روآندا کجاست؟

نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۵/۶ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۳ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.

قاره آفریقا سرشار از شگفتی‌ها است. طبیعت، فرهنگ و تمدن سرزمین‌های کمتر توسعه‌یافته در قاره سیاه، گردشگران بسیاری را به‌حیرت وا می‌دارد. یکی از کشورهای این قاره که طبیعتی سرشار و زیبایی‌هایی بی‌نظیر دارد، کشور روآندا است. کشوری که حتی تاریخ خون‌بار و غم‌انگیزش، محبوبیت آن را نزد گردشگران و ماجراجویان نمی‌کاهد. در این مقاله از کجارو با ما همراه باشید تا با کشور آفریقایی روآندا آشنا شویم.

• موقعیت مکانی: جنوب اوگاندا، شمال بوروندی، غرب تانزانیا و شرق جمهوری دموکراتیک کنگو (مشاهده در نقشه)

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

جمهوری روآندا کشوری کوچک و مستقل در مرکز آفریقا است و پایتخت آن «کیگالی» نام دارد. این کشور با اوگاندا، تانزانیا، بوروندی و جمهوری دموکراتیک کونگو همسایه است. روآندا در منطقه دریاچه‌های بزرگ در آفریقا (یک رشته دریاچه در داخل و اطراف دره بزرگ نشستی) قرار گرفته که در غرب با کوه‌ها و در شرق با ساوانا احاطه شده است. در تمام کشور دریاچه‌های بسیاری پراکنده شده‌اند. آب و هوای روآندا معتدل رو به استوایی محسوب می‌شود و دارای دو فصل بارانی و دو فصل خشک در طی سال است.

جمعیت کشور جوان و اکثرا روستایی هستند که ریشه در تنها یک گروه قومی به نام بانیارواندا (Banyarwanda) دارند؛ البته این قوم به زیرگروه‌هایی همچون هوتو و توتسی تقسیم می‌شود.

برای سفری راحت و ایمن به روآندا، باید حتما با تورهای مسافرتی همسفر شوید. در حال حاضر کشور روآندا در ایران سفارت ندارد و نزدیک‌ترین سفارت خانه‌های روآندا به ایران در ترکیه و امارات قرار دارند. امکان دریافت ویزا از طریق این سایت دولتی روآندا امکان‌پذیر است. برای خرید بلیط و اطلاع از قیمت آن‌ها می‌توانید به‌صورت تلفنی یا اینترنتی اقدام کنید. از نظر قیمت، سفر هوایی به‌صرفه‌تر از سفر زمینی است.

شاید بهتر باشد بدانید که پرواز مستقیم به روآندا وجود ندارد و پرواز از ایران به‌وسیله هواپیمایی امارات (توقف در دبی)، ترکیش (توقف در استانبول) و قطر ایرویز (توقف در دوحه) انجام می‌شود.

عکس‌ از وب‌سایت gharepeyma

نژاد حامی (کوشی) حدود ۷۰۰ سال پیش از منطقه اتیوپی و سومالی به رواندا، بوروندی و بخشی از اوگاندا آمدند و در کنار اقوام دیگر (مانند بومیان هوتو که از مهاجران غرب آفریقا بودند) روزگار می‌گذراندند.

با ورود استعمار بین دو قوم اختلافاتی به وجود آمد که به دو قتل عام منجر شد که آخرین آن به سال ۱۹۹۴ بازمی‌گردد. در این حمله طرفداران اوگاندا هواپیمای رئیس‌جمهوری هوتو را از بین بردند.

از سال ۱۸۹۴ روآندا در اختیار آلمان بود؛ اما با شکست آلمان در جنگ جهانی اول، به بلژیک واگذار شد که سرانجام در سال ۱۹۶۲ از بلژیک نیز مستقل شد.

در ۶ آوریل ۱۹۹۴ هواپیمای حامل رئیس‌جمهوری وقت، جووینال هابیاریمانا، از قبیله هوتو، و رئیس‌جمهوری بوروندی، سیپرین نتاریامیرا، در اثر شلیک موشک زمین به هوا سقوط کرد. هوتوهای تندرو مقصران این واقعه را مخالفان توتسی می‌دانستند؛ پس به حملات گسترده علیه اقلیت قومی توتسی و هوتوهای میانه میانه‌رو دست زدند. کنترل روآندا پس از صد روز قتل عام به دست توتسی‌ها که اکثریت بودند افتاد.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

آنچه این قتل عام طی صد روز از خود به‌جای گذاشت، کشته شدن بیش از ۸۰۰,۰۰۰ نفر از قبیله‌های توتسی و هوتوهای میانه‌رو به دست هوتوهای تندرو و فرار دو میلیون نفر از قبیله هوتو به جمهوری دموکراتیک کنگو بود.

با میانجی‌گری بین‌المللی این جنگ‌های داخلی پایان گرفت و دولت سازش ملی به کنترل اوضاع پرداخت؛ اما این قتل عام پیامدهای سیاسی گسترده‌ای داشت. آنچه جالب و قابل تحسین است، اعتماد مردم کشور به زنان برای به دست گرفتن زمام دولت پس از این جنگ‌ها بود. روآندا نخستین کشور دنیا است که بیشتر نمایندگان مجلس آن را زنان تشکیل می‌دهند.

عکس‌ از وب‌سایت gharepeyma

روآندا با مساحت ۲۶,۳۳۸ کیلومتر مربع از کوچک‌ترین کشورهای آفریقای مرکزی به شمار می‌رود و کمی پایین‌تر از خط استوا قرار دارد. این کشور پوشیده از چراگاه، کشتزارها و تپه‌ماهورهای فراوان است. در شمال غرب این کشور یک منطقه آتشفشانی، یک رشته‌کوه (که تا جنوب شرق ادامه دارد) و کوهی به نام کاریسیمبی وجود دارد که با ارتفاع ۴و۵۰۷ بلندترین نقطه کشور محسوب می‌شود.

سرچشمه اصلی رود نیل در جنگل نیونگوه روآندا قرار دارد که از طریق رودهای مووگو، کاگرا و نیابارونگو به دریاچه ویکتوریا در تانزانیا می‌ریزد.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

اقتصاد روآندا پس از قتل عام سال ۱۹۹۴ از تمام جنبه‌ها ضربه شدیدی خورد. تولید ناخالص داخلی به‌شدت افت کرد و توانایی کشور برای سرمایه‌گذاری‌های خصوصی یا گسترده از بین رفت.

امروزه بازارهای صادرات اصلی شامل چین، آلمان و آمریکا هستند. اقتصاد کشور به‌وسیله بانک ملی روآندا کنترل می‌شود و پول رایج، فرانک روآندا است.

روآندا منابع طبیعی کمی دارد و اقتصاد بیشتر بر پایه محصولات کشاورزی می‌چرخد که کشاورزان اکثرا برای مصارف شخصی و با وسایل ساده تولید می‌کنند. این محصولات شامل ماتوک (matoke) یا موز سبز که بیش از یک سوم زمین‌های کشاورزی را به خود اختصاص داده است، سیب‌زمینی، لوبیا، سیب‌زمینی شیرین، مانیوک (یا کاساوا از تیره فرفریون، بومی مناطق آفریقای جنوبی که برای دسر یا به‌عنوان غذای اصلی استفاده می‌شود)، ذرت و گندم است. قهوه و چای تولیدات اصلی برای صادرت هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که ۴۰۰,۰۰۰ روآندایی زندگی خود را از طریق کاشت قهوه می‌گذرانند.

از دیگر منابع درآمد اقتصاد کشور بانکداری، تجارت عمده و خرد، هتل‌ و رستوران‌، حمل و نقل، مستغلات و غیره است. همچنین گردشگری از منابع اقتصادی با رشد سریع است که برخلاف قتل عام، روآندا کشوری امن و محبوب در بین گردشگران به شمار می‌رود.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

بیشتر اهالی روآندا دارای مذهب کاتولیک هستند اما پس از قتل عام بسیاری به پروتستان و عده کمی به اسلام گرویدند.

زبان اصلی زبان مردم، روآندایی یا Kinyarwanda است و از آنجا که طی استعمار زبان‌های آلمانی و فرانسوی بر این کشور حاکم بود تا مدت‌ها پس از استقلال نیز مردم به این زبان‌ها صحبت می‌کردند البته امروزه مردم به هر سه زبان مسلط هستند.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

موسیقی و رقص بخش جدایی‌ناپذیر سنت‌ها، جشن‌ها، دورهمی‌ها و داستان‌سرایی‌ها در روآندا است. معروف‌ترین رقص سنتی شامل سه بخش است که بخش اول (رقص گاو) توسط خانم‌ها، بخش دوم (رقص قهرمانان) توسط مردان و بخش سوم زدن طبل است که باز هم توسط مردان انجام می‌شود.

هنرهای سنتی و صنایع دستی کابرد زیادی در زندگی روزمره دارند. سبدهای بافته‌شده و کاسه‌ها از جمله این صنایع دستی پرکاربرد هستند. روآندا تاریخ غنی در ادبیات نوشتاری ندارد در عوض دارای سنت شفاهی قوی است که شامل شعرها و داستان‌های قدیمی می‌شود. واقعه قتل عام باعث پدید آمدن ادبیات و نویسندگان جدیدی شد.

فیلم‌های بسیاری نیز بر اساس این واقعه ساخته شد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به فیلم هتل روآندا (نامزد اسکار)، دست دادن با شیطان (Shake hands with the Devil)، زمانی در آوریل (Sometimes in April) و شوتینگ داگز (Shooting Dogs) اشاره کرد.

عکس‌ از وب‌سایت gharepeyma

آشپزی محلی روآندا از محصولات کشاورزی چون موز، موز سبز، لوبیا، کاساوا، سیب‌زمینی شیرین و حبوبات تهیه می‌شود. سیب‌زمینی که توسط آلمانی‌ها و بلژیکی‌ها به مردمان روآندا معرفی شد، در آشپزی محلی کاربرد بسیاری دارد. افرادی هم که نزدیک رودخانه زندگی می‌کنند و به ماهی دسترسی دارند از تیلاپیا در تهیه غذا استفاده می‌کنند.