خطر تغییرات اقلیمی در کمین میراث جهانی یونسکو

با توجه به مطالعات اخیری که توسط محققان دانشگاه کیل در آلمان منتشر شده است، اگر سطح آب‌های دریای مدیترانه تا ۱۰۰ آینده با سرعت کنونی افزایش یابد، ۴۹ منطقه‌ی میراث جهانی یونسکو واقع در امتداد سواحل مدیترانه در معرض خطر سیل یا فرسایش قرار می‌گیرند.

در واقع این مطالعات نشان می‌دهد که تا ۱۰۰ سال آتی از ۴۹ منطقه‌ی یونسکو واقع در نزدیکی یا امتداد دریای مدیترانه، ۷ اثر در معرض خطر سیل و ۴۲ اثر در معرض خطر فرسایش قرار دارند. 

ونیز به‌ویژه پس از طوفانی که در ماه اکتبر پشت سر گذاشت، یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق محسوب می‌شود. پس‌ از این طوفان سه‌چهارم شهر در سیلابی با عمق ۱/۵ متر فرورفت که این مسئله در ۱۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. بااین‌حال، چندین منطقه‌ی دیگر میراث جهانی یونسکو واقع در شمال دریای آدریاتیک نیز در معرض خطر شدید قرار دارند؛ این آثار، منطقه باستان‌شناسی و «کلیسای آکویلیا» (basilica of Aquileia)، «موزاییک‌های مسیحیت اولیه» و «ابنیه‌های تاریخی راونا» (monuments of Ravenna)، «شهر رنسانس فرارا» (Renaissance city of Ferrara) و «دلتای پو» (Po Delta) را شامل می‌شود.

_{موزاییک های بیزانسی کلیسای مریم مقدس واقع در پرچ، کرواسی}

بر اساس این مطالعات، منطقه بعدی که در معرض خطر جدی قرار دارد، ساحل کرواسی است. میراث جهانی یونسکو که در این منطقه ممکن است آسیب ببیند یا ویران شود، «کلیسای جامع مریم مقدس» (Euphrasian Basilica) به‌جامانده از قرن ۶ میلادی واقع در شهر پرچ در ساحل شمالی کرواسی است؛ اگرچه این کلیسا به شهرت «شهر قدیمی دوبرونیک» (Dubrovnik’s Old City) نیست، اما موزاییک‌های بیزانسی موجود در آن از نمونه‌های برجسته‌ی هنر مذهبی در این منطقه هستند. شهر دوبرونیک نیز در معرض خطر جدی قرار دارد، ولی در رتبه‌های بعد از کلیسای جامع مریم مقدس قرار می‌گیرد.

با اینکه ایتالیا، کرواسی و یونان بیشترین مناطق درخطر را شامل می‌شوند، اما مناطق تحت تأثیر این پدیده محدود به اروپا نیست. در شمال آفریقا، ساحل تونس از جمله «محله مدینه تونس» (Medina of Tunis) و «منطقه باستان‌شناسی کارتاژ» (archaeological sites of Carthage) و همچنین «منطقه باستان‌شناسی صبراته» (archaeological site of Sabratha) واقع در لیبی در معرض خطر سیلاب و تخریب قرار دارند.

از میان مناطق مذکور، صبراته تنها منطقه‌ای است که پیش‌ازاین به‌طور رسمی به فهرست میراث جهانی در معرض خطر یونسکو اضافه شده است. اگرچه یونسکو این منطقه را در سال ۲۰۱۶ به‌دلیل جنگ داخلی لیبی به فهرست افزود و نه به خاطر تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی.

_{مخروبه باستانی رومی واقع در صبراته در لیبی}

دانشمندان دانشگاه کیل برای رسیدن به این نتیجه‌گیری، از تمام مناطق میراث جهانی که سیلابی با ۱۰ متر یا کمتر از سطح دریا داشتند، نقشه‌برداری کردند؛ سپس اطلاعاتی درباره‌ی تاریخچه‌ی وقوع طوفان در تمام ۴۹ منطقه را جمع‌آوری کردند. بعد از این مراحل، آن‌ها چهار طرح متفاوت برای تغییرات سطح دریا تا سال ۲۱۰۰ در هر منطقه میراث جهانی به ثبت رساندند. سه طرح از این چهار طرح توسط مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی ثبت ‌شده است.

در حالی که به بیان روزنامه هنری، می‌توان برخی از سازه‌ها را برای مقابله با آسیب در برابر سیل و فرسایش جابه‌جا کرد؛ مانند «مجموعه معبد ابو سمبل» (Abu Simbel temple complex) در مصر که در دهه ۱۹۶۰ برای محافظت در برابر طغیان رود نیل جابه‌جا شد؛ اما نمی‌توان مناطق و شهرهای باستانی را جابه‌جا کرد. در حال حاضر یونسکو بخش مربوط به تغییرات اقلیمی را برای پیشگیری و کاهش آسیب مناطق میراث جهانی به کتاب راهنمای خود افزوده است.