سوغات پکن؛ یادگاری های چین، سرزمین شگفتی ها

در این مطلب با تعدادی از سوغاتی‌های سنتی در پکن آشنا می‌شویم که یادآور تاریخ و فرهنگ این شهر است.

سفال Yixing یکی از روش‌های سنتی ساخت قوری‌‌های مخصوص است که از قرن پانزدهم در چین رواج دارد. از این قوری برای دم کردن چای سیاه، oolong یا pu'er استفاده می‌کنند، اما ممکن است برای تهیه‌ی چای سبز و سفید هم مورد استفاده قرار بگیرد. این قوری‌ها به خاطر قابلیت خاصی که در ایجاد عطر و طعم خاص در چای دارند، مورد توجه قرار دارند. از هر قوری فقط برای تهیه‌ی یک نوع چای استفاده می‌کنند. برای شستن این قوری‌ها فقط باید از آب جوش استفاده شود؛ چون اگر از ماده‌ی شوینده استفاده کنید، تا مدت‌ها بوی مواد شوینده در نوشیدنی‌ها حس می‌شود. این قوری‌ها با توجه به اینکه مورد استقبال قرار دارند و محبوب هستند، قیمت بالاتری نسبت به قوری‌های معمولی دارند.

این بطری‌های کوچک در زمان‌های قدیم و در زمان امپراتوری Qing برای نگهداری پودر تنباکو مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بعد از استقرار جمهوری خلق چین، این بطری‌ها دیگر تولید نشدند. معمولا این بطری‌ها از جنس شیشه بودند، ولی گاهی با متریال‌های دیگر مثل چینی، عاج، چوب، فلز و سرامیک هم تولید می‌شدند. این بطری‌ها به زیبایی تمام با نقاشی‌های دیدنی تزیین می‌شدند. گران‌ترین نوع آن‌ها، بطری‌هایی شیشه‌ای است که سطح داخلی آن‌ها نقاشی شده است. امروزه نمونه‌های این بطری‌ها برای مصارف تزیینی تولید می‌شود و در همه فروشگاه‌های سوغات وجود دارد. البته بطری‌های اصل را هم ممکن است بتوانید پیدا کنید، اما بسیار گران هستند. قیمت این بطری‌ها به جنس ماده‌ی سازنده‌ی آن بستگی دارد.

این فانوس‌های شش وجهی، فانوس‌هایی تزیینی و زیبا هستند که با تکه‌های شیشه یا ابرشم نقاشی شده، تزیین می‌شوند. این فانوس‌ها در زمان امپراتوری مینگ، برای تزیین کاخ سلطنتی مود استفاده قرار می‌گرفتند. اما به مرور زمان در تمام شهر رواج پیدا کردن و حتی مردم عادی جامعه هم از آن‌ها برای تزیین و روشنایی خانه‌های خود استفاده می‌کردند. مردم این فانوس‌ها را به‌عنوان یک کالای لوکس در خانه‌های خود با دقت تمام نگه می‌داشتند. فانوس‌های رنگی را بیرون خانه آویزان می‌کردند تا برایشان موفقت به‌دنبال بیاورد و ارواح شیطانی را دور کند. البته این روزها چینی‌ها دکوراسیون مدرن را ترجیح می‌دهند و تقاضا برای فانوس‌های سنتی بسیار کاهش یافته است و این فانوس‌های سنتی بیشتر در فستیوال‌های چینی و معابد دیده می‌شوند.

زیورآلات سنتی چینی غالبا از یشم، طلا، نقره و مروارید تهیه می‌شوند. به‌خصوص نقره که کاربرد زیادی در تهیه‌ی زیورآلات داشته است. این زیورآلات را غالبا با طرح‌های اژدها و ققنوس می‌ساختند؛ اژدها به‌عنوان نماد امپراتور و ققنوس به‌عنوان نماد ملکه. رایج‌ترین زیرآلات چینی، انواع گوشواره است. در چین، هم مردان و هم زنان از زیورآلات استفاده می‌کردند تا جایگاه اجتماعی و ثروت خود را نشان دهند. امروزه انواع زیورآلات سنتی چینی با متریال‌های گوناگون تهیه می‌شود و در بازارها مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.

این اشیا شامل انواع قوری، فنجان، گلدان، زیورآلات و سایر وسایلی است که با تکنیک کلوازونه، تزیین می‌شوند. این تکنیک هنری خاص، در زمان امپراتوری یوآن در پکن رواج پیدا کرد. به مرور زمان این تکنیک، توسعه یافت و به اوج خلاقیت هنری رسید. امروزه از این تکنیک برای تزیین تندیس‌ها استفاده می‌شود و هنوز هم در چین رواج دارد. انواع اشیای تزیین شده به این سبک از میز و گلدانم گرفته تا جعبه‌های تزیینی و کوشواره را می‌توانید خریداری کنید.

چینی‌ها اولین کسانی بودند که برگ‌های چای را دم کردند و طبق افسانه‌ها، این کار کاملا اتفاقی توسط امپراتوری به نام Shennong انجام شد، زمانی که مشغول جوشاندن آب بود و یک برگ چای داخل آب افتاد. چای، یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های زندگی چینی‌ها است و سابقه‌ای طولانی در این کشور دارد. چهار دسته‌بندی برای چای در چین رواج دارد؛ چای سبز، چای سفید، چای سیاه و چای اولانگ. حدودا ۵۰۰ نوع جای در این کشور پیدا می‌شود که بیشتر آن‌ها صادر نمی‌شوند و فقط در چین می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید. یکی از انواع رایج چای، چای یاس است که با چای سبز یا سفید به‌همراه گل‌های یاس تهیه می‌شود.

اشیا و ظروف سرامیکی از زمان‌های دور در چین ساخته می‌شدند و یکی از مهم‌ترین فرم‌های هنر چینی در نظر گرفته می‌شوند. از متریال‌های ساخت‌وساز گرفته تا ظروف چینی لوکش و ظریف مورد استفاده در کاخ‌های سلطنتی، این هنر در طول قرن‌های متمادی، گسترش پیدا کرده است و هر امپراتوری، تکنیک‌ها و سبک‌های جدیدی به آن افزوده است. تنوع این ظروف سرامیکی بسیار گسترده است. در پکن می‌توانید بهترین ظروف و اشیا را با طرح‌های جذاب و متفاوت، خریداری کنید.

تولید ابریشم در چین سابقه‌ای طولانی دارد. در آغاز از آن برای استفاده در دربار امپراتور و به‌عنوان تحفه‌ها و هدایای سلطنتی استفاده می‌شد. بعدها استفاده از آن گسترش یافت و یه یک کالای لوکس محبوب تبدیل شد. تقاضا برای ابریشم بسیار زیاد بود و چین تنها کشوری بود که می‌توانست این مقدار ابریشم را تولید کند. به مرور زمان تولید ابریشم در کشورهای همسایه‌ی چین هم آغاز شد. امروزه می‌توانید بهترین و مرغوب‌ترین محصولات ابریشمین از قبیل کوسن و کیف و پرده و سایر منسوجات را از پکن به‌عنوان سوغات خریداری کنید.

هنر برش کاغذ سابقه‌ای طولانی در چین دارد. در اصل این هنر برای تزیین دربار امپراتوری از قرن هفتم تا سیزدهم مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به مرور زمان به هنری محبوب در فستیوال‌های چینی تبدیل شد. در اصل این برش‌های کاغذی دارای مفاهیم مذهبی هستند، اما امروزه از آن‌ها در طرح‌های گوناگون برای تزیین دکوراسیون استفاده می‌شود. برای تزیین پنجره، دیوار، در، آینه، فانوس و جعبه‌های کادو می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. این تزیینات زیبای کاغذی قیمت بسیار پایینی دارند و معمولا با دست انجام می‌شوند.

کفش‌های تمام پارچه‌ای از قدیم به‌طور سنتی بین مقامات عالی‌رتبه‌ی چین برای قرن‌ها رواج داشته است. شرکت Neiliansheng که در سال ۱۸۵۳ پایه‌گذاری شده، متخصص تولید و فروش این کفش‌های پارچه‌ای است. محصولات این شرکت مورد توجه مقامات دربار قرار داشته است. این کفش‌ها به خاطر روکش ساتن و درخشان و کف محکم متشکل از ۳۲ لایه پارچه، مشهور است. در دوران امپراتوری، این کفش‌ها یک کالای لوکس بوده، اما امروزه به‌عنوان یک اثر هنری در نظر گرفته می‌شوند. با وجود اینکه قیمت بالاتری از سایر انواع کفش دارد، ولی در بین مردم محبوب است.

این مهرها معمولا از سنگ، چوب، فلز و گاهی با عاج ساخته می‌شوند. شکل آن‌ها غالبا دایره یا مربع است و از جوهر قرمز برای مهر زدن با آن استفاده می‌کنند. این مهرها در زمان امپراتوری شانگ ابداع و به یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرهنگ این منطقه تبدیل شدند. در زمان‌های قدیم همه داد و ستدهای تجاری با این مهرها امضا و تایید می‌شدند و بدون آن‌ها، هیچ داد و ستدی امکان‌پذیر نبود و هیچ توافقنامه‌ای امضا نمی‌شد. حتی هنرمندان چینی هم از این مهرها برای امضا کردن آثار خود استفاده می‌کنند. هر کسی می‌توانید از این مهرها برای خود سفارش دهد و نام خود را به کاراکترهای چینی تبدیل کرده و از آن مهر بسازد. این مهرها قیمت‌های مناسبی دارند اما اگر بخواهید آن را از سنگ‌های قیمتی سفارش دهید، گران‌تر می‌شوند.

این گره‌های چینی، یکی از هنرهای تزیینی این کشور است که در زمان امپراتوری‌های تانگ و سونگ رواج پیدا کرده بود. این تزیینات زیبا، به‌عنوان تزیینات سنتی چینی شناخته می‌شوند و در زمان امپراتوری Qing به یک هنر گسترده تبدیل شده و به اوج خود رسیدند. بین سال‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۷۶، این هنر تقریبا به فراموشی سپرده شده بود اما امروزه، در مراسم مذهبی و سنتی از آن‌ها برای تزیین استفاده می‌شود. این گره‌ها را به‌عنوان آرزوی شادی و سلامتی، به دیگران هدیه می‌دهند.

در چین، هنر خوشنویسی، یکی از عالی‌ترین هنرهایی است که به آن پرداخته می‌شود و به‌اندازه‌ی نقاشی یا حتی بیشتر از آن، برای مردم اهمیت دارد. از زمان ابداع کاراکترهای چینی، هنر خوشنویسی در چین روزبه‌روز پیشرفت کرده است. امروزه خوشنویسان زیادی آثار خود را در قابل تابلوهای تزیینی عرضه می‌کنند که می‌توانید یادگار خوبی از سفر به چین باشد. این تابلوها بسته به ابعادشان قیمت‌های متفاوتی دارند.

این مجسمه‌های خمیری، یکی از صنایع دستی سنتی این شهر هستند که خمیر آن‌ها با آرد درست می‌شود و با چاقوهای کوچکی از جنس بامبو شکل می‌گیرند. این مجسمه‌ها برای اهالی چین بسیار اهمیت دارند و با وجود اینکه یک هنر سنتی هستند، هنوز هم مورد توجه قرار دارند. معمولا از آن‌ها برای هدیه دادن به بچه‌ها استفاده می‌کنند و خمیر آن‌ها دو نوع خوراکی و غیرخوراکی دارد. در بازارچه‌های معابد در زمان فستیوال بهاره، می‌توانید انواع آن‌ها را خریداری کنید.

لباس‌های سنتی چینی درست مثل فرهنگ عامه، از یک دودمان به دودمان دیگر تغییر کرده است. در جریان این تغییرها، لباس‌های محلی شکل و شمایلی پیدا کرده‌اند که به‌خوبی فرهنگ چین را به نمایش می‌گذارند. امروزه، با وجود زندگی‌های مدرن، لباس‌های سنتی هنوز هم طرفداران فراوانی دارند و اگر شما هم به طرح و رنگ‌های جذاب ان‌ها علاقه دارید، می‌توانید به‌عنوان یک یادگاری از سفر برای خودتان لباس چینی بخرید.