تور مجازی: مشهورترین مسجدهای استانبول

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۸/۰۳/۳۰ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۰۷/۱۶ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.}

معماری مساجد و کلیساها همواره جلوه‌ای از قدرت مذهبی یک جامعه به‌شمار می‌آیند و با باورهای مردم ارتباطی تنگاتنگ دارند. کشور ترکیه نیز به‌عنوان محل تلاقی اسلام و مسحیت، از این قاعده مستثنی نیست و چنین بناهایی را در بالاترین سطح شکوه و زیبایی، در دل خود جای داده است. در میان جاذبه‌های بی‌شمار کشور ترکیه، سه مسجد مشهور شهر زیبای استانبول جایگاه ویژه‌ای دارند که نه‌تنها به‌واسطه تقدس برای مردم، بلکه به‌دلیل قدمت و پیشینه‌ای تاریخی مشهور و شناخته شده‌اند. اگر تاکنون تجربه سفر به استانبول یا فرصت بازدید مساجد را نداشته‌اید، با کجارو همراه شوید تا در تور مجازی به تماشای این مساجد بپردازیم.

زیباترین مسجدی که می‌توان در سفر به ترکیه از آن بازدید کرد، مسجد آبی (The Blue Mosque) است؛ مسجدی که نه‌تنها یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای معماری اسلامی، بلکه جهان به حساب می‌آید. این مسجد پس از چندین پیروزی پی‌در‌پی حکومت عثمانی ساخته شد. بیش از ۴۰ سال، مسجد تازه‌ای در شهر ساخته نشده بود، ازاین‌رو سلطان احمد اول به‌گفته خودش برای رضای پروردگار و احیای وضعیت مذهبی شهر، فرمان به ساخت مسجدی جدید در شهر داد. بنابراین، در اوت ۱۶۰۹ میلادی، زمانی که سلطان احمد تنها ۱۹ سال داشت، ساخت مسجد آغاز شد. 

برای ساخت مسجد، بخش بزرگی از زمین‌های استانبول را در نظر گرفتند. در این بین، چندین ساختمان، مربوط به دوره بیزانس (Byzantine) و اوایل دوره امپراتوری عثمانی را تخریب کردند و سپس، سنگ و مصالح بسیار برای ساخت مسجد به آنجا آوردند. نام «آبی» را به خاطر تعداد زیاد (۲۰ هزار) کاشی‌های سفید و آبی به‌کار رفته، به مسجد نسبت دادند. این مسجد، گنبدی بزرگ به قطر ۲۳٫۵ متر و ۴۳ متر ارتفاع دارد که با آیاتی از قرآن و احادیثی از پیامبر اسلام (ص) زینت داده شده است. ستون‌های زیبای مسجد مزین به تصاویری از گل سوسن، میخک صدپر، رز و بسیاری اشکال تزیینی دیگر هستند. بیش از ۲۰ طرح مختلف از گل لاله روی ستون‌های مسجد آبی استانبول به چشم می‌خورد. کف مسجد با فرش‌هایی زیبا پوشیده شده است و هر روز نور ملایم و خیره‌کننده‌ای از هر ۲۶۰ پنجره مسجد به درون آن می‌تابد و زیبایی بی‌نظیری به مسجد می‌بخشد.

_{مسجد آبی}

حکایت جالبی درباره مناره‌های مسجد آبی استانبول وجود دارد. داستان از این قرار است که شاه احمد دستور داده بود تعداد مناره‌ها به همان تعداد معمول باشند؛ یعنی چهار عدد؛ اما، بنّایی که مسئول ساخت مسجد بود دچار اشتباه می‌شود و به‌جای چهار، ۶ مناره برای مسجد آبی می‌سازد. در سال ۱۶۱۶، زمانی که ساخت مسجد به اتمام رسید، مردم متوجه شدند که مناره‌های مسجد جدید، به تعداد مناره‌های بزرگ‌ترین زیارتگاه دنیای اسلام، یعنی مسجد‌الحرام در مکه است. این اشتباه، به‌نوعی، هتک حرمت تلقی شد؛ اما خوشبختانه در طراحی مسجد آبی تغییری ایجاد نکردند و در عوض، یک مناره دیگر به ۶ مناره مسجد‌الحرام اضافه شد و دوباره این مسجد به‌عنوان مسجدی نمونه که نظیر آن در هیچ کجای دنیا اسلام پیدا نمی‌شود، شناخته شد. 

_{مسجد ایا صوفیه}

در مقابل مسجد آبی، یکی از بزرگ‌ترین جاهای دیدنی استانبول قرار گرفته است که موزه «ایا صوفیه» یا «حاجیا سوفیا» نام دارد. این کلیسا در اصل به فرمان امپراتور «کنستانتیوس اول» (Emperor Constantius I) در دوره بیزانس و بین سال‌های ۳۳۷-۳۲۴ پس از میلاد ساخته شده است. پس از دو قرن و پشت سر گذاشتن یک آتش‌سوزی و شورش‌های بسیار، این کلیسا بار دیگر به دستور امپراتور «ژوستینین یکم» (Emperor Justinian I) بازسازی شد. کلیسای جدید با چنان شکوه و عظمتی ساخته شد که خود تبدیل به یک افسانه شد، در بین مردم این اعتقاد وجود داشت که برای ساخت این کلیسا نیروهای آسمانی، از غیب، به یاری آمده‌اند. بعضی هم معتقد بودند که بودجه سه سال امپراتوری بیزانس، برای ساخت این کلیسا صرف شده است. به نظر تضادی بین این دو افسانه به چشم نمی‌خورد.

_{مسجد آبی}

کلیسای ایا صوفیه استانبول دشواری‌های بسیار به خود دیده است؛ از زمین‌لرزه‌ای مهیب، غارت و چپاول گرفته تا سال ۱۴۵۳ که توسط سلطان محمد دوم به‌عنوان مسجد تغییر کاربری داده شد. در آن زمان، چهار مناره به ایا صوفیه افزوده شد و پس از ایجاد تغییراتی اساسی، کلیسا به «مسجد ایا صوفیه» تبدیل شد. تصویر پانورامایی که در این مقاله می‌بینید به‌خوبی زیبایی و شکوه ساختمان مسجد را به تصویر کشیده است. اگر شانس بازدید از مسجد و دیدن درون آن را داشته باشید، خواهید دید که نقاشی‌ها و کاشی‌های زیبای درون مسجد تا چه اندازه زیبا هستند. پس از اینکه در سال ۱۹۳۵ مسجد به موزه تبدیل شد، تزیینات درونی مسجد به‌خوبی مراقبت می‌شود.

_{مسجد سلیمانیه}

در آخر، مسجد سلیمانیه ـ بزرگ‌ترین مسجد شهر. این جاذبه مشهور شهر استانبول، در بخش قدیمی آن قرار گرفته است. معمار سنان (معمار معروف چند تن از پادشاهان عثمانی) در سال ۱۵۵۷-۱۵۵۰، به دستور سلطان سلیمان کبیر، مسجد سلیمانیه را می‌سازد. این مسجد به‌همراه ساختمان‌های مجاورش (موسسات آموزشی، حمام‌های عمومی، گورستان و غیره) مجموعه‌ای به وسعت یک شهر پدید آورده‌اند. تنها ساختمان اصلی این مجموعه ظرفیت ۵۰۰۰ نفر را دارد. اگرچه استانبول، شهری به قدمت قرن‌ها، بناها و جاذبه‌های تاریخی بسیار در دل خود دارد، این سه مسجد از نظر زیبایی، بی‌نظیر و منحصربه‌فرد هستند.