نکات مهم درباره سلامت در سفرهای هوایی

سفرهای هوایی همیشه بی‌دردسر نیستند. ممکن است مسافرانی با بیماری‌های مختلف قصد سفر داشته باشند که این ممکن است برای دیگر مسافران خطرناک محسوب شود. گاهی ممکن است مسافران هیچ بیماری خاصی نداشته باشند، اما فشار سفر، استرس، نگرانی‌ها، خستگی و غیره باعث شوند تا به آن‌ها حمله‌های عصبی دست دهد. این موارد و خیلی مسائل دیگری که ممکن است برای افرادی که قصد پرواز به شهرها و کشورهای مختلف را دارند اتفاق بیفتد را در این مقاله بررسی می‌کنیم و برای هر یک راهکاری پیشنهاد می‌دهیم.

محدودیت هواپیمایی‌ها | بیماری‌های عفونی | ترس از پرواز | امنیت در هواپیما | مشکلات طی پرواز | عصبانیت پرواز | جت لگ | ارتفاع‌زدگی

محدودیت هواپیمایی‌ها برای پرواز

هواپیمایی‌ها این حق را دارند تا از قبول مسافرانی که ممکن است احوال و شرایط‌شان در طول سفر بسیار بد شود، سرباز زنند. هواپیمایی‌ها درصورتی که بدانند مسافری از یک بیماری یا شرایط فیزیکی یا روانی رنج می‌برد، می‌توانند از سازمان‌ها یا مشاورهای پزشکی، درخواست کمک کنند. این درخواست کمک درصورتی است که بیماری‌های مسافران شرایط زیر را بوجود بیاورد:

• ایجاد خطر برای امنیت هواگرد
• ایجاد خطر یا اختلال در راحتی و آسایش مسافران یا کارکنان.

سفر هوایی در شرایط زیر توصیه نمی‌شود:

• نوزادان کمتر از ۴۸ ساعت سن
• خانم‌های باردار، ۹ ماهه
• افرادی که از بیماری‌های زیر رنج می‌برند:

• آنژین یا درد سینه. به‌خصوص بیمارهایی که باید در حال استراحت باشند
• هرگونه بیماری عفونی واگیردار
• بیماری‌های ناشی از کاهش ناگهانی فشار، پس از غواصی
• افزایش فشار درون جمجمه‌ای
• عفونت سینوس‌ها
• حمله قلبی، به‌خصوص اگر به تازگی اتفاق افتاده باشد
• انواع حمله‌های اخیر
• عمل‌های جراحی یا زخم‌هایی که به تازگی اتفاق افتاده‌اند، مانند ترومای شکم، جراحی دستگاه‌های گوارشی، جراحی‌های کرانیوفیشیال و چشمی، جراحی مغز و چشم
• بیماری‌های تنفسی مزمن و شدید
• تنگی نفس
• هواجنبی یا پنوموتوراکس که هنوز درمان نشده است
• کم‌خونی داسی‌شکل
• بیماری‌های روانی، بجز آن‌هایی که قابل کنترل هستند

لیست بالا کامل نیست، بنابراین هر بیمار بالقوه دیگری که تحت درمان پزشکی است و از شرایط خود اطمینان کامل ندارد، باید در اولین فرصت از پزشک عمومی توصیه‌های لازم را دریافت کند. قوانین هواپیمایی‌ها ممکن است با هم متفاوت باشند، بنابراین اگر بابت هر موردی تردید داشتید، حتما به بخش پزشکی فرودگاه مراجعه کنید. وب‌سایت بسیاری از خط‌های هوایی اطلاعات کاملی را در این‌باره در اختیار افراد قرار می‌دهد. 

بیماری‌های عفونی

تحقیقات نشان داده‌اند که بیماری‌های عفونی به‌ندرت در هواپیما منتقل می‌شوند؛ زیرا هوای داخل کابین با دقت تمام کنترل می‌شود. با این وجود، ممکن است این بیماری‌ها از طریق سرفه، عطسه یا تماس، بین مسافرانی که در کنار یکدیگر می‌نشینند منتقل شوند. درست مانند اینکه در اتوبوس یا قطار نزدیک کسی بنشینیم.

خطوط هوایی این حق را دارند که به مسافران مریض احوال، به‌خصوص آن‌هایی که مشکوک به بیماری‌های واگیردار هستند، اجازه پرواز ندهند. بیمارانی که بهبود یافته‌اند، اما همچنان نشانه‌های بیماری را دارند (مانند جای آبله)، باید یک نامه از پزشک خود داشته باشند که سلامت کامل فرد را تایید کند.

برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های عفونی و واگیردار در هواپیما، مسافرانی که به‌طور کامل سلامت خود را بدست نیاورده‌اند، به‌خصوص اگر تب دارند، باید تا زمانی که به‌طور کامل بهبود نیافته‌اند سفر خود را به تاخیر بیندازند.

اگر مسافری در سفر، معلوم شود که به یک بیماری عفونی جدی واگیردار (مانند سرخک) مبتلا است، و دیگر مسافران نیز در خطر هستند، از طریق مقامات پزشکی شناسایی و کنترل می‌شود.

جدول زیر دوره‌هایی که بیماری‌هایی عفونی قابلیت انتقال دارند را در اختیار شما قرار می‌دهد. اگر به مسافری مشکوک هستید، حتما باید دکتر آن‌ها را معاینه کند.

سل (Tuberculosis or TB)

سازمان بهداشت جهانی (WHO) هشدار می‌دهد که سل، به‌صورت جهانی در حال گسترش و افزایش است. هرچند خطر انتقال آن در سفرهای هوایی کم است، اما همچنان وجود دارد. طبق گزارش‌های ثبت شده، سرایت بیماری در پروازهای بیش از ۸ ساعت امکان‌پذیر است. خطر بیماری، با حضور مسافرانی که از کشورهایی با میزان بالای بیماری، افزایش می‌یابد. پزشک‌ها باید بیماران مبتلا به سل را کاملا آگاه کنند که تا زمانی که بهبودی کامل (حداقل ۲ هفته پس از درمان کافی) را بدست نیاورده‌اند، نباید از هواپیما برای سفر استفاده کنند.

ترس از پرواز

طبق تحقیقات، ۹ میلیون نفر در بریتانیا از پرواز می‌ترسند و همین باعث از دست رفتن بسیاری فرصت‌های شخصی یا حرفه‌ای می‌شود. ترس، ممکن است از یک تجربه بد ایجاد شود؛ برای مثال یک پرواز بد، خبر بد هواپیماربایی یا خبر سقوط هواپیما. حمله‌های ترس نیز بسیار معمول و شایع هستند؛ برای مثال هیجان‌های ناگهانی و شدید، عرق کردن و لرزیدن. این احساس ممکن است آنقدر شدید و وحشتناک باشد که فرد از پرواز منصرف شود. ترس از دست دادن کنترل، ترس از پرواز را تشدید می‌کند، اما ترس از آشفتگی، تروریسم، گیر افتادن، فضای بسته، و ارتفاع، همگی می‌توانند عوامل موثر و تعیین‌کننده‌ای باشند.

چند پیشنهاد به افرادی که ترس از پرواز دارند

• با اینکه در کشورهای پیشرفته، سفر با هواپیما امن‌تر از سفرهای جاده‌ای و ریلی است، اما ترس از پرواز بسیار رایج و امری معمولی به‌شمار می‌رود.
• سعی کنید حواس خود را با صحبت کردن با مسافران، تماشای فیلم، خوردن یا مطالعه کردن پرت کنید.
• اگر صدای عجیبی شنیدید، به خدمه هواپیما بگویید. اطمینان از این صداها به شما کمک می‌کند.
• مراجعه به پزشک پیش از پرواز می‌تواند شما را برای سفر هوایی مطمئن کند.
• استفاده از برخی آرام‌بخش‌ها پیش از پرواز می‌تواند موثر باشد، اما حتما باید با مشورت با پزشک صورت گیرد.

رفتاردرمانی شناختی (cognitive behaviour therapy)

تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که رفتاردرمانی شناختی می‌تواند برای برخی موارد حاد موثر باشند. به کمک این شیوه درمانی، افراد از ترس یا ترس‌های خود آگاه می‌شوند و می‌توانند با راه‌های مختلف بر آن‌ ترس‌ها غلبه کنند.

امنیت در هواپیما

اتفاق‌های سال‌های اخیر دنیا باعث شده است تا امنیت هواپیما و فرودگاه‌ها بسیار بیشتر شود. با توجه به محدودیت‌هایی که در حمل وسایل و مایعات به داخل هواپیما وجود دارد، مسافرانی که مجبوراند برخی داروها را طی پرواز استفاده کنند، باید این قوانین را نیز درنظر بگیرند. علاوه بر این، به مسافران پیشنهاد می‌شود که تمام داروها و وسایل پزشکی ضروری خود را داخل چمدان قرار ندهند، مبادا چمدان‌ها گم شوند یا با تاخیر به دست‌شان برسند.

• مسافرانی که مجبور هستند برای دلایل پزشکی از سرسوزن استفاده کنند؛ برای مثال افراد مبتلا به دیابت یا برخی حساسیت‌ها، باید بیماری خود را با نامه‌ای از دکتر (پیش از سوار شدن به هواپیما) اثبات کنند.
• آماده‌سازی بسیار مهم است و توصیه‌های بیشتر را باید از قبل، از هواپیمایی خود دریافت کنید. بیشتر هواپیمایی‌ها سرویس‌های مشورتی مختلفی برای موقعیت‌ها و افراد مختلف دارند.

مشکلاتی که طی پرواز بوجود می‌آیند

دهیدراسیون

زمانی که هواپیما در ارتفاع زیادی از زمین قرار دارد، رطوبت بسیار اندکی از خارج وارد هواپیما می‌شود، درنتیجه هوای موجود در کابین هواپیما بسیار خشک است. کرم‌های مرطوب‌کننده به نرمی پوست و لب کمک می‌کنند و اگر لنزها باعث آزار شدند، باید آن ها دربیاورید و از عینک استفاده کنید.

هیچ گواهی بر این موضوع وجود ندارد که این هوای خشک باعث دهیدراسیون داخلی بدن می‌شود. نوشیدنی‌های کافئین‌دار باعث کم‌آبی بدن می‌شوند، به‌خصوص زمانی که به اندازه کافی آب ننوشید. مسافران باید سعی کنند به اندازه کافی نوشیدنی‌های مناسب بنوشند تا ادرار آن‌ها همچنان کم‌رنگ بماند.

ترومبوز (لخته خونی) سیاهرگی عمقی (DVT)

بی‌تحرکی به مدت طولانی می‌تواند منجر به کند شدن جریان خون و در نتیجه افزایش خطر ایجاد ترومبوز سیاهرگی عمقی شود. لخته خونی معمولا در نیم‌تنه پایین شکل می‌گیرد، بخشی از لخته جدا می‌شود و به سمت ریه می‌رود، جایی که می‌تواند منجر به آمبولی ریه شود که می‌تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد.

عصبانیت پرواز

این اصطلاح برای وصف خشونت‌های فیزیکی یا روانی است که طی پرواز و در هواپیما‌ها اتفاق می‌افتد. این مسئله که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، به دلیل شرایط بسته داخل کابین و درگیری اجتناب‌ناپذیر با خدمه و دیگر مسافران بوجود می‌آید. این خشونت‌ها ممکن است زمانی که هواپیما مجبور باشد برای تحویل دادن برخی مسافران دردسرساز زودتر از موعد فرود بیاید و آن‌ها را به دست قانون بدهد، ایجاد شود.

عصبانیت پرواز چیست؟

عصبانیت پرواز تنها یک دلیل ندارد، اما احتمالا ترکیب عوامل استرس‌زا و سیکل اتفاقات متعدد علت‌های اصلی آن هستند. از دیگر عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضطراب ناشی از بررسی امنیت فرودگاه و احساس از دست دادن کنترل؛
• خستگی ناشی از کم‌خوابی، سفر طولانی، تاخیر و غیره؛
• کمبود فضا، محدودیت جا، تجاوز به فضای شما که ممکن است باعث ناراحتی و آزارتان شود؛
• استفاده بیش از اندازه از نیکوتین؛
• رفتار آزاردهنده دیگر مسافران. این رفتارها ممکن است در موقعیت و جاهای دیگر برای شما مهم نباشد اما در این فضا بسیار به چشم می‌آیند.

جت لگ یا پرواززدگی

 برخی پروازها الگوی خواب ما را تغییر می‌دهند و بازگشت به حالت معمول و زمان محلی، زمان‌بر است (معمولا حدود یک روز). سفرهای اروپایی معمولا نسبت به جاهای دیگر قابل‌تحمل‌تر هستند، اما به‌هرحال این اتفاق پیش می‌آید. تاثیرات جت لگ شامل اختلال در خواب، بی‌اشتهایی، حالت تهوع و گاهی استفراغ، تغییر در عادات روده (مانند یبوست)، کسالت، خستگی و عدم تمرکز است.

• یک پرواز راحت بسیار مهم است؛
• اگر پیش از پرواز خسته هستید، هرگز سفر نکنید. حتما پیش از پرواز استراحت کنید؛
• توقف در میان راه، در سفرهای طولانی بسیار مفید است؛
• سعی کنید در سفرهای طولانی،  خواب‌های طولانی یا چرت‌های متعدد داشته باشید؛
• تا جایی که می‌توانید (طی سفر) بدن خود را کشش دهید تا از ورم کردن قوزک پا جلوگیری کنید؛
• به اندازه کافی آب بنوشید و از خوردن کافئین (قهوه، چای، شکلات) جلوگیری کنید زیرا باعث دهیدراسیون می‌شود؛
• از انجام کارهای سنگین در روز اول خودداری کنید. برای خستگی‌هایی که عصرها به سراغ شما می‌آید و بیدار شدن صبح‌های زود، که ۵ روز یا بیشتر طول می‌کشد، خود را آماده کنید؛
• با تغییر عادات غذا خوردن و خوابیدن طبق ساعات مقصد، روال جدیدی را برای خود ایجاد کنید؛
• پس از رسیدن، برای کمک به شما قرص خواب می‌دهند.

ارتفاع‌زدگی پس از فرود در ارتفاعات بالا

ارتفاع ۲۴۰۰ متر، ارتفاع بالا محسوب می‌شود. فشار داخل کابین‌های هواپیما برابر با فشار ارتفاعات بین ۱۸۰۰ تا ۲۴۰۰ متر است‌، بنابراین طی پرواز هیچ مریضی صورت نمی‌گیرد. فرودگاه‌هایی مانند فرودگاه آند و هیمالیا ارتفاعات بالای ۲۴۰۰ دارند، بنابراین افراد سالم ممکن است پس از رسیدن نشانه‌هایی از ارتفاع‌زدگی (مانند سردرد، حالت تهوع، تنگی نفس، و گیجی) را در خود ببینند. این نشانه‌ها معمولا تا ۳۶ ساعت پس از رسیدن افزایش پیدا می‌کنند. افرادی که از قبل دارای مشکلات تنفسی یا قلبی هستند، احتمالا حین پرواز یا پس از رسیدن، نشانه‌های بیشتری را تجربه می‌کنند. آگاه بودن از دلیل این علائم که ارتفاع‌زدگی است، کمک بسیاری به شما می‌کند. بی‌آبی بدن  شرایط را بدتر می‌کند.  افرادی که به بیماری هیپوکسی مبتلا هستند، باید پیش از سفر از توصیه‌های پزشکی بهره‌مند شوند. با تعیین درجه هیپوکسی، می‌توانند پیش‌بینی کنند که طی سفر دچار مشکلات بیشتری خواهند شد یا خیر.