کاج کوک؛ درخت شگفت انگیزی که به سمت استوا رشد می کند
«کاج کوک»، درختی است که به طرز عجیبی، به صورت زاویهدار و به سمت استوا رشد میکند. برای آشنایی بیشتر با این درخت شگفتانگیز، همراه کجارو باشید.
اکثر درختان در کرهی خاکی، به صورت عمودی و راست قرار دارند، اما ممکن است برخی از عوامل مانند رقابت در دریافت نور و فشارهای مکانیکی، مانع از رشد آنها به صورت طبیعی شده و باعث شود که برخی از آنها با زاویه و به صورت مورب رشد کنند. کاجهای کوک، نام یکی از این درختان شگفتانگیز است که برخلاف دیگر درختان و گیاهان، رشد آنها به صورت زاویهدار و مورب یا به اصطلاح عامیه، کج است.
این درختان، بومی منطقهای به نام «نیوکالدونیا» (New Caledonia: کالدونیای جدید، مجموعه جزایری است که در تملک فرانسه بوده و در جنوب غربی اقیانوس آرام قرار دارد) در «ملانزی» (Melanesia) و در قارهی اقیانوسیه است. هرچند امروزه میتوان این درخت منحصربهفرد را در هر پنج قارهی جهان یافت. چرا که این درخت، با انواع اقلیمها بویژه مناطق معتدل، نیمهگرمسیری و گرمسیری، سازگاری داشته و در هر جایی رشد میکند. اما نکتهی قابل توجه در مورد کاجکوک، زاویهدار رشد کردن آن است؛ و همین ویژگی مبنایی بر شناسایی و تشخیص این نوع درخت، از سایر درختان است.
درختانی که معمولا از ارتفاع بالایی برخوردار بوده و حتی نمونههایی با بلندای ۶۰ متر نیز مشاهده شده است. وجه تسمیه این درخت به کاجکوک، الگوبرداری آن از نام «کاپیتان جیمز کوک» است. فردی که در سفر دوم خود به سراسر جهان، جزایر متعددی از جمله جزایر «کالدونیای جدید» یا «نیو کالدونیا» را کشف کرد.
شاید تا همین چندسال پیش، هیچ محقق یا گیاهشناسی به این ویژگی خاص کاجکوکها توجهی نمیکرد. تا اینکه سرانجام شخصی به نام «مت ریتر» (Matt Ritter)، در دانشگاه ایالتی پلی تکنیک کالیفرنیا در «سن لوئیس اوبیسپو» (San Luis Obispo)، متوجه خم شدن آنها به سوی جنوب شد. البته وی برای اطمینان حاصل کردن از کشف خود، با یکی از همکاران خود در استرالیا تماس گرفت و تیم تحقیقاتی را ترتیب داد و متوجه شد که خمیدگی و زاویهدار بودن درختان کاج کوک، در استرالیا کاملا عکس درختان کاج کوک در کالیفرنیا و هاوایی است. در استرالیا، کاجکوکها، همگی به جهت شمال خم شده بودند و این امر باعث تعجب و حیرت دانشمندان شد. تحقیقات ادامه یافت و سرانجام پس از بررسیهای انجام شده، مت ریتر و تیم وی، پس از تحقیق روی ۲۵۶ تاجکوس در ۵ قاره، دریافتند که این نوع درختان کاج، همیشه به سمت استوا خم میشوند.
جالبتر آنکه، هرچه فاصلهی آنها از استوا بیشتر باشد، مقدار خمیدگی و زاویهدار بودن آنها نیز، بیشتر است. به طور میانگین، اغلب کاجکوکها با زاویهی ۸/۵۰ درجه رشد میکنند؛ البته نمونهای در استرالیا وجود داشت که با زاویهای حدود ۴۰ درجه رشد کرده است.
با وجود تحقیقات گستردهای که تیم مت ریتر، انجام داده است، همچنان راز اصلی این رفتار عجیب و شگفتانگیز درختان کاجکوک، برملا نشده است. ولی دانشمندان و محققان بر این باورند که احتمال دارد دلیل این نوع رفتار، «نورگرایی» (فتوتراپی) است. پدیدهای که براساس آن، گیاهان به سمت نور خورشید خم میشوند. در واقع ممکن است که کاجکوکها، برای آن که بتوانند نور خورشید را در ارتفاعات بیشتر، بهتر دریافت کنند، خود را کج کرده و خم رشد میکنند.
هر چند در بسیاری از درختان، تمایل به خم شدن به سمت نور خورشید با حساسیت آنها نسبت به گرانش زمین که به نام پدیدهی «زمینگرایی» شهرت دارد، متعادل شده و این امر باعث میشود که درختان و گیاهان به صورت عمودی و صاف، رشد کنند. تعادلی که دانشمندان معتقدند در درختان کاجکوک، وجود ندارد و آن هم احتمالا عدم توانایی این درختان شگفتانگیز در برقراری این تعادل است.
دیدگاه