آژانس فضایی ناسا: همه چیز درباره ماموریت‌ها و پروژه‌های پیشرفته فضایی

گردشگری در فضا برای بسیاری از علاقه‌مندان به علوم جدید جذاب است و فضانوردی و سفر به دورترین نقاط منظومه شمسی توجه افراد زیادی را به خود جلب می‌کند. در همین راستا، بسیاری از سازمان‌ها و موسسات علمی جهان در زمینه کشف راه‌های سفر به فضا و زندگی انسان‌ها در دیگر سیاره‌های منظومه شمسی کاوش می‌کنند. سازمان ناسا در این بین شهرتی فراگیر دارد و کمتر کسی است که تاکنون نام این آژانس فضایی جهان را نشنیده است. ناسا با آغاز کار خود در دهه ۱۹۵۰، تاکنون پروژه‌های متعددی با سرنشین یا بدون سرنشین داشته است. همچنین ایرانی‌هایی همچون فیروز نادری و یاسمین مقبلی، در ناسا فعالیت داشته‌اند. 

هرآنچه می‌خواهید درباره ناسا بدانید:

• ناسا چیست؟
• هدف ناسا
• تاریخچه ناسا
• ناسا مخفف چیست؟
• پروژه‌های ناسا
• ایرانی های ناسا
• استخدام در ناسا

ناسا چیست؟

ناسا سازمان ملی هوانوردی و فضایی غیر نظامی آمریکا است که رهبری اکتشاف در فضا را بر عهده دارد. این سازمان به‌شکل قراردادی با بسیاری از دانشگاه‌ها و شرکت‌های بین‌المللی علمی و تجاری در راستای گسترش دانش، در جهت بهبود زندگی انسان‌ها، همکاری می‌کند. در نگاه عموم مردم جهان ناسا سازمانی فضایی است؛ اما در واقع بیشتر افراد درباره دایره فعالیت‌های این سازمان اطلاع چندانی ندارند.

_{منبع عکس: سایت Inc، عکاس: نامشخص}

آژانس فضایی ناسا بیش از ۱۷,۰۰۰ نفر نیروی کار دارد. فضانوردان ممکن است شناخته‌ترین کارمندان ناسا باشند؛ اما آن‌ها تنها تعداد محدودی از کل نیروی کار را تشکیل می‌دهند. 

از مهم‌ترین فعالیت‌های این سازمان می‌توان به کاوش‌های فضایی در منظومه شمسی، تلاش برای بهبود سفرهای هوایی و ارتقای کیفیت پروازها، کاوش در ماه و مریخ و ارتقای کیفیت محصولات تولیدی در جهان اشاره کرد. همچنین ناسا به معلمان برای پرورش دانش‌آموزان و ارتقای علمی آن‌ها در زمینه پژوهش‌ در رشته‌های مختلف فناوری، مهندسی، ریاضیات و فضانوردی کمک می‌کند.

از مهم‌ترین نتایج فعالیت‌ها و پژوهش‌های علمی سازمان ناسا نیز پیشرفت سیستم حمل و نقل هوایی و صنعت هوانوردی در جهان و به‌خصوص کشور آمریکا است. این سازمان به رقابت اقتصادی بین کشورها کمک می‌کند و حامی اشتغال‌زایی باکیفیت و پردرآمد در سراسر جهان است. مقر اصلی آژانس فضایی ناسا در واشنگتن دی سی (Washington DC)، پایتخت آمریکا، قرار دارد؛ اما ۹ آزمایشگاه اصلی در زمینه رانش جت و هفت مرکز پژوهشی تحقیقاتی دیگر نیز، در دیگر ایالت‌های این کشور فعالیت می‌کنند.

هدف ناسا

ناسا به‌دنبال کشف ناشناخته‌ها در هوا و فضا است. این سازمان بزرگ‌ترین مبدع نوآوری‌های علمی در جهان به نفع انسان‌ها محسوب می‌شود و تحقیقات آن الهام‌بخش بسیاری از دانشمندان در حوزه‌های مختلف علمی در سراسر جهان است. ناسا تلاش می‌کند که فعالیت‌های انسان در منظومه شمسی را گسترش دهد تا به این وسیله فرصت‌های جدید زیست را به زمین بازگرداند. این سازمان همچنین اطلاعات ارزشمندی در زمینه تغییرات آب و هوایی با استفاده از کاوش ماهواره‌ها به جهان ارائه داده است.

_{فضاپیمای آپولو، منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

حمایت از رشد اقتصادی کشورها در صنایع هوانوردی و فضانوردی نیز از دیگر اهداف مهم ناسا به شمار می‌رود. این سازمان از توسعه فناوری‌ها و کشف دانش‌های جدید در شاخه‌های مختلف علمی حمایت می‌کند. در طول سال‌های طولانی فعالیت ناسا، دستاوردهای علمی منحصربه‌فرد این سازمان در تاریخ ثبت شده است که از افتخارات این مجموعه هستند. در حالت کلی می‌توان اهداف اصلی سازمان ناسا را در موارد زیر برشمرد:

• گسترش دانش بشری از طریق اکتشافات علمی جدید
• رسیدگی به چالش‌های ملی و تسریع رشد اقتصادی آمریکا
• ارتقای سطح کیفی پژوهش‌های علمی در جهان
• گسترش حضور انسان در فضا و ماه به‌منظور استفاده طولانی‌مدت پایدار از ظرفیت‌های منظومه شمسی برای بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها بر زمین

فعالیت‌ها و اهداف آژانس فضایی ناسا در زمینه گسترش علم، توسط چهار شرکت اصلی عملیاتی و یک دفتر پشتیبانی ماموریت در پایتخت آمریکا کنترل می‌شود. روند کاری روزانه این سازمان نیز در آزمایشگاه‌ها، فرودگاه‌ها، تونل‌های بادی، اتاق‌های کنترل و دیگر تاسیسات ناسا در جریان است که بودجه آن‌ها از سازمان فدرال آمریکا تامین می‌شوند.

تاریخچه ناسا

از زمان آغاز فعالیت سازمان ناسا در آمریکا بیش از ۶۵ سال می‌گذرد. در دهه ۱۹۵۰ میلادی، هم‌زمان با جنگ سرد (دوران کشمکش‌های اتحاد جماهیر شوروی با آمریکا و متحدان آن) و پرتاب نخستین ماهواره اسپوتنیک (Sputnik) به فضا توسط شوروی، دولت آمریکا درصدد تاسیس سازمان فضایی ملی افتاد؛ به این ترتیب با تایید رئیس‌جمهوری وقت آمریکا یعنی «دوایت آیزنهاور» (Dwight Eisenhower)، در ۲۹ ژوئیه ۱۹۵۸ میلادی (هفتم مرداد ۱۳۳۷)، سازمان ناسا بنیان‌گذاری شد.

_{منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

ناسا در زمان تاسیس جایگزین «کمیته ملی رایزنی هوانوردی آمریکا» (National Advisory Committee for Aeronautics)، با نام اختصاری «ناکا» (Naca) شد و «توماس کیت گلنان» (Thomas Keith Glennan)، عنوان نخستین مدیر ناسا را از آن خود کرد. نخستین ماهواره فضایی این سازمان با نام اکسپلورر یک (Explorer 1) در سال ۱۹۵۸ میلادی به فضا پرتاب شد.

«یوری گاگارین» (Yuri Gagarin)، نخستین فضانوردی بود که در سال ۱۹۶۱ میلادی، با فضاپیمای «وستوک یک» (Vostok 1)، توسط دولت شوروی خود را به فضا رساند؛ اما یک ماه پس از سفر فضایی این دانشمند روسی، «آلن شپارد» (Alan Shepard)، به‌وسیله فضاپیمای «مرکوری-رادستون ۳» (Mercury-Redstone 3)، نخستین فضانورد آمریکایی ناسا شد. پس از آن در طول سال‌های فعالیت ناسا صدها پروژه تحقیقاتی و عملیاتی مختلف در مدار زمین توسط دانشمندان این سازمان اجرا شده است و هم‌چنان نیز این فعالیت‌ها ادامه دارند.

ناسا در ایستگاه بین‌المللی فضایی به‌همراه ۱۵ عضو دیگر مشارکت دارد. از این ۱۵ عضو، ۱۱ جایگاه به سازمان‌های فضایی اروپایی تعلق دارند. در میان پروژه‌های در حال انجام سازمان ناسا در فضا بسیاری از آن‌ها بدون سرنشین انجام می‌شوند. این سازمان در حال حاضر مسئولیت انجام طرح‌های ملی آمریکا در زمینه برنامه‌های فضایی را بر عهده دارد و همچنین مدیریت و اجرای پژوهش‌های تجاری و نظامی هوافضا را نیز پیش می‌برد.

ناسا مخفف چیست؟

ناسا (Nasa) مخفف عبارت «National Aeronautics and Space Administration» به معنی سازمان ملی هوانوردی و فضایی است.

پروژه‌های ناسا

پروژه‌های ناسا در طول بیش از ۶۵ سال فعالیت این سازمان بر برنامه‌های پرواز فضایی تا کاوش‌ها در منظومه شمسی متمرکز بوده است. برخی فعالیت‌های این سازمان در فضا تنها با فرستنده‌های بدون سرنشین انجام می‌شود و برخی دیگر نیز با همراهی دانشمندان فضانورد است. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین پروژه‌های ناسا خواهیم پرداخت.

_{فضاپیمای آتلانتیس، منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

برنامه‌های پرواز فضایی ناسا

در برنامه‌های پرواز فضایی ناسا برخی از عملیات‌ها تاریخ ساز بوده‌اند و دستاوردهای آن‌ها تاثیر قابل‌توجهی بر پیشرفت فناوری و ارتقای کیفی زندگی انسان‌ها گذاشته است. حضور دانشمندان و فضانوردان حرفه‌ای در بسیاری از برنامه‌های فضایی ناسا ضرورت دارد و این افراد برای آمادگی لازم سفر به فضا، سال‌ها آموزش می‌بینند.

از مهم‌ترین برنامه‌های پرواز فضایی ناسا می‌توان از موارد زیر نام برد:

• عملیات مرکوری رادستون سه در سال ۱۹۶۱ میلادی و ارسال نخستین فضانورد آمریکایی (آلن شپارد) به فضا
• پرتاب فضانورد آپولو ۸ (Apollo 8) به فضا با سه فضانورد و رویت قرص کامل زمین از فضا برای نخستین بار توسط آن‌ها در سال ۱۹۶۸ میلادی
• ماموریت فضایی آپولو ۱۱ در سال ۱۹۶۹ میلادی و فرود انسان بر ماه
• تاسیس ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۱۹۹۸ و فرود نخستین فضانوردان بر آن در سال ۲۰۰۰ میلادی

_{پروژه آپولو، منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

کاوش های ناسا در منظومه شمسی

بسیاری از کاوش های ناسا در منظومه شمسی با پرتاب انواع موشک‌ها، ماهواره‌ها و فضانوردهای بی‌سرنشین همراه بوده است. دستاوردهای این کنکاش‌ها، تاثیر شگفت‌انگیزی بر زندگی انسان‌ها می‌گذارند و در چگونگی زندگی آیندگان بر زمین یا دیگر نقاط منظومه شمسی نیز موثر هستند.

از مهم‌ترین کاوش های ناسا در منظومه شمسی می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• پرتاب فضاپیماهای پایونیر (Pioneer) ۱۰ و ۱۱ به فضا در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ میلادی، به‌عنوان نخستین فضاپیماهای بازدیدکننده از زحل و مشتری
• کاوش‌های فضاپیماهای وویجر (Voyager) یک و دو در سال ۱۹۷۳ میلادی، پیرامون مشتری و زحل و کشف ۱۰ قمر جدید برای اورانوس
• فرود کاوشگر وایکینگ یک (1- Viking) بر مریخ و ارسال اولین تصاویر رنگی از این سیاره در سال ۱۹۷۶ میلادی
• پرتاب فضاپیمای حامل تلسکوپ هابل (Hubble Telescope) و استقرار آن در فضا، در سال ۱۹۹۰ میلادی
• فرود ربات رهیاب مریخ (Mars Pathfinder) بر این سیاره در سال ۱۹۹۷ میلادی
• پرتاب فضاپیمای کاسینی-هویگنس (Cassini–Huygens) به مقصد زحل در سال ۱۹۹۷ میلادی
• فعالیت رصدخانه چاندرا (Chandra) از سال ۱۹۹۹ میلادی
• پرتاب کاوشگر دبلیو مپ (WMAP) در سال ۲۰۰۱ میلادی به فضا برای نقشه برداری از تابش‌های کیهانی و بررسی منشا پیدایش جهان
• فرود مریخ‌نوردهای اسپریت و آپورچونیتی (Spirit and Opportunity) در دو سوی متضاد مریخ در سال ۲۰۰۴ میلادی
• کاوش‌های تلسکوپ اسپیتزر (Spitzer) در فضا در سال ۲۰۰۵ میلادی و کشف نور سیارات فراخورشیدی (سیارات خارج از منظومه شمسی) برای نخستین بار
• پرتاب فضاپیمای کپلر (Kepler) به فضا در سال ۲۰۰۹ میلادی برای کشف و مشاهده سیاره‌های فراخورشیدی در کهکشان راه شیری

ایرانی های ناسا

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک و نشریه «اسپیس» (Space)، بیش از ۴۰ درصد از دانشمندان، متخصصان و کادر پژوهشی سازمان ناسا در دهه‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ میلادی را ایرانیان تشکیل می‌دادند. برخی از معروف‌ترین دانشمندان و پژوهشگران ایرانی هم‌چنان در حال فعالیت در این سازمان هستند و فرماندهی پروژه‌های مختلف عملیاتی ناسا را بر عهده دارند.

_{یاسمین مقبلی در ماموریت فضاپیمای ناسا، منبع عکس: سایت CNBC، عکاس: نامشخص}

از معروف‌ترین دانشمندان ایرانی سازمان ناسا می‌توان دکتر «فیروز نادری» را نام برد که در طول سال‌های فعالیت خود در ناسا مدیریت اجرایی و فرماندهی بخش‌های قابل‌توجهی مانند برنامه اجرایی سیاره مریخ در ایستگاه فضایی ناسا را بر عهده داشت. پژوهش در آزمایشگاه پیش رانش جت ناسا نیز از دیگر فعالیت‌های این دانشمند ایرانی در این سازمان بود. پروفسور نادری در پنج سال پایانی فعالیت خود در ناسا، مدیریت پروژه اکتشافات منظومه شمسی را بر عهده داشت. پروفسور نادری در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۴۰۲، در ۷۷ سالگی درگذشت.

دیگر دانشمند معروف ایرانی ناسا، «پروفسور محمد جمشیدی» است. او سال‌ها مدیر برنامه‌های داخلی ایستگاه فضایی ناسا و مشاور پروژه‌های دیگری مانند پرتاب ربات به فضا بود. «یاسمین مقبلی» دیگر نام شناخته شده ایرانی در فهرست دانشمندان ایرانی ناسا به شمار می‌رود که فرماندهی هفتمین عملیات ارسال اسپیس ایکس (SpaceX) را در سال ۲۰۲۳ میلادی بر عهده داشت.

«بابک فردوسی» از پژوهشگران ایرانی در سازمان ناسا است که از سال ۲۰۰۳ میلادی در این سازمان فعالیت می‌کند. این دانشمند جوان در رشته هوا و فضا در آمریکا تحصیل کرده است و سابقه شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی متنوعی در ناسا را دارد. «دکتر آزاده تبازاده»، دانشمند سرشناس ایرانی در زمینه شیمی فیزیک است و پس از دریافت مدرک دکترای خود در این رشته، از سال ۱۹۹۷، به‌عنوان دانشمند محقق علوم زمین به ناسا راه یافت و به‌دلیل دستاوردهای علمی قابل‌توجه درباره تغییرات اقلیمی زمین، لقب «ستاره ناسا» را به ایشان داده‌اند.

«دکتر مصطفی چمران» از دیگر دانشمندان ایرانی است که در طول سال‌های اقامت خود در آمریکا، با آژانس فضایی ناسا همکاری کرد. نام برخی دیگر از دانشمندان و پژوهشگران ایرانی شاغل در سازمان ناسا در طول سال‌های فعالیت این سازمان همراه با مسئولیت آن‌ها، به شرح زیر است:

• پروفسور پرویز معین، مدیر موسسه مرکزی تحقیقاتی دانشگاه ناسا
• پروفسور صمد حیاتی، عضو هیئت مدیره ایستگاه فضایی ناسا
• دکتر مهتا مقدم، مدیر پژوهشی در آزمایشگاه پیش رانش جت روی رادارها در ناسا
• حمید برنجی، عضو پژوهشگران ایستگاه فضایی ناسا
• قاسم اسرار، از اعضای هیئت مدیره ایستگاه فضایی ناسا
• کاظم امیدوار، عضو پژوهشگران ایستگاه فضایی ناسا
• رضا غفاریان، مهندس آزمایشگاه نیرو محرکه جت ایستگاه فضایی ناسا
• عبدالحمید کریمی، فعالیت در ساخت موشک‌های فضایی ناسا

استخدام در ناسا

گرچه فضانوردان، فرماندهان ارشد و مدیران ناسا، معروف‌ترین نیروهای مشغول به کار در این سازمان هستند، تعداد افراد شاغل در ناسا بسیار بیشتر از این تعداد است. بیش از ۱۷ هزار نفر نیروی کاری در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی و عملیاتی، به‌صورت پیمانکاری یا قراردادی در سازمان ناسا کار می‌کنند. در میان عناوین مشاغل موجود در ناسا نمونه‌هایی مانند منشی، نویسنده، وکیل و معلم نیز وجود دارد که فرصت‌هایی مناسب برای علاقه‌مندان به همکاری با این سازمان هستند.

_{یاسمین مقبلی بین کارآموزان فضانوردی ناسا در سال ۲۰۱۷، منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

شعار سازمان ناسا برای جذب نیروهای مختلف این است: «اگر اشتیاق به اکتشاف دارید، به ما بپیوندید». در سایت شرکت ناسا امکان ارسال رزرمه کاری برای علاقه‌مندان به شرکت در فعالیت‌های مختلف این سازمان وجود دارد. به‌جز در موارد استثنا، متقاضی دریافت موقعیت شغلی در شرکت ناسا، باید شهروند آمریکا باشد.

متقاضیان دریافت شغل در ناسا با ارسال اطلاعات شخصی خود در زمینه‌ رشته دانشگاهی، مهارت‌ها و توانایی‌ها، تمایل خود به همکاری با این سازمان را اعلام می‌کنند. پس از بررسی رزومه‌های ارسالی به ناسا از طرف مدیران این شرکت، در صورت پذیرش افراد، فرصت‌های شغلی متناسب با موقعیت هر فرد به او پیشنهاد و پس از طی مراحل نخستین و انجام مصاحبه‌های کاری، دوره‌های کارآموزی برای افراد پذیرفته شده در ناسا برگزار می‌شود.

_{تصویر ماهواره‌ای خورشید، منبع عکس: سایت ناسا، عکاس: نامشخص}

در این مقاله به معرفی آزانس فضایی ناسا و اهداف آن پرداختیم و تاریخچه این سازمان را بررسی کردیم. شما نیز می‌توانید در ادامه اطلاعات خود را با ما و دیگر همراهان کجارو در میان بگذارید.

_{عکس‌ کاور از وب‌سايت ناسا، عکاس: نامشخص}