موز؛ میوه‌ای پر انرژی و سرشار از پتاسیم

آشنایی اجمالی با موز

موز گیاهی مختص مناطق گرمسیری است که در نواحی جنوب شرقی آسیا، مالزی و استرالیا توسط کشاورزان کشت و مصرف می‌شود. مورخان بر این باورند که این میوه دارای پیشینه‌ای کهن بوده و از مدت‌ها پیش در هندوستان پرورش یافته و در کنار طعم شیرین، بافت نرم و عطر فوق‌العاده‌اش، به دلیل مواد مغذی و خواص درمانی بی‌نظیرش به‌ویژه پتاسیم و فیبر، مورد توجه بسیاری از کارشناسان علم تغذیه قرار گرفته است. این میوه در درختچه‌ای تقریبا مرتفع، با شاخه‌هایی حدود ۲ تا ۸ متر و برگ‌هایی حدود ۴ متر رشد می‌کند. البته شاخه‌های آن پس از رسیدن میوه، خشک شده و از بین خواهند رفت. گل‌های این درختچه نیز به صورت جمعی و سنبله ظاهر شده و میوه که به صورت خوشه‌ای در انتهای ساقه تشکیل می‌شود، در ابتدای رشد به رنگ سبز و پس از مدتی به رنگ زرد، تغییر می‌یابد. آب و هوای گرمسیری با رطوبت مطلوب یکی از بهترین اقلیم‌هایی است که می‌توان موز را به میزان انبوه در آن پرورش داد.

مورخان معتقدند که در ۵۰۰ سال پیش، مردم پرتغال این میوه‌ی خوشمزه و معطر را در سواحل گینه کشف کرده و به جزایر قناری منتقل کردند. پس از آن نیز به مناطقی از آمریکا برده می‌‌شود. متخصصان تغذیه موز را سرشار از مواد معدنی و مغذی مفید و مورد نیاز بدن انسان معرفی کرده و مصرف روزانه یک عدد از آن را برای حفظ سلامتی، بسیار مفید می‌دانند. کشاورزان میوه‌ی موز را هنگامی که به رنگ سبز است چیده و در بسته‌بندی‌های متنوع به سایر نقاط جهان ارسال می‌کنند. این میوه در انواع مختلف و به روش‌های متفاوتی مصرف می‌شود. به عنوان مثال در مناطق استوایی موز را پخته و همراه غذای اصلی مانند برنج و لوبیا میل می‌کنند. در برخی از کشورهای آمریکایی نیز آن را پس از حلقه حلقه کردن، خشک کرده و مصرف می‌کنند. کارشناسان تغذیه معقدند که موز سبز رنگ به دلیل اینکه هنوز به طور کامل نرسیده و سرشار از نشاسته است، برای افرادی که معده‌ای ضعیف دارند یا در هضم غذا دچار مشکل هستند، مناسب نیست و بهتر است این افراد از موز رسیده استفاده کنند.

مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم موز

موز میوه‌ای است سرشار از انرژی که مواد مغذی ارزشمندی را در خود جای داده است. این میوه  دارای ۰/۳ گرم چربی، ۱ میلی‌گرم سدیم، ۳۵۸ میلی‌گرم پتاسیم، ۲۳ گرم کربوهیدرات، ۲/۶ گرم فیبر، ۱۲ گرم قند، ۱/۱ گرم پروتئین، ۱۰ میلی‌گرم ویتامین ث، ۵ میلی‌گرم ویتامین ب۱، ۶ میلی‌گرم ویتامین ب۲، ۷ میلی‌گرم ویتامین ب۳، ۱۹۰ واحد ویتامین آ، ۷ میلی‌گرم آهن، ۲۵ میلی‌گرم فسفر، ۸ میلی‌گرم کلسیم، ۷۰ گرم آب و حدود ۹۰ کالری انرژی و مواد شیمیایی مهمی از جمله سروتونین، نوروپی تفرین، دوپامین و کولامین است.

با مصرف موز، مغز را قوی کنید

در موز مواد ارزشمندی از جمله انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن وجود دارد که همین امر سبب شده است تا متخصصان تغذیه و سلامتی مصرف آن را به مردم توصیه کنند. از ویژگی‌های مهم این میوه می‌توان به پتاسیم سرشار آن اشاره کرد که دانشمندان و محققان تغذیه، حضور آن را برای قلب، مغز و دیگر بخش‌های بدن، بسیار مفید می‌دانند. ایشان معتقدند که کمبود پتاسیم آسیب‌های فراوانی را به مغز وارد کرده و حافظه را دچار مشکل می‌سازد. موز و مصرف آن به دلیل پتاسیم فراوان گزینه‌ای کاملا مناسب جهت جلوگیری از این عارضه معرفی شده است و محققان حوزه‌ی سلامتی بر این باورند که پتاسیم موجود در این میوه می‌تواند فعالیت رادیکال‌های آزاد و مضر بدن را تحت الشعاع خود قرار داده و مانع ایجاد آسیب‌های اکسیداتیو شود.

موز میل کنید و از فشار خون بالا در امان بمانید

متاسفانه امروزه فشار خون بالا در میان مردم به طرز نگران‌کننده‌ای در حال افزایش بوده و این امر یکی از دلایل مرگ و میر بسیاری از انسان‌ها است. از مهم‌ترین دلایل این مسئله، استفاده از نمک فراوان و کمبود پتاسیم است که آثار مخربی را بر فشار خون اعمال می‌کند. خوشبختانه موز یکی از منابع ارزشمند پتاسیم است که با مصرف آن می‌توان تا حد قابل قبولی فشار خون را کنترل کرده و از افزایش آن جلوگیری کرد.

با میل کردن موز از بروز افسردگی پیشگیری کنید

محققان در موز ماده‌ای به نام تریپتوفان را کشف کرده‌اند که طبق پژوهش‌های ایشان، یکی از بهترین مواد در ایجاد آرامش و سلامت روح و روان است. پزشکان دریافتند که تریپتوفان موجود در موز، با ترکیب ویتامین ب به سروتونین تبدیل می‌شود. این ماده نوعی هورمون است که پزشکان از آن به عنوان هورمون شادی یاد می‌کنند. ایشان معتقدند که کمبود این ماده در مغز باعث بروز افسردگی شده و با مصرف آن می‌توان از بروز این عارضه پیشگیری کرد. جالب است بدانید که طی تحقیقات دیگری که توسط کارشناسان و متخصصان تغذیه و سلامتی صورت گرفته است، عصاره‌ای در پوست موز وجود دارد که به ترمیم و بازسازی سلول‌های شبکیه پرداخته و به این روش مانع از ایجاد صدمات به‌وجود آمده‌ توسط نور می‌شود.

موز مفید در جلوگیری از یبوست

موز یکی از میوه‌هایی است که می‌توان به میزان قابل‌توجهی از فیبر را با مصرف آن دریافت کرد. این ماده‌ی ارزشمند اثری شگرف در تنظیم فعالیت‌های دستگاه گوارش داشته و مانع از بروز یبوست و مشکلات گوارشی می‌شود. از طرفی میل کردن موز باعث می‌شود که عملکرد روده‌ها به‌خوبی صورت گرفته و کمک بزرگی به هضم غذا می‌شود. بنابراین بسیاری از پزشکان و متخصصان دستگاه گوارش، مصرف روزانه یک عدد موز را به افرادی که از بیماری یبوست رنج می‌برند، توصیه می‌کنند.

مصرف موز در بارداری و شیردهی

متخصصان زنان و زایمان، استفاده از موز را در دوران بارداری بسیار سودمند دانسته و مصرف آن را برای جلوگیری از سقط و از بین رفتن جنین مفید می‌دانند. همچنین خوردن موز در این دوران، مانع از ایجاد سوزش‌های معده شده و تهوع را کاهش می‌دهد. بانوان باردار در این دوران به دلایل مختلف دچار خستگی‌های ناشی از بارداری شده و این امر به دلیل کمبود پتاسیم صورت می‌گیرد. با مصرف موز که سرشار از پتاسیم است می‌توان به جنگ خستگی رفت و انرژی بسیاری را دریافت کرد.

با مصرف موز، به کاهش وزن خود کمک کنید

موز برخوردار از قندی است طبیعی که به‌سرعت جذب بدن شده و از شاخص گلیسمی بالایی نیز برخوردار است. البته باید در نظر داشت که موزهای کاملا رسیده و زرد رنگ دارای شاخص گلیسمی بالاتری نسبت به سایر موزها هستند. با مصرف موز، می‌توان تا حد قابل قبولی از افزایش وزن جلوگیری کرد و در مدت زمانی که این میوه را استفاده می‌کنید، کم‌تر احساس گرسنگی کرده و تمایل به خوردن شیرینی‌ها و مواد قندی کاهش می‌‌یابد.

ویژگی‌های موز در پیشگیری از بیماری‌های قلبی

همانگونه که بارها اشاره شد، موز منبع فوق‌العاده‌ای از پتاسیم و پکتین است که علاوه بر جلوگیری از افزایش فشار خون، از فعالیت‌های مخرب رادیکال‌های آزاد و مضر بدن جلوگیری کرده و تاثیر بسزایی در سلامت بدن انسان می‌گذارد. جلوگیری از فعالیت‌های رادیکال‌های آزاد، از تشکیل لخته‌ی خون پیشگیری کرده و این امر در حفظ سلامت قلب بسیار مهم و ارزشمند است. جالب است بدانید که دانشمندان دریافتند با میل کردن موزهای نارس، می‌توان تا حد قابل توجهی از افزایش کلسترول بد خون (LDL) ممانعت کرده و باعث افزایش کلسترول خوب خون (HDL) شد. همچنین موز به دلیل داشتن پتاسیم، عملکرد گردش خون در بدن را تنظیم و کنترل کرده و از بروز حملات قلبی جلوگیری می‌کند.

مصرف موز در حفظ سلامت کودکان

پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی، مصرف موز را علاوه بر بزرگسالان، برای حفظ سلامتی کودکان نیز بسیار مفید و ضروری بیان کردند. ایشان معتقدند که این میوه به دلیل انرژی بالا، حضور پتاسیم، فیبرهای محلول و انواع ویتامین، می‌تواند یک خوراکی طبیعی و سالم برای ارتقا سلامتی بدن کودکان محسوب شود. از جمله بیماری‌هایی که بروز آن با میل کردن موز کاهش می‌یابد، سرطان خون و سرطان روده است. در کنار مواد مغذی و ارزشمندی که در این میوه یافت می‌شود، خاصیت هضم سریع آن برای کودکان بسیار ارزشمند بوده و مانع از بروز یبوست می‌شود. به همین دلیل در کنار طعم شیرین و عطر فوق‌العاده‌ی این میوه که از دلایل محبوبیت موز در بین کودکان است، متخصصان تغذیه و سلامتی میل کردن آن را به عنوان نوعی غذای کامل برای کودکان معرفی کرده و معتقدند که با مصرف آن می‌توان کلسیم، پتاسیم، فیبر و انرژی مورد نیاز بدن کودکان را تامین کرد.

مصرف موز مفید برای سالمندان

متاسفانه با گذر عمر و بالا رفتن سن، مشکلات جدی برای انسان‌ها به‌وجود می‌آید که نوع زندگی را در این دوران تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. به عنوان مثال، بروز عوارضی از جمله افسردگی، آلزایمر، بیماری‌های گوارشی و ... به دلیل کمبود مواد مغذی مانند پتاسیم است که معمولا در دوران سالمندی گریبان‌گیر افراد می‌شود. خوشبختانه این ماده‌ی ارزشمند به میزان فراوانی در موز وجود دارد که می‌تواند از بروز این مشکلات تا حد قابل توجهی بکاهد. بنابراین بسیاری از متخصصان تغذیه مصرف این میوه را به سالمندان توصیه کرده که مصرف روزانه یک عدد از آن، می‌تواند حدود ۱۱ درصد از پتاسیم بدن ایشان را، تامین سازد.

خواص درمانی و دارویی موز

۱. موز میوه‌ای است ضد سرطان و این خاصیت به دلیل حضور پتاسیم فراوان آن است.

۲. موز دارای خاصیت ملینی است که برای بیماران مبتلا به یبوست و ناراحتی‌های گوارشی بسیار مناسب است.

۳. موز میوه‌ای است خون‌‌ساز که میل کردن آن برای افرادی که دچار کم‌خونی هستند، مفید است.

۴. از نظر طب سنتی، موز از طبیعتی گرم برخوردار است و پزشکان طب سنتی میل کردن آن را به افراد سرد‌مزاج توصیه می‌کنند.

۵. موز میوه‌ای است بسیار تاثیر گذار در تقویت معده و افزایش قوای جنسی که استفاده از آن به دفعات توسط پزشکان توصیه شده است.

۶. از نظر پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی موز در درمان زخم معده و روده بسیار مفید است.

۷. متخصصان طب سنتی معتقدند که مصرف شیره‌ی گل‌های موز، در برطرف کردن بیماری اسهال خونی، سودمند است.

۸. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، باید در مصرف موز، دقت کرده و از استفاده‌ی بیش از حد آن، پرهیز کنند.

۹. پزشکان طب سنتی و مدرن بر این باورند که ریشه‌ی موز کرم معده را دفع می‌کند.

۱۰. موز میوه‌ای است نفاخ و استفاده‌ی بیش از حد آن، توصیه نمی‌شود.

۱۱. ورزشکاران می‌توانند موز را یکی از خوراکی‌های ارزشمند جهت تامین پتاسیم مورد نیاز خود در نظر بگیرند.

۱۲. موز دارای آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی و مفید است که مصرف آن باعث عملکرد بهتر و آرام‌تر دستگاه گوارش به‌ویژه معده می‌شود.

۱۳. موز سرشار از آهن بوده و می‌تواند به میزان مناسبی هموگلوبین را تولید کند؛ به همین دلیل مصرف آن برای افراد کم‌خون توصیه می‌شود.

۱۴. متخصصان تغذیه و سلامتی معتقدند که نوع خشک‌شده‌ی موز، انرژی لازم برای کودکان را تامین کرده و غذایی مناسب برای این گروه سنی به شمار می‌رود.

۱۵. افرادی که در حال ترک سیگار هستند، می‌توانند از موز استفاده کنند، زیرا حاوی مقدار مناسبی از ویتامین ب۶ و ب۱۲ است که می‌تواند به ترک این مسئله کمک کند.

منع مصرف موز

۱. افرادی که دارای معده‌ای ضعیف هستند بهتر است در مصرف موز، بیشتر دقت کنند.

۲. مبتلایان به بیماری میگرن و سردردهای شدید، موز را مصرف نکنند؛ چرا که این بیماری را تشدید می‌کند.

۳. موز را هنگام صبح و به صورت ناشتا مصرف نکنید.

۴. موز یکی از میوه‌هایی است که ممکن است ایجاد حساسیت کند، بنابراین افرادی که احساس می‌کنند با میل کردن آن دچار این عارضه می‌شوند، در مصرف آن دقت کنند.

۵. مصرف موز خام، باعث ایجاد کولیت شده و روده را دچار مشکل می‌کند.

۶. ممکن است پس از مصرف موز، زبانتان دچار ورم و برآمدگی شود، بنابراین بهتر است بلافاصله بعد از میل کردن آن، از آب لیمو استفاده کنید.

۷. افرادی که مبتلا به سرفه‌های خشک هستند، بهتر است در مصرف موز دقت کرده و آن را آهسته میل کنند.

۸. سعی کنید از موز نارس و کال استفاده نکنید؛ چرا که باعث سو‌ءهاضمه می‌شود.

۹. موز حاوی قند بسیاری است و مصرف زیاد آن به افراد مبتلا به دیابت توصیه نمی‌شود.

دسرهای خوشمزه با موز

موز از جمله مواد غذایی خوشمزه و خوش‌خوراکی است که در تهیه‌ی انواع دسر و بستنی از آن استفاده می‌شود. بسیاری از مردم به دسرهای موزی، بستنی یا شکلات موزی علاقه‌ی زیادی دارند. در ادامه چند نمونه‌ از دسرهای خوشمزه‌ی موزی را به شما معرفی می‌کنیم که تهیه‌ی آن‌ها به زمان زیادی نیاز ندارد.

پودینگ موز

مواد لازم

شیر ۱/۵ تا ۲ لیتر، موز رسیده و شیرین ۲ تا ۳ عدد، وانیل نصف قاشق چای‌خوری، نشاسته ذرت ۱ پیمانه، گردو نگینی نصف پیمانه، شکر ۱ پیمانه و گلاب ۱ پیمانه

طرز تهیه

ابتدا نشاسته و شکر را داخل یک قابله ریخته و روی حرارت ملایم هم می‌زنیم تا مانند فرنی کم‌کم غلیظ شود. سپس گلاب و وانیل را اضافه می‌کنیم. پوست موزها را در این مرحله می‌کنیم تا موز سیاه نشود. سپس موزها را تکه‌تکه کرده و داخل مخلوط غلیظ شده می‌ریزیم. اگر تمایل دارید پودینگ شما طعم‌دار باشد می‌توانید پودر کاکائو یا زعفران نیز اضافه کنید. در نهایت گردوها را داخل دسر خود بریزید. در آخر هم که دمای دسر پایین‌تر آمد روی آن سلفون کشیده و بگذارید خنک شود.

دسر موز و بستنی

این دسر را می‌توانید برای مجالس و مهمانی‌های مختلف خود تهیه کنید تا مهمانان شما از یک دسر موزی جذاب در کنار بستنی لذت ببرند.

مواد لازم

موز کوچک ۶ عدد، بادام پوست کنده ۲ پیمانه یا ۵۰ گرم، کره یک چهارم پیمانه یا ۵۰ گرم، هل کوبیده شده ۴ عدد، لیموترش کوچک یک عدد رنده شده، پودر قند یک سوم پیمانه یا ۵۰ گرم و آب پرتقال یا آب آناناس ۲ قاشق سوپ خوری

طرز تهیه

ابتدا پوست موزها را کنده و بعد از آن از قسمت طول، موزها را دو قسمت کنید. بعد از آن باید کره را داخل تابه‌ای بزرگ روی گاز قرار دهید تا آب شود. نصف موزها را داخل ظرف کره بیندازید تا سرخ شود. بعد از دقایقی طرف دیگر موزها را سرخ کنید. بعد از آن بقیه‌ی موزها را سرخ کنید و اگر نیاز شد مقداری کره به آن اضافه کنید. باید طوری کره و موز را سرخ کنید که رنگ آنها طلایی شود. اکنون باید لیموترش رنده شده را با پودر قند و آب پرتقال یا آب آناناس به مخلوط خود اضافه کنید و صبر کنید تا مخلوط شما غلیظ شود. وقتی سس دسر شما آماده شد، آن را روی موزهای سرخ‌شده بریزید و در آخر بستنی را نیز اضافه کنید. موقع سرخ کردن موزها مراقب باشید له نشوند یا زیادی سرخ نشوند که رنگ آنها تغییر کند.

سوفله موز

سوفله‌ی موز یکی از بهترین و سریع‌ترین دسرهایی است که می‌توان با موز تهیه کرد.

مواد لازم

موز خرد شده ۲۵۰ گرم، خامه ۲۵۰ گرم، شکر دو قاشق سوپ‌خوری، تخم مرغ ۳ عدد، وانیل یک سوم قاشق چای‌خوری، ژلاتین دو ورق (یا دو قاشق سوپ‌خوری پودر ژله)، پودر ۲ قاشق غذاخوری و آب سرد نصف پیمانه.

طرز تهیه

تخم‌مرغ‌ها را شکسته و زرده‌های آن را همراه با شکر و وانیل کاملا هم می‌زنید تا مایه شما غلیظ و سفت شود. بعد از آن سفیده‌های تخم‌مرغ و پودر قند را با هم می‌زنیم تا سفت شود. در این مرحله خامه را به زرده‌های تخم‌مرغ اضافه می‌کنیم و بعد از مخلوط کردن ژلاتین با آب سرد باید آن را حل کنیم. بعد ژلاتین را به مخلوط خامه و زرده‌ی تخم‌مرغ اضافه می‌کنیم و بعد از افزودن سفیده‌ی تخم‌مرغ، مواد را خوب هم می‌زنیم. اکنون تکه‌های موز را به مایه‌ی دسر خود اضافه کرده و آن را داخل ظرف می‌ریزیم. باید سوفله‌ی شما در یخچال بماند تا خودش را بگیرد. روی سوفله را می‌توانید با پودر پسته یا هر چیزی که دوست دارید تزیین کنید.

تارت کرمی موز

مواد لازم

خمیر تارت یک واحد، شیر یک پیمانه، نشاسته‌ی ذرت ۳ قاشق غذاخوری، شکر ۳ قاشق غذاخوری، وانیل ۱/۴ قاشق چای‌خوری، خامه نصف پیمانه، ژله‌ی آلوئه‌ورا نصف بسته، موز ۴ عدد

طرز تهیه

ابتدا باید کرم وانیلی تارت را آماده کنید. برای این کار درون ظرف مناسبی (شیرداغ‌کن) نشاسته‌ی ذرت و شکر را با یکدیگر مخلوط کرده و کم‌کم شیر را نیز به آن اضافه کنید. سعی کنید مواد را به خوبی با یکدیگر ترکیب کرده تا گلوله نشوند. سپس ظرف حاوی مواد ترکیبی را روی حرارت قرار داده و به آرامی هم بزنید و اجازه دهید غلظت مواد شبیه به فرنی شود. در این مرحله می‌توانید وانیل را به مواد اضافه کرده و هم بزنید. برای بخشیدن طعمی بهتر به کرم وانیلی، می‌توانید نیم پیمانه از خامه‌ی صبحانه را نیز به مواد اضافه کرده و آن‌ها را به‌خوبی با یکدیگر مخلوط کنید تا ترکیب یک‌دستی بدست آید. کرم را کنار گذاشته و اجازه دهید با دمای محیط از گرمای آن کاسته شده و خنک شود. البته باید هر چند وقت یک‌بار مواد را هم بزنید تا رویه‌ی آن سفت نشود یا به اصطلاح نبندد. وقتی کرم خنک شد،آن را درون ظرف دیگری ریخته و درب آن را با سلفون بپوشانید و درون یخچال قرار دهید.

در این مرحله، خمیر تارتی که از قبل تهیه کرده‌اید را داخل قالب مخصوص تارت ریخته و درون آن را با کرم وانیلی که درست کردید، پر کنید. می‌توانید از زرده‌ی تخم‌مرغ و کرم کاستارد نیز در تهیه‌ی کرم وانیلی استفاده کنید و این امر کاملا اختیاری است. پس از اینکه داخل تارت را با کرم پر کردید، موزهایی که به صورت حلقه‌ای (بهتر است برای زیبایی بیشتر حلقه‌های موز را به شکل بیضی برش دهید)، برش داده‌اید را با سلیقه و دقت روی کرم‌ بچینید. می‌توانید از میوه‌های دیگری نیز در کنار موز برای تارت استفاده کنید. مانند انبه، گیلاس، توت‌فرنگی و ... فقط بهتر است سعی کنید میوه‌ی انتخابی شما طعم و عطر نزدیکی با موز داشته باشد. پس از چیدن میوه‌ها، ژله‌ی آلوئه‌ورا را به کمک قلموی شیرینی‌پزی روی میوه‌ها مالیده تا سطح براق و زیبایی را به خود بگیرد. تارت را به مدت زمان ۳ تا ۵ ساعت درون یخچال قرار دهید تا به خوبی خود را بگیرد. این دسر بسیار لذیذ، سرشار از انرژی و بسیار مفید است و می‌توانید در روزهای گرم تابستان در کنار بستنی، نوشیدنی‌های خنک و حتی یک فنجان چای میل کنید.