زوایای جدیدی از سفر مرگبار مرد یخی ۵۳۰۰ ساله آشکار شد


پژوهشگران با بررسی گیاهان غیرآوندی نظیر خزههای یخزده در اطراف مرد اوتسی، لباسها و ابزار و سیستم گوارشی وی، به حقایق جدیدی دربارهی آخرین سفرش رسیدهاند.
سرنخهای تازهای دربارهی سفر نهایی مومیایی یخزدهی اروپایی پیدا شده است که با یک تیر کشته شد و جسدش برای هزاران سال در یخها مدفون ماند. در پژوهشی که اخیراً در ژورنال «Plos One» منتشر شد، نیمه سنگوارههای پوشش گیاهی که روی این مومیایی یا اطرافش یخ زده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.
مقالهی مرتبط:
جسد اوتسی تا سال ۱۹۹۱ در کوههای آلپ و در نزدیکی مرز اتریش و ایتالیا بهصورت یخزده مدفون شده بود تا اینکه دو گردشگر آلمانی جسد او را پیدا کردند. از آن زمان تقریباً این جسد از همه نظر بررسی شده، از اینکه احتمالاً چه صدایی داشته است تا محتویات شکم و نحوهی مرگش. در طول ۲۵ سال گذشته، این بدن مومیایی ۵۳۰۰ ساله، دریچهای به تاریخ انسان اولیه بوده است که گوشهای از زندگی در منطقهی آلپ در عصر مس را نشان میدهد. پژوهش جدید، سرنخهایی از مسیر اوتسی در بالای این یخچال ارائه میکند.
پژوهشگران دانشگاه گلاسکو و دانشگاه اینسبروک حداقل ۷۵ گونه از خزهتباران را که شامل گیاهان غیرآوندی نظیر خزهها و جگرواشان میشدند، همراه با مرد یخی پیدا کردند که حفظ شده بودند. اعتقاد بر این است که از این میان، ۳۰ درصد بومی همین منطقه هستند، یعنی بقیهی گیاهان از جای دیگری به محل مرگ اوتسی منتقل شدهاند. پژوهشگران معتقدند که این گیاهان غیرآوندی ممکن است از طریق لباس اوتسی یا مدفوع گیاهخواران بزرگ نظیر بز کوهی آلپ، به این مکان آورده شده است. جیم دیکسون (Jim Dickson)، یکی از نویسندگان اصلی پژوهش، گفت:
اکثر این گیاهان از یخهای اطراف مرد یخی، لباسها و ابزار و سیستم گوارشی وی به دست آمده است. یافتههای کنونی این سؤالات را مطرح میکند که این گیاهان از کجا آمدهاند؟ یا دقیقتر اینکه این گیاهان چطور به آنجا رسیدهاند؟ آنها چه کمکی به درک بهتر مرد یخی میکنند؟
برخی از این گونههای خارجی، خزههایی هستند که امروزه در بخشهای پایینی درهی Schnalstal واقع در استان تیرول جنوبی ایتالیا وجود دارد و نشان میدهد که اوتسی در امتداد این دره مسافرت کرده تا بتواند از یخچال آلپ بالا برود؛ جایی که به آرامگاه ابدی او تبدیل شد. یک گونه بهطور خاص حائز اهمیت بود. گیاه «Flat Neckera» که در جنگلهای کمارتفاع رشد میکند و در لباسها و داخل شکم اوتسی پیدا شد. با توجه به کشف مذکور محتملترین نتیجه این است که مرد یخی به دنبال صعود به درههای مجاور نبوده، بلکه از جنوب درهی Schnalstal بهسمت شمال آن در حرکت بوده است. این یافتهها مهر تأییدی میزند بر پژوهشی که در سال ۲۰۰۷ به بررسی محتویات شکم اوتسی پرداخت تا مسیر سفر او را بازسازی کند. نتیجهی این پژوهش نشان میداد که مرد یخی در ۳۳ ساعت آخر عمرش از مناطق کمارتفاع با درختانی که در آبوهوای گرم رشد میکردند به مناطق مرتفع با ارتفاع ۳۰۰۰ متر سفر کرده بود.
پژوهشگران در طول این سالها به یک نظریهی حادثه برای مرگ او رسیدهاند؛ در این سناریو، مرد یخی احتمالاً از آلپ به روستای محل زندگیاش برمیگشته که بهدلیل رویارویی با یک نوع مشکل، مجبور میشود به کوهستان برگردد و در همان جا جانش را از دست میدهد.
اطلاعاتی که دانشمندان درباره مرد یخی میدانند
اوتسی و وسایلش از سال ۱۹۹۸ در موزهی باستانشناسی تیرول جنوبی در بولتسانو ایتالیا به نمایش گذاشته شدهاند. از آنجا که این مرد یخی در کوههای آلپ اوتستال در تیرول جنوبی پیدا شد، به آن مرد اوتسی گفته میشود. او در فاصلهی سالهای ۳۳۷۰ تا ۳۱۰۰ پیش از میلاد زندگی میکرد و ۱٫۵۷ متر قد و ۵۰ کیلوگرم وزن، با صورتی زاویهدار و باریک، پوستی برنزه و دارای خالکوبی، چشمانی قهوهای، موهای بلند تیره و ریش ژولیده داشت. گروه خونی او O مثبت بود و از مشکل عدم تحمل لاکتوز رنج میبرد.
اوتسی در زمان مرگش، ۴۶ سال داشت که برای آن زمان، فردی پیر محسوب میشد. او در حال عبور از مسیر Tisenjoch در درهی Val Senales بود که کمانداری از آلپ جنوبی از پشت به او یک تیر میزند که منجر به مرگش میشود و به این ترتیب جسدش برای هزاران سال بهصورت طبیعی در یخها سالم باقی میماند. این تیر هنوز هم در شانهی چپ اوتسی قرار دارد و جالب است بدانید که تا سال ۲۰۰۱ کسی متوجه آن نشده بود. احتمالاً او خونریزی کرده و در مدتزمان کوتاهی پس از تیرخوردن مرده است، چراکه تیر به یک شریان حیاتی برخورد کرده بود. علاوه بر این، زخمی هم در پشت سر او وجود داشت، هرچند که شاید پس از تیرخوردن و به زمین افتادن اتفاق افتاده باشد.
خراش روی دست راستش نشاندهندهی مبارزهی تن به تن است که هیچگاه مهلتی برای بهبود پیدا نکرد. این بدان معنا است که این درگیری قبل از تیرخوردن اتفاق افتاده، شاید ساعتها یا روزها قبل و احتمالاً منجر به برخورد دیگری شده که مرگ او را رقم زده است. زخمی که اوتسی در دست راستش داشت، کار آمادهسازی سلاح برای حملهی بعدی را برایش دشوار کرده بود. شاید به همین دلیل تیر و کمال همراه اوتسی ناتمام مانده بود، همان تیرهایی که میخواست جایگزین تیرهای گمشده یا مخروبه در جنگ قبلی کند. همراه با این مرد یخی، یک تبر مسی ارزشمند نیز پیدا شد که احتمالاً بهعنوان سلاح و ابزار مورد استفاده بوده و نمادی از جایگاهش بوده است. لباسهای او از جنس چرم، پوست حیوان، علف بافتهشده و رگ و پی حیوان بود که او را در هوای مرطوب و سرد، گرم نگه میداشت.
دیدگاه