سیر نزولی انتشار کربن، مانع از ثبت یک رکورد بالای دیگر نشد
بر اساس نتایج پژوهشی جدید، با وجودی که میزان انتشار کربن نسبت به گذشته کاهش یافته و معادل ۰٫۶ درصد بوده؛ اما همچنان رکورد بالایی ثبت کرده است.
مصرف زغال‌سنگ در ایالات متحده آمریکا و اتحادیهی اروپا به‌طرز چشمگیری کاهش یافته و انرژی تجدیدپذیر رو به افزایش است. با این حال، سیر صعودی مصرف گاز طبیعی و نفت در سال ۲۰۱۹ باعث شد برای سومین سال پیاپی، انتشار دی‌اکسید کربن در جهان افزایش پیدا کند. قطارِ در حال حرکت تغییرات اقلیمی به‌زودی از مرحله‌ی مهمی عبور خواهد کرد و انتشار جهانی دی‌اکسید کربن حاصل از سوخت‌های فسیلی، باز هم رکورد جدیدی به ثبت خواهد رساند.
بر اساس برآوردهای جدید پروژه‌ی کربن جهانی که توسط دانشمند دانشگاه استنفورد، راک جکسون (Rob Jackson)، انجام شده است، با توجه به افزایش مصرف گاز طبیعی و نفت انتظار می‌رود، سطح دی‌اکسید کربن امسال به ۳۷ میلیارد تن برسد. یافته‌ی این دانشمندان در قالب سه مقاله منتشر شده است.
مقاله‌های مرتبط:
اگرچه میزان رشد تولید گازهای گلخانه‌ای کندتر از دو سال گذشته شده است، اما پژوهشگران هشدار می‌دهند كه سیر صعودی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ ادامه خواهد یافت، مگر آنكه سیاست‌های ملی انرژی، حمل‌ونقل و صنعت به‌طور چشمگیری تغییر كند. راک جکسون، استاد دانش سیستم زمین در دانشکده‌ی علوم زمین، انرژی و محیط‌زیست دانشگاه استنفورد، می‌گوید:
وقتی کاهش روند انتشار گازهای گلخانه‌ای نسبت به سال گذشته، را یک خبر خوب می‌دانیم، به این معنا است که به کمک نیاز داریم. واقعاً چه زمانی، انتشار این گازها متوقف خواهد شد؟
پیش‌بینی‌های جدید در حالی مطرح می‌شود که نشست بین‌المللی مذاکره‌کنندگان در مادرید به‌مناسبت بیست‌وپنجمین کنفرانس چارچوب پیمان‌نامه‌ی سازمان ملل در تغییرات اقلیمی در حال برگزاری است. پروفسور جکسون و همکارانش اعلام کرده‌اند که سیاست‌گذاران، کار را برای آن‌ها دشوار کرده‌اند. این دانشمندان تخمین می‌زنند، انتشار جهانی دی‌اکسید کربن ناشی از منابع سوخت فسیلی که تقریباً ۹۰ درصد از كل میزان تولید گازهای گلخانه‌ای حاصل از فعالیت‌های انسانی را تشکیل می‌دهد، نسبت به سال ۲۰۱۸ معادل ۰٫۶ درصد افزایش داشته باشد. در حالی که این افزایش در سال گذشته معادل ۲٫۱ درصد و در سال ۲۰۱۷، ۱٫۵ درصد بود.
بر اساس پژوهش این دانشمندان، بارقه‌های امیدی که به‌خاطر کاهش قابل‌توجه مصرف زغال‌سنگ در کشورهای اتحادیهی اروپا و آمریکا شکل گرفته بود، تحت‌الشعاع افزایش مصرف گاز طبیعی و نفت در سراسر جهان قرار گرفته است. سرانه‌ی انتشار این گازها در کشورهای ثروتمند به شکل چشمگیری بالا است و این واقعیت فقط باعث پیچیده‌ترشدن ماجرا می‌شود، چراکه کشورهای در حال توسعه می‌خواهند، به وسیله تولید برق از گاز طبیعی و وسایل نقلیه‌ی بنزینی و سفرهای هوایی، به ثروت و رفاه بیشتری برسند. پیر فریدینگشتاین (Pierre Friedlingstein)، پروفسور ریاضیات در دانشگاه اکستر، می‌گوید:
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای ثروتمندتر باید بسیار بیشتر از افزایش این گازها در کشورهای فقیرتر باشد که همچنان به دسترسی به انرژی نیاز دارند.
کاهش زغال‌سنگ و افزایش گاز طبیعی
دانشمندان دریافتند که ایالات متحده آمریکا، اتحادیهی اروپا و چین، بیش از نیمی از کل انتشار دی‌اکسید کربن جهان را به خود اختصاص داده‌اند. با وجودی که انتشار سالانه‌ی گازهای گلخانه‌ای در بسیاری از مناطق صنعتی از جمله آمریکا (جایی که شاهد کاهش قابل‌توجه ۱٫۷ درصدی نسبت به سال گذشته بود)، به آرامی در حال کاهش است، اما تولید این گازها در بسیاری از کشورها نظیر چین سیر صعودی داشته، کشوری که انتشار گازهای گلخانه‌ای آن نسبت به سال قبل، ۲٫۶ درصد بیشتر شده است. حدود ۴۰ درصد از انتشار جهانی دی‌اکسید کربن مربوط به مصرف زغال‌سنگ، ۳۴ درصد از نفت، ۲۰ درصد از گاز طبیعی و ۶ درصد باقی‌مانده از تولید سیمان و سایر منابع می‌شود.
اگرچه زغال‌سنگ هنوز هم عامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای در دنیا به شمار می‌رود، با این حال مصرف آن در سال گذشته به میزان ۰٫۹ درصد کمتر شده است. در سال ۲۰۱۹، مصرف زغال‌سنگ در ایالات متحده آمریکا با ۱۱ درصد کاهش همراه بود که در مقایسه با اوج آن در سال ۲۰۰۵، کاهشی ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. این کشور به‌جای زغال‌سنگ، به گاز طبیعی ارزان‌تر، انرژی باد و خورشیدی و همچنین صرفه‌جویی در مصرف انرژی از طریق استفاده‌ی بهره‌ورانه از انرژی، روی آورده است. میزان مصرف زغال‌سنگ در کشورهای اتحادیهی اروپا نیز با ۱۰ درصد کاهش مواجه بود. در کشور چین هم که نیمی از مصرف زغال‌سنگ دنیا را به خود اختصاص داده، سیر صعودی این روند در سال جاری تاحدودی به‌خاطر رکود اقتصادی چین، به اندازه‌ی ۰٫۸ درصد کمتر شده است. راک جکسون که به‌عنوان کارمند ارشد در مؤسسه‌ی استنفورد وودز برای محیط زیست فعالیت می‌کند، دراین‌باره توضیح می‌دهد:
کاهش مصرف زغال‌سنگ در ایالات متحده آمریکا و اروپا باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ایجاد شغل و نجات زندگی انسان‌ها به‌واسطه‌ی هوای پاک‌تر می‌شود. امروزه مصرف‌کنندگان بیشتری به‌دنبال جایگزین‌های ارزان‌تر مانند انرژی خورشیدی و باد هستند.
گاز طبیعی در مقایسه با منابع انرژی آلاینده‌تر نظیر نفت یا زغال‌سنگ، دی‌اکسید کربن بسیار کمتری تولید می‌کند و به همین دلیل به آن سوخت دوران گذار نیز گفته می‌شود، بدان معنا که تا زمان روی کار آمدن انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌توان از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت جایگرین بهتر استفاده کرد. اما با توجه به عرضه‌ی بیشتر و قیمت ارزان‌تر گاز طبیعی، استفاده از آن بیشتر شده و متعاقباً انتشار دی‌اکسید کربن در سال ۲۰۱۹، با افزایش ۲٫۶ درصدی همراه بوده است. در واقع افزایش مصرف گاز طبیعی را می‌توان مسبب ۶۰ درصد از رشد گازهای گلخانه‌ای در سال‌های اخیر قلمداد کرد.
بر اساس اظهارات پژوهشگران، برای اینکه بتوانیم از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت دوران گذار استفاده کنیم، باید یک‌سری اقدامات از جمله جذب و ذخیره‌ی کربن را در دستور کار خود قرار دهیم تا به این ترتیب، انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از این منبع سوخت به حد متوسطی برسد و نشت متان از زیرساخت‌های گاز طبیعی نیز کاهش یابد.
مسئولیت انتشار گازهای گلخانه‌ای
با اینکه برخی از کشورهای ثروتمند، پیشرفت چشمگیری در کاهش انتشار کلی داشته‌اند، اما سرانه‌ی انتشار این کشورها همچنان سرسام‌آور است. در سراسر دنیا، انسان‌های عادی مسئول تولید ۴٫۸ تن انتشار دی‌اکسید کربن در طول سال هستند؛ در حالی که، مردم عادی ساکن در آمریکا، بیش از ۳٫۵ برابر این مقدار را تولید می‌کنند. داستان‌های موفقی نظیر کشورهای اتحادیهی اروپا که توانسته‌اند انتشار دی‌اکسید کربن را سالانه، یک درصد کاهش دهند، با داستان کشورهایی نظیر چین که سرانه‌ی انتشار آن‌ها به پای رقبایشان رسیده یا حتی از کشورهای اتحادیهی اروپا فراتر رفته، جبران شده است.
نابرابری‌های شدید، به‌ویژه در مصرف سرانه‌ی نفت همچنان وجود دارد. مصرف نفت هر نفر در آمریكا، ۱۶ برابر بیشتر از هند و ۶ برابر بیشتر از چین است. مالکیت وسایل نقلیه نیز همین روند صعودی را دارد، به‌طوری که تقریباً یک وسیله‌ی نقلیه موتوری به ازای هر نفر در ایالات متحده آمریکا وجود دارد، اما این موضوع برای هر ۴۰ نفر در هند و ۶ نفر در چین، فقط یک وسیله است. در واقع چنانچه نرخ مالکیت خودرو در چین یا هند مشابه ایالات متحده آمریکا شود، میلیاردها خودروی جدید به خیابان‌های این کشورها وارد خواهند شد.
بارقه‌های امید
پژوهشگران برای مقابله با افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای، خواستار سیاست‌های ملی و تعهدات جهانی قوی‌تر به‌منظور اجرایی‌کردن قیمت‌گذاری کربن، تسریع در بهبود بهره‌وری انرژی، کاهش مصرف انرژی، استقرار وسایل نقلیه برقی، افزایش جذب و ذخیره‌ی کربن و جایگزین‌کردن سوخت‌های فسیلی با منابع تجدیدپذیر شده‌اند.
طبق یک پژوهش، بیش از ۱۸ کشور دنیا، روشی برای گسترش اقتصاد خود در طی یک دهه‌ی گذشته پیدا کرده‌اند که هم‌زمان منجر به کاهش انتشار دی‌اکسید کربن می‌شود. در میان این کشورها، انگلستان و دانمارک نیز هستند که به‌عنوان جایگزینی برای مصرف سوخت فسیلی، به استفاده از انرژی پایدار یا کاهش مصرف انرژی، در کنار سوخت‌های تجدیدپذیر جدید روی آورده‌اند. جکسون می‌گوید:
ما باید از همه‌ی گزینه‌ها استفاده کنیم که می‌تواند شامل استانداردهای سختگیرانه‌تر بهره‌وری انرژی، انگیزه‌های سیاسی قوی‌تر برای سوخت‌های تجدیدپذیر، حتی تغییر رژیم غذایی و فناوری‌های جذب و ذخیره‌ی کربن شود.
دیدگاه