۱۶ نکته کوتاه درباره ارمنستان که نمی‌دانستید
ارمنستان، کشوری است که در همسایگی ایران واقع شده و پیوند فرهنگی بسیاری بین این دو کشور وجود دارد. هنوز هم بسیاری از ارامنه در ایران زندگی می‌کنند یا ایرانی‌های بسیاری را می‌توان در ارمنستان یافت که به تحصیل یا زندگی مشغول هستند. با توجه به تغییرات قوانین مهاجرتی گرجستان و الزامی شدن روادید برای ورود به این کشور، همچنین اتفاقات رخ‌داده در کشور ترکیه که فضای آن را تا حدی ملتهب کرده است، فرصت بسیار مناسبی پیش آمد تا این همسایه شمالی ایران در حال حاضر مقصد شماره یک مسافرت‌های برون‌مرزی بیشتر ایرانی‌ها باشد و سفر به ارمنستان به یکی از پرترددترین سفرها تبدیل شود.
۱. ارمنستان کشوری کوچک، کوهستانی و در دامنه‌های قفقاز جنوبی است
ارمنستان کشوری کوچک در ناحیه قفقاز جنوبی است که بیشتر مناطق آن کوهستانی بوده و برای رسیدن به شهرهای این کشور باید از جاده‌های پرپیچ و خم گذشت. ارمنستان با کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و گرجستان همسایه است.
۲. پیش از به دست آوردن استقلال خود در سال ۱۹۹۱ تحت سلطه امپراتور عثمانی، قبل از آن بخشی از روسیه تزاری و قبل‌تر از آن بخشی از امپراتوری پارس (ایران) بوده است
«مجسمه مادر» یا «مجسمه پیروزی» که در پایتخت ارمنستان یعنی «ایروان» و در زمانی که این کشور بخشی از اتحادیه جماهیر شوروی بوده است، ساخته شد، بر اساس افسانه‌های محلی ارمنی، نمادی از صلحی برخاسته از قدرت است.
۳. زنده نگه‌داشتن خاطره نسل‌کشی ارامنه برای مردم این کشور بسیار مهم است
ماهیت نسل‌کشی ارامنه (نسل‌کشی ارامنه که توسط خود ارمنی‌ها با عنوان جنایت بزرگ شناخته می‌شود، به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده (نسل‌کشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در حین و پس از جنگ جهانی اول توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود) برای ارمنستانی‌ها داخل و خارج از این کشور بسیار پراهمیت است به‌طوری که بخشی از تاریخ و هویت هر ارمنستانی محسوب می‌شود.
۴. افراد سرشناس دیگری هم هستند که ریشه‌های ارمنستانی دارند و خارج از ارمنستان شهرت بسیاری به دست آورده‌اند
شارل آزناوور، خواننده و تصنیف‌ساز و بازیگر مشهور فرانسوی- ارمنی است. او در پاریس و از پدر و مادری ارمنی به دنیا آمد. آزناوور به‌عنوان هنریپشه سابقه‌ای طولانی داشته و در بیش از ۶۰ فیلم بازی کرده است. در سال ۱۹۶۰ در فیلمی از فرانسوا تروفو با نام "به پیانیست شلیک کن" نقش‌آفرینی کرد. در سال ۱۹۷۴ در فیلم "سپس هیچ‌کدام باقی نماندند" اجرایی جنجالی داشت. وی در فیلم طبل حلبی (۱۹۷۹) بازیگر نقش دوم بود. این فیلم در سال ۱۹۸۰ برنده اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد.
۵. رابطه ارمنستان با همه همسایگانش گل و بلبل نیست
بین ارمنستان و ترکیه روابط حسنه‌ای برقرار نیست، چون کشور ترکیه از کشته‌شدن ارامنه به‌عنوان نسل‌کشی یاد نمی‌کند و آن را به رسمیت نمی‌شناسد. ارمنستان و کشور جمهوری آذربایجان هم بعد از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی جنگی خونین با یکدیگر داشتند و هر دو ادعای مالکیت منطقه «ناگورنو قره‌باغ» Nagorno-Karabakh) یا قره‌باغ کوهستانی (بخشی از منطقه قره‌باغ است که پس از یک جنگ در اختیار ارمنستان قرار گرفت ولی مورد ادعای کشور جمهوری آذربایجان هم است) را داشتند. کارشناسان علوم سیاسی به این منطقه لقب «مناقشه یخ‌زده» (Frozen Conflict) را داده‌اند، هرچند که زندگی مردم عادی در این مناطق جریان دارد.
۶. ارمنستان اولین کشور دنیا بود که در سال ۳۰۱ میلادی دین مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی خود انتخاب کرد
به همین دلیل این کشور در بین کشورهایی که دین رسمی خود را مسیحیت انتخاب کرده‌اند از محبوبیت بالایی برخوردار است. پاپ فرانسیس (Pope Francis رهبر فعلی مسیحیان کاتولیک جهان) در سخنان اخیر خود از کشتار ارامنه به‌عنوان نسل‌کشی یاد کرد و همین موضوع باعث شد تا کشور ترکیه سفیر خود را از واتیکان فرا بخواند.
۷. در ارمنستان کلیساهای قدیمی بسیاری وجود دارد
کشور ارمنستان به‌عنوان اولین کشور مسیحی تاریخ، کلیساهای بسیاری دارد که قدمت برخی از آنها به قرن‌ها پیش بر‌می‌گردد و می‌توان گفت از اولین کلیساهای جهان هستند (قدیمی‌ترین کلیسای جهان در استان آذربایجان غربی ایران قرار دارد که با نام‌های قره کلیسا، کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس شناخته شده است و به‌عنوان یک اثر قدیمی به‌همراه چند کلیسای باستانی دیگر تحت عنوان مجموعه کلیساهای تاریخی ایران به ثبت جهانی یونسکو رسیده است).
۸. کشور ارمنستان بناهای مدرن بسیاری هم دارد که فواره‌های رنگی- موزیکال ایروان یکی از آنها است
این فواره‌ها در میدان جمهوری (به زبان ارمنی هانرا بدوتیان هراپاراگ) و در مرکز شهر ایروان قدیم قرار دارند. این میدان با طراحی و نظارت مستقیم الکساندر تامانیان (Alexander Tamanian معمار معروف ارمنستانی) در سال ۱۹۲۶ بنا شده است. این بنا دارای ساختار پیچیده‌ای است و طرح میدان به صورت بیضی‌شکل و در اطراف آن ساختمان‌های دولتی و فرهنگی قرار گرفته است. میدان جمهوری در فصل تابستان یکی از جذاب‌ترین مراکز تفریحی است و روبه‌روی موزه فواره‌های موزیکال قرار دارد که با پخش آهنگ و نورپردازی خاص، منظره‌ی جالبی را به وجود می‌آورد. در ایام جشن‌های ملی، مراسم زیادی در این میدان برگزار می‌شود و به‌طور معمول با آتش‌بازی هیجان‌انگیزی همراه است.
۹. ارمنستانی‌ها بیش از حد تصور عاشق بازی شطرنج هستند
هر دانش آموز ارمنستانی که در مقطع راهنمایی تحصیل می‌کند باید درس شطرنج و نحوه بازی کردن آن را بگذراند و جالب است که بدانید طبق آمار فیده (FIDE فدراسیون جهانی شطرنج) کشور ارمنستان بیش از هر کشور دیگری شطرنج‌باز با درجه استاد بزرگ دارد (استاد بزرگ عنوانی برای بازیکنان بسیار قوی شطرنج است که توسط فدراسیون جهانی شطرنج به آنان اعطا می‌شود. به غیر از قهرمان جهان شدن، استاد بزرگ، بالاترین عنوانی است که یک بازیکن شطرنج می‌تواند به آن دست پیدا کند).
۱۰. الفبای زبان ارمنی بسیار قدیمی و زیبا است
این الفبا برای نوشتن زبان ارمنی به کار می‌رود و در سال ۴۰۵ میلادی اختراع شده است و همچنان با اندکی تغییر تا به امروز برای نگارش زبان ارمنی استفاده می‌شود. الفبای ارمنی از چپ به راست نوشته می‌شود.
۱۱. ارمنستان برای گرامیداشت الفبای خود یک بنای یادبود ساخته است
مردم ارمنستان به‌قدری به قدمت الفبا و زبان خود مفتخر هستند که برای گرامیداشت آن و به‌نوعی ادای احترام، یک بنای یادبود به‌شکل الفبای خود را ساخته‌اند که از جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی ارمنستان محسوب می‌شود. همچنین هنر خوش‌نویسی در این کشور بسیار پرطرفدار است.
۱۲. ارمنستانی‌ها حتی برای الفبای خود نان می‌پزند
اگر فکر می‌کنید که علاقه مردم ارمنستان به الفبای خود به همین جا ختم می‌شود باید گفت که علاقه آنها فراتر از این حرف‌ها است و حتی مردم ارمنستان برای نشان دادن این علاقه آن را روی غذای اصلی بشر یعنی نان حک می‌کنند و حتی در تقویم خود یک روز برای گرامیداشت الفبا و زبان خود در نظر گرفته‌اند.
۱۳. ارمنستانی‌ها نیز مانند ایرانی‌ها میوه تازه دوست دارند
در کشور ارمنستان نیز مانند ایران مردم ترجیح می‌دهند میوه و سبزی‌های خود را به‌شکل تازه خریداری و سرو کنند، پس اگر شما به خوردن میوه به ویژه از نوع تازه آن عادت دارید، باید این خبر خوش را به شما داد که در ارمنستان میوه تازه فروان است و خبر خوش دیگر این است که قیمت پایینی هم دارند.
۱۴. اشتراک دوم ارمنستانی‌ها و ایرانی‌ها علاقه به نان لواش است
کشور ارمنستان و ایران به‌دلیل همسایگی و نزدیکی فرهنگی که بین این ۲ کشور در طول قرن‌ها اتفاق افتاده است، از اشتراکات بسیاری برخوردار هستند. یکی از اشتراکات خوشمزه نان لواش است. پس اگر اهل خوردن نان تازه با غذای خود هستید و علاقه دارید تا لذت خوردن نان داغ لواش با صبحانه خود را در ارمنستان هم تجربه کنید، حتما سری به نانوایی‌های این کشور بزنید.
۱۵. جوامع ارمنی در بسیاری از کشورهای دنیا به‌شکل فعالی وجود دارند
در بسیاری از کشورها ارمنستانی‌هایی وجود دارند که خارج از کشور خود زندگی می‌کنند. آنها به‌همراه افرادی که ریشه ارمنی دارند، جوامع خاص خود را تشکیل داده‌اند تا از این طریق به‌شکل مطلوب‌تری بتوانند آداب و سنت خود را حفظ و اجرا کنند. از اهم این کشورها می‌توان به ترکیه، لبنان، آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی اشاره کرد.
۱۶. خانواده و احترام به آن در بین مردم ارمنی از اهمیت خاصی برخوردار است
به‌عنوان نکته آخر این مقاله کجارو باید گفت که از دیگر نکات مشترک بین مردم ایران و ارمنستان اهمیت به خانواده و احترام گذاشتن به آن است. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که ارمنی‌ها نیز افرادی مانند فرزند تازه متولدشده یا عروس و داماد را که به‌تازگی وارد خانواده آنها شده‌اند، بسیار محترم شمرده و سعی می‌کنند کانون خانواده خود را با حضور آنها گرم‌تر نگه‌دارند.
منبع عکس کاور: Unsplash.com؛ عکاس: Naré Gevorgyan