خطر ساخت و ساز مترو بیخ گوش بافت تاریخی شیراز
انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی و جمعی از دوستداران میراث فرهنگی استان فارس از تجهیز کارگاه عمرانی در بافت شیراز و احتمال آغاز ساخت مترو در این محدوده تاریخی خبر دادند. این در حالی است که صدور مجوزها و چگونگی اجرای این پروژه در محدوده‌ای که حدود چهار ماه از ثبت ملی آن می‌گذرد و لایه‌های باستان‌شناسی این شهر هنوز کشف نشده، زیر سوال برده شده است.
انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی و جمعی از دوستداران میراث فرهنگی استان فارس در نتیجه بررسی‌هایشان اطلاع دادند که در بافت تاریخی شیراز کارگاه عمرانی تجهیز شده و فعالیت‌ها برای ساخت مترو شیراز از چهارراه زند به‌سمت دروازه شاهزاده قاسم آغاز شده است. البته این کارگاه فعلا تجهیز شده و مته‌های مخصوص مترو منتقل شده است. به همین خاطر درباره تخریب بخشی از بافت تاریخی و ثبت‌شده شیراز، در حالی که هنوز لایه‌های باستان‌شناسی این شهر کاوش نشده، نگرانی‌ها تشدید شده است.
این انجمن همچنین یادآور شد:
بافت تاریخی شیراز، حاصل تفکر و عمل چندهزارساله بشریت بوده است، از زمانی که هنوز شهر استخر برپا بود و رونق داشت، تا بعد از خرابی شهر استخر و رونق بی‌سابقه شهر شیراز. بر همین اساس ما لایه‌های باستان‌شناسی متعدد را در دل بافت تاریخی داریم، که گواه و شاهد این تفکرها و فرهنگ‌هاست. سازه‌های دیگری مانند قنات‌ها، که شریان و جریان زندگی را به بافت و مردمان شیراز داده است، نیز در دل همین خاک‌ها قرار دارد. با این وجود، متاسفانه امروز در این شهر شاهد تصمیماتی یک‌طرفه و غیرکارشناسی هستیم.
بنابر بررسی‌های اولیه انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی استان فارس، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان ظاهرا از وجود این طرح، تصویب، استعلام و مجوزهای آن، ابراز بی‌اطلاعی کرده است. این در حالی است که در متن ابلاغ بافت ثبت‌شده شیراز از سوی عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ به ایمانیه، استاندار فارس، محدوده این بافت دقیق مشخص و تاکید شده است که «این اثر تحت حفاظت و نظارت این وزارتخانه است و هرگونه دخل‌وتصرف یا اقدام و عملیاتی که به تخریب یا تغییر هویت آن منجر شود، برابر مواد ۵۵۸ لغایت ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات‌های اسلامی، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد و مرمت و بازسازی اثر، صرفاً با تایید و نظارت این وزارت ممکن خواهد بود.»
انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی که تصاویری را از کارگاه عمرانی تجهیزشده در محدوده بافت تاریخی شیراز در اختیار ایسنا قرار داده، چند پرسش دراین‌باره مطرح کرده است، از جمله اینکه آیا ایجاد مسیر مترو در این نقطه از بافت شیراز، کارشناسی شده است؟ آیا روش دیگر، یا مسیری دیگر قابل جایگزین است؟ این مسیر دقیقا از کجا شروع می‌شود و در ادامه به چه شکل به دروازه شازده قاسم می‌رسد؟ عمق این عملیات در دل خاک چقدر است؟ مسیر قنات‌ها مانند قنات هزارساله «مشیر» دقیقا در این طرح دیده شده است؟ لرزه‌های حاصله به‌عنوان نیروهای پس‌ماند در مسیر این مترو، به کدام بناهای شاخص آسیب خواهد رساند؟
بافت شیراز در دوم مردادماه ۱۴۰۲ سرانجام پس از تخریب‌های پی‌درپی و پیگیری‌های بسیار در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد. در ابلاغیه ضرغامی به استاندار فارس، محدوده این بافت، بین خیابان‌های تختی، فردوسی، قاآنی، بلوار سیبویه و زینبیه تعیین شده است. این محدوده ۳۶۰ هکتار از بافت تاریخی شهر شیراز با ۴۱۰ اثر ثبتی و ۲۵۰۰ بنای باارزش تاریخی را شامل می‌شود.
درباره قدمت تاریخی شیراز نیز آخرین نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی در دشت شیراز و محوطه پوستچی، تایید کرد که پیشینه سکونت در آن بر اساس مطالعات لایه‌نگاری باستان‌شناسی و آزمایش‌های رادیوکربن به ۷۳۵۰ سال پیش می‌رسد. با این وجود لایه‌های باستانی در گستره وسیع‌تری از شیراز هنوز کاوش نشده و ناشناخته مانده است، ازاین‌رو اجرای هر نوع پروژه عمرانی، با خطر مخدوش کردن و نابودی کامل لایه‌های باستانی این شهر مواجه است و از این نظر، نگران‌ها را تشدید می‌کند.