دستاوردهای یونان باستان برای دنیای امروز

نیکی قره گوزلویان
نیکی قره گوزلویان چهار شنبه، ۱۶ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۵:۰۰
دستاوردهای یونان باستان برای دنیای امروز

یونان باستان نه تنها توانست بخش بزرگی از تاریخ جهان را به خود اختصاص بدهد، بلکه بخشی از زندگی امروز ما را نیز شامل می‌شود.

بدون ابتکارات و پیشرفت‌هایی که گذشتگان رقم زده‌اند، دنیای امروز ما شکل نمی‌گرفت. جالب است بدانید بسیاری از امکانات امروزی ما، ریشه در یونان باستان دارند؛ که در اینجا به ۱۸ نمونه فوق‌العاده از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

دموکراسی

مفهوم دموکراسی (دموکراتیا، به معنی قدرت در دست مردم) در قرن پنجم پیش از میلاد و در شهر آتن مطرح شد. در نمونه نیمه دموکراتیک اسپارتا در شهر پلوپونیز، اجتماعی متشکل از ۶۰۰۰ آتنی که همگی شهروندان مرد بالغ بودند، به صورت مستقیم درباره مشکلاتی که بر روی شهرشان تاثیر گذاشته بود، رای می‌دادند.

دموکراسی

قضاوت بر پایه هیئت منصفه

ایده هیئت منصفه، برای رسیدن به قضاوت و تصمیم‌گیری درباره پرونده‌های مختلف، از یونان باستان و بار دیگر از آتن سرچشمه می‌گیرد. شواهد نشان می‌دهد اعضای هیئت منصفه، آتنی‌های ثروتمند و بالای ۳۰ سال بودند، که تعداد آن‌ها گاهی تا ۵۰۰ نفر نیز می‌رسید. علت این امر جلوگیری از ایجاد هرگونه اختلال، از طریق رشوه‌دهی بوده است.

تئاتر

در یونان باستان، تئاتر بخشی از جشنواره‌ای بود که به افتخار خدای دیونیزوس برگزار می‌شد؛ اما بعدها به هنری مجزا تبدیل شد. مورخان معتقدند که تس‌پیس نخستین بازیگر و بنیانگذار تراژدی بود؛ اما از طرفی دیگر، مناندر، کمدینی بود که نمایش‌هایش طبقات بالایی اجتماع را مورد هدف قرار می‌گرفت، و ساتیر بر اسطوره تمرکز داشت. با وجود تفاوت‌های بسیار، دغدغه مشترک تمام این سبک‌ها، بررسی مسائل روز آتن بود.

تئاتر در یونان باستان

بازی‌های المپیک

اولین رخداد ورزشی و نخستین دوره از بازی‌های المپیک، در ۷۷۶ پیش از میلاد و در شهر باستانی المپیا آغاز شد. در این بازی‌ها که هر چهار سال یک بار و برای تقدیر از خدای خدایان، زئوس، برگزار می‌شد، بهترین ورزشکاران دنیای باستان گردهم می‌آمدند. زمانی که امپراطور تئودوسیوس، پرستش خدایان را در ۳۹۳ پس از میلاد ممنوع کرد، انجام این بازی‌ها نیز متوقف شد؛ اما در سال ۱۸۹۶ میلادی اولین بازی‌های المپیک مدرن بار دیگر در آتن از سر گرفته شد.

نقشه کشی

آناکسیمندر، نقشه‌کش پیشگام که بین سال‌های ۶۱۰ - ۶۱۱ پیش از میلاد متولد شده است، نقشه‌کشی را به یونان باستان معرفی کرد. او اولین کسی بود که مفهوم طول و عرض جغرافیایی را مطرح کرده و در طراحی نقشه‌هایش از آن استفاده می‌کرد. او در زمان خود نقشه‌ای از مناطق دارای سکنه تهیه کرد که در آن، ستون‌های هرکول (ارتفاعاتی در دو سمت شمال و جنوب تنگه جبل الطارق در یونان باستان) در غرب، لونیا (بخش مرکزی سواحل غربی آناتولی در ترکیه امروز) در مرکز، بخشی از اروپا در شمال نقشه و حتی اتیوپی و نیل در جنوب نقشه مشخص شده بودند.

نقشه کشی در یونان باستان

ساعت زنگدار

در حالی که ساعت‌های دیجیتال پدیده‌ای مدرن هستند، مورخان معتقد هستند که افلاطون اولین ساعت زنگدار دنیا را طراحی کرد. این ساعت بزرگ آبی مجهز به مکانیسمی یکپارچه برای تنظیم زنگ بود، که صدایی شبیه کتری به جوش آمده داشت. شایعات مبنی بر این است که او از این ساعت، برای آغاز سخنرانی‌هایش استفاده می‌کرد. یکی دیگر از مهندسان و مخترعان یونان باستان به نام تسبیوس (کتسبیوس) از یک ساعت آبی با یک عقربه برای نشان دادن زمان استفاده ‌کرد. در مکانیسم بسیار دقیقی که او طراحی کرده بود، در زمان‌های از پیش تعیین شده، سنگ ریزه هایی روی یک ناقوس افتاده و ایجاد صدا می‌کردند.

اصول هندسه

درست است که هندسه پیش از این در مصر باستان، بابل و دره ایندوس به وجود آمده بود، اما این یونانیان بودند که واقعیت‌های هندسی را به وسیله استدلال قیاسی ثابت کردند. تالس، اقلیدس، فیثاغورس و ارشمیدس، همگی اصول هندسی را که امروز در مدارس تدریس می‌شود، به ارمغان آورده اند.

فلسفه

متفکران یونان باستان سعی داشتند تا فراتر از زاویه دید اسطوره یا مذهب، توضیحی برای این جهان پیدا کنند. بنابراین به دلایل و شواهد تجربی تکیه کردند. سقراط، افلاطون و ارسطو با مطالعه جهان، دریاها، و منظومه شمسی، فلسفه‌ای را که امروزه می‌شناسیم شکل دادند.

فانوس دریایی

این یونانیان بودند که استفاده از نور در فانوس دریایی را به عنوان راهی ایمن برای هدایت کشتی‌ها به بندر معرفی کردند. در واقع، اولین فانوس دریایی متعلق به اسکندریه در مصر بود؛ شهری که اسکندر کبیر در ۳۳۲ پیش از میلاد پایه‌گذاری کرد و بخشی از پادشاهی هلنیستی به شمار می‌رفت. فانوس دریایی اسکندریه، که با نام فاروس (به معنی فانوس) نیز شناخته می‌شود؛ یکی از بلندترین ساخته‌های دست بشر در دنیای باستان بود؛ که به عنوان نمونه‌ای برای فانوس‌های دریایی امروز نیز استفاده می‌شود.

فانوس دریایی در یونان باستان

بنیان‌گذار مدارس پزشکی و سوگندنامه بقراط

در دوران یونان باستان، بیماری‌ها و امراض را مجازاتی از سوی خدایان می‌دانستند؛ و درمان آن‌ها را بر پایه خرافات انجام می‌دادند. اما وقتی بقراط با استفاده از آزمایش‌های موفقیت آمیز نشان داد که بیماری فرآیندی طبیعی است؛ روش‌های گذشته تغییر پیدا کردند. برای بقراط، علائم مریضی واکنش‌های طبیعی بدن به جرم و بیماری بودند. تلاش‌های او منجر به بازگشایی مدرسه پزشکی و نگارش سوگندنامه بقراط شد؛ و امروزه لقب پدر پزشکی غرب را به او می‌دهند. حاصل کار او، راه را برای آموزش‌های پزشکی و پایه‌ریزی استانداردهای اخلاقی فراهم کرد.

لنگر

در میان اولین دریانوردان، یونانیان باستان سهم بزرگی در پیشبرد ساختار کشتی و تجهیزات مرتبط با آن داشتند. لنگر، یک از دستاوردهای آنان است. در زمان‌های گذشته، از کیسه‌های بزرگ یا سطل‌های پر از سنگ به عنوان لنگر استفاده می‌شده است. هرچند نسخه‌های بعدی، شکل لنگرهای فعلی بوده و از سنگ ساخته می‌شدند.

لنگر در یونان باستان

جرثقیل

امروزه در همه جا جرثقیل وجود دارد، اما مبدا آن به قرن ششم پیش از میلاد باز می‌گردد؛ زمانی که یونانیان باستان دستگاهی اختراع کردند تا اجسام سنگین را هنگام ساخت معابد یا قصرها، جابه جا کند. وجود سوراخ‌هایی در سنگ‌ ساختمان‌های باستانی، نشان از طناب‌هایی دارد که برای کشیدن به آن‌ها متصل می‌شده است.

کیلومتر شمار

اگر خودرو داشته باشید، می‌دانید که کیلومتر شمار وسیله‌ای است که مسافت طی شده توسط خودروی شما را اندازه‌گیری می‌کند. هر چند، در یونان باستان، کیلومتر شمار یا همان Odometer (این کلمه از road ،hodos یا همان راه و کلمه metron به معنای اندازه گیری گرفته شده) برای اندازه‌گیری مسافت بین شهرها استفاده می‌شده است.

کیلومتر شمار

حمام‌ها

اگرچه سازنده بریتانیایی، William feetham (مخترع اجاق گاز) کسی بود که اولین حمام مکانیکی را در سال ۱۷۶۷ به ثبت رساند، اما بار دیگر، این یونانیان باستان بودند که برای نخستین بار از حمام استفاده ‌کردند. یونانیان در ورزشگاه‌های خود (مدارس کشتی گیری) حمام‌هایی با سیستم فاضلاب پیشرفته و کانال‌های آب تعبیه کرده بودند، تا ورزشکاران بتوانند پس از تمرینات خود از آن‌ها بهره‌مند شوند. بعدها، حمام‌هایی شامل اتاق‌های جمعی (گرمابه) برای تمامی شهروندان نیز احداث شد.

ماراتن

در میان رویدادهای المپیک مدرن از سال ۱۸۹۶، ماراتن یکی از مسابقات دو اصلی به شمار می‌رود. اولین ماراتن، هر چند، نه از روی سرگرمی، بلکه از روی ضرورت اتفاق افتاد. افسانه‌ها این گونه نقل می‌کنند که در ۴۹۰ پیش از میلاد، سربازی به نام فیدی پیدیس، برای رساندن خبر شکست ارتش ایران از سربازان آتنی، مسافت بین میدان جنگ مارتن و شهر مرکزی را دوید.

تاریخ

هرودوت از شهر هالیکارناسوس، به عنوان پدر تاریخ شناخته می‌شود. او اولین تاریخدانی بود که پایبندی به تاریخ هومری را شکست و موضوعات تاریخی را با روش تحقیق بررسی کرد. او رویدادهای تاریخی را جمع‌آوری، دسته بندی و نقد کرده و سپس به صورت روایت، بازگو می‌کرد. پیش از او، رویدادها بر اساس چاپلوسی از پادشاهان یا قدرتمندان، بزرگ‌نمایی می‌شدند.

دستگاه‌های فروش خودکار

ممکن است فکر کنید دستگاه‌های فروش خودکار اختراع قرن بیستم هستند؛ اما در واقع، مبدا آن‌ها به یونان باستان باز می‌گردد. یک قهرمان اسکندریه با اختراع شی‌ای شبیه این دستگاه، آب مقدس را در ورودی معابد توزیع می‌کرد. عملکرد دستگاه بدین گونه بود که وقتی شخص سکه‌ای را در محل تعبیه شده قرار می‌داد، آب مقدس جاری می‌شد.

دستگاه فروش خودکار

برج ساعت

اولین برج ساعت که با نام «برج بادها» نیز شناخته می‌شود، در ۴۷ پیش از میلاد و در نزدیکی اکروپولیس، آتن ساخته شد. این ساعت از ۸ شاخص خورشیدی و یک ساعت آبی تشکیل می‌شد، که به تجار این امکان را می‌داد تا زمان تحویل محصولات خود را برآورد کنند. از این برج که هنوز در شهر پلاکا قرار دارد، به عنوان ایستگاه آب و هوا نیز استفاده می‌شده است.

برج ساعت

مطالب مرتبط:

دیدگاه