روزشمار: ۷ فروردین؛ روز جهانی تئاتر
امروز روز جهانی تئاتر است، روزی که بیش از ۵۰ سال است بزرگانی از سراسر جهان برای پاسداشت این هنر ارزشمند پیامی را صادر می‌کنند.
روز ۲۷ مارس هر سال به نام روز جهانی تئاتر انتخاب و بيانيه ويژه آن صادر می‌شود. از سال ۱۹۶۱ و به پیشنهاد انستیتو بین‌المللی تئاتر (ITI)، سالانه روز جهانی تئاتر در تاریخ ۲۷ مارس جشن گرفته می‌شود. با پیشنهاد انستیتو بین‌المللی تئاتر در سال ۱۹۶۱، هر ساله روز ۲۷ مارس به‌عنوان روز جهانی تئاتر گرامی داشته می‌شود. پیام سالانه این روز هر سال توسط یکی از صاحب‌نظران و هنرمندان عرصه تئاتر انتخاب می‌شود و به تأثیر و تقابل تئاتر در عرصه بین‌المللی اختصاص دارد.
از آن تاریخ تا به امروز، همه ساله در تاریخ بیست و هفتم مارس میلادی برابر با هفتم فروردین ماه هجری شمسی، مراكز ملی انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) كه متشكل از بیش از ۱۰۰ عضو هستند با برگزاری مراسم مختلفی، این روز را گرامی می‌دارند و متناسب با داشته‌های آیینی و نمایشی خود جشن‌هایی را برای معرفی و دعوت مخاطبان به دیدن نمایش‌های صحنه‌ای و میدانی برگزار می‌كنند.
مهم‌ترین اهداف (آی تی آی) كه در حقیقت سنگ بنای شكل‌گیری این تشكل جهانی بود، بر مواردی چون «اعتلای مبادلات بین‌المللی دانش و عمل در حیطه هنرهای نمایشی»، «برانگیختن نیروی خلاقیت و همكاری بین دستاندركاران تئاتر»، «آگاه‌سازی افكار عمومی از لزوم به حساب آوردن آفرینش هنری در قلمرو توسعه»، «تعمیق درک مشترک برای تحكیم صلح و دوستی در میان ملت‌ها» و «پیوستن به دفاع از اهداف یونسكو به‌عنوان یک سازمان جهانی» استوار بود.
برای تحقق این اهداف كلان و رسیدن جامعه جهانی به این خواست‌های انسان دوستانه، هر ساله انجمن‌های ملی (آی تی آی) در سراسر جهان ضمن اعلام برنامه‌های خود به (آی تی آی) جهانی، برنامه‌های خاصی را برای معرفی هنر نمایش به عموم مخاطبان به‌عنوان حامیان و سرمایه‌های اصلی تئاتر هر كشور برگزار می‌كنند.
اما اولين بيانيه روز جهانی تئاتر در تاريخ ۲۷ مارس سال ۱۹۶۲ میلادی توسط «ژان کوکتو» نمايشنامه‌نويس و فيلم‌ساز معروف فرانسوی صادر شد.
ادوارد آلبی، آگوستو بوال، ژان کوکتو، آرتور میلر، پابلو نرودا و... از جمله افرادی بودند که پیام روز جهانی تئاتر را نوشته‌اند. پیام روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۱۱ توسط «جسیکا کاوا»، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر نوشته شده است. شهرت وی در عرصه بین‌المللی نه به‌دلیل داشتن مدرک دکترا در رشته تئاتر و انجام پژوهش‌های بسیار در این زمینه، بلکه به‌دلیل فعالیت‌های بشردوستانه او است. در سال ۲۰۱۳ این انستیتو با انتشار ویدیویی به زبان‌های مختلف این روز را گرامی داشت. پیام سال ۲۰۱۳ توسط «داریو فو» نوشته شده و توسط بازیگران و کارگردانان و نویسندگان مشهور کشورهای مختلف به زبان محلی‌شان خوانده شده است. «داریو فو» هجوپرداز شهیر ایتالیایی است که در سال ۱۹۹۷ برنده جایزه نوبل ادبیات شده است.
بیانیه ورلیکوفسکی به مناسبت روز جهانی تئاتر در سال ۲۰۱۵ قابل‌توجه است که می‌گوید:
ما خیلی دوام نمی‌آوریم و توانی برای تلاش در گریز از مشکلاتِ ماورای در‌ها و دیوارهای برافراشته، برایمان باقی نخواهد ماند و این جواب این سوال است که چرا تئاتر باید وجود داشته باشد و در کجا باید به‌دنبال قدرت نهان شده در آن باشیم. باید جاهایی را جستجو کنیم که جستجو در آن‌ها امکان‌ناپذیر است.
در ایران همه ساله مراسمی با عنوان هفته بزرگداشت تئاتر از تاریخ ۹ تا ۱۵ اردیبهشت ماه، به‌عنوان جشن «اردیبهشت تئاتر ایران» برای بزرگداشت این هنر و هنرمندان آن در سراسر كشور برگزار می‌شود اما تفاوت جشن ما این است که که توسط مؤسسه خصوصی «تماشاگان» برپا شده است.
در همین روز:
- زادروز خسرو شکیبایی (۱۳۲۳ شمسی)
- از اين روز، ايران مانند ساير کشورها دارای يک شرکت ملی هواپيمایی (هما) شد. (۱۹۶۲ میلادی)
- مرگ «یوری گاگارین»، نخستین فضانورد جهان (۱۹۶۸ میلادی)
دیدگاه