جزایر مصنوعی دبی، نماد جاه طلبی شیخ های امارات

دبی شهر ثبت رکوردها است؛ مکانی که بزرگترین برج جهان یعنی «برج خلیفه»، فروشگاه‌های بزرگ مانند «دبی مال»، هتل‌هایی مانند هتل «برج‌العرب» که تعریف تازه‌ای به واژه‌ی لوکس بخشیده و طویل‌ترین مرکز خرید جهان یعنی «بازار طلای دبی» را در اختیار دارد.

علاوه بر این‌ها، پروژه‌های عظیم جزایر مصنوعی دبی، بر جاه‌طلبی بیشتر آن می‌افزاید؛ نخل جمیرا، جزیره نخل دیره، نخل جبل علی و جدیدترین آن‌ها، جزیره‌ی مصنوعی «جهان» از جمله پروژه‌های یاد شده هستند. در ادامه به معرفی اجمالی این جزایر خواهیم پرداخت.

دبی یکی از بزرگترین جزایر مصنوعی جهان، یعنی نخل جمیرا را در اختیار دارد که اولین جزیره از سری جزیره‌های نخلی این شهر است. نخل جمیرا عمدتا به‌ظاهر نخل مانندش معروف است. همچنین نخل جمیرا، پرچمدار پروژه‌های یکی از شرکت‌های دولتی امارات یعنی «نخیل» بود. این پروژه‌ی بلندپروازانه در سال ۲۰۰۱ کلید خورد.

جزیره‌ی دیره از دیگر پروژه‌های شرکت نخیل است که در ابتدا قرار بود جزئی از جزایر نخلی دبی باشد. اولین پروژه‌ی بزرگ جزیره دیره که با نام نخل دیره نیز شناخته می‌شود، برای بهره‌برداری در سه ماهه‌ی اول سال ۲۰۱۸ برنامه‌ریزی شده است. یک بازار شبانه‌ی ۲ کیلومتری که دارای ۵۳۰۰ فروشگاه است، به‌همراه رستوران‌ها و کافه‌های متعدد بخشی از این پروژه هستند.

همین که پروژه‌ی ساخت‌وساز این جزیره به اتمام رسد، ۲۵۰ هزار نفر در آن ساکن شده و هتل‌ها، رستوران‌ها، آپارتمان‌های شیک، ساختمان‌های چندمنظوره و تفریحگاه‌های ساحلی بی‌شماری در آن ایجاد خواهد شد. همچنین یک مرکز خرید بسیار بزرگ به وسعت ۷۴۵ کیلومتر مربع نیز تحت عنوان «مرکز خرید جزایر دیره» در این مکان ساخته می‌شود.

نخل جبل علی از دیگر پروژه‌های جزایر مصنوعی دبی است که پس از پایان، ۵۰ درصد بزرگ‌تر از نخل جمیرا خواهد بود. از جمله ویژگی‌های بارز جزیره‌ی نخل جبل علی می‌توان به یک پارک آبی تفریحی، گردشگاه‌های کنار ساحلی، ایجاد نوشته‌ی یک شعر عربی که سروده‌ی یک شاعر عرب معروف است در ساحل، ساخت خانه‌های لوکس لب ساحلی و شش تفریحگاه ساحلی اشاره کرد. به‌دلیل مشکلات مالی، سرعت ساخت‌وساز جزیره‌ی جبل علی بسیار کنده بوده و اولین پروژه‌ی آن برای اتمام در سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی شده است.

شاید جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌ی عصر حاضر، احداث جزیره‌ی «جهان» در دبی باشد که در واقع متشکل از چندین جزیره‌ی کوچک و بزرگ نزدیک به هم است که نقشه‌ی جهان را شبیه‌سازی می‌کند. برای ساخت این جزیره، از شن و ماسه‌ی آب‌های کم‌عمق سواحل دبی استفاده شده است.

ایده‌ی ساخت این مجمع‌الجزایر، محصول فکری حاکم دبی، یعنی شیخ محمدابن رشید ال مکتوم بود. این پروژه در سال ۲۰۰۳ آغاز شد ولی به‌دلیل بروز مشکلات مالی که در سال ۲۰۰۸ در منطقه وجود داشت، سرعت پیشروی آن کند شد. اندازه‌ی جزایر «جهان» از ۱۴ تا ۴۲ کیلومتر مربع متفاوت است. فاصله‌ی تقریبی این جزایر از یکدیگر، در حدود ۱۰۰ متر است. در سال ۲۰۱۵، هزینه‌ی کلی ساخت‌وساز پروژه‌ی «جهان» ۱۴ میلیارد دلار برآورد شد. تا سال ۲۰۱۲، «جزیره‌ی لبنان» این پروژه، تنها جزیره‌ی تکمیل‌شده‌ی آن به شمار می‌رفت.

اگرچه ساخت جزایر مصنوعی و شگفتی‌های زیبا، نشان از قدرت بالا و چیرگی بشر بر تمامی موانع بر سر راهش دارد، اما این‌گونه پروژه‌ها با هزینه‌های بسیار بالایی همراه هستند. ایجاد جزایر مصنوعی در دبی، موجب فرسایش خاک‌های ساحلی این شهر شده که رفتار امواج دریا و نیز الگوهای رسوب‌گذاری و دیگر پدیده‌های طبیعی مرتبط را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. همین موضوع در درازمدت می‌تواند مشکلات زیست‌محیطی زیادی به بار آورد.

گونه‌های جانوری آبزی سواحل دبی، در پی ساخت‌وساز جزایر مصنوعی و نیز عواقب رسوب آب دچار مشکلات زیادی شده و زیستگاهشان تخریب شده است. همچنین جمعیت این جانداران به‌دلیل کاهش میزان تابش نور خورشید به آب‌های ساحلی این مکان شدیدا تقلیل یافته است.

بنابراین، چرخه‌ی غذایی جانوران آبزی سواحل دبی دچار اختلال شده که خود موجب کاهش جمعیت آنان شده است. دیواره‌های سنگی که در اطراف جزایر مصنوعی دبی ساخته شده‌اند، الگوی امواج دریا را عوض کرده و به تضعیف سواحل این شهر منجر شده است.

خود این جزایر مصنوعی نیز از بلایای طبیعی در امان نیستند. طبق مقالاتی که در چندین روزنامه و مجله‌ی معتبر جهانی منتشر شده، جزایر مصنوعی دبی در پی بالا رفتن سطح آب دریا و تغییرات آب‌وهوایی، ممکن است کوچک‌تر شده و در آب فرو بروند. این تهدید عمدتا پروژه‌ی جزایر «جهان» را شامل می‌شود. با این حال، گزارش‌ها متناقضی نیز وجود دارند که این‌گونه ادعاها را رد می‌کنند.