آیا هند می‌تواند از پس معضل زباله‌های پلاستیکی برآید؟
کشور هند پس از چندین دهه که به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی زباله‌های پلاستیکی دنیا به حساب می‌آمد، وعده داده است که تا سال ۲۰۲۰ استفاده از پلاستیک یک‌بارمصرف را محدود خواهد کرد؛ اما آیا این وعدده محقق خواهد شد؟ هوو کینگستون، نویسنده و فعال محیط زیست، بیش از ۳۰ سال است که سفرهایی طولانی به مکان‌های طبیعی و کشورهای مختلف داشته و مدت زیادی است که در کارزار مبارزه با پلاستیک‌های یک‌بارمصرف حضور دارد. او تجربیات و مشاهدات خود از هند را با ما در میان گذاشته است که در ادامه از زبان خود او می‌خوانیم.
خیلی دنبال دستمال توالت اضافی گشتم و کل کابین لوکس‌مان در Reni Pani Jungle Lodge را زیرورو کردم، تا اینکه در سرویس بهداشتی چشمم به دستمال توالتی خورد که در یک کیسه‌ی پلاستیکی قرار داشت. به‌غیر از این موضوع، هیچ نشانه‌ی دیگری از پلاستیک، این شیطان مدرن امروزی ندیدم. جالب اینجا بود که قهوه در شیشه و آب تصفیه‌شده در بطری‌های آلومینیومی با قابلیت استفاده‌ی مجدد قرار داشت و درون سطل‌ها، کیسه‌های پارچه‌ای قابل استفاده‌ی مجدد گذاشته بودند. ما پس از چند روز کوهنوردی و کمپینگ در پارک ملی ساتپورا که تنها محل زندگی ببرها در هند محسوب می‌شود و سافاری با پای پیاده در آن مجاز است، به این اقامتگاه رسیدیم. در طی همان چند روز، از پیداکردن پلاستیک، این معضل همه‌گیر و دردسرساز به‌شدت ناراحت شدم. در طول راه، راهنماهای ما، پلاستیک‌هایی را که از رودخانه‌ی دنوا به پارک آورده شده بود، برمی‌داشتند.
هنگام قایق‌رانی روی رودخانه‌ی گانگا نیز همین ماجرا تکرار شد و قایق‌ران‌های ایمنی ما دائم بطری‌های پلاستیکی را از آب بیرون می‌کشیدند. آکشای کومار یکی از اولین اپراتورهای روی این رودخانه است که فعالیتش را از دهه‌ی ۸۰ آغاز کرد، هرچند اکنون تعداد این اپراتورها به بیش از ۳۰۰ مورد رسیده است. او به من گفت:
شرکت‌های قایق‌رانی سالی دو بار، یک روز را به پاک‌سازی رودخانه و سواحل آن اختصاص می‌دهند.
گانگا، به‌عنوان طولانی‌ترین و مقدس‌ترین رودخانه‌ی هند اکنون تحت برنامه‌ی دولتی: مأموریت ملی برای پاک‌سازی گانگا قرار گرفته است. گوراو چوپرا که مدیریت شرکت Cleantec را برعهده دارد و برای لایروبی زباله‌های پلاستیکی از گانگا و سایر رودخانه‌های هند قرارداد بسته است، نیز گفت:
باور نمی‌کنی که ما چه چیزهایی از رودخانه جمع‌آوری کردیم.
همه‌ی ما اکنون می‌دانیم که باید کاری برای استفاده‌ی بیش از حد از پلاستیک انجام شود، ماده‌ی خطرناکی که در حال دفن زمین‌ها و دریاهای ما زیر لایه‌ای غیربازیافتی، درخشان و ترد است. دیکشنری کالینز نیز به همین جهت، عبارت «یک‌بارمصرف» را به‌عنوان کلمه‌ی سال ۲۰۱۸ انتخاب کرد.
هند مثل معشوقی است که از ذهن شما جدا نمی‌شود و حتی سال‌ها پس از سفرتان به این کشور، کشش این مکان همچنان شما را جذب می‌کند و امیدوار هستید که دوباره موفق به دیدار آن شوید. من در طول دهه‌ی ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به هند سفر کردم و در همان زمان با خیل زیادی از پلاستیک مواجه شدم که در همه‌جا ریخته شده بود. این زباله‌های پلاستیکی جلوی راه رودخانه‌ها را بسته بودند. هیچ‌کس تصاویر تاج محل را از سمت لجن‌های روغنی رودخانه‌ی یامونا به نمایش نمی‌گذارد، لجن‌هایی که دورتادور آن را کوهی از پلاستیک‌های ساحل احاطه کرده است.
در سال ۲۰۰۸ برای اسکی به هند رفتم و دیدم که اوضاع وخیم‌تر شده است؛ هرچند که حداقل اقداماتی برای مقابله با این معضل شروع شده بود. در ایالت هیماچال پرادش، کیسه‌های پلاستیکی ممنوع شده بود و همه‌ی کسبه‌ی بازار از کیسه‌های کاغذی استفاده می‌کردند که بسیاری از آن‌ها از کاغذهای ارزان بازیافتی ساخته شده بود.
نخست‌وزیر هند اعلام کرد که تا سال ۲۰۲۲ استفاده از کلیه‌ی پلاستیک‌های یک‌بارمصرف در هند ممنوع خواهد شد
هرچند که این اقدام مثل موج کوچکی در برابر سونامی زباله‌های پلاستیکی به نظر می‌رسید. اواخر سال گذشته سفر دیگری به هند داشتم. درست یک ماه قبل از سفرم، هند میزبانی روز جهانی محیط‌زیست سازمان ملل با شعار «مبارزه با آلودگی پلاستیکی» را در سال ۲۰۱۸ برعهده داشت. در همان روز، ناندر موی، نخست‌وزیر هند، اعلام کرد که کشورش تا سال ۲۰۲۲ استفاده از کلیه‌ی پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را ممنوع خواهد کرد. این چشم‌انداز بزرگی برای این کشور پرجمعیت به حساب می‌آید؛ هرچند که داشتن چشم‌انداز بهتر از نداشتن آن است. کشورم، استرالیا، حتی این چشم‌انداز را هم ندارد. او می‌گوید:
هند در وضع قوانین سریع عمل می‌کند، اما در اجرای آن‌ها کند است. شکی ندارم که هند نمی‌تواند به هدف خود برسد؛ هرچند که پس از صحبت‌های نخست‌وزیر، کنفدراسیون صنایع هند، طرح «بدون پلاستیک» را با ۳۵ شرکت از بزرگ‌ترین شرکت‌های هند امضا کرده است. فقط زمان نشان خواهد داد که وعده‌ی هند تا چه اندازه صحت دارد.
در حال حاضر شرکت‌های صنعت نوشیدنی نظیر کوکا کولا و پپسی دولت را متقاعد کرده‌اند که بطری‌های نوشیدنی PET را می‌توان بازیافت کرد و به همین دلیل یک‌بارمصرف به حساب نمی‌آیند. با این وجود، برخلاف شیشه، هیچ پلاستیکی را نمی‌توان به محصولی که پیش‌تر بوده است، بازیافت کرد، مگر آنکه محصولی با کیفیت پایین‌تر تولید کنند. از بسیاری جهات، بازیافت‌کردن راهکار کشورهای غیرمتعهد است و شامل استفاده‌ی بی‌دلیل از منابع غیرضروری برای تولید محصولات غالباً غیرضروری می‌شود.
تعدادی از ایالت‌های هند به تبعیت از دولت مرکزی، ممنوعیت استفاده از پلاستیک را اعلام کرده‌اند. ایالت‌های مهاراشترا، هیماچال پرادش، اودیسا و اوتار پرادش، همه یا برخی از بطری‌ها، کیسه‌ها، نی‌ها، ظروف پیک‌نیک و فنجان‌های یک‌بارمصرف را ممنوع کرده‌اند.
تعدادی از ایالت‌های هند به تبعیت از دولت مرکزی، ممنوعیت استفاده از پلاستیک را اعلام کرده‌اند
از طریق تابلوها نیز از مردم خواسته شده است تا اعتیاد به استفاده از پلاستیک را کنار بگذارند. در بسیاری از مکان‌هایی که در سفر اخیرم اقامت داشتم، شاهد تلاش‌های واقعی در این زمینه بودم. هنگام حضور در اقامتگاه‌ها و در طول تورها، آب تصفیه‌شده در بطری‌های پلاستیکی ریخته نشده بود، شامپو در ظروف سرامیکی بود و در سطل‌های زباله، پلاستیک نگذاشته بودند.
با این حال، چه کاری از گردشگران این کشور برمی‌آید تا به مردم هند در ادامه‌ی این مسیر مثبت کمک کنند؟ در وهله‌ی اول، هرگز خود را به‌عنوان یک فرد، دست‌کم نگیرید، چراکه قدرتمندترین عامل تغییر هستید. سفرکردن با چمدانی از وسایل مفید که شامل بطری، فنجان، نی و قاشق با قابلیت استفاده‌ی مجدد می‌شود، می‌تواند تأثیر منفی شما را کاهش دهد؛ اما اگر نگران آب آشامیدنی هستید، باید بدانید که در اکثر نقاط هند مثل بخش‌های زیادی از دنیا، آب آشامیدنی شیرهای آب به همان اندازه‌ی آب بطری‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف، خوب هستند. این صنایع تولید بطری آب هستند که بنا بر دلایل تجاری، بذر شک و تردید را در دل مردم می‌اندازند. همان طور که ذکر شد، بسیاری از اپراتورها و هتل‌ها در حال حاضر آب تصفیه‌شده ارائه می‌کنند و اگر هنوز هم نگران بهداشت آب هستید، می‌توانید تصفیه‌کننده‌ی آب تهیه کرده یا اقدامات احتیاطی مشابه را اتخاذ کنید. به کمک برخی از انواع تصفیه‌کننده‌های آب، فقط در عرض چند ثانیه، آب آشامیدنی عاری از هرگونه باکتری، ویروس، ماده‌ی شیمیایی و رسوب خواهید داشت.
سال گذشته به‌غیر از هند، به تاجیکستان، اردن، آفریقای جنوبی و جاهای مختلف اروپا سفر کردم و با خیال راحت از آبی که در بطری‌های یک‌بارمصرف نبود، استفاده کردم.
اگر برای سفر به هند برنامه‌ریزی می‌کنید، می‌توانید تور هند را در کجارو جستجو کرده و بهترین آفر تور را از میان آژانس‌های معتبر مسافرتی با پایین‌ترین قیمت خریداری کنید. همچنین برای داشتن برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای سفر خود، کجارو فهرست کاملی از جاهای دیدنی هند را در اختیار شما قرار داده است که ضمن کسب اطلاعات لازم درباره آن‌ها، سفر راحت‌تر و بهتری به هند داشته باشید.