اونسن ها؛‌ چشمه های آب گرم بسیار عجیب در ژاپن

در بین ژاپنی‌ها رفتار صحیح اهمیت زیادی دارد، مخصوصا اگر به‌عنوان فردی خارجی به ژاپن می‌روید، باید حداقل با بیشتر قوانین پایه‌ای ژاپنی ها آشنا باشید. در ژاپن حمام‌های عمومی فعال و تمیز هستند. «سنتو» نام حمام‌های عمومی در ژاپن هستند که هم در بزرگ‌ترین شهرهای ژاپن و هم در شهرهای کوچک پیدا می‌شوند. «اونسن» یا چشمه‌های آب گرم هم به‌عنوان استراحتگاه‌های آخر هفته بسیار محبوب هستند.

برخلاف فرهنگ غربی، ژاپنی‌ها زمانی وارد این چشمه‌ها می‌شوند که از قبل حمام کرده باشند و از این چشمه‌ها فقط برای آرام شدن استفاده می‌کنند. آن‌ها به‌مدت ۱۰، ۲۰ یا ۳۰ دقیقه در این چشمه‌های آب گرم می‌مانند. برای حمام پیش از اونسن، افراد حوله خود را همراه می‌برند، حوله‌هایی که بعد از ورود به اونسن نباید وارد آب شوند تا آب کثیف نشود.

جالب است بدانید که در اونسن‌ها و اطراف آ‌ن‌ها جایی برای قرار دادن حوله وجود ندارد و افراد معمولا حوله‌های خود را طبق راه‌‌حلی سنتی روی سرشان می‌گذارند. البته استفاده از اونسن‌ قواعدی دیگری هم دارد؛ مثلا موهای بلند باید از پشت سر بسته شوند تا وارد آب نشود و در اونسن نباید شنا کرد. همچنین ژاپنی‌ها از تتو هم خوش‌شان نمی‌آید، چراکه تتو در ژاپن مخصوص خلاف‌کارها یا همان یاکوزاها است. پس اگر کسی تتو دارد، شاید نتواند وارد اونسن‌ها یا همان چشمه‌های آب گرم طبیعی در ژاپن شود.

جالب است بدانید اونسن‌ها دمای خود را از حرارت عمق زمین می‌گیرند و یک غذایی خاص و سنتی در این مکان‌ها سرو می‌شود؛ تاماگو (Tamago) در زبان ژاپنی یعنی تخم‌مرغ آب‌پز شده. این چشمه‌های آب گرم دمایی عالی برای آب‌پز کردن تخم‌مرغ دارند. ژاپنی‌ها بعد از انداختن تخم‌مرغ با پوست به داخل این آب‌ها، آن‌ها را برای چند ساعت به حال خود می‌گذارند و سپس برمی‌شوند تا تخم‌مرغ‌هایی را بخورند که عین فرنی نرم شده‌‌اند. سابقه سرو این نوع از غذا در برخی از این حوضچه‌های آب گرم به ۱۰۰۰ سال قبل بر‌می‌گردد که نشان از قدمت این سنت در بین مردم ژاپن دارد. محبوبیت این غذا در بین ژاپنی‌ها به حدی است که در منازل خود از یک دستگاه بخارپز استفاده می‌کنند تا درست مثل آب‌های گرم ژاپن، تخم‌ مرغ در دما دلخواه آب‌پز شود.

محبوبیت اونسن‌ها در ژاپن به حدی است که اغلب خانه‌های ژاپنی وان حمامی دارد که با آب گرم پر شده‌ و نسخه خانگی همان اونسن‌ها هستند. این وان‌ها فقط برای این است که برای چند دقیقه‌ای وارد آن شوند و استراحت کنند، نه اینکه خود را شست‌وشو دهند. این وان‌های ژاپنی مستطیلی‌شکل، «فورو» نامیده می‌شوند و نسبت به وان‌های غربی کمی گودتر هستند. هر فرد قبل از اینکه وارد این وان‌ها شود، حتما باید بدن خود را زیر دوش کنار آن تمیز کند. به‌طور کلی ژاپنی‌ها خیلی به بهداشت حمام و نظافت اهمیت بالایی می‌دهند و استفاده از چشمه‌های آب گرم معدنی یا همان اونسن‌ها آداب خاص خود را دارد که باید حتما رعایت شود. برای ژاپنی‌ها فرقی نمی‌کند، فردی که می‌خواهد وارد این چشمه‌ها شود، ژاپنی یا خارجی باشد؛ این فرد باید حتما آداب مربوط به آن را رعایت کند، وگرنه ممکن است با خشم محلی‌ها روبه‌رو شود.

قبل از بازدید از چشمه‌های آبگرم سنتی (معدنی)، باید یک سری اصول اولیه برای ورود به این اماکن را یاد گرفته و به یاد داشته باشید تا از آن لذت ببرید. با وجود اینکه کشور ایسلند یا کشورهای زیاد دیگری نیز آبگرم طبیعی دارند، ولی هیچ‌کدام نتوانسته‌آند مثل ژاپن نام چشمه‌های خود را بر سر زبان‌ها بیندازند. همچنین در هیچ کشوری مثل ژاپن ورود به این چشمه‌ها نیازمند رعایت آداب و اصول خاصی نیست. استفاده از این حمام‌های تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش اولین بار در قرن هشتم پیش از میلاد در ژاپن به ثبت رسیدند. آن‌ها در همان زمان یعنی در زمانی که فرهنگ بوداییسم رواج داشت، مورد استفاده مردم ژاپن قرار گرفتند و بعد به مرور در سراسر این کشور از محبوبیت خاصی برخوردار شدند. در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰ حمام طبیعی و معدنی یا همان اونسن در سراسر مجمع‌الجزایر ژاپن وجود دارد.

مردم ژاپن حمام‌های آبگرم طبیعی را به‌دلیل مزایای بهداشتی که دارد، به‌عنوان نمادی از کشورشان به رسمیت می‌شناسند. مردم محلی، افراد خارجی‌ و سایر گردشگران را به بازدید از این مکان‌ها تشویق می‌کنند. اما قبل از ورود به این چشمه‌ها باید یکسری قواعد و قوانین خاص را رعایت کرد. در ادامه می‌توانید آداب ویژه‌ی ورود و استفاده از چشمه‌های آب گرم معدنی ژاپن که اتفاقا خیلی زیاد هستند و تقریبا در هر شهری در این کشور پیدا می‌شوند را مطالعه کنید.

هیچ کس نباید در ژاپن «اونسن» (آبگرم طبیعی) را با «سنتو» (آبگرم مصنوعی) اشتباه بگیرد. سنتوها در حقیقت نوعی حمام مصنوعی به شمار می‌روند؛ چراکه این نوع حمام‌های خنک‌کننده و با استفاده از درختان سرو و سنگ معدنی بازالت ساخته می‌شوند. اما اساس کار حمام طبیعی یا همان اونسن بر مبنای گرمایش آب‌های زیرزمینی توسط آتشفشان‌های فعال در ژاپن است (این نوع نگرش و تمایز بین این دو حمام در فرهنگ ژاپن بسیار پر اهمیت است). سنتوها به‌عنوان بخشی از خانه‌های سنی ژاپنی محسوب می‌شود و به عبارت دیگر مانند همان سونا یا جکوزی داخل خانه‌های غربی است. اما معمولا فضای استفاده برای هر گروه در حمام‌های عمومی یا اونسن‌ها توسط پرده‌های عمودی که به‌صورت سنتی بافته می‌شود، جدا می‌شود. در فرهنگ ژاپن قبل از ورود به آب حمام باید لباس بلند و گشاد ژاپنی (yukata) و صندل چوبی پوشیده شود.

حمام آب گرم اونسن برای آرامش روح و فکر فوق‌العاده مفید است. این حمام‌ها دارای اتاق‌های مختلفی است و هر کسی تجربه ماساژ در زیر دوش را تجربه خواهد کرد. هر بازدیدکننده باید اطمینان حاصل کند که بدن و موهایش را کاملا با صابون و شامپو شسته است. از آنجایی که برخی از خارجی‌ها یک سری از قوانین را رعایت نمی‌کنند،‌ تماشا و تمسخر آن‌ها توسط افراد قدیمی،‌ کارکنان اونسن‌ها و افراد مسن بسیار رایج است،. در نتیجه هر کسی برای اینکه مورد تمسخر قرار نگیرد، باید این نکات را رعایت کند. شست‌و‌شوی سریع بدن ممکن است از دید ژاپنی‌ها مقبول نباشد و دوباره از بازدیدکننده‌ها بخواهند که خودشان را بشورند، بنابراین هر بازدیدکننده باید سعی کند خودش را کامل شست‌و‌شو داده،‌ سپس کاملا تمیز و خشک‌شده وارد حمام آب‌ گرم شود.

در این نوع حمام‌ها به‌هیچ‌وجه نباید کسی سر خود را داخل آب ببرد. در بسیاری از اونسن‌ها حوله‌های کوچکی را جهت استفاده بازدیدکنندگان آماده کرده‌اند تا سر و صورت خود را با آن‌ها تمیز کنند. این حوله‌ها برای آن است که عرق ناشی از گرمای شدید که روی سر، صورت و شانه‌ها تشکیل می‌شود را خشک کرد. اتفاقا هرچه این حوله بیشتر خیس شود،‌ نشانه احترام و رعایت نظافت آب اونسن بوده و ژاپنی ها به این فرد احترام بیشتری می‌گذارند. اگر کسی حوله‌ای را که استفاده می‌کند بر اثر اتفاق از دست خود به زمین بیندازد،‌ حق استفاده از آن را ندارد،‌ بلکه باید آن‌ را به بیرون برده و حوله جدید و تمیز دیگری را استفاده کند.

چشمه‌های آب ‌گرم اونسن به‌منظور شنا و حمام کردن ساخته نشده‌اند. پاشیدن آب، نوشیدن، شناور کردن خود روی آب و حتی انجام بحث‌های سیاسی و اجتماعی در این مکان به‌شدت ممنوع است. در سنت بودایی حقیقت استفاده از این نوع حمام‌ها به‌منظور پاک کردن جسم و روح انسان‌ها است. هرگاه کسی به دیدن این نوع از آب‌ گرم‌های طبیعی برود، باید به‌دنبال پاک‌سازی اندیشه و افکارش باشد. او باید سعی کند از بودن در این آب گرم لذت ببرد تا از این راه هم روح او تمیز شود و هم جسمش.

در فرهنگ ژاپن خال‌کوبی یا تتو مخصوص یاکوزا یا همان مافیای خلافکار ژاپنی است و داشتن آن در اونسن‌ها ممنوع به حساب می‌آید. در اکثر حمام‌های آب ‌گرم طبیعی نیز ورود افراد با خال‌کوبی ممنوع است. هرچند برای بازدیدکننده‌های خارج در برخی از اونسن‌ها استثنا قائل می‌شوند و بازدیدکننده می‌تواند با درخواست از کارکنان آن اونسن، با نوارهای چسبان و ضد آب خاصی، خال‌کوبی‌های خود را بپوشاند. البته اگر بازدیدکننده خارجی خالکوبی‌های بسیار بزرگی دارد که امکان پوشاندن آن خیلی سخت باشد، باید حتما از حمام‌های خصوصی استفاده کنند و اجازه ورود به بخش‌های عمومی و مشترک اونسن را ندارند.

اگرچه اونسن‌ها فوق‌العاده جذاب و تمیز به نظر می‌آیند و مکانی ایدئال برای گرفتن عکس یادگاری هستند، مخصوصا که منظره پشت سر آن‌ها، چشم‌اندازهای کوهستانی جنگلی پوشیده از درخت بامبو،‌ سنگ‌های پوشیده شده از قارچ و رودخانه‌های عجیب است،‌ ولی باید از استفاده از تلفن همراه در داخل این محیط‌ها به‌شدت پرهیز کرد. اگر کسی قصد بازدید از این‌گونه محیط‌ها در ژاپن را دارید، باید این قانون ساده را نیز رعایت کنید. پس بازدیدکننده‌ها نباید پافشاری نسبت به استفاده از تکنولوژی‌هایی مثل اینستاگرام در محیطی که کاملا سنتی است را داشته باشند. صاحب‌های اونسن‌ها معتقد هستند که استفاده از موبایل باعث برهم زدن آرامش دیگران می‌شود. استفاده از اونسن‌ها این هوشیاری را از افراد طلب می‌کند که کاملا جنبه‌های فکری و هوشی خود را بالا برده و با فراموش کردن گوشی‌های همراه خود، بهترین لذت را از این‌گونه محیط‌های طبیعی ببرند.

هنگام بازدید از آبگرم های طبیعی در ژاپن به زمان بازدید هم باید دقت کرد، چراکه شلوغ‌ترین زمان‌ها بعد از صبحانه و قبل از شام است. بنابراین پیشنهاد می‌شود هر بازدید‌کننده وقت خود را به شکلی تنظیم کند تا هنگام ظهر و زمان خلوت، بتواند در این مکان‌ها حضور داشته باشد.