کارگاه ساخت تار: از تنه درخت تا نوایی دلنشین

موزه موسیقی ایران یکی از موزه‌های تخصصی ایران است که بازدید از آن برای اهل موسیقی و به خصوص موسیقی اصیل ایرانی بسیار جالب، مفید و لذت‌بخش خواهد بود. این موزه بخش‌های مختلفی دارد که در هر کدام از آن‌ها نوعی ساز یا فعالیتی خاص مثل کارگاه‌های ساخت ساز به نمایش در آمده است. در این گزارش با هم نگاهی به اجزای تشکیل دهنده ساز «تار» در موزه موسیقی ایران می‌اندازیم تا با روند ساخت آن از یک تکه از تنه درخت تا سازی با نوای خوش بیشتر آشنا شویم. با تصاویر کجارو از موزه موسیقی ایران همراه باشید.

سرپنجه: گوشی‌ها و اجزای سیم‌گیر بالای دسته روی سرپنجه نصب می‌شوند.

از آنجایی که روش چگونگی ساخت انوع ساز به عنوان یک فرایند مهم و تاثیر گذار در تاریخ موسیقی به شمار می آید، از این رو کارگاهی جهت نمایش مراحل ساخت انواع ساز های ایرانی در این موزه، در نظر گرفته شده است.

دسته تار: این دسته بیشتر از چوب کهنه گردو ساخته می‌شود. روی این دسته با استخوان شتر تزیین می‌شود.

در این کارگاه، ساخت و مرمت ساز انجام می‌گیرد.

در واقع افراد میتوانند آغاز حیات یک ساز را از یک تکه چوب، تا لحظه ای که موسیقی با آن نواخته می شود را مرحله به مرحله از نزدیک مشاهده نمایند.

کاسه تار

ساز تار یک ساز زهی است. به این معنا که برای نواختن آن باید سیم‌های آن به ارتعاش در آیند.

کنده چوب درخت توت

ساز تار با زخمه نواخته می‌شود. نواختن این ساز در ایران و بعضی کشورهای دیگه منطقه مثل تاجیکستان و آذربایجان و چند کشور دیگر رواج دارد.

نمونه سیم تار

تارهای قدیمی که چند نمونه نادر آن در موزه موسیقی ایران هم به نمایش در آمده‌اند پنج سیم داشته‌اند.

خرک: استوار شدن سیم‌ها بر روی ساز توسط خرک انجام می‌شود.

درویش خان یک سیم دیگر به این ساز اضافه کرد که پس از آن تا به امروز روی این ساز استفاده می‌شود.

پوست بره

کاسه بزرگ تار عمدتا از کنده چوب درخت توت ساخته می‌شود که هرچه این کنده قدیمی‌تر و چوب آن خشک‌تر باشد صدای بهتری تولید خواهد کرد. 

سیم‌گیر

گفته می‌شود ساز تار از زمان فارابی موسیقیدان معروف ایرانی  یعنی حدودا سال ۲۶۰ هجری قمری وجود داشته است و بعد از وی توسط صفی الدین ارموی و دیگران به سمت کمال پیش رفته است.

نخ پرده‌بندی تار

نمونه‌ تصویرهایی از استفاده نوازندگان از تار در دوران صفوی یعنی سال ۱۰۸۰ هجری قمری در کاخ هشت بهشت اصفهان دیده می‌شود. توصیه می‌کنیم اگر به موزه موسیقی ایران سر زدید حتما به بهش کارگاه آن رفته و از روند ساخت تار و دیگر سازهای ایرانی دیدن کنید و نظر خود را با کجارو و خوانندگان ما در میان بگذارید.