زیبایی خیره کننده شفق قطبی را در ایسلند به تماشا بنشینید
شفق قطبی یا نور شمالی، یک پدیده طبیعی و جوی خیرهکننده به رنگهای زیبا در آسمان است که بر اثر برخورد ذرات باردار (الکترونها) ناشی از تابش خورشید با میدان مغناطیسی زمین به وجود میآید. گاهی زیبایی خیرهکننده این پدیده، موجب مشکلاتی برای رانندگان در جادههای ایسلند میشود. طبق گزارش پلیس ایسلند، افراد بسیاری که در حال رانندگی در جادههای ایسلند بودند، محو تماشای این پدیدهی خیرهکننده شده و از مسیر خود خارج شدند.
شفق قطبی در ایسلند موجب انحراف رانندگان میشود
گردشگران هنگام رانندگی در جادههای ایسلند از مسیر خارج میشوند؛ چراکه آنها با مشاهدهی شفق قطبی در آسمان نمیتوانند روی رانندگی خود تمرکز کنند و محو تماشای این پدیده میشوند. پلیس ایسلند توصیه میکند که رانندگان برای جلوگیری از هرگونه انحراف یا تصادف، ابتدا در یک مکان امن خودروی خود را پارک کنند و بعد به تماشای این پدیده بپردازند.
بیشتر بخوانید:
علت این پدیده چیست؟
تصور کنید یک میدان نیروی نامرئی در اطراف سیاره ما وجود دارد. حال تصور کنید که این میدان نیرو در طول میلیاردها سال، از ما در مقابل یک پرتوی پلاسمای فوقالعاده باردار حفظ کرده است و اگر وجود نداشت، حیات روی زمین بهطورکلی از بین میرفت.
ممکن است فکر کنید که این یک داستان علمی تخیلی است، اما باید بدانید که کاملا درست است و همین مسئله، شفق قطبی را پدید میآورد.
بیشتر بخوانید:
شفق قطبی یکی از قدیمیترین اسرار انسانها است، و در طول سالها انسانها، نظریههای مختلفی برای توضیح این پدیده بیان کردند. برای مثال، ارسطو عقیده داشت که شفق قطبی ذرهای از تابش خورشید است که آسمان آن را بازتاب میدهد. ولی دانشمندان، سال ۱۶۰۰ به دو اصل مهم دست یافتند که توضیح این پدیده را ممکن میسازد. اصل اول، زمین به واقع یک آهنربای عظیم است و اصل دوم، خورشید چیزی فراتر از نور ساطع میکند.
بیشتر بخوانید:
نور خورشید پیش از آنکه به زمین برسد، مدتها قبل در لبهی خورشید به وجود آمده است. و لبهی خورشید (تاج خورشیدی)، مکانی شلوغ، زیبا و پر از گرداب پلاسما و قوسهای مغناطیسی بزرگ است. همه این فعالیتها بهطور دائمی موجهایی از ذرات پرانرژی را آزاد میکنند و موجب پدیدهای به نام «باد خورشیدی» میشوند. چند روز پس از ترک خورشید، با سرعت ۴۰۰ کیلومتر در ثانیه حرکت میکند، در نتیجه باد ناشی از انفجار ذرات باردار به زمین میرسد. اما خوشبختانه، ما انسانها سلاح مخفی چرخش زمین و هستهی مذاب زمین را داریم.
بیشتر بخوانید:
هسته زمین، کلید زندگی ما روی آن است. هسته، یک میدان نیروی مغناطیسی در اطراف زمین به وجود میآورد که باد خورشیدی را خنثی و زندگی روی زمین را بسیار لذتبخش میکند. بهدلیل وجود این میدان مغناطیسی، ما چیزهای خوبی مانند «جو» را داریم و از اثرات مضر ناشی از تابش اشعهی فرابنفش مصون هستیم. اما بهرغم تمام اینها، با پراکنده شدن ذرهای کوچک از باد خورشیدی در میدان مغناطیسی و حرکت آن بهسمت قطبهای زمین، ما قادر به تماشای شفق قطبی هستیم. هنگامی که این ذرات پرانرژی با گازهای موجود در جو برخورد میکنند، واکنش نشان میدهند که در نتیجه اتمهای گاز کمی انرژی دریافت میکنند. ولی این انرژی برای مدت طولانی باقی نمیماند. این اتمها انرژی ذخیرهشده را آزاد کرده و نور درخشانی را ساطع میکنند. اتمهای مختلفی در جو وجود دارد که هرکدام رنگ متفاوتی را منتشر میکند.
بیشتر بخوانید:
رنگهای سبز و قرمزی که با شنیدن نام شفق قطبی تصور میکنیم، بهوسیلهی اکسیژن باردار پدید میآید. اما نیتروژن هم در آن وجود دارد، و ترکیبی واقعا زیبا از نور قرمز و آبی به وجود میآورد که آسمان را با رنگ ارغوانی خیرهکنندهای درخشان میکند.
در حال حاضر، تنها در شب میتوانیم شاهد این پدیده باشیم، اما این اتفاق در تمام ۲۴ ساعت روز، هرروز و هر سال رخ میدهد. پدیده شفقهای قطبی در زحل و مشتری هم اتفاق میافتد.
بیشتر بخوانید:
گاهی اوقات باد خورشیدی پس از مدتها با انرژی بسیار زیاد و خطرناکی رها میشود. طوفان خورشیدی به نام «انقباض جرم کرونالی» تقریبا بدون هشدار به وجود میآید و امواج بزرگی از ذرات پرانرژی را آزاد میکند. این طوفانها فوقالعاده قدرتمند هستند.
به گفتهی فضانوردانی که در خارج از میدان مغناطیسی زمین کار میکنند، اگر در طول یکی از طوفانهای خورشیدی، چشمان خود را ببندید، تشعشع ناشی از واکنش ذرات پرانرژی با مایع درون چشمان خود را خواهید دید.
در سال ۱۸۵۹، یک طوفان بسیار قدرتمند با زمین برخورد کرد، این طوفان چنان قدرتی داشت که شفق قطبی حاصل از آن از نزدیکی عرض­های استوایی نیز دیده می­شد.
بیشتر بخوانید:
هنگامی که این طوفان شدید و نادر به میدان مغناطیسی زمین برخورد کند و به جو قطبی راه یابد، نمایشی متفاوت از شفقهای قطبی را به وجود میآورد. این مناظر بسیار هنرمندانه و مفید هستند، چراکه دانشمندان با کمک آنها میتوانند چگونگی تاثیر طوفانهای مغناطیسی بر حیات روی زمین، مانند فناوریها و ارتباطات را مورد مطالعه قرار دهند.
بیشتر بخوانید:
بعضی از بهترین چشماندازهای شفقهای قطبی زمین توسط ایستگاه فضایی بینالمللی به ثبت رسیده است که حدوداً هر ۹۰ دقیقه از نزدیکی قطبهای شمال و جنوب سیارهی ما عبور میکند. بنابراین، اگر هنگامیکه هوا تاریک است، از قطبها عبور کنند چه میشود؟ شفقهای قطبی آنقدر نزدیک خواهند بود که میتوان آنها را لمس کرد. البته این کار توصیه نمیشود.
بیشتر بخوانید:
ناسا اطمینان حاصل میکند که فضانوردانی که در ایستگاه فضایی بینالمللی کار میکنند، عکاسان آموزشدیدهای باشند. و هنرمندان روی زمین، عکسهای آنها را به تصاویری قابل درک برای شما تبدیل میکنند. این نمایش نورهای آسمانی شاید برای میلیاردها سال روشنایی داشته باشد و چیزی فراتر از یک نمایش هنری خصوصی روی زمین است. این پدیده، زیبایی خیرهکننده آسمان در شب را به انسانها یادآوری میکند.