استان لرستان را بهتر بشناسیم
لرستان یکی از زیباترین استان‌های ایران است، چراکه به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌اش آبشارهای طبیعی بسیار زیبایی دارد.
مقاله‌های مرتبط
لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر، یکی از استان‌های پرجمعیت ایران به مرکزیت شهر خرمآباد است. این استان به خاطر کوه‌ها، آبشارها و جنگل‌های بلوطش شهرت دارد. همچنین مفرغ لرستان از نظر باستان‌شناسان دارای شهرت بسیار است.
لرستان تنها استان ایران است که یکی از ۴ بخش اصلی موزه ملی ایران را مختص خود کرده، چراکه این استان از اهمیت فوق‌العاده تاریخی برخوردار است. این بخش‌ها شامل پیش از تاریخ، تاریخی و لرستان، دوران اسلامی و مهر و سکه است.
این استان با دارا بودن ۱۲ درصد آب‌های ایران، سومین استان پرآب کشور به شمار می‌رود.
در تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۵ هجری شمسی، ایران به چهار ایالت و دوازده ولایت تقسیم می‌شد که لرستان یکی از ولایت‌ها به شمار می‌رفت. در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی ایران به شش استان تقسیم شد که ناحیه لرستان جزء استان غرب بود. در همین سال قانون تقسیمات کشوری با اصلاحاتی مواجه شد که بر اساس آن، این نواحی بخشی از استان ششم شد. در سال ۱۳۳۵ نیز به‌عنوان فرمانداری کل لرستان اعلام شد و از سال ۱۳۵۲ به استان تبدیل شده است.
لرستان متشکل از ۱۱ شهرستان، ۲۹ بخش و ۸۵ دهستان است. هم‌اکنون این استان دارای ۲۴ نقطه شهری و ۲۸۶۴ روستای دارای سکنه است. ازنا، الیگودرز، بروجرد، پل‌دختر، خرمآباد، دورود، دوره، دلفان (نور آباد)، رومشکان، سلسله (الشتر) و کوهدشت از شهرستان‌های استان لرستان هستند.
اقتصاد
لرستان به سبب داشتن کوهستان‌های پهناور و مراتع بسیار، مکان مناسبی برای دامپروری و کشاورزی محسوب می‌شود. کارمندان ادارات دولتی، آموزشی و نظامی امروزه درصد قابل‌توجهی از ساکنان شهرها را تشکیل می‌دهند. از جمله فعالیت‌های مهم مردم دامپروری است. لرستان از نظر صنعتی نیز در حال توسعه بوده و صنایع ساختمانی، سیمان، فلزی، سرامیک، غذایی، پوشاک، صنایع دستی و شیمیایی از صنایع این استان هستند. معادن سنگ تراورتن، مرمریت، فلدسپات، تالک، سنگ آهک، سرب و روی در این استان یافت می‌شود.
تاریخچه
لرستان مکانی است که ۴۰ هزار سال از قدمت آن می‌گذرد. باستان‌شناسان این سرزمین را به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان شناسایی کرده‌اند. پیش از ورود مادها، اقوامی مثل کاسی‌ها، لولوبیان و عیلامی‌ها در این مکان می‌زیسته‌اند، سنگ‌نوشته‌ها و حکاکی‌ها و سفالینه‌های متعدد کشف شده در این سرزمین گواه این مطلب است.
در لرستان آثار باستانی و تاریخی فراوانی مشاهده می‌شود، این آثار را می‌توان به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. نقاشی‌ها، کنده‌کاری‌های غارها، سفالینه‌ها و اشیای مفرغی از یافته‌های پیش از تاریخ لرستان هستند. به‌دلیل کوهستانی بودن منطقه، نخستین ساکنان در مناطق مرکزی و غربی لرستان سکونت یافتند. بیش از ۲۵۰ غار و پناهگاه صخره‌ای در لرستان وجود دارد که نیمی از آنان در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند. غارهای منقوش پیش از تاریخ هومیان یک، هومیان دو و میر ملاس کوهدشت و دوشه بخش چگنی خرمآباد، غارهای مسکونی پیش از تاریخ دره خرمآباد مانند غارهای پاسنگر، قمری، کنجی، گرارجنه، یافته و غار باستانی و شگفت‌انگیز کلماکره پل‌دختر و غار تمندر، غار شاهرود و غار بزنوید الیگودرز از جمله غارهای مهم این استان محسوب می‌شوند.
جغرافیا
لرستان با وسعت ۲۸۳۰۸ کیلومتر مربع در غرب ایران و در ۳۶۳٫۰۱ کیلومتری تهران قرار دارد و بیشتر مناطق آن پوشیده از کوه‌های زاگرس است. مرتفع‌ترین نقطه استان، اشترانکوه با ارتفاع ۴۱۵۰ متر است که در حدفاصل شهرستان‌های دورود، ازنا و الیگودرز قرار دارد و پست‌ترین نقطه آن با ارتفاع ۵۰۰ متر از سطح دریا در جنوبی‌ترین ناحیه استان واقع شده است.
همسایگان لرستان از شمال استان‌های همدان و مرکزی، از شرق استان اصفهان، از جنوب خوزستان و از غرب استان‌های کرمانشاه و ایلام هستند.
لرستان منطقه‌ای کوهستانی است که به‌جز تعدادی دره آبرفتی و چند دشت کوچک، فاقد ناحیه هموار است. در ارتفاعات اصلی زاگرس که ناهمواری‌های اصلی استان را تشکیل میدهد، کوه‌ها به‌طور منظم از شمال غربی به سوی جنوب کشیده شده‌اند. این ناهمواری‌ها اغلب متشکل از دره‌های عمیق بوده و اکثرا به‌صورت فشرده، بلند و ناصاف هستند، در حالی که ناهمواری پیشکوه‌های داخلی به‌صورت تپه ماهورهای گنبدی شکل و کم‌ارتفاع بوده و نقاط بلند آن‌ها، به گنبدهای خارایی مربوط می‌شود.
اقلیم
لرستان از آب و هوای متنوعی برخوردار است و به‌طور کلی شامل سه نوع اقلیم سرد کوهستانی، معتدل مرکزی و گرم جنوبی است. هر چهار فصل در این استان وجود دارد. تنوع اقلیمی از شمال به جنوب و از شرق به غرب را می‌توان مشاهده کرد. در شمال لرستان در فصل زمستان وقتی با برف و کولاک مواجه است، قسمت‌های جنوبی آن دارای هوایی مطبوع و بارانی است. حداکثر دمای ثبت شده در استان ۴۷٫۴ درجه سانتی‌گراد و حداقل دمای مطلق ثبت شده ۳۵- سانتی‌گراد است.
بارش میانگین سالانه در این استان ۵۵۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر است که سومین استان از نظر بارندگی در کشور بعد از استان‌های گیلان و مازندران محسوب می‌شود.
مردم‌شناسی
جمعیت استان لرستان در سال ۱۳۹۰ بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران برابر با ۱٬۷۵۴٬۲۴۳ نفر بوده است. طایفه‌ها و تیره‌هایی از اقوام ایرانی لر و لک جمعیت این استان را شامل می‌شود. مردم لرستان به گویش لری خرم‌آبادی، لری بختیاری، لری ثلاثی، لری بالاگریوه‌ای و زبان لکی و فارسی صحبت می‌کنند. در شهرهای الشتر (سلسله)، نورآباد (دلفان)، کوهدشت، بیران‌شهر (چغلوندی) و شهرستان چگنی (بخش شاهیوند، دهستان تشکن و منطقه برآفتاب) مردم به زبان لکی سخن می‌گویند.
در شهرستان ازنا مردم به ترکی و فارسی، در الشتر به زبان‌های لکی، فارسی و ترکی و در سپیددشت به زبان فارسی و ترکی و در خرمآباد به فارسی و ترکی صحبت می‌کنند. عرب‌ها نیز در شمال خرمآباد و دشت الشتر سکونت دارند.
لباس محلی
بخشی از لباس های محلی ایران به پوشش اهالی لرستان اختصاص یافته است. پوشاک مردان لرستان را شال، ستره، کلاه نمدی، کپنک (فرجی)، گیوه و چوغا تشکیل میدهد.
زنان جوان لر از پارچه‌های رنگی در رنگ‌ها و طرح‌های شاد با سربندهای زیبا و رنگی استفاده می‌کنند، زنان مسن‌تر نیز از پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرحی ساده و سربندی سیاه و سفید استفاده می‌کنند. پوشاک زنان لر از جومه، کلنجه، سرداری یا کمرچین، کت، جلیقه، تره و گل ونی و شلوار تشکیل شده است.
پوشش زنان لر نمایانگر هویت و فرهنگ این دیار است. این پوشاک با توجه به به موقعیت اجتماعی، اقتصادی و از طرفی شرایط سنی دارای خصوصیات مشخصی است.
صنایع دستی و سوغات
ورشوسازی، نمد مالی، عسل و روغن حیوانی از صنایع دستی و سوغات شاخص لرستان است.
دیدنی‌ها
قلعه فلک الافلاک خرمآباد، آبشارهای لرستان مانند آبشار نوژیان در خرمآباد، آبشار بیشه در دورود، آبشار آب سفید الیگودرز، آبشار چکان الیگودرز، آبشار وارک خرمآباد، آبشار سرکانه در خرمآباد و آبشار افرینه خرمآباد، دریاچه گهر در اشترانکوه بین دورود، الیگودرز و ازنا، غار کلماکره در پل‌دختر، دشت لاله های واژگون در الیگودرز، پارک جنگلی شورآب خرمآباد، دریاچه کیو خرمآباد، تالاب‌های پل‌دختر، اشترانکوه در نزدیکی شهرستان ازنا، منطقه گلدشت در بروجرد، دره خزینه در میانه‌های جاده پل‌دختر به اندیمشک، سنگ نبشته خرمآباد، مسجد جامع بروجرد، مسجد جامع خرمآباد، مسجد سلطانی بروجرد و امامزاده جعفر بروجرد از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی لرستان هستند.
آثار ثبتی این استان
قلعه فلک‌الافلاک، آبشار بیشه، آبشار نوژیان، آبشار وارک، غار کلماکره، مسجد جامع بروجرد، سنگ نبشته خرمآباد، مسجد سلطانی و امامزاده جعفر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند.
دیدگاه