سنت‌های مردم ترکیه که فقط اهالی درک می‌کنند

مثل هر شهر بزرگ دیگری در دنیا، در استانبول هم سنت‌هایی جریان دارد که ممکن است برای مردم سایر مناطق دنیا عجیب و غیرقابل‌تصور باشد. به‌خصوص که استانبول محل تلاقی فرهنگ‌ها است و سنت‌های فرهنگی ترکی با سبک زندگی شهری ترکیب شده‌اند. این سنت‌ها شاید یک باور مذهبی باشد که به مرور زمان مطابق با فرهنگ اهالی منطقه تغییر شکل داده یا حتی یک مفهوم غربی که متناسب با فرهنگ بومی، دستخوش تغییر شده است.

برای کسانی که در این کشور زندگی نمی‌کنند، مثلا مسافرانی که از مناطق دور به ترکیه سفر کرده‌اند، گاهی این سنت‌ها می‌تواند جذاب و سرگرم‌کننده هم باشد. در ادامه‌ی این مقاله از کجارو چند مورد از آن‌ها را نام می‌بریم که البته برخی به‌خاطر ارتباط نزدیک فرهنگ کشورمان با ترکیه، برای ما هم کم‌وبیش آشنا است.

طبل‌زن‌های ماه رمضان

ماه رمضان یکی از مهم‌ترین ایام مذهبی سال است که نه‌تنها توسط مسلمانان ترکیه گرامی داشته می‌شود، بلکه در همه جای دنیا شهرت دارد.

با پایان روزه‌داری در این ماه که از اذان صبح تا اذان مغرب طول می‌کشید، جشنی در روز آخر برای شکرگزاری برپا می‌شود. البته در زمان‌های دور که ساعت زنگ‌دار نبود، مردم باید به‌نحوی از زمان سحر مطلع می‌شدند تا سحری بخورند. به همین دلیل هر محله یک طبل‌زن مخصوص ماه رمضان داشت که در اطراف محله می‌گشت و با طبل‌زدن، زمان سحر را اعلام می‌کرد. امروزه هنوز هم در بعضی محله‌های قدیمی‌تر و سنتی‌تر این طبل‌زن‌ها دیده می‌شوند و با صدای طبل خود، مردم را برای سحر بیدار می‌کنند. بعضی از آن‌ها انتظار دریافت انعام از مردم را دارند؛ عده‌ای از مردم نیز آن‌ها را به خانه‌های خود دعوت می‌کنند و به آن‌ها پول می‌دهد یا قدردانی خود را با سرو یک وعده غذای گرم، نشان می‌دهند.

فالگیری

فال‌گرفتن یکی از سنت‌های رایج بین دختران ترکیه است؛ دخترانی که یا عاشق کسی هستند یا قلبی شکسته دارند. فالگیرها، درمانگر محبوب همه هستند؛ چون همان چیزی را می‌گویند که دوست دارید بشنوید. فالگیرها را در همه جای استانبول در کافه‌ها می‌توانید ببینید. کسانی که می‌خواهند فال درست و دقیقی داشته باشند، دنبال فالگیرهای مشهور و حرفه‌ای می‌گردند و این فالگیرها هم فقط با وقت قبلی، مشتری خود را می‌پذیرند!

جشن ختنه سوران

مهمانی ختنه سوران برای ما ایرانی‌ها آشنا است. در ترکیه هم ختنه‌شدن یکی از مراحل مهم زندگی پسربچه‌ها است و وقتی آن روز موعود فرا می‌رسد، یک مهمانی بزرگ خانوادگی برگزار می‌شود و بچه‌ها هدیه هم می‌گیرند. با اینکه چنین مراسمی برای بچه‌ها خوشایند و جذاب نیست، ولی از آنجا که نشانه‌ای از ورود به دوران بزرگسالی است، پس جشن گرفته می‌شود و لباس مخصوصی هم دارد که شامل کلاه و شنل است.

جشنواره‌های کشکک

کشکک یک خوراک سنتی است که با گندم و جو تهیه می‌شود. گندم و جو را قبل از پختن می‌کوبند. در استانبول برگزاری جشنواره کشکک بسیار رواج دارد و معمولا یک جشن گروهی است که برای گرامیداشت یک مراسم مذهبی برگزار می‌شود. از همین رو باید مقدار زیادی از این غذا درست شود و در نتیجه دیگ‌های فراوان این غذا را می‌توان در محل برگزاری مراسم دید. در این مدت خبرهایی درباره‌ی این مراسم‌ها و رویدادهایی مثل خورده‌شدن یک تن کشکک در عرض یک ساعت توسط مهمانان خواهید شنید. این جشن‌ها واقعا محبوب و رایج هستند و شاید در سفر به ترکیه فرصت کنید تا یکی از آن‌ها را از نزدیک ببینید.

صدای بلند بوق ماشین

برای شهری که با ترافیک محاصره شده است، می‌توانیم بگوییم صدای بلند بوق ماشین‌ها، نوعی موسیقی متن استانبول است و بسیاری از اهالی این شهر به سروصدای زیاد و بوق ماشین عادت دارند. ولی گاهی اوقات صدای بوق ماشین‌ها بلندتر از حالت عادی و حتی آزاردهنده است و از یک ماشین به گوش نمی‌رسد، بلکه مجموعه‌ای از ماشین‌ها با هم این کار را به‌طور هماهنگ انجام می‌دهند. این در واقع سنتی است که نشان می‌دهد، کسی ازدواج کرده یا خدمت سربازی‌اش را به اتمام رسانده است. در صورتی که یک تور سفید به آینه ماشین گره خورده باشد، این بوق‌زدن به نشانه‌ی اعلام جشن ازدواج است و اگر جوانان از شیشه ماشین یا از سقف آن خودشان را آویزان کرده باشند، یعنی یک نفر خدمت سربازی‌اش را تمام کرده است.

مراسم ذوب کردن سرب

اهالی ترکیه به چشم‌زخم باور دارند؛ یعنی معتقدند که معمولا از سرِ حسادت، انرژی منفی از چشم برخی افراد پخش می‌شود و می‌تواند باعث بدشانسی و ایجاد مشکلاتی در زندگی شود.

به غیر از نظرقربانی‌های شیشه‌ای که در همه فروشگاه‌ها و بازارها به فروش می‌رسد، روش دیگری هم برای دورکردن چشم‌زخم وجود دارد که مراسم ذوب‌کردن سرب و ریختن آن در آب سرد است.

برای انجام مراسم، یک فرد متخصص به خانه می‌آید و اهالی خانه را زیر یک سفره می‌نشاند. سپس سرب را ذوب می‌کند و با انبر آن را در آب سرد می‌اندازد. فلز داغ متلاشی می‌شود و از این طریق انرژی منفی اطراف اهالی خانه را ناپدید می‌کند. با پایان مراسم، مردم می‌توانند تکه‌های سرب را که به‌شکل چشم در می‌آید، برای خود نگه دارند.

تزیینات کریسمس برای آغاز سال نو

یکی از چیزهای عجیب و غریبی که در سال نو در استانبول خواهید دید، این است که گرچه ترک‌ها کریسمس را جشن نمی‌گیرند، ولی تزیینات کریسمس در همه جا به چشم می‌خورد. مشخص نیست که این اتفاق از چه زمانی آغاز شده است، اما تزیینات و سنت‌های مربوط به کریسمس از جمله درخت‌های کریسمس و بابانوئل، به‌جای اینکه نشانه‌ای از تعطیلات مسیحی کریسمس باشند، به نشانه‌ای از آغاز سال نو تبدیل شده‌اند.  در سال نو هر جایی که بروید، در مراکز خرید و مکان‌های عمومی، درختان تزیین‌شده کریسمس وجود دارد. بابانوئل را خواهید دید و علاوه بر این تم رنگی و تزیینات فروشگاه‌ها کاملا تغییر می‌کنند.