طوفان‌های سمهناک جوی؛ تفاوت چرخند، توفند دریایی و تایفون چیست؟

نگین توکلی پنجشنبه، ۳ بهمن ۱۳۹۸ ساعت ۱۰:۰۰

طوفان‌های سمهناک جوی؛ تفاوت چرخند، توفند دریایی و تایفون چیست؟

فرقی نمی‌کند چه نامی برای این طوفان‌های وحشتناک بگذاریم، آن‌ها پدیده‌های سهمناک طبیعی هستند که ظرفیت این را دارند که ویرانی‌های غیر قابل تصوری به وجود بیاورند.

زمانی که چرخند وایو (Cyclone Vayu) در اقیانوس هند آغاز می‌شود، ممکن است این سوال در ذهنتان بیاید که چرخند چیست؛ اما اگر تاکنون از یک توفند دریایی (hurricane) یا تایفون جان سالم به در برده باشید، پاسخ این سوال را می‌دانید. طوفان سایکلنی بسیار شدید وایو، یک چرخند حاره‌ای بسیار قدرتمند بود که در سال ۲۰۱۹ در هند رخ داد. این مقاله محیط زیست توسط کر تان در تیم نشنال جئوگرافیک نوشته شده است. کجارو در ادامه شما را با این سه پدیده و تفاوت‌های آن‌ها آشنا خواهد کرد.

_{هجوم تایفون اوساگی (Usagi) به‌سمت ساحل در جنوب چین در سال ۲۰۱۳}

به طوفان‌های اقیانوس اطلس و شمال اقیانوس آرام، هاریکینز (hurricanes) یا توفند دریایی می‌گویند، نامی که از هاریکین، خدای شیطانی جنگ کارائیبی برداشته شده است.

همان طوفان‌های سهمناک در شمال غربی اقیانوس آرام با نام تایفون‌ها شناخته می‌شوند. در جنوب شرقی اقیانوس هند و جنوب غربی اقیانوس آرام نیز به آن‌ها، سایکلن‌های (چرخند) شدید حاره‌ای می‌گویند.

جالب است بدانید که در شمال اقیانوس هند، نام آن‌ها، طوفان‌های سایکلنی شدید است در حالی که در جنوب غربی اقیانوس هند به آن‌ها سایکلن‌های حاره‌ای می‌گویند.

برای اینکه یک پدیده را از نظر مقیاس بتوانیم در دسته‌بندی توفندهای دریایی، تایفون یا چرخند بگنجانیم، طوفان باید سرعت باد حداقل ۷۴ مایل (۱۱۹ کیلومتر) بر ساعت داشته باشد.

اگر سرعت باد یک توفند دریایی به ۱۱۱ مایل (۱۷۹ کیلومتر) بر ساعت برسد، آن را در دسته توفند دریایی شدید قرار می‌دهند.

اگر یک تایفون به سرعت ۱۵۰ مایل (۲۴۱ کیلومتر) بر ساعت برسد تبدیل به یک سوپرتایفون شده است.

فصول مختلف

مقاله‌های مرتبط:

در حالی که فصل توفندهای دریایی اقیانوس اطلس از ۱ ژوئن تا ۳۰ نوامبر (۱۲ خرداد تا ۱۰ آذر) است، فصول تایفون و چرخندها از الگوهای مختلفی پیروی می‌کنند و نمی‌توان آن‌ها را پیش‌بینی کرد.

در شمال شرقی اقیانوس آرام، فصل رسمی طوفان‌ها از ۱۵ می تا ۳۰ نوامبر (۲۶ اردیبهشت تا ۱۰ آذر) است. تایفون‌ها نیز معمولا در شمال شرقی اقیانوس آرام در اواخر ماه ژوئن تا دسامبر (اواسط خرداد تا دی) دیده می‌شوند و اقیانوس هند شمالی از ماه آوریل تا دسامبر (فروردین تا دی) شاهد چرخندها است.

همان طور که می‌بینید این سه پدیده تقریبا مشابه هستند و مهم نیست که نام آن‌ها چیست، چیزی که اهمیت دارد این است که قدرت ویرانگری آن‌ها بسیار بالا و شدید است.

بر طبق گزارش‌ها مرکز ملی توفندها در اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA)، میانگین اندازه چشم یک توفند دریایی (hurricane eye)، سی مایل (۴۸ کیلومتر) است که می‌تواند تا پهنای ۱۲۰ مایل (۲۰۰ کیلومتر) هم رشد کند. به مرکز ثابت توفند که فشار در پایین‌ترین حد و دما در بالاترین حد خود قرار دارد، چشم توفند می‌گویند.

قدرتمندترین طوفان‌ها در دسته‌بندی ۵ در سیستم مقیاس سافیر سیمپسون (Saffir-Simpson scale)، بادهایی با سرعت بیش از ۱۵۵ مایل (۲۵۰ کیلومتر) بر ساعت برپا می‌کنند.

توفندهای دریایی ۱۰۱

این طوفان‌ها را می‌توان با کمک ماهواره‌ها و مدل‌های کامپیوتری از چند روز جلوتر پیش‌بینی و به‌سادگی دنبال کرد. البته تجربه توفند سندی (Hurricane Sandy) در اقیانوس اطلس در سال ۲۰۱۲ نشان داد که پیش‌بینی مسیر یک توفند یا تایفون یا چرخند که پس از شکل‌گیری آن آغاز می‌شود، بسیار چالش‌برانگیز است.

آیا افزایش طوفان‌ها یکی از آثار گرمایش جهانی است؟

در سال‌های اخیر، دانشمندان اینکه آیا گرمایش جهانی برخاسته از اقدامات انسان‌ها بر توفندهای دریایی تاثیر می‌گذارد و آن‌ها را قوی‌تر می‌کند یا باعث بیشتر شدن تعداد آن‌ها می‌شود یا خیر را به بحث گذاشته‌اند.

در تئوری، بالا رفتن دما در اتمسفر به بالا رفتن دمای آب سطح دریا منجر می‌شود که در نهایت باعث به وجود آمدن توفندهای دریایی سهمناک‌تر می‌شود.

تعداد توفندهای دریایی دسته‌بندی ۴ و ۵ در سراسر جهان تقریبا از اوایل دهه ۱۹۷۰ تا اوایل ۲۰۰۰ دو برابر شده است. به‌علاوه، مدت زمان بقای چرخندهای حاره‌ای و قدرتمندترین سرعت باد در آن‌ها در ۵۰ سال گذشته، ۵۰ درصد افزایش داشته است.

البته باید بدانید که یک کشف علمی در حال ظهور دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید گرما سبب می‌شود طوفان‌ها بیشتر به باران تبدیل شوند و کمتر پیشرفت کنند.

در گزارش هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی آمده است:

میانگین ماکزیمم سرعت باد چرخند حاره‌ای افزایش یافته؛ اگرچه این ازدیاد ممکن است در تمام بسترهای اقیانوسی رخ ندهد.

غالب اوقات، ارزیابی تاثیرات یک سیاره در حال گرم‌شدن بر هر طوفان مجزایی مشکل است؛ اما افزایش قدرت محاسباتی و مدل‌های آب‌و‌هوایی پیچیده‌تر برای علم، بستر پیشرفت را فراهم می‌کند.

۱۲ تصویر قابل‌توجه از شرایط آب‌و‌هوایی وخیم

داکوتای جنوبی

_{عکس از جیم رید}

حمله یک طوفان تندری و چرخشی (supercell thunderstorm) در داکوتای جنوبی. طوفان‌های چرخشی (اَبَریاخته‌ای) که از سهمناک‌ترین طوفان‌ها به شمار می آیند، می‌توانند بادهای شدید، تگرگ و حتی تورنادوها را با خود حمل کنند.

ورمونت

_{عکس از بی آنتونی استوارت}

یک تله‌کابین، اسکی‌بازان را به بالای قله لینکلن در جنگل ملی گرین مانتین (Green Mountain) در ورمونت می‌برد. این صحنه یخی در شماره ۱۹۶۷ نشریه نشنال جئوگرافیک چاپ شده است.

کنیا

_{عکس از بروس دیل در شماره ۱۹۶۹ نشریه نشنال جئوگرافیک}

یک مرد در حال دوچرخه‌سواری از میان ۴ اینچ (۱۰ سانتی‌متر) باران در مرکز شهر نایروبی در کنیا.

هند

_{عکس از استیو مک کوری در شماره ۱۹۸۴ نشریه نشنال جئوگرافیک}

زنانی که در برابر بادهای سهمناک پیش از وقوع فصل بادهای موسمی در راجستان در هند پناه گرفته‌اند.

نبراسکا

_{عکس از جیم ریچاردسون}

غرش رعد‌و‌برق در تپه‌های سند (Sand Hills) در اوگالالا (Ogallala) در نبراسکا در سال ۱۹۹۰.

نبراسکا

_{عکس از جیم ریچاردسون}

کشاورزان در حال نگاه‌کردن به ابرهای طوفانی درتپه‌های سند در اوگالالا در نبراسکا در سال ۲۰۰۳.

استرالیا

_{عکس از رندی اولسون}

ابرهای بارانی بر فراز رودخانه کاراملی‌رنگ در ویندهام در استرالیا.

فلوریدا

_{عکس از مایک تسیس}

توفند دریایی دنیس، به کی‌وست در فلوریدا با بادهای با سرعت بیش از ۹۰ مایل (۱۴۵ کیلومتر) بر ساعت در سال ۲۰۰۵، حمله کرد.

لوئیزیانا

_{عکس از دیوید برنت}

این عکس از شماره ۲۰۰۶ نشریه نشنال جئوگرافیک، ویرانگری توفند ریتا را در ساحل هولی (Holly Beach) در لوئیزیانا نشان می‌دهد. این نقطه گردشگری کاملا در این طوفان با خاک یکسان شد.