سارتسی جزیره ای در ایسلند که ۵۰ سال پیش شکل گرفت

اولین کسانی که تولد این جزیره را با چشمان خود دیدند، خدمه‌ی یک کشتی ماهیگیری بودند که در همان حوالی حضور داشتند. کاپیتان آن کشتی با دیدن ستونی از دود سیاه رنگ، تصور کرد که یک کشتی یا قایق دیگر در حال آتش‌سوزی است و قایقی را برای بررسی کردن آن فرستاد. اما به‌جای پیدا کردن یک قایق، با یک جزیره‌ی رو به رشد مواجه شدند. پس از گذشت چند روز، طول جزیره به چیزی حدود ۵۰۰ متر و ارتفاع آن چیزی به حدود ۴۵ متر رسید.

اسم این جزیره برگرفته از نام سارتور، خدای آتش در افسانه‌های نورسی گرفته شده است. کمتر از ۳ هفته بعد از پیدایش اولیه‌ی جزیره، یک گروه ۳ نفره از خبرنگاران فرانسوی تصمیم به قدم گذاشتن روی این جزیره که همچنان سوزان بود گرفتند. آن‌ها برای پانزده دقیقه آنجا ماندند و پس از یک انفجار شدید آتشفشانی مجبور به ترک آن شدند.

خوشبختانه کشور فرانسه سعی نکرد تا ادعایی مبنی بر تصرف آن جزیره بکند. هرچند این موضوع تا زمانی نقل محافل خبرنگاران بود و آن‌ها موضوع را کم‌کم جدی می‌کردند. اما قبل از اینکه اوضاع بخواهد جدی و سیاسی شود، کشور ایسلند به سرعت اقدام کرد و جزیره را به کنترل خود درآورد.

در همین حال، آتشفشان به فعالیت خود ادامه داد و همواره به وسعت جزیره اضافه می‌شد تا اینکه در ماه ژوئن ۱۹۶۷ میلادی فعالیتش به پایان رسید. زمانی که آتشفشان فعالیتش را تمام کرد، وسعت جزیره به ۲۷۰۰ متر مربع و بلندترین نقطه‌ی آن ۱۷۴ متر از سطح دریا ارتفاع داشت.

موضوع دیگر این است که از آن زمان تابه‌حال، این جزیره روزبه‌روز کوچک‌تر می‌شود. دلیل آن این است که ۹۰ درصد این جزیره از سنگ‌های آتشفشانی «تفرا» است و جنس آن خیلی مستحکم و محکم نیست و توسط اقیانوس اطلس شمالی از آن جدا می‌شود.

طبق آخرین اندازه‌گیری‌ها که در سال ۲۰۱۲ انجام شد، وسعت جزیره خیلی کمتر شده بود و بلندترین نقطه‌ای که توانستند روی آن پیدا کنند، ۱۵۵ متر از سطح دریا بود. با این میزان از کاهش وسعت و ارتفاع، پیش‌بینی شده است که این جزیره تنها ۱۰۰ سال دیگر میهمان دنیای ما باشد.

اما برخی داشنمندان نظر دیگری دارند و طبق گفته‌ی آنان، پس از اینکه این جزیره سنگ‌های آتشفشانی تفرا را از دست بدهد، لایه‌های مستحکم‌تر آن نمایان می‌شوند و برخلاف تفرا به‌راحتی از یکدیگر جدا نمی‌شوند. پس تا چندین قرن، آیندگان می‌توانند از حضور این جزیره لذت ببرند.

چیزی که باعث شده است تا این جزیره برای دانشمندان و محققان خارق‌العاده جلوه کند، این است که این جزیره به‌آرامی منزلگاه گیاهان و پرندگان می‌شود.

در بهار سال ۱۹۶۵ میلادی، اولین گیاهان را در نزدیکی سواحل این جزیره کشف کردند. ۱۲ سال بعد نزدیک به ۲۰ گونه گیاه روی این جزیره شناسایی شد اما به‌دلیل خاک ضعیف و کم املاح آن، نیمی از آنان از بین رفتند. وقتی پرندگان کم‌کم به این جزیره آمدند، فضولات آن‌ها رفته رفته خاک ر غنی می‌کرد و گیاهان بیشتری شانس بقا در این جزیره را پیدا کردند.

در سال ۲۰۰۸، ۶۹ گونه‌ی گیاهی در این جزیره شناسایی شد و با حساب و کتاب دقیقی که از این جزیره به عمل آمده است، هر ساله ۲ الی ۵ گونه‌ی گیاهی جدید به آن اضافه می‌گردد.

دلیل آن هم پرندگان، باد و امواج دریا است که گونه‌های گیاهی جدید را با خود به آنجا می‌آورند. این جزیره، با موجودات و حیوانات نیز بیگانه نیست.

۱۲ گونه‌ی جانوری روی این جزیره زندگی می‌کنند. پرندگان مهاجر از این جزیره به‌عنوان مکانی برای استراحت خود استفاده می‌کنند. چندین مورد گزارش حاکی از این است که فک‌ها روی سواحل این جزیره در حال غلت‌ زدن دیده شده‌اند. همچنین شمار گونه‌ی حشرات این جزیره نزدیک به ۱۰۰ نوع است.

برای اینکه این جزیره بتواند بدون هرگونه دخالت انسانی و تخریب‌گری به بقای خود ادامه‌ دهد، افراد و اشخاص اندکی مجوز رفتن به این جزیره را دارند.

چندین پسر جوان سعی بر رشد و پرورش سیب‌زمینی در این جزیره داشتند که به‌محض شناسایی مسئولان محصولات را از زمین خارج کردند. طی اشتباه تیم تحقیقاتی که به جزیره رفته و اردو زده بودند، گیاه گوجه‌فرنگی در حال ریشه دواندن در این جزیره بود که آن نیز نابود شد.

این جزیره از سال ۱۹۶۵ تا به امروز، به‌عنوان میراث طبیعی جهان به شمار می‌آید و در حال حاضر تحت پوشش یونسکو، سازمان میراث جهانی قرار دارد.