ثبت اضطراری سه اثر در فهرست «میراث جهانی» و «میراث در خطر» یونسکو

هجدهمین نشست فوق‌العاده میراث جهانی یونسکو در شهر پاریس طی دو روز برگزار شد و طی آن مراکز تاریخی «اودسا» در اوکراین، بقایای پادشاهی باستانی «سبا» در شهر مارب کشور یمن و «نمایشگاه بین‌المللی راشد کرمه طرابلس» در لبنان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. این تصمیم بر اساس تهدید به تخریب این مناطق تاریخی گرفته شد که بر ارزش جهانی و وظیفه تمام بشریت برای محافظت از آن، تاکید می‌کند.

بر اساس شرایط کنوانسیون میراث جهانی، ۱۹۴ کشور عضو کنوانسیون، متعهد می‌شوند که هیچ اقدام عامدانه‌ای انجام ندهند که احتمالا به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به سایت میراث جهانی آسیب برساند و در حفاظت از آن کمک کنند.

اودسا

در ماه‌های اخیر، به موازات روند ثبت این مرکز تاریخی در فهرست میراث جهانی، یونسکو اقدامات اضطراری را برای کمک به حفاظت از این محوطه اجرا کرده است. یونسکو به‌طور مشخص از مرمت خسارات واردشده به موزه هنرهای زیبا و موزه هنرهای مدرن اودسا از آغاز جنگ روسیه اطمینان حاصل کرده است. این سازمان همچنین تجهیزاتی برای دیجیتالی کردن نزدیک به یک‌هزار اثر هنری و مجموعه مستند آرشیو اودسا فراهم کرد. تجهیزاتی نیز برای محافظت از ساختمان‌ها و همچنین آثار هنری در فضای باز به اوکراین تحویل داده شده است.

این اقدامات بخشی از برنامه اقدام کلی یونسکو در اوکراین است که تاکنون بیش از ۱۸ میلیون دلار برای آموزش، علم، فرهنگ و اطلاعات، جمع‌آوری کرده است. همچنین دو میراث لبنان و یمن از بیم تهدید و درگیری در فهرست «درخطر» ثبت شدند.

«ادره آزوله»، دبیر کل یونسکو، درباره بندر «اودسا» گفت: اودسا، یک شهر آزاد، یک شهر جهانی، یک بندر افسانه‌ای است که اثر خود را در سینما، ادبیات و هنر به جا گذاشته است. بنابراین تحت حمایت مضاعف جامعه بین‌المللی قرار می‌گیرد. در حالی که جنگ ادامه دارد، این ثبت جهانی مظهر عزم جمعی ما برای اطمینان از این است که این شهر، که همیشه ناآرامی‌های جهانی را تاب آورده، از تخریب بیشتر محافظت می‌شود.

مرکز تاریخی اودسا همچنین در فهرست «میراث جهانی در خطر» ثبت شده است که به آن امکان دسترسی به کمک‌های فنی و مالی بیشتر بین‌المللی را می‌دهد.

«نمایشگاه بین‌المللی راشد کرمه طرابلس»

نشست فوق‌العاده کمیته میراث جهانی در پاریس همچنین به ثبت «نمایشگاه بین‌المللی راشد کرمه طرابلس» (لبنان) رأی داد و این سازه نیز هم‌زمان در دو فهرست «میراث جهانی» و «میراث در خطر» قرار گرفت. نمایشگاه بین‌المللی راشد کرمه طرابلس که در شمال لبنان واقع شده است، در سال ۱۹۶۲ میلادی توسط معمار مطرح برزیلی «اسکار نیمایر» در زمینی به وسعت ۷۰ هکتار بین مرکز تاریخی طرابلس و بندر المینه طراحی شد. ساختمان اصلی نمایشگاه متشکل از یک سالن بزرگ سرپوشیده به‌شکل بومرنگ به ابعاد ۷۵۰ متر در ۷۰ متر است که فضایی قابل انعطاف برای کشورها و برپایی نمایشگاه است.

این نمایشگاه پروژه شاخص سیاست مدرنیزاسیون لبنان در دهه ۱۹۶۰ میلادی بود. همکاری نزدیک «اسکار نیمایر»، معمار پروژه با مهندسان لبنانی باعث ایجاد نمونه قابل‌توجهی از تبادل بین‌قاره‌ای شد. این بنا از نظر مقیاس و غنای فرم ساخت، یکی از مهم‌ترین آثار معماری مدرن قرن بیستم در خاورمیانه و حوزه کشورهای عربی است.

کمیته میراث جهانی به‌دلیل وضعیت نگران‌کننده حفاظت از این بنا، کمبود منابع مالی برای نگهداری آن و خطر پنهانِ توسعه که می‌تواند یکپارچگی مجموعه را تحت‌تاثیر قرار دهد، از یک روش اضطراری برای ثبت این سایت در فهرست میراث جهانی استفاده کرد.

همچنین این مکان در فهرست میراث جهانی در خطر ثبت شد، که دسترسی به کمک‌های فنی و مالی پیشرفته بین‌المللی را تسهیل می‌کند.

بقایای پادشاهی باستانی «سبا»

بقایای پادشاهی باستانی «سبا» در شهر مارب در کشور یمن نیز دیگر پرونده‌ای بود که به‌صورت هم‌زمان در فهرست میراث جهانی یونسکو و فهرست میراث در خطر به ثبت رسید.

بقایای پادشاهی باستانی سبا، یک محوطه سریالی متشکل از هفت مکان باستان‌شناسی است که بر پادشاهی غنی سبا و دستاوردهای معماری، زیبایی‌شناسی و فناوری آن از هزاره اول پیش از میلاد تا ورود اسلام در حدود سال ۶۳۰ پس از میلاد گواهی می‌دهد که شامل مدیریت متمرکز و پیچیده پادشاهی است که بخش عمده‌ای از «جاده عود» در سراسر شبه‌جزیره عربستان را تحت کنترل داشت و نقشی کلیدی در شبکه گسترده‌تر مبادلات فرهنگی ایفا می‌کرد که توسط تجارت با دریای مدیترانه و شرق آفریقا تقویت می‌شد.

این محوطه که در یک چشم‌انداز نیمه‌خشک از دره‌ها، کوه‌ها و بیابان‌ها قرار دارد، بقایای سکونتگاه‌های بزرگ شهری با معابد، باروها و ساختمان‌های دیگر را در بر می‌گیرد. سیستم آبیاری باستانی نشان‌دهنده توانایی‌های فن‌آوری در مهندسی هیدرولوژی و کشاورزی در مقیاسی بی‌نظیر در جنوب شبه‌جزیره عربستان بوده است.

کمیته میراث جهانی از یک روش اضطراری برای ثبت این مکان در فهرست میراث جهانی در خطر به‌دلیل تهدیدات تخریب ناشی از درگیری‌های جاری در یمن استفاده کرده است.