پیشروی فرونشست زمین در محدوده «نقش رستم» و «تخت جمشید»
پیشروی‌های فرونشست زمین و بی‌توجهی به چاره‌اندیشی اساسی برای حل این معضل باعث شده که به گفته یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز حالا لبه‌های فرونشست زمین به فاصله ۱۰ تا ۱۵ متری نقش رستم برسد. فرونشست در فاصله ۳۰۰ متری تخت جمشید نیز قابل‌مشاهده است و پیشروی‌های این پدیده آثار فرهنگی و تاریخی ایران باستانی را به مخاطره انداخته است.
کشت‌هاى پرآب در حریم آثار تاریخى در سال‌های گذشته با نقدهای جدی مواجه شده و برخی صاحب‌نظران تداوم این سبک کشت در حریم آثار تاریخی را خطرآفرین دانسته و بر اثر آن‌ها بر تشدید پدیده فرونشست تاکید داشته‌اند. هشدارها درخصوص خطرات ایجاد شکاف در زمین به‌دنبال فرونشست سال‌ها است که به‌عنوان مشکلى جدى مطرح مى‌شود، اما اقدام موثری براى جلوگیرى از آن شکل نگرفته است و در نتیجه این مشکل مرتب در حال پیشروی بوده و حالا به نزدیک‌ترین فاصله به آثار تاریخی استان فارس رسیده است.
وضعیت کنونی نقش رستم و تخت‌جمشید
مریم دهقانی- عضو هیئت علمی بخش مهندسی راه و ساختمان و محیط‌زیست مهندسی دانشگاه شیراز- با اشاره به اینکه لبه فرونشست در منطقه تاریخی نقش رستم واقع شده که پهنای این شکاف به حدود نیم متر تا ۷۰ سانت می‌رسد، می‌گوید:
این شکاف‌ها به فاصله ۱۰ تا ۱۵ متری منطقه باستانی نقش رستم ایجادشده که هرساله با اینکه این شکاف‌ها با شن و ماسه پر می‌شوند، اما دوباره سر باز می‌کنند. دهقانی می‌افزاید: اگرچه تخت‌جمشید تحت‌تاثیر فرونشست قرار ندارد، اما در فاصله ۳۰۰ متری آن به‌دلیل قرار گرفتن در سینه کوه، فرونشست حدودا ۱۰ تا ۱۵ سانتی رخ داده است. وی با بیان اینکه به میزان هر یک متر افت آب سطح زیرزمینی فرونشست رخ می‌دهد، افزود: وقتی سفره زیرزمینی به میزان کافی در فصل زمستان تغذیه نشود، این مسئله باعث می‌شود افت همچنان مداوم باشد و در نتیجه فشرده شدن لایه‌های زیرین، به‌صورت مستمر تداوم داشته باشد که ماحصل آن پدیده فرونشست زمین خواهد بود.
دهقانی در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان اینکه شهروندان همچنان با آب چاه مزارع خود را آبیاری می‌کنند و مسئولان هم هیچ تذکری به آن‌ها نمی‌دهند، تصریح می‌کند:
هیچ کنترلی در مصرف آب شهری هم وجود ندارد؛ مردم در شرایطی که با کمبود آب مواجه هستیم به‌راحتی آب زیادی مصرف می‌کنند و تمام مشکلات را نمی‌توان بر گردن مسئولان انداخت.
این پژوهشگر دانشگاه شیراز دلیل اصلی فرونشست زمین را برداشت‌های بی‌رویه آب‌های زیرزمینی با مقاصد کشاورزی می‌داند و از وسعت و سرعت فرونشست طی سال‌های اخیر خبر می‌دهد. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه کشاورزی یکی از دلایل مهم فرونشست در استان است، می‌افزاید:
در صورتی که میزان آب کشاورزان کاهش یابد، فریاد آن‌ها بالا می‌رود و وظیفه رسانه‌هاست که افراد را آگاه کنند.
وی معتقد است:
نماینده‌ها به این دلیل که امکان دارد در حوزه انتخابی خود رای نیاورند به فشار کشاورزان تن می‌دهند و به مسئولان در جهت کشاورزی و آبیاری بی‌حد و مرز فشار می‌آورند، تصریح می‌کند: در حال حاضر موضوع آب و فرونشست به کلاف سردرگمی تبدیل شده که مدیریت آن بسیار دشوار شده است.