوایی نیز همراه با آن‌ها استمرار می‌یابد که می‌تواند به‌شکل موج گرما یا باران‌های سیل‌آسا باشد.
موج گرمای یک‌ماهه فعلی، دمای هوا در شبه‌قاره‌ی هند را به ۵۱ درجه رساند و بااینکه دمای هوای اروپا حتی به‌‌اندازه‌ی دمای فعلی هند گرم نشده است، اما اکثر اروپایی‌ها به‌خصوص در مناطق شمالی به دمای هوا بالاتر از ۲۹٫۵ درجه عادت ندارند. سیستم تهویه‌ی هوا به‌ندرت در این کشورها یافت می‌شود، به‌طوری‌که مثلاً کمتر از پنج درصد از خانه‌های فرانسه و دو درصد از خانه‌های آلمان مجهز به سیستم سرمایشی هستند.
تعداد روزهای دارای موج گرما در شهرهای اروپا تقریباً دوبرابر بیشتر از مناطق روستایی و حومه‌ی شهرها است، که علت آن به اثر جزایر گرمایی شهری برمی‌گردد. بتن و آسفالت در طول روز گرما را جذب و هنگام شب آزاد می‌کنند و همین موضوع منجر به گرم‌ترشدن مناطق شهری می‌شود. بدون کاهش چشمگیر انتشار کربن، تعداد روزهای موج گرما در شهرها تا انتهای قرن بیست‌ویکم، ۱۰ برابر بیشتر خواهد شد.
درباره‌ی اینکه چه کاری باید در شرایط موج گرمایی انجام دهیم، بحث‌های جدی زیادی مطرح شده است. گورگن کراپ از مؤسسه‌ی پژوهشی تأثیرات اقلیمی پوتسدام می‌گوید که سیستم تهویه‌ی مطبوع باعث افزایش مصرف انرژی می‌شود که به‌نوبه‌ی خود انتشار کربن در آلمان را بیشتر و متعاقب آن، وضعیت تغییرات اقلیمی را بدتر می‌کند. اکثر آلمانی‌ها خواستار انجام اقدامات بیشتر برای مقابله با تغییرات اقلیمی هستند، با این حال تقاضا برای کولر گازی پنجره‌ای درحال‌حاضر بسیار زیاد شده است.
ریچارد کلر، استاد دانشگاه ویسکانسین-مدیسون و نویسنده‌ی کتاب انزوای مرگبار (Fatal Isolation) می‌گوید:
موج گرمای سال ۲۰۰۳ در اروپا که منجر به مرگ بیش از ۷۰ هزار نفر در سراسر این قاره شد، درس عبرتی برای کشورهای اروپایی شده است و در نتیجه آمار مرگ‌ومیر امسال باید کمتر باشد. فرانسه بسیار آماده‌تر عمل کرده است، به طوری که خدمات اورژانس آماده‌باش هستند و آگاهی نسبت به خطرات موج گرما بسیار بیشتر شده است. مدارس فرانسه به‌ندرت تهویه مطبوع دارند و برخی مدارس تعطیل شده‌اند. فواره‌های موقت در مناطق شلوغ شهر نصب‌شده است و پارک‌ها و استخرها تا دیروقت باز هستند. از آنجا که موج گرما باعث تشدید آلودگی هوای شهر می‌شود، تردد خودروهای قدیمی‌تر در شهر پاریس ممنوع شده است.
دیدگاه